Opera omnia (Editio altera)

발행: 1846년

분량: 708페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

551쪽

lii Variolarum generibus periculi aegroto impendentis, quod DK L BRE

scilicet in genere Discreto, cum phlegmonae, SiVe tumore hcum inflammatione, cujusmodi sunt pustulae omnes ubi primum eleVantur, pauciores extiterint, ac proinde non nisi DXigua puris quantitas in sanguinem per circulationis leges flaret regerenda, ubi illae jam coeperint maturescere, nulluse hae parte metus est ne febris nimium insurgat cum Natura impressionibus in sanguinem factis a tantillo puris, collibendis facile par sit. Cum vero in genere Confluentium, ubi corpus fere universum his phlegmonis protegitur quae postmodum in abscessulo. totidem facessunt, tanta puris vis diebus praefatis in quibus pustulae, duce Natura,

ἀκμην Suam, Vel debitam maturitatem, ut plurimum obtinent, in per Venas in Sanguinem reducitur tanta item halituum putridorum copia ab Omni corporis, jam quasi Suppurati, Undique superficie in sanguinem subrepit, ut febris ex line occasione excitata Naturae vires ponitus prosternat: itque ita extinguitur tandem aeger, partim a febre, partim a Veneno

quod sanguinis massam infecerat jugulatus 6.4 Quapropter quando aegri incolumitas usque adeo a Variolarurn nuci Rationalistate, periculum Ver e contra ab earundem Uetior numero, in vinoli pendeat, dictat Ratio, vel etiam Sensus omnibus communis,

perit Medici esse, ita non materiam Variolosam sub principio morbi regimine et cardiacis calidoribus vehementer propellere, unde nimia fit assimilatio materiae morbificae in sanguine contentae, totaque corporis substantia quasi in omitem morbi facessit, ut Omnem potius Operam in reprimenda tamenormi et subtili inflammatione tollocare debeat; mempe educto ante Omnia e brachii venis sanguine, si vel levis fuerit suspicio sive a florente aegri aetate, iVe X e quod Sanguinem liquoribus generosis accenderit, SiVe quod Vehementiores dolores in aliqua corporis parte fuerit perpeSSus, Sive denique ab immani vomitione, Variolas jamjam exituras ad Onfluentium Speciem referendas postea Vero propinato emetico deundem scopum collimabit Cum vero nihil aeque aegrum percalefaciat, nec proinde nimis copiosam materiae Variolosae RSSimilationem neque promoveat, atque aegri jugis in lecto decubitus ego illum ab usu lectuli interdiu semper arceo usque ad sextam diem a prima morbi invasione, sive ab eruptione pustularum quartam, quo tempore Omne pustularum

552쪽

D FEBRE agmen jam in conspectu est. Osthac eundem lectulo com- mitto usque ad morbi finem; at non pluribus densioribusve Stragulis coopertum, aut luculentiori in cubiculo foco illum uti Sino, quam quibus, Sanus cum esset, solebat uti. Interim cerevisine tenuioris, aliorumque liquorum refrigerantium qui aegro Sunt acceptissimi, usum liberalem concedo. 7. QuandO- quidem vero, non obstante Vel temperatisSimo regimine, neger

nihilominus in calores, deliria, et molestas inquietudines, requenter incidet hypnoticum praescribo singulis noctibus, Sed

paulo temporius quam pro recepto more, Sumendum quoniam in hoc morbo quasi paroxysmus quidam, Sive exacerbati QR-

loris et inquietudinis, quotidie sub vesperam sere reperitur. Quae hic traditur methodus, et ad praecavendum just uberiorein Variolarum proventum, unde maXimum aegro sericulum intentatur, ut supra docui, et ad conciliandum tum incrementum pustulis, ubi jam omnes exierint, tum debitam

pOStea maturationem, necommodatissima est.

8. Attamen, quod sane dolendum est, cum sorentissima

hominum aetas hac fere strage delentur, tum hi quae praecepimus, tum aliis omnibus quae hactenus invenit Ar Medica, praesidiis nihil proficientibus saepenumero aeger, licet uSque eo non admodum periclitetur, tamen vel undecimo quod usu venit, die, vel alio aliquo istorum quos variis speciebus Variolarum Onfluentium ceu magis satales assignavi, vehemente Febre corripitur, una cum suffocatione et aetatione inquietis- Sima, et de tanta spe decidens subito moritur, attonitis et stupentibus amicis, qui ad hoc usque punctum aegro bene ominabantur. In frangendo improviso hoc morbi impetu, cum prius is omnia secerit quibus praecaveri potuerat, maXimopere desudabit edicus. Quem in finem Serio perpendendum est, Febrem illam adventitiam quae undecim die Variolis Confluentibus laborantes adoritur, morbum eSSe tam ab ipsis Variolis, quam ab ista febre quae vel earum eruptionem praecedit, Vel primis nonnunquam diebus a phlegmona-Febris a rum inflammatione gignitur, prorsus diversum nihil enim subtilibuk est laud quam Febris utrida, proprie dicta, particulis puli' di trescentibus et a pustulis jam adeptis maturitatem Unm in-

Ud' quarum noxia et maturae inimica qualitate aeger eodem tempore et pessima Febre et veneno lacessitur 9. Quam-

553쪽

SCHEDULA MONITORIA II. Ir

obrem ea sola in remediis huic malo cedere posse prudens DE FEBRE

quispiam existimaverit, quae ad retundendam Secundariam hhanc Febrem, quam Putridam appello, maxime faciunt. Id vero nihil emcacius praestat quam copiosa sanguini eductio, quo pacto vitiatae illae particulae quae morbi Sunt fomes, Con Stim e sanguine exulant. Neque huic praxi si quid ego judico, Variolae in quo jam sunt statu, vel minimum

intercedunt jam enim pustulae nullo modo introrsum agi POSSunt adeo ut, si aeger hoc morbi tempore satis cederet, et cadaver in terram frigidam exponeretur, attamen puStulae jam in duritiem incrustatae, nec intra utim e recipere, ne minimam molis suae partem mittere, poterint Nee nne cum Variolis jam nobis res est, sed cum ii prorSu morbo, nempe Febre utrida. 10. Has ob causa Sequente me Rusdem thodo a quo postremas de Variolis observationos in publicum ' odidi, milii comperta, feliciter usus Sum quam Si mittas, nec liam video, nee conjectura SSequi OSSum, quo Paeto nego ita certo queat liberari. Cum itaque ad has incitus redactus fuerit negor, et ex inusitata Sympi omnium immanitate statim animam acturus videntur, nisi quis 6λεος απὸ Ε - χανη praesentiSSimam opem adserat in hoc inquam, casu, sive undecimus jam dies illucescat, sive alius quis Sto posterior, Sanguinis unciae decem vel duodecim ex eo brachio in

quo puStulae rariore situ majorem feriendae Venno Ommoditatem fecerint, cluam primum Sunt mittendam quamvis

enim paregorica, vel lectuli interdiu abdicatio primis morbi

cum nocte ut plurirnum ingruenti debellando queant susticere; attamen per hos dies Febris Secundaria nulli alteri adminiculo secure fiditur nisi copiosae sanguinis detractioni, qua Sola Orgasmus per id temporis desaeviens tuto sedatur. VeSper anodynum, ut prius, larga dos exhibendum est, nil mod jam tanquam ad sacram anchoram Confugimus, atque ita deinceps tam mane quam sero, alicubi etiam et hoc saepius est enim diligenter observandum, quod in quibusdam Orgasmus ita Supra modum esseratur, ut etiam praelarga paregorici Osis ejusdem impetum usque ad duodecim horarum spatium Subjugare Vel SiStere nequeat quo in ensu om-

Deus e. machina dicitur ubi in re suis qui negotii dissicultatem expedi t. bus Perplexi praeter spem exoritur ali s. Erasini ad G. . l. 68

554쪽

veniente.

D FEBRE in necesse est ut dicta dosis octava vel etiam sexta quaque

hora repetatur. D6e6n- H Cum ver sub ultimis morbi diebus haud raro acci- . . .. dat, aegri alVum partim a morbi natura, partim a magna dem super PRTOgorieorum Vi quorum Opem plane deposcebat medendi ratio, ita constipatam esse, ut tum fere suffocetur ille, tum Febris ad eum gradum ascenderit ut jam de aegro paene COnclamatum videntur duro huic nodo durus cuneus standus est; et rebus sic tantibus, longe minus aegro periculi erit ab assumpto cathartico leniente, quam a Febre e vehementiae ab alvinarum faecum retentione provecta. Hic ego satis feliciter electuarii lenitivi sesquiunciam in aquae stillatitiae tenuioris exempli gratia, quae cichorii, vel aquae lactis aleXiteriae, unciis quatuor solutam propinavi. Qui quidem haustus, licet, tum ob alvi constrictionem huic affectui solennem, tum etiam ob diuturniorem hypnoticorum usum, haudita subito ventrem exolvat, plerumque tamen, Si mane deglutiatur, ante noctem dejectiones aliquas parit. Quod si minus praeStare Valent, attamen paregoricum vesperi assumendum est, imo et citius, non obstante cathartico nuper assumpto, si modo inquietudo ingens, aut aegritudo aliqua insignis, periculum minitetur, ne aeger hoc praesidi destitutus, dum dejectiones nos praestolamur, luce privetur. Ne aeger damni vel minimum ex hoc tam leni cathartico capiet, si nihil prorsus efficiat ad dejectionem provocandam. Si itaque primo die votis non respondeat, iteretur proxime sequenti; quae Secunda dosis priori in Suppetias data, rarissime edici opem frustrabitur at si primo die id egerit, ut hujus saburrae quantum sati in praesens est, subduxisse Medico videatur, atque aeger exinde meliu Se habere coeperit, Secunda dosis in aliud tempus potest differri. 12. Atque hac ratione tam Venae-sectio quam catharsis per intervalla repeti possint, prout ebris mos atque aegri inquietudo OS-tulare videantur, donec tandem res in ad sit. Veruntamen in catharseos negotio illud probe notari velim, ne injecta ejus rei mentio longe plus damni quam emolumenti apportet, Regrum non esse purgandum nisi facessente jam morbo, verbi gratia, die decim tertio, aut eorum aliquo qui

555쪽

SCHEDULA MONITOMA II. 519

illum sequuntur; nec per istos etiam dies, nisi sanguis a quo DE FEBRE Secundaria ebris invasit fuerat imminutus. e 13. Sed ut quantum in me est, praxi in hoc morbo Ulti Docipulomam manum imponam, paucula de sputo sanguinis, ut et de 'δ'

mictu Sanguineo, Variolis supervenientibus, in medium proferre mictu san-

non graVabor Utraque haec haemorrhagia ut olim Observ. . , u Med. iii 2 25, 26. adnotavi, fu, morbi initi, contingit, Gyeniet

suStulis nondum erumpentibus, vel, si in quibusdam locis se OStendant, in plerisque tamen aliis adhuc sub cute densae latent, atque ejus sunt generis quae in maxime Confluentes adolescerent, nisi jam dictum symptoma aegri morte morbum finierit maculae interim purpureae hic illic superficiem corporis obsident, tristem eventum interminantes Verum tametsi debita sanguinis contemperatione maculae hujusmodi Ruserantur, attamen tam mictus Sanguinis quam violenta ejusdem e pulmonibus eruptio indubie mortem praenuntiare Solerent. eruntamen tremenda haec difficultas superari etiam possit, ob aegri vita in tuto collocari: aetenim cum haec symptomata intensae sanguini inflammationi, ac proinde summae ejusdem tenuitati, Originem Suam debeant, remedia ista quae sanguinem contemperant, ac pariter quae vi qua pollent astringendi incrassandique eum minus fluxilem reddunt haemorrhagiis hisce apprime Succurrunt Quum IIarum obrem post unicam sanguinis liberali manu ductionem Pare h uigoricum Xhibeatur ut, Curatio. Form l l . I quae Papaveris Rhoendo uncia duas, Laudani Liquidi guttas quain decim, Acuti Destillati drachmas tres, rupi de Meconi seruiunciam; Misce fiat hauStuS.

Deinde sequentia, vel his similia, praescribantur, donec hae

Boli Armenae, an drachmam unam, Terrae Sigillatae, Lapidis HaematitiS, Sanguinis DraconiS, Corallii Rubri praeparati, an semidrachmam, MasticheS, Gunam Arabici, una Scrupulum unum ' Dees j I in ed. 86 4 illic Sic eo receni , d.

556쪽

D FE RE Misce, sint pulvis subtilissimus, cujus capiat semidrachmain PUTRIDA tertia quaque hora ex cochleari uno Syrupi de Symphyto, Super- ---- bibendo cochle in quatuor vel quinque ulapii sequentis:

Form II 6.4 l, quae Plantaginis,

Aquae Germinum Quercus, ana DCta treS, Aquae Cinnam0mimordeatae uncias duas, Syrupi de Rosis Siccis unciam Unam, Spiritus Vitrioli quantitatem municientem ad levem aciditatem;

Interim singulis noctibus paregoricum praescriptum propinetur. Emulsiones item ex quatuor seminibus frigidis majoribus , cum Seminibus papaveris albi, magnopere Conferunt. Cessante vero haemorrhagia, reliqua per decursum morbi

agantur prout in Variolarum capite Observ. Med. iii 2.

traditur.

14. Antequam finem faciam, hoc adjiciam quod, quoties guttulas aliquo Lauduni Liquidi usurpandas praescribo, Laudanum meae deseriptionis intelligo, cujus formula in libro nostro De Morbis cutis, capite de Dysenteria iv. 3.14. habetur; et quod Syrupum de econio illum volo, qui

conficitur ex unciis quatuordecim capitum papaveris albi bene siccatorum, et post macerationem in quae fontanae libris octo ad horas viginti quatuor, probe Octorum, dein expressorum quam fortiSSime; quorum colaturae adduntur sacchari unciae Viginti quatuor, et in syriapum CO-quitur. Has enim duas praeparatione in Suo genere efficacissimas esse judico praesertim Syrupum de econio, cujus uncia una tu praestat quam unciae duae alterius istius, in quo papaverum capita humidiora usurpantur, liquor non ita sortiter exprimitur, et loco nigri, quandoque capita papaVeris rhoendos, quae paululum Virtutis habent, partem ita,ngnam suppeditant. Quoties itaque non Satis mihi constat de alterutrius horum paregoricorum Viribus, utrorumvis loco Laudant Londinensis solidi sesquigranum, Vel etiam grana duo, Soleo praescribere in aqua appropriata Soluta quo pacto ab omni

errore et mihi et aegro meo CRVeo.

CL sormin. 88, 99. Sc citrulli, cucumeris, cucurbitae, et melonum. v. Blancardi Lex. fit.

557쪽

M ICTU SANGUINE0

, CALCUL RENIBUS IMPACTO . QUAM VI hominis minus cauti et prudentis esse videatur, Observationem in Vulgus Spargere, cujus in se ipso tantum experimentum ceperit nemo tamen opinor, aequus rerum arbiter aegre feret, me, qui tamdiu tantaque a Mictu auguineo, a Calculo Benibus impacto orto fuerim perpeSSUS, humanitate et miseratione erga sodales in hoc malo meos commotum iis qui eodem morbo CXcruciari quandoque poterint, ista remedia indicare quae milii aliquali levamini fuerunt, quantumlibet vulgaria et nihili facienda sorte videantur. 2. Anno 1660 podagra me invasit, parOXySm tum immaniore tum diuturniore, quam prius unquam, miserum ami- gens Cum chac causa aestivo tempore vel intra vel supra lectum submollem jugiter ad duos menses decumberem, Sub finem paroxysmi dolorem hebetem et obtusum maxime iusinistro Rene, nonnunquam licet rarius, et in dextro coepi persentiscere. A podagra convalescenti haerebat utcunque Renum dolor, qui per intervalla quaedam, nullatenus neutUS, sed satis tolerabilis, me submonebat nondum enim arOX-ysmo Nephritico cujus sunt comites dolor ingens per Ureterum ductus vesicam versus tendens, tum omiti enormis,)vel semel laboraveram. Quamvis vero nondum aderant ista Calculi enum indicia, cum ratione tamen judicabam me Calculum mole insigniorem in Renum pelvi gestare; qui cum major esset quam ut ex pelvi dicta in ureterum ductus elabi POSSet, praedicta Symplomata non intulit. Qua in re, post anno multos elapsos, me hallucinatum non fuisse certo Omperi etenim cum bruma anni J676, statim et soluto rigidis- Simo gelu, diu multumque obambulassem, urinam mox reddidi

Cis Proco . Int. c. l.

558쪽

DK icTu Sanguine permissam idque toties mihi usu venit, quoties Vel hi, k. multum itineris pedibus conficerem, vel in curru per platearum pavimenta veherer, quantumlibet lento equorum gressam quod mihi tamen non accidebat, quoties per viam regiam lapidibus non stratam, licet quam longissime, curru Vectarer. 3. Urina quam tunc excernebam, tametsi terribili sanguinis tantum non sinceri specie prodiret, non ita diu post sanguine in fundo seorsim grumescente, in summitate limpida et sui Mietus similis conspiciebatur. In hujusce mali remedium sanguinem, Chioul SRUS COPiOSum e brachio mitti curabam, et post purgationes

Renibus universales medicamenta refrigerantia et incrassantia varii euratio generi in Sum reVocabam diaetam interea his consentaneam adhibens, liquores acidos acres, et attenuante Sollicite devitatis. Cum autem neque ista, neque alia permulta quae numerare longum CSSet, quicquam prodeSSent; et metuen Calculum, quem grandiorem esse Suspicabar quam ut

expelli posset, aquis chalybeatis ad exitum sollicitare, tandem Spem rei bene gerendae prorsus amisi idque eo potissimum nomine, quod observaram, senes aliquot mihi notos sibi mortem accersisse, dum hujusmodi remediis incassum morbi curationem molirentur. Stetit itaque sententia non amplius tentare, at Vitat tantum quam potui maxime corporis motu, ab hoc assectu mihi cavere. 4. Tandem vero animo forte recolenS, quam mire nonnulli depraedicent seminis fraxini vim litho triplicam, subiit cogitare, quod, Si semen ejusmodi Virtute polleret, Omnino verisimile esset mannam fraxini Rdhuc plus posse cum manna quam habemus docente bota-nographo τω πάνυ , D' Johanne Ray, post alios scriptores,)neque mel Rereum St, nee ros aliquis coelestis, sed liquor potius tam e foliis quam e trunco et ramis fraxinorum in Calabria nascentium exudatis de cujus rei veritate idem, dum in Italia peregrinaretur, certior factus est ab eruditissimo Medico, qui ex ramulis et foliis linteo a Se curiose contectis mannam qui est succus ita concretus, ut dixi, saepius

collegit. Vide Johannis Ra Catalogum Plantarum Angliae.)Experimentum itaque facturus mannae unCiRS URS CU SO-misse in seri lactis libris duabus solutae, hausi pauxillum succili monum subinde, dum purgarer, deglutiens quo et catharti-CUm Reuerem, quod Segniu operari Solet et Ventriculo minus

h τω πάνυ i. e. celeberrimo.

559쪽

SCHEDULA MONITORIA III. 523

ingratum redderem. Ab hujusce remedii usu vix dici queat, ' VIςIV

quantum ego levaminis circa Renum regionem perceperim I Eo e. licet enim antea non semper dolerent Renes, tamen pondere quodam graVativo et molesto sensu assiciebantur. Quod cum

ita feliciter mihi cessit, idem catharticum singulis hebdomadis Stato quodam die ad menses aliquot continuos in Sum

revocabam; et post singulas catharseos vices meliu me habui88 plane sum expertus, donec tandem etiam rudiorem CVrru Conquassationem ferre potuerim, ab hoc symptomate prorsus liberatus usque ad veris tempus jam proxime elasSum. Quo appetente, cum per praegressam hyemem fere omnem podagra laborassem, et prae nimia corporis ad motum inhabilitate quieti et aκιναὶσω magis quam alias solebam indulsissem, rediit denuo Sanguinis ictus. Hic ego an ad

catharsin me iterum reciperem haerebam dubius quoniam nuperis hisce antiis, omni corporis substantia in podagrae Sedem et fomitem quasi perversa, catharticum, quantumlibCt lene, diutinum podagrae parOXysmum certo certiuS CCCrSC-bat. Tandem animo uecurrebat, quod, Si paregoricum ingulis noctibus post purgationem adhiberem, quo tumultu nenthartico excitatus sedaretur, posse me pristinam methodum mannae semel in hebdomade capiendae tuto resumere. Uncias itaque duas cum semisse in seri lactis libris duabus dis- Soluta mane hausi, et sero guttas sedecim laudaui liquidi in cerevisi tenui dormiturus adjeci, et mannam et laudanUm dicto modo repetens, bis in septimana ad se vices. OStea

VCP manna Semel in Septimana tantum uterer, humorum

illuvie jam ita copiose a cathartico subducta, ut a podagratii lim metuendum erat. Cum tamen mea mihi ratio plane dictaverit, quod, si facultate aliqua, sive dissolvente, sive alio quovis modo lithontriplica fuerit insignita manna, omnino CSt necesse ut medicamentum, quale est laudanum, alidenstringenS, remedii, in quo Spem collocaveram, efficaciam ac vim quadantenus infringat satius esse duxi hypnoticum missum facere, cum jam semel tantum in septimana alvum solverem. 5. In qua methodo jam ad menses aliquot perstiterim' eundem septimanae diem ubique catharsi dicans;

paterer'. Licet, a prima remedii hujus dosi dolor qui in

560쪽

D MicTV dorso erat remittebat, uti prius, tamen non ita diu post re-

NLo e. PetIta CathnrSIS podagrae Signum dedit, quod nunc artubus nunc visceribus bellum coepit indicere; at haec morbi tent mina laudanum sortiter repressit. Cum haec mihi medendi ratio hactenus bene verterit, in eadem perseverandum mihi osse judicabam', tam ad praecavendum Mictus Sanguinis recurSum, quam ad imminuendum aliquantulum calculi omitems quod tandem votis respondit haemorrhagia Sta, ex quo ractatulum hunc primum edidi, prorSUS VRneSCento, proindeque manna in totum abjecta. 6. Purgationem itaque quod attinet modo Sanguinis mictus urgeat, et solum cathartico hoc lenitivo manna Scilicet, et Secundum methodum supra a me traditam, Subducatur alvus, jam retractanda

mihi est sententia illa mea quam in scripto De Podagra 23.

olim vulgaveram nempe odagra affectis minime conducere, ut vel initio, vel in declinatione, Vel per parOXJ Smorum intervalla, Urgentur:

- ne si miserum Fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget. V Virg. Aen. i. 79. J

Nondum enim in mentem mihi Venerat, aroXySmum, quem a tumultuante cathartico excitandum metuebam, exhibito sub noctem hypnotico prohiberi potuisse. Nihilominus', si podagram Solum reSpiciam US, EVRelantione qualescunque plurimiam nocent, ne proinde nequaquam Sunt admittendae, nisi symptoma dictum earundem usum omnino OStulaverit. De rogi 7. me regimine et victus ratione quae utrovis horum .sdiu i, RMetuum laborantibu competere mihi videntur quando nihiltione in eorum praeterire velim quae istis usui esse poterint, qui iis-iu dem quibuSCUm ego, horbi conflietantur, haec addo. Mane lecto jXsurgens, decoctionis foliorum mea cyathum unum alterumve iXicco, dein curru ad meridiem usque geStatus, et domum reVerSuS, quovis ciborum genere mihi grato et eupepto modice id enim ante Omnia semper et

judicabamJ judico ed. 86. lantur, donec tandem summum depravati calculi fom.-abjecta ipsist poda onis gradum adepti, in podagrae arsX-grae fomitem, cujus radicalem curatio- Smum actu desinant, eae occaSione Nelnem jam a me posSe obtineri plane despe solito majoris sive animi sive corporis' O rariore parOXySmOS, OSque breves ac agitationis et motus, vel causae alteriuStolerabille solum eaeoptans, Subductis per cujusl/bet, unde dicti humores adfluxum hi es interpalla foedis illis iunioribus, incitantur. d. 86. qui a depravata coctione, rima hujusce s Sanguinis-solum Dona. d. 86. vlorbi origine, in corpore ex3im accumu- Nihil. offulaverit Om. d. 86.

SEARCH

MENU NAVIGATION