장음표시 사용
541쪽
interdiu, et cum o sine cibo, propinandam injungo. Epoto DLNovhLlio liquore, duas alias libras rhabarbaro idem Superassundi 19 jubeo quibus pariter exhaustis, alias adhuc duas pro tertia
vice Substituo quo facto, et rheum vires suas amittit, et insans morbo ut plurimum liberatur Ne tamen erevisi primum affusa, hei vi cathartica Saturatius impraegnata justo VOhementius alvum cient, cautius agimus, Si libra Una epota alteram statim adjiciamus post vero, recentem cereViSiam non assundemus, nisi exhausta ea omni quae prius fuerat lagenae inclusa. 35. Sed ut ad Febrem do qua nunc agimus, ConStitu In N0vaetionis scilicet jam currentis, revertamUr: Oe Sedulo ObΘer ration noti Vandum est, quod in hoc obris genero, perinde ac in lieu ph PQximatismo, et aliis morbis quam plurimis, quorum Clarati Soli sistotidUVacuationibus absolvitur. si dictis vacuutionibus pertinaci V 'ς 'ΦV
ter insiStamus usque dum symptomata Omnia prOPSUS bio que dum gaverimus, Saepius aegro non nisi Orte medebimur. Ne ille ' in enim ita insolens est, ut sumptomata quaedam leviora, et id m)ι -
a ante jam morbo perdurent a quibus tamen nullum egro recidivae periculum CSt, quaeque Sua ponte, Pari RSSU UOSanitas redit, abscedunt. Quid quod jam recitata syniplomata haud raro nihil aliud sunt quam citeratarum Vneuntionum, quibus Medicus morbi curationem tentavit, vera progenies 3 Si huic saltem addamus in causae partem, Xitinnitionem illam quam aegri a consuetis cibis potuque abstinentia Superinduxit quae omnia cum in corpora jam n morbis infirmata et paene consecta vim fecerint, vapores quo dicunt,)liaud aliter levantur quam in foeminis, atque eandem plane
ob rationem, ob debilitatum scilicet et quasi disjectum fractumque Spirituum animalium Systema. Quapropter OSt factas, quae tollendo morbo sussicere queant, Vnelantion S,
prudentis IIudici stob importuna earundem Ordinatiouo Sibi temperare, et paulisper attendere quid Tempus MedicOrum Saepe felicissimus Optimusque, ad leviculorum istorum Symplomatum depulsionem conferre possit; quae quidem Saepenumero prout multoties repetita Observatione comperi,)a paregorico duabus, vel tribus noctibus assumpto, in alio quovis apparatu, Sub morbi hujusinodi exitu devincutitur.
542쪽
teriam se-brilem per Poro cutis oliminare satagit.
36. Methodus jam nudata caeteris qua eXpertu Sum Omnibus in hujusce Febris curatione facile antecellit. Si
quando Vero Febrim non prorsus tollat, id saltem agit ut intermittere cogntur; ne proinde eruviatio cortici, qui hic nunquam non triumphat, conficiendam tradit. Cum autem catharsis istic imperata curationi hujus Febris obesse On- nullis fore videatur, pro comperto affirmo, nihil ita certoni tu ita potenter aegrum refrigerare atque CatharSin OStVenae-Seetionem quae ubique praemittenda est, celebratam: tametsi enim medicamentum purgans eo ipso quo Sumitur die, atque adeo inter operandum, majorem impraesentiarum
et in sanguine et in reliquis humoribus, quam qui ante fuit, tumultum excitet, et proinde Febrim intendat id tamen
11OXae emolumento mox inde Subsecuturo plus Sati pensatur.
Testatur enim experientia, catharsin modo post eductum Sanguinem tentetur, quibuslibet aliis remediis felicius certiusque Febrem perdomare; tum quatenus foedam illam
humorum illuviem e corpore exigat, a quibus ut CRUS RH-tecedente Febris accendebatur, vel si non antea peccabant ii, jam Saltem concalefacti, et a Febris ardore quasi cocti et constipati, ad ejusdem moram diuturniorem multum faciunt; tum etiam quatenu anodyno iam sternit, quod tutius longe certiusque ossicio su fungitur, quam si humore peccanteS,
qui paregorici vires aliter potuissent infringere, purgatione non fuerint eliminati. 37. At e contra, sicuti methodus illa quae materiam Febrilem per Oros cutis eliminare satagit, minus habet certitudinis, ita plus habet et fastidii et morae, utpote qua morbus saepius ad Septimana aliquot producitur cum Reger hoc modo primum in ipso sepulchri margine si forte ibitinam evitet tandem, constituatur; et per longum illum Febris decursum denso remediorum agmine insestetur, quibuSOR Xpugnantur Symplomata quae imperita morbi tractatio advexit dum regimine et medicamentis calidissimis tentatur curatio ejusmodi affectus, qui pro geni suo utraque horum frigidissima omnino deposcit. Atque ita dum male ani homines Artis falso dictae, regulis se mancipant, etiam Spreto
sensuum illis reclamantium judicio, morbum ex Sua natura brevem acilemque in diuturnum et difficilem erudite convertunt, omnia tumultu et metu conturbantes, et luctus
543쪽
magis Opus erat, quam St nauclero, Ut dum in mari libero bnnVim possit agere, eandem inter cautes et brevia inserat; unde, licet majoris peritne gubernationis famae comparandae Opportunitatem nanciscatur, servato in tanta Hesperatione navigio, viri prudentis saltem nomen amittet. 38. mas itaque ob causas, et prudenti ut spero, fiducia Illa cura- affirmare lubet, quod dicta melliodUS Urationi per Venae uase Ubeii Sectionem et purgationem expediendae plus alia quaVi prae nem et stabit in ebribus quam plurimarum Specierum XIJUgnandiS non expo
Licet enim diaphorosis, proprie loquendo, Naturae ipsius sit 'Rii' methodus, qua materiam Febrilem oras protrudit, et prae quavis caeteris maximo genuina Sit et accommodatissima, quotieS a s sit
Natura suo relicta arbitrio dictam materiam primum di quam plu- gerat, dein rite coetam per corpori habitum blande X Pellat; phetoriori quem felicem Nasurae eventum Febres per sudores abigentis Mugii 'cum Medici praetici saepe animadvertissent, hinc an Sam arripiebant δογμ ατικωτεροι denter statuendi Febres universas hae tantum methodo non vero lin quavis, profligari posse
ac debere; 39. quo tamen dato et concesso, Ar nihilominus, quantumcunque Naturae imitationem prae Se ferat, id saltem sibi privilegii arrogare nequit. ut Febribu per Sudores Certo exigendis par sit. Prim enim, nescit Ar quo pacto materia peccans ad expulsionem subeundam rite praeparanda Sit Dee, Si hoc sciat, certa ulla habet indicia, quibus de hujusmodi dubita praeparatione lossit monori undo etiam et tempus aetendo sudori Opportunissimum ignorari
opinor, ni Si pertina negaverit cum materiam crudum in cerebrum impingens. Oleum Mamino addat atque, Irout
alias Traci L. p. etiam innui, saluberrimum illud II ip
pocrati monitum, Πέπονα φαρμaκευειν καὶ κινεειν, μιλ ωμύ, i. e. Mocta, non cruda sunt medicanda, Aph. i. 22. t. iii p.7II. non tam catharsin, quam diaphoresin e Arte Ollicitandam Spectare videtur Etenim neminem in aegri tractandis vel mediocriter versatum fugere poteSt, quam multi indies male multentur a vetulis et imperitis medicaStri prae
fluctus excit in in . Di. e. in re levi turbas morentes. Cf. Cic. De Leg. iii l6 Erasmi A. g. i. g. 7δ.
544쪽
DE NOVA postero hoc sudoris corum abusu hi enim more receptum
Iuti restesq0. ut Si qui de rigore et capitis atque ossium doloru quae ut plurimum Febris O invasurae praeludia Sunt,)conqueratur, extemplo illum lecto adjudicant, et sudoribus quoquo modo extorquendis toti incumbunt. A quo importuno molimine tantum abest ut praecaveatur Febris, quae sorte Vel Sua sponte, vel eductis aliquot sanguinis
unciiS, potuerat Vanescerea ut e contra magi accenS Vehementius Xardescat, et in morbum jam radicatum confirmatumque abeat. 40. Illud insuper ut vetulas jam missas laciamus Inoti8Simum est, quod, sicut sudores isti qui Febreprimum ingruente spontane erumpunt symptomatici omnino Sunt, nullatenus Vero critici ita etiam, qui primis Febris diebus diaphoreticorum vi exprimuntur, nihil magis ad morbi Curationem plerumque conserunt quam solent alteri illi symptomatici ita praemature sua sponte manantes, Oe S ut plurimum, ne hilum quidem Deinde vero, sicut ignorat Ars opportunitatem illam temporis qua sudores eliciendi fuerint, ita pariter nescia est quam diu in iisdem sollicitandis perseverandum sit. Quod si diu phoresis ultra debitum tempus, quo scilicet materia morbum committens penitus fuerit Xacta, protrahatur humidarum istarum particularum, quibus Sanguis diluendus contemperandusque erat, absumptio, Febristum morae diuturniori tum increment ministrabit. Constat itaque quam in lubrico res hie vertatur cum e Contra penes Medicum sit, alteram illam methodum qua materia Febrilis per phlebotomiam et catharsin eliminatur, pro arbitrio Suo moderari. Adde, quod hoc etiam nomine haec illi alteri anteponenda est, quod scilicet, Si sorte edicus propositum sibi scopum non attigerit in Sanando Regro, saltem eundem in nullum discrimen adducit, quod in diaphoreticorum usu contingit, nisi convalescat etenim vel calor lectulo jugiter inclusi, cui praeter solitum morem aliquandiu Se addixit, ut cardiaca quae in hac medendi ratione locum Semper
obtinent omittamus, Naturae oeconomiam confundit, et On- Vulsivo artuum motu aliaque Symptomat prorSu anomala
adfert. Quae sane ideo delineari non possunt, quia sub morbi historiam non cadunt, quod in Symplomatis plerisque ad
quemlibet morbum Spectantibus usu venit. Sed a Superaddito tumultu et confusione oriuntur, quibu Saesin oppri-
545쪽
mitur Natura, quoties curationem Orbi hac methodo ag D movh gredimur :-quae Auidem omnia Vulgo malignitati nescio I. cui solent imputari. 4 I. Cujus de Malignitale sive notionem, SiVe Verbum Maligni-
di Xeris, Opinionis inventio humano generi longo ipsa pyxi
pulveris inventione lethalio fuit cum enim ne Febres prae si hu- sortim Malignae dicuntur in quibus intenSiori prae caeteri hori busto inflammationis gradus conspicitur, hinc Medici se ad usum p' PVxii
quo Scilicet per cutis poros expellant quod somniant venenum ' '' lioc enim est dicendum, nisi malint verbis ludere, quam illud quod potest intelligi, serio proponere; ex quo factum est Ut regimen calidissimum methodumque huic parem iis morbis adaptaverint, qui frigidissima tum remedia tum regimen prae notoris sibi postulabant. Quod quidem satis arguitur
tum in variolarum, qui ex calidissimis in rerum natura risseetibus ost, tum in obrium aliarum, Curatione. In quem errorem forte inciderunt e conspectu potechiarum, macularum surpurearum, et aeterorum id genus φαινομενων. Quae tamen omnia in plerisque subjeetis inflammationi, ne gri Sanguini jam diu plus satis a Febre accenso Superinduet RO, Omnino debentur; utpote quae rarin Sponte Sua moreSeunt, praeterquam Sub adventu pestis ipsius, atque in initio invasionis istarum variolarum confluentium quae Summa inflammationis larticipes Iunt In loc enim morbi genere maculae liventes in variis corporis partibus una cum pustulis primum erumpentibu Comparent, atque eger eodem tempore Sanguinis Xeretione Vel per mentia urinarios, vel cum
tussi per pulmones, fatigabitur cum ita alid exagitationuntque Orgasmo ab inflammatione orto singuis ferociat, ut, diffractis jam repagulis, in cavitate corpori praecep runt. Et licet macula ista purpureae in hac Febre non a tam intenso Sanguinis calore, qualis is est qui istiusmodi ac morrhagias excitat, Ortum ducant; ab eadem nihilominus inflammatione, sed gradu remissiori producuntur, et, quotieSista sanguinis excretio' non accedit. refrigeranti regimini
non tantum e maculis purpureis colligunt, Sed etiam X eo
excreti. D unicum in variolis sympioni cui mincendo nondum par est Ara Medica ad i. d. 86.
546쪽
D NOVA quod observaverint, Febris symptomata subinde fuisse mitiora
Isost Essu quam quae HUS naturae Competere riderentur, aegrum tamen
magis viribus occisum fuisse quam pro ratione tempori a quo coepit Regrotare reSpondeo, Omnia haec exinde tantum procedere, quod Natura, a primo morbi impetu quasi oppressa devictaque, non Sati valida est ut Symplomata regularia et
magnitudini morbi consona Xerat, Omnia ero phaenomena prorSu Sunt nomala: itenim perturbata oeconomia animali et quasi disjecta, Febris exinde deprimitur, quae obtinente genuino Naturae ductu, vigere Solet Cujus rei experimentum haud vulgare Occurrisse mihi memini multis abhinc annis. in juvene quodam ad 'uem inccersebar quam iSenim ferme animum agere videretur ille, calor tamen in X- ternis corporis partibus ita ad tactum sentiebatur temperatus, ut id in mihi derogarent adstantes amici, quoties RSSerebam eum Febre laborare, quae ob sanguinis oppressionem cujus mole, Xitu negato, quasi 4trangularetur, his AEXplicare aetoStendere palam nequibat quod si venam inciderent, Febrem illico satis violentam statim animadverterent. perta etia, et Sanguine paulo copiosius educto, emicuit Febris, qua Vehementiorem mihi nondum videre contigit quae non nisi tertiae quartaeve demum phlebotomiae cessit'. Experien 43. Quod si rationes a me allatae tanti non sint ut certo te pati6 Re neceSSRrio Vineant rem ita Se habere atque ego statui, ne di attamen, si suffragante experienti deprehender, hancceiu 'hati Febrim evacuationibus per diaphoresin factis haud libenter, imo , ' cedere, habeo quod quaero neque enim cujuslibet demumcuationi ratiocinatio, Sed potius experientia, docere poterit, quaenam diaph6 6 febrium Specie diaphoreticis, quaenam vero aliusmodi evacua tu Qxi tionibus, sanari possint ac debeant. Et profecto nemo Sapiens
bsentor de tui in hominum quam rerum natura Satis Si perspecta, iust' ' iis quae merae speculationes Sunt, nullo autem Certo Xperimento determinari queunt, in cujuSvis mortali VerbR, quantuscunque is demum fuerit, lacile juraverit : cum idem animadvertisse debeat, momenta rationis ita prorsus varia itaque Subtilia esse, ut, cum aliqui theoriam quamlibet proposuerit ita validis rationibus suffultam ut adstantium quotquot sunt omnium RSSOΠSum Xtorqueat, hunc mox alius insignioribus
cessit J Sed de his satis add. d. 86. U Nullius addictus jurare in verba magistri. ' Horat Epist. i. 1. I l.
547쪽
forte Naturae dotibus praeditus excipit, qui Sententiam istam DE NOVAE quae ita pulchre stabilita videbatur convellit, et firmiori argu 1 ' kb mentorum vi nihil illud esse aliud quam cerebri commentum, cujus nulla prorsus in Natura vestigia reperiuntur, palam OStendit. Cujus jam loco is novam quandam Substituit hypothesin majori adhuc verisimilitudinis specie inuiXam, et magis affabre concinnatam; quod tamen posteriu sigmentum pari cum Superior illo fato fungetur, quoties tertius aliquis Se objecerit, qui secundum istum tantum ingenio Vincat, quantum ille sibi praecedentem devicerat. Atque hoc iterabitur toties quoties, donec tandem ad illum perventum fuerit, quem ultima humani ingenii potentia consummaverit. Quam vero dissicile sit hunc hominem investigare et a caeteri dig-ΠOScere, Statim Sentiet, quisquis non usque adeo desipit, ut hanc sibi laudem delirus arroget. Quinimo, cum jure merito suspicari licent, esse naturas in orbibus illustrioribus, per Universi expansum hinc illinc sparsis, pene infinitaS, quae praecellentiori longe intellectus vi pollent quam nos homunciones haud satis scimus an non vel totum hominum genus cerebrum cogitationum Oiscinam, habeant a Natura ita estarinatum, ut non tam quid sit absolute Verum, quam quid
queant. Atque haec iis qui in Medicina facienda potius speculationibus Vanis, quam Xperientiae Solido Sensuum teStimonio innixae fidem adhibent, dicta sunto. 44. Quod siquis hic regerat, annon igitur de facto X Quomodo perimur, hanc Febrem methodo huic quam tradis prorsus in ''
COntraria persaepe fugari 3' respondeo, toto quod uiuuta coelo J0
distare curationem morbi ea methodo Cui Sol aegri nonnUΠ-46ntralia quam ad sanitatem restitutio adstinulatur, et eiusdem cura py Iβψ
tionem ista praxeos methodo cui et frequentior aegri reSti aliquando tutio, atque etiam phaenomen praetica omnia quae in eo
dem curando incidunt, pariter astipulantur. Exempli gratia: in variolis multi ex iis qui diro calidorum et regiminis et
remediorum Si cruciantur, tamen conValeScent ex adverSO
autem, et iis pariter feliciter cedet, quorum curatio methodo plane contraria tentatur. Jam quo pacto litem hanc finiemus, Quaenam methodus est praeserendi V Hoc plane modo certissime dijudicabimus nempe si in illo regimine priorieXploratum habuero, me quatit magis egrum XCalefacio,
548쪽
DR ova tanto magis febrem, inquietudinem, delirium, caeteraque Nost 990 Symplomata, intendere ne promoVere e contra Vero depre- . hendero eundem, ubi moderate refrigeretur, tanto sedatiori tomperamento esse, tantoque minus tam a febre quam nliis symptomatis exari. Addo, quod servata debita illa Carni musculoSae temperie quae UStularum tum augmento tum maturationi maXimo competiti et grandiores Sunt HS-tulae et liberalius implentur quam si aeger nimio suffocaretur calore. OSit hoc utroque Casu, Satis manifestum CSSO Rrbitror, quam potius praxeos methodum sequi debeamus. 45. Pariter in illa de qua nunc agimus Febre, Si Com- seriar, Regrum, quo magi Calefit, eo magis non tantum phrenesi, maculis purpureis, petechiiS, eig. ObΠΟXium SSO, sed et Febrim insuper symptomatis omnium generum irregularibus et anomalis exinde stipari e contra Vero, Si alium Regrum ea quam jam proponimus methodo tractatum ab his Symplomatis prorsus liberum observaverim : Ratio dictat posterior m hunc praXeos modum longe alteri praestare, tametsi uterque neger ita diversimode curati ad sanitatem revertantur. Quod si plures hac via quam alia ista mortem effugiant, eo facilius solvitur controversiae nodus qua de re non Stmearum partium judicium ferre, ne mihi et meis plus aequo
Quid p0r- 46. Atque haec de hac Febris specie. Quousque illa
lihod e durabit, non hariolor; neque satis scio annon sit initium', ' aliquod spirituosius ac subtile, et quasi primordium Febris istius Depuratoriae jam antiquatae, quam insecuta Si immR-nissima illa estis'. Sunt profecto phaenomen quaedRm, quae me ut hoc credam quadantenus inducunt quandoquidem non tantum Febres Intermittentes proprie dictae, praesertim Quartanae, hic illic sparsae adhuc restant, Verum Otiam nonnullae ex his Febribus Continuis subinde in Intermittentium castra, maxime autumno jam pendente, Commigrant ut jam taceam, exacerbationes in hac Febre supra i. memorataS, eorum paroXySmorum qui Febres IntermittentesCOmitantur, genium aliquo saltem modo referre tum etiam, quod hoc morbo laborantes ad vomitionem Sati sunt propenSt. Qua de re tamen nihil prorsus pro comperto Venditarennimus mihi est, quoniam non jam mihi succurrit, qua lacte
549쪽
Febris Depuratoria se primum extulit prout libro De Morbis D Nov st Acutis, ecl. i. cap. 3. L4. his verbis subindico Quanto autem jam tempore praedicta Febris Continua invaluerat
dicendo non sum, quum mihi hactenus satis fuerat ad generalia ebrium symptomata attendere, utpote qui nondum Vel juxta Varias annorum crases, aut ejusdem anni Varia tempora, easdem distingui posse animadverteram. DE
VARIOLIS CONFLUENTIBUS SUPERVENIENTE . CUM uel aetas jam provectior et in occasum ruens, Vella l- versa quacum jamdiu conflictor valetudo, opportunum Orto spatium posthac non ConceSSerit, quo nupera aliquot observationes a me tametsi nimis Ser in Vita mea, factns, circa Febrom Secundariam Variolis Confluentibus Supervenientem,
in publicum edam veniam dabit Lector opinor, si paucula
quaedam de hoc assectu, quantumVi R morbo quem Superius tractavimus satis abhorrente, pergam Subnectere.
2. Iamdiu alias Observ. Med. iii 2 D50. demonstravi Quantum quantum intersit inter Variolas generis Distincti, o Conflu 'x' yx.yn entis in hoc scilicet, quod qui Distincto genere laborat, vix las generis opis medicae indigus, Sponte Sua et Naturae V conValeSeet oi nil nisi sorte ab initio diaphorosi in lectulo continuo indulserit. enti'.
Namque uti pridem alibi ibid. 20. adnotavi, qui Dis
cretis Variolis laborat neger, cum satis prompte Sudoribus diffluat, ac sibi omnia bona promittat, si morbi ut sperat,ὶ Virus per cutis Oro hoc pacto amandaverit diligenter ideo huic methodo insistit, tum remediis cardiacis intro assumptis, tum regimine calidiore ut par est, adhibito atque haec eo facit lubentius, quod tum ab hac methodo in principio sibi molius videatur habere, tum etiam ad male fundatam adstantium opinionem propius accedat. Iandem vero eliminatis per διαφορησιν particulis istis quae ad pustularum elevationem atque intumescentiam aciei debuerant sacere, die octavo,
550쪽
DR SORS quae turgescere et per interstitia pustulis interjecta inflam h mari debuerat facies, flaceida e contra reperitur, et albescunt interstitia, licet interim rubescant pustulae atque eleVentur, etiam post aegri mortem. Qui ad hunc usque diem nullo negotio manaverat Sudor, jam Subito suaque sponte eVaneSeit, neque remediis ullis cardiacis, vel etiam calidissimis, revocari potest. eger interim phrenitide corripitur, anxietate, aetatione, aegritudine vehementibus urinam parce reddit ac frequenter ac tandem paucissimarum horarum spatio amicorum Spem sallit, et ad plures migrat: V quando idem ille sine ullo vitae periculo a morbo convaluisset, si Naturae rem committens nulli se prorsus regimini subjecisset.
3. At in Variolarum Confluentium genere longe aliter Seros habet licet enim hae nisi sanguinis sive per pulmoneS,
Sive per meatus urinarios, Xcretio primis diebus accedat, nec adstantes admodum perterrefaciant, nec aegrum in discrimen
aliquod vitae adducant ad primos morbi dies postea tamen istis diebus, sub morbi exitu, quibus aegrum maxime periclitari jam olim monui, ita derepente ad incitas redigitur aeger,
ut an ita a mors, insequatur, pariter incertum sit. 4. In horum numero undecimum pono si a primo morbi insultu*computes, scilicet in minime crudo, at maxime Vulgari On- fluentium genere, decimum quartum in crudiore adhuc decimum Septimum Ver in omnium quae passim Obviae sunt
genere crudissimo. ametsi aeger nonnunquam sed rarius,)non ante diem vicesimum primum fato defungatur, pustulis usque ad id tempus ita incrustatis exsiccatisque, et in carnes quasi impaetis, maxime in ipsa facie, ut ad separationem nulla arte queant perduci. At vero undecimo die aeger ut plurimum primum periclitari videtur, febre atrociore, inquietudine, aliisque symptomatis, una inVndentibus, quae mortem in propinquo esSe denunciant a qua aeger, nisi Ar Medica intercesserit, plerumque opprimitur. Quod si hoc die non succumbat Orbo, utrique illi posteriores, quos indicavimus, adhuc metuendi restant. Quinimo, per spatium illud omne quod inter undecimum et decimum septimum interjacet, appetente Vespera, molestissimo inquietudinis quasi parox-ySm quotidie vexatur, et mors quasi vi et armis protelatur. 5. Ῥorro ostendi, hanc causam esse majoris minorisve in