Oratio ... habita Florentiae, in aede Divi Laurentii, in funere Henrici IIII. Galliarum et Navarrae Regis.

21쪽

mulum malium bedurum silua atrarissimum est, in inris incendis flagrat, quod ea misc*la dissoluit, quibus animorumnitas magis connetatur, s r conrtringitur . Nihil mero est omnium tam rum rerum magis necessarium ad mutMum amorem , ciuilembs caritatem conciliandam , ω conseruan dam , Pam omnium cimum tu religione conspiratis , ω co sensis: ab hac cum aberratur,non lum radix omnis humana

consectationis extirpatur ,sed etiam illud, sic dixerim , se Eus, quo inter ieum, homines is intercedit, molatur. Imremerat iam pridem in Gallam mouarum de diuinitate optui num impietas , comprense primum, oe coercita genibus,serpebat humi, donec pus viribus, legum potentia spe gressa,aeris tanquam bisa flectilens proprijs vulneribu omeunda, non solum contumacia erat impervia rationibus meritatis id etiam,semptis armi inexpugmabilis ferro. weu Hebatur itaq; a atrocissimum ciuile belsum, ac decertabaturairmis de pietate , ω de religione, nec tot anniis, mora , aut requies vllata pernitis besio fuerat. Admirabile mero dictis est, quem bellorum diuturnitas rem diuinarum contemptum in iniuersum regnum induxerit: Templa Deo dicata passim polluebantur, diripiebantur , incendebant r: Ecclesiae patria monia, oescerdotia ipsa, militibus pleruno; inpraemiumsi Ieris , in impietatis cedebaut, sacerdotMm poterius, omnis Eocksiastici or inis dignitas ludibrio, sist despectui erat, nulla sororum mysteriorum reuerentia, qui postremus omnium seceterum terminus ea, nullus omnipotentis Dei, dia uinaeque mitionis timor. ieiecta ,proculcat ars religione, qua nihil mus, auguntius; rerum mortalium i-niripotent, nihilami cui erat, ruo rctiveret, sust omnia in prin

22쪽

aeps ruerent. Pr morer regni, K, ω armis praefecturas, stria Mincia se iuuarecbant, quaeq; a superiorib- regibu3 siccep rant , mi propria,ω auita poseidebant ; non regis, non sen tus, non deniq; i arum legum auctoritatem, male te sagnoscebant.'Pro Rege muli pluresprofoederatis, plurimi co-era regem, contra Ioederatos, demum contra imum regnis be labant f nuda omnino regni pars bello immunis, risis non modo besium ,sed continens praelium erut nulla ouincia, nulia riuitas, nullum oppidum siemeldixerim, nulla domus ,

bello, sine scelere inme caede: non ordinumpraeterea non digni ratum di tinctio, nobilibus viles apientibus vecordes pra- pollebant : nonsides,no religio, discordia,audacia mpietas,

sceleru omnia impunitas dominabatur: Intermitiebatur agro-εω cultur cessabant artes,ω studia, omnes demsi humanaeΡ-rietatis nexus rumpebantur,in admanifesta barbarie, ad pes diuinae maiestatis ignorantiam regnu 'pergebat. Huic trimmani, ac tenebrose chaos, Henricus incomparabili rirtute, in fortitudine,Atis aspectum restituit, hanc rerum omnium Uufionem, i e miro ordine , ac dytamone diges t . finimvero, Auditores,ita natura constitutum est, α ι quanto sepicn- Orib usi legistus regna, resis, publicae ordinatae fuerint, ma- primerum omnium concussione, fg ruina colgabantur. Nompoterat Galbae regnum, tot salubribus in titulix munitum , adeo religioni , ac pietati addicium, tanta ergasses regesside, ω caritate, quanta nulla Vnquam natio, subuerti, quis ita pietas, . cetera sacrosancta, quibus continebatur, miscuti diffluerentundi Sed euersem, prostratumque regnum adest ast exin , hoc Nero diuinae prorsus, quintutis opuF ea, cum

23쪽

inere, humanis ira veri posse pientiores nega in iurunt multi restisticas , mi regnarent , propriam magniturinem in patriae ruinis aedificarunt , Huc clarifelices, acglorioEbabitisenis Henrici nus , edim H, ac pr figat' pop μώ, iam fine ture, sty legibus, legitimum, in forentissimis

regnum conseituit. Hic ego, Audito res, siboriam armoru- , quae ad regnum in regiam libertatem Vindicatam cepit,ena randa usiciperem , si militariagem recensenda, deficeret prorsus tempus, Nox, latera, viressue: nulla erim,quamuis

diuina, ω incredibilis eloquentia eius Imperatoris secta digne dicere posset, qui bellis non innutritus modo inednatus

est, euius pueriles meditatione , Vesei expugnare, o pra 'tas tueri, exercitus ducere , aciem a praelium dirigene , cuius Hudiorumpraemia, fictoria, pueriles moluptates, triumpia

suerunt f αui, maiori aetatis statio, propemodum dixerim quot dies vidi tot be a vicit: aeui omnium genera besiorum fortitudine, magnanimitate, im demum ingenita Viri Iemagaera, didicit, . victoriis expertu; eu: Mui, Pod vicerit,

quo triumpharis, minuti imputat, nonfortunae: tam et iam casei, quemadmodum ceteri mortales, sinsixius esse quν in re be ica apprime aeominatur 3 ita Ni tota ab eo pendere diaeatur, adeo in adibilSprouidentia praeditus Henricusfuit, extra omnem rerum humanarum aleam positus mitiretur. Admirabile M , in tanta praeliorum multitudine, ω artetate, quisbus omne fere aetatis tempus inseumpsit, nihil illi ades nouum, adeo inopinatum , adeo praeter rerum ipserum naturam accidisse, mi imparatum o presserit i quinimo mei a Verum iliad praemiit, fortunam virtute comparari. Gi et

24쪽

a signis aes ederent, ipsi viribus, auctoritat , dignitate . de

nudaretur, adeoq; Furori, ludibrilis bostium videretur eo positus,Vt iam uimitam compressurρδενιαλ captiuum', nullo negotio abducturos ,sibi, ceteri s vilicerentur Emeselaweu ex his anguntlys et inuenit infracta Virtus, Vnde erumperet, siguis, tantummodo actum videtur,ut insignis ilia Armensis Nictoria aduersus tantos exercitus comparata, exiguia late copiarum, fieret idustrior, nusius D in partem eius gloriae Vocaretur, quae Aa illius mirtute parabatur: Henrici ius Fuit ourori triginta millium cum quattuor tantis militu

midibus obstitisse, eos terfudisse , postrem iussi, castri D

onidis, Urbibus,prouincia et lues , as omni bostium mi liaberata Um demum milem regia subita obsidione,captis, depraedati s sebμrbi, , cinxisse . . , cum persidi illi miliares in castra herois nostri, deditionis habitu , Uferrent, ω in 'se confiis, iusi tria arma in eos, qui illos receperant,

verterent, asq; in ca ira boste3 vocarent, eius victoriae impetum retardarunt ' non ne praesentissimam Henrici fortitudinem , deiecti, profligati, obtruncatis sirunt Z insigni documento , vividam, in Vigilem virtutem, non selum fortunae ictibus non concuti , si persidia etiam, fraudibus', se inexpugnabilem. Auam glorio semporrosesse existimamus eum diem, quo quae sigrumpagum praecla imam diam mi ctoriam retulit, non tam peritia, quam sortitudine imperatoris memorabilem guo, cum longe impari copurum numera

25쪽

nullas, ex equirampa- aYmodumsuperessent, ω in ipso co- ficta, tantoardore , tanta Nirtute, in conferti ius boctium turmas irrupisset , aut non um ordines praetergresis esset,

sed etiam a conspectu abiesset , repente suis , iam de ipsius s-lure silicius, ab hostium eaede, gloriose anguine redundans ,

eum tiribus equitum Nexidis, qua cum quattuordecim tautum missi tonibus , hostibus eripue t , insperantibus apparuit . Proponite, quaese,Nobis Audisoret , eam triumphi speciem , cum se nobilissimus Rex,m Imperator, citaso equo, cruen-μm'ivens gladium, cum tanta mirtutis monumentis, semcalma exercitus inuasertitudine, minoris, intulit; reuotiuite aniso regium idum ornatum,quauis purpura, au pulcsriorem , Neram ex patenti, praesentiu mirtute gAriam praesererire cogitate, quis ide Hes , quam gloriosus s qua omnium fuerint acclamationes, qui plauos , cum in am-b quo e et, utrum maiorem missior exercitus ceperit iamiam ex si e , an ex virtute Regis. Gaudebiant duces M utem , quod eo Imperatore mererent , qtai quan amperatorijs artibus, omnibus Imperatoribus praestaret, tanto

estum. litaribus Nirtutibus,omnes milites antecederet eum

unicum in orbe terrarum dicebant, tilissis gloria exemplar ege, a nobilissimo omnis memoria praeseptore, non praeceptra modo, sed ex emplis, rebusi gestis, non iam ducesssas ax-tes , suum os icium , se Ambies etiam edoceri . Hunc tam prae clara Dictoria nobile die lia etiam victoria illasmauit, prosia Ptur enim per regis legatos hostium exercitus, quisper Arure'nia debacchabatur,delentur milites,mactatur duces, Issoria OS

26쪽

bus tormentis tapiuntur: Dauditum taraculum, rotatu .ctorias , ico die, ad Henrici gloriam cumuari, quae ceter ram Regum aetates integras illuctrassent. Sed Francosoviani facinoris exemplum nemo, nisi abulosum, inuenisis octuaginta etenim tantum nobilibus f tipatus, cumqs bostes ingruo reni Jine galea, absq; llo capitis integumento, a belli per iculis, audaci protectus riirtute, integrum diem decertauit, tresst, ejitum turmas fudit, nec ampliori deinde quam ducentorum equitum numero, sentium exerritum terga Vertere

coegit , n llo seuorum amiso: αuis Achillis, quis Homericus Hector,pro tot hostibus in acie ritetisse diciturἶSingularia haec, noua, de ceteris inaudita, sed magni Henrici virtuti non inusitata: eandem enim gloriam ad Noviodunum,ibi quater bones, Orbem obsidione liberare totis miribus aggress udin,

eandem ad Laudunum, ingenti hostis icti Brage, ex ea dem Virtute consequutus est. βωis porro inauditam eius celeritatem cum ullo aruiquorum comparauerit, qui admirabialem illum victoriarum cursum perpenderis,cum e baenomanis

egressus, Nua cum toto exercitu, tormentis, impedimentisq; duorum mensium spatio,Turonensem, Andegavensimprouinciam, Armoracas regiones, coiarentibus mictorijs, luntrauit, in quasi Fulmen, magnam totius regni partem prodigi

se velocitate trat currens,non modo ictu, mrbes, arces; deiecit, expugnavit, sed, urimas ante a uentu, praeuenientes Agor terroreque victoriam exterritas, in deditione recepit, Vt, priussu Venire Vinceret, anter m Videret, triumpiaret t. αui eius a Iuetoti acinus cogitarit, cMm,exercitu dimissa in breuisenno tempori patio, integris copiu rursem com

27쪽

cum supellimis locupletavit Z ud ego memorem Vindoci Mum, Medonta, tririnnem, Melodunum, Corbolium, San- Himasium, cetera A;propemodum innumerabilies lues, Ne iat victorianum praedis,primo impetu capras ' Melanium , Druidas, ab hostiumseu re minricatas ' An inuictam di 6m , fingisiaremq; in tarn to , m Rotomago, coussantiam, indefessim in Fera migilantiam, omnes Militares Nirtutes ino inno, bonibus armuis ,stectant ussi, erepto is cuius iraeclarae mino fructus non ad regem solumpertinuit, non MGalliae Lammmodo regnum, edi Omm suos inimicorum,

uinimo , ω uniuersae Europae commodo cesint, cum ex ea

potissimum totius reipublisae christianae pax exorta sit e Sed

gularis tar' vere admirabilis Lutetiae obsidio, non modo propter mesis, propter totius reges t telam lutemn coepta, ut 9 hostibus illic ab omnibusprouinci s attracti regnum Nnia uersum a belli incommodis mindicaret, miscop, conicita de rerum summa transigeret, nonμlum btagicas omnes artes,sed

clementiam, paternam aduersμερρομώε ωr tatem, cetera , de , regi fri virtutes,tanquam instemio a monstras Te fles aduoco omnes eius exercitus milites, omnes eius sebis ciaues, Gaiana Vniuersa, testes omne uuas ianuiori ys ,rvatemnitati memoria regiam hanc moderationem, continentiam commendarunt, Pluries in Henricipotestates F, vi , eea perto mari Urbem expetua diaritα fortunam ue ciuia

ora, misertum H ΚΡ, Gnec sine caeri , sine Aneptione , firmati otius, quat et capta in ei potestatem veniret. Nouum

28쪽

sidere 3 quis etenim semissus maiori bono seruauli. mrbe .

quam hic obsidit ' mere Rex, vere patriae Pater, Vere pro populorum siste ,pro pace belgator , meritos perpetuae laetitiae consecratus dies, quo una cum toto exercitu, ad vim ab urbe propulsandam, non inferendam armato, compos , quietsi stipatus agmine, Nrbem, nec opinantem , eos maiori gaudio exultantem cepit s finaudita prosιs triumphispecies s Rex ci

tot egregi' ortissimisis ducibui, militibusis augusti mu

captae Vrbis templum , recta eporta adit, aduoluitur aris, o- mniumq; Histriarum Deum agnoscit auctore G modera' o cursu, in ipse rbe aricta nter victores,arm to a militea. sint arma , quiescit Nictoria, triumphat continenti trium at pietas, triumphat clementia 4. Omitto Amymo , Amuenuos , Pictones, Andegavenses , cetera si gentes deur-ctas , subacta sαuot prouinciarum, quot urbium , quot

doctorum: nomina: Galliae finibus. continentur, tot Henrisi Nictorias rogitate: AEuae. enim, non dicam, prouiscia , mellciuitas, sed quae ora, quis in tota. Gallia: adeo abdisust, . ac reconditus sinus, in quo egregiae. alicuiusmenrici Victoria non extent monumenta i qui trophaeis Henrici non illu-Tiretur ' qui totas Galbarum prouincias armatus, virium te Victoriaque,perpetuis comitibus, perluctrauit, qui nuia iam pugnam , nμlgam. obsidionem , nusiam expugnationem

an eos est , q*am non Vicerit, qui nullo praelio, nullis castris, nusiu i demum locis, nisi mictor esui. ui nuta , et quam praesium,ab hostibus oblatum, etrectauitsemper a tulit , qui , quos hostes armorummimu contriuit, eos, qua linget busirius est, uominis gloria , in teres Virtutis, prρ- orauit , nm amfracti g, nunquam,πici ver i , ,

29쪽

NPra exercituF utame em m conglobatos , au tot pσω hs tot regna , tot potenti mo principes in eius exitium senderatus, etHiuersimp fera furvipam an tam coniurata commemorem k An duci; in acie occisis , captosue uarrem, tris exercitus Fuses, tot mictorias , tot palmas , tot triumphos diaram ' non fecerim s nam nec temporis ratio ponulat, ω δε- cis perq; ad admirationem singularis , neolum virtutis es eiramiam , eonfirmaridamue fuerit, numerum tantum v iactoriarum recensuim Tres magnae , celebre 3 collatis mPiis , consertisi agminibus , pum quinque supra trigi a praelia, Danastratu supra Pent- AErmorum concursemes,tem tentae irbes, arcesss obsidione, mi , captae, expugnata,ribus omnibu& ustu mon st Vfuit ,sed interfuit, effrium, ut angussum,' statum nimis Viriatur , si dixerimus, multim esse in orbe terrarum ario recoiaitam, lac regu ametationem , quam magnit Henrici fama non penetrarit ki us gloriae terminos, non prouincia rumpopulorum; sin ibin ,sed

is ambitu Icontineri. Tanta etenim tria borum decora, Henrico superant , ut totum , integrumq; earum minori

rum quas eius auspici sperpetrarunt . bonorem fluis tacitas relinquat. Diactum risiatumque inagiaris Rex eluet sur, quoZ exterorum exertitus, quia aZinudandam Galgiam ex ά pibus proruebant , in 'fit si um Acibus represserit Pod multio Abone , stre sanguine , plurimi pialbi, Lugdunetisium,

et tenuensiumq; criuilites nutantes, prouiniciam rebelgorem

adobsequium dioegerit, atq; is fide retinuerit. De Sironii laude, quam in Atrebatii, in Sequanis , inq; zelgarum sin bus ideptus ectyn idecerpit. Aureontio ,3uod Cania ab

30쪽

οombur is Britamia imposita expugnarit, Vicquium, quoa Faudsis facum ovidum, tam a misium, primo impetu se liter , Iucitet, caeso duce, recuperant orum laudi c edera patitur: gloriosum illa VP murense praebum,tribus illis ge- erosis duiarus imputat: nibilex z omani, ex Sanlucensis,

rem ora ,s a riscea exornat , nec de bis Victorijs triumphaterorarune hae regum glori qua ex iis,quese Fortunagesia mi iure , mmtoq consequuntur , plaue magno animo magnu muricus rei sit, restu datv Ῥroprio ducis, propria manu propria Nisaepe usisquaestitas uictorias, sesas latum arsit --r P Ingeni tamen i ins laur es, tot fortis imos belu -- era, Hecto ; habuisse: an minimabimus, defuisse se pientiam, strudentiampi peratoris , in eis ducibus deligen-- ii, tu per vincerent c an aliunde id s. tum egregius sel. et ar e , quam exsῖpremi mustorum seculorum 'peratorix teritia, putabimu3 Micise Vicit itaq;,domuitis Eex GL; iam rebellantems auim L regnum generi de tum irin-n , ainrtitudinem omeriat, quaesiuitD, ea ratione, mi ex his vimini's, qua infra ius regni claustra consequutus velprima imperatorώω ,.qui in diuersivi orli1 terrarumpam tib 3s rictoriarum monumemareliq-runti, totius generis. -