Tractatus novus de generatione ex ovo nec non de monstrorum productione; duabus epistolis comprehensus. Auctore Dionisio vander Sterre

31쪽

deam ν pari passu, primo petendo prin edens , interroso : qui sil animalculum cum patris genitura veHiquamine ad uti. xum delatum, sit sanus ex Aselia 3c Equo vel caballo, faetus mixtae speciei , mulus

nominatus.

- ε-- Sane illa objectio, licet ali- ερρορος quibus, aliqua de causa , ad rem esse videatur , multis de causis melius adducitur pro me, quam mihi in Contrarium, vel tanquam quid obversum mi

Nam νωδε- Majori enim de causa ruta notafaciliuε menta, quam animalia bruta ut de monstris latius examina-& deducturus suma assumunt aIiam corporis consta-mationem. Monstra quidem generantur vel producuntur, a brutis , non autem prodeunt , eorum fartus, truncatis mei in oris , trunco ad huc cruentato aut alio mindo signati ut solis hominibus contingere propter animae potestates latius ex hibebo , ubi expresse de monstrorum generatione

agam. Et me a intendo j quam quod, eq--cum verum sit , bruta animaeq-- rationali esse carentia nemine eontradicenter necessario faetus, a patre caνmlo Vel Equo,

mero Asellae impuIsas: ibidem ad runam patribus

32쪽

partibus suis convenientem extensionem 3 alimento assumpto deduceretur, Sc ine quum & non in mulum excresseret his modo dictis praefatae objectioni quamquam ex

abundanti satisfeceriira & illam minus mihi quam aliis obversam demonstraverim , ne tantum vim vi sine probabili aliqua cau-- Diapy 'el ratione repellere praej ba .mpisese diciosis quibusdam videar , ad

Masgemras ' generationes vel impraegnatio-

nis Initia me convertam.

Non est necesse multis ut exponam , quyin omnibus animalibus humores ad hoc aut illud non nisi certo tempore saecundantur vel aptantur in tempore enim circulantur aptantur & resumunt vires, sic enim &herbae quaedam primo, quaedam secundo aut tertio prius anno frugiferae ; sc hisce in partibus arbores quaedam tertio, quarto &quinto prius anno faecundae & fructiferae&insequentibus annis quaedam singulis quaedam tertio anno semper 'cundae, vel magis fructiferae: ex hauriuntur humores apti;cum ter & quater sint fructiferae in aliis terrae partibus vires citius quandoque resumunr. E Nyaa Sic & animalia quaedam pri-

g nonratem. mo, quaedam secundo , tertio p.rin, quarto aut ulteriori anno ad 'Venerem & faecunditatem aptantur. Quaedam saepius iii anno, quaedam singulis an-nis, quaedam secundo aut tertio rursus an-'

33쪽

no impraegnantur aut pariunt. Et imo loco citius quam alio & ad copiosiores saetustaminae aptantur &c. solus homo vel sola mulier semel aptata, semper ad venerem aut singuli saltem mensuum fluxibus pra

peritis , nisi gravida sit, ad impraegnati oena aptata Acitur , & aliquod post paselum temporis, rursus ad impraegnationem aptatur a pro ut magis vel minus hum rum necessariorum praesentia , generati in lne, aut eductione , retardatur aptitudo,

ut fit dum lassis eductione aliquando humorum quibusdam particulis enervatus sanguis, impraegnationis tempus retardata vel retardatur vel pro ut particulis aptatis quocunque alio modo , vel minus abundat sanguis; & prout vasa generationi inservientia facilius vel dissicilius extendantur & hinc facilius vel dissicitus, citius aut tarduis ad venerem & impraegnationem aptantur licet varia prodesse aut o esse putem, quae brevitati studens ommi min: Hinc vasa matricum & muliebrium partium , aliquibus tempωibus , solito magis distenduntur, & humore madent. melinam etiam brutis, quibus

et M a -- menses fluere , negatur a mutiemis menst-- tis. Partes his, hinc dico , m.& intumescunt, & sat magna copia humorum effuit , per multos

saepe diessnisi imprΜnentur ui simili fluxu ami dicantur merito. Hu-

34쪽

miseremi Humoribus his fluentibus ,& aliis signis apparentibus, si

aperiantur animalia, tam multa ova vel ovorum concepta

cula protuberantia manifesta se praebent visibila in ovario, quantum faetuum mater fieri potest aura seminali ea vivificante. Non aliter ac in herbis & arboribus matura stmina r humido & calore vivifica ,hilia dinumerare alamus. ιλ m. . Aptata sunt ova in vel adhae ire rentia ovario, propria muliebritim humorum copia ad ova rium & ova nempe delata , dein motum concitata , ita ut ulterius aura

seminali vivificati possint. Aptato subjecto

Indita. Non aliter , ac semina , vel herba. rum rudimenta in herbis, non ultra deducuntur aut deduci possint, quam ut semina '& herbarum rudimenta sint, & latius expanduntur aura ex calore Be humido et vata , ea vivificante, ejusdemque species herbam excrescere faciente. rus Fermentatione sui dici pia . . evumme cet aliquibus o substantiae quaelibet diversificatio & aptatio I ' peragitur. Varificatur substan tia, quia vario particularum movendi modo , & variis additis particulis variat par . tium substantiae inter se acti , & cons- stentia & cohaerendi modus'ad varia γ' tentia vel virtus. C et Fer-

35쪽

Dι Generationeo, - Fermentum igitur dico, sub M si semen- stantiam aliquam , ii partiCulaetum. omnes vel ejus quaedam aliis 'A M' recenter additae vel diutius re- tentae suo tempore eas, quibus permistae simi suo modo moveant; aut motum alium & novum inducant. Fe mentum autem non sunt dicendae particulae novae, si ea, consueto mod' earum particularum, quibus adduntur, moventur ι & iis similes fiant. o Proprio igitur fermento ap-

ova pol ε tantur matris ova ad patris ge-ἀicifermera niturae auram suscipiendam.

Hinc ova aura addita fiunt. , quod sua sponte motu & sermento Comsueto non Drent. Non absimili modo sui

similitudine utar) ac si duo globi alicujus

instrumenti bellici, sibi in vicem magnitudine & pondere impares, apte instrumem to emissi vel explosi sese obviantes, vel impingentes, celerior motus & major & gravior , motum continuare potest , Obvium minorem & leviorem, secum retrocedere cogens S abripiens & secum refletiens: reducendo ejus reducti motum immutat: ut victor, sit actor. Quamquam obinde etiam hoc agendo aliquid sui motus amittat. Praecipuus tamen actor dicitur de habetur , qui magis de motu Conservat &immutati motus major causa habetur.

36쪽

permistae, Sic etiam divei mn humorum s vel magis etiam solidae substantiae particular diversae, diversimodὰ motae vel litterisCohaerentes , non omnes semper eodem modo moventur; vel movent diversas de

diversae substantiae particulas mi obvias:

neque ipsae etiam omnes eodem . modo inter se permistae & cohaerentes uianent, ita ut etiam compositum ex his per u resultans vel generatum variat: quia Particulae nullae motum conserva ni , Palimovebantur impermisti & separati sui, re hinc non moventur motu , unius substantiae particulis tributo , sed motu permistarum istarum particularum squae sunt diversa substantiar) pro posse convenienter. Quia tamen magis motu , harum quam illarum particularum, simili moventur, cum unius substantiae particulae motae , ab alterius substantiae particulis, aliter inter se coha rentibus, & inter semotis, a motu consueto divertantur, abripiantur & reflec- tantur 3 jam procedunt ad motum, minumagis illius alterius quam suae ipsius substantiae particulis convenienter; magis illius alterius quam suae & propriae substantiae particulas agere , nemine contradicen- te, dixero. Hinc illius substantiae particulas hun que hum em pro sermento pono , a quo

37쪽

3o generatione '

F-βν-.- mixto Vel mixturae contribui-iso pono quos tur & communicatursimilitu magis active motus , ei motui similis, q'O moventur Vel moverentur σα - ejus particulae, si sibi relinquerentur; sibi similibus j ungerentur; aut permiscerentur. HAιρ- fermentum , mihi est tum os substantia, quae suis particulis, alterius substantiae particulis addita , eas ibi inventas vel fortius ad ulteriorem motumifiducit; inque alium diversum commutari aut a modo consueto , se movendi , habendi vel extendendi seducat. Ita ut interna, externave substantia , substantiaeque filura vel effectus variat; aut aliquo modo aliter se habeat illa substantia, aut se habent substantiae particulae,quam se haberent si sibi relinquerentur aut relicta misesent iis agentibus, quibus ad motum consuetum concitabatur vel concitabantur. Ita ut sermentum paucis si describatur, est, quod mutabili praebet , vel quod mutato praebuit, motus initiums quo motu mutatur & fit tale , quale illud cernimus

aut reperimus. Eiseat pu- Non me latet alios serinen -eet aliter exis lationem & effervescentiam plicare sto distinxisse. Dicentes sermen-

-' de si res ad separationem

38쪽

particularum suarum aliquarum disponi s& effervescentia ad conjunctionem. Sed hanc distinctionem deserui : quia merementalis est. Nulla enim est effervescentia, qua mediante non aliquae particulae planea consueta cohaesione alienentur , aliisque saltem recenter additis.se interponentibus, ad separationem, non tantum non dispo-irantur, sed vere separantur: nulla etiam .est sermentatio, qua mediante non sit aliqua multarum particularum s si non omnium alia vel nova conjunctio. Sed non verbis milito , . cuilibet relinquo verbis sibi

consuetis, & magis proposito servire apparentibus , explicare mentem, mentisque intentionem. Hinc etiam non expostulo, ut fermentationis nomen , pro termino utantur alii sed tantum ut intelligatur,

quid illius usu mente suerim meditaturi . Ut ad propositam mihi metam brevii tatis procedam, pauca adhuc de fermeniatione examinansa sunt , quae silentio pra terire minimε ratum duco. Examinandum mihi dehinc restat adhuc, propter quod, haec de fermentatione modo prolata, s*quentibus praemittere volui.

Considenter satis asserui quid sermentum sit, vel saltem, quid ego eo nomine. venire velim licet ex professo an sit & quid sit hic discernere non intendissem) his , modo prolatis , pro intensione mea satis

39쪽

Generamne exposui. Sicut motus inducentes particu-D-- . las alio nomine proponi plac

mihi relinquas ar: per me illi licet: ditin is fermeminem ' menti etiam nomine mihi r

exprimere, aut indigi-

Di . tiae , alterius substantiae particulis applicatae, particulis ibi inventis , suo interventu , motum inducunt, suo motui similem, vel 4 consueto alterius motui alienum.

Siquae partices. recent sata ....i additae alterius substantiae par-f-rmara ticulis , ab iis ibi inventis de-δAt r. ducantur ad motum similem suo motui, Vel communem iis quibus adduntur , additae non fermentum sed se mentari Si vero additae immutant motum earum,quibus addi dicuntur a majori parre denominationem vel aliunde licet sumam eae mihi fermenti nomine veniunt. Si vero diversaruru substantiarum diversae particulae, invicem mixtae , post - conjunctionem motui sermentativo mix-thm speciem prae se seram ambarum sub-HI1...hia. stantiarum motum fermenta---- f- tivum ouid contribuisse diei potes . dii vero ex mixtura Pr

' ducatur quid ab his substantiis plane diverium ex variis sementis novum prota m dici poterit fermentum.

40쪽

Ipsemeti- etiam putrefactio &iatre fam- corruptio fermentatio dicen. ouemferm:π- Sic tamen appellanda: ratio ς ώς - quia motu illo, tu antia mu

tatur ad vel in quid , minus a nobis optatum , aut ad vel in consistentiam ininus communi modo decoram vel laudabilem. Eae distinctiones adductae a me sunt , tantum, ut ad sequentia exactius procedere

valerem. .

Pris,. m. Priino modo sermentum est senatui ius simile, sanguini innatum: vel fermentum iu- parentum seminali aura rudimento inditum, quodque manens idem , eodem etiam modo se habet corporis sanitas. Quamdiu ergo eo sermen to sic constituto , quacumque de causa, vel per quamcumque viam, quid consuetum vel extraneum, vel ex assumptis chylus aptus, constans ex particulis talibus , qu et sanguini permistae, sanguinis caetero-P.-- ωι rumque humorum particula , eodem & non multum absimili modo interse cohaerere & suo interpositu eodem modo interse moveri & interponi permittant in faciant, , corpus in vitore

conservatur , sanumque permanet.

At quam primum aliquid ἔ-π- ' Lehylus particulis inconsueto modo permistis ; vel consuetis aliquibus particulis orbus , vel perutinis adiunctis 3