Commentariorum memorabilium multiplicis hystoriae Taruisinae locuples promptuarium libris quatuor distributum ... Auctore Bartholomaeo Burchelato physico ..

181쪽

lium,in aquis,aem,montibus,& igne commorantium,ut Nymphae rum, Sylvestriu,Pygmararu,& Vulcanicorum.s.quibus: Gygante Mel usinae, Sybilla yrenes,&c. compraehendun tum, enarrabimus . aquarii undenas vocat,aeris Sylvestres otium gnomos, ignis Vul canos, &c. parcas Lector si nimis longius aberraui: sique&man, tissam addidero,& forsitan obibiam lautiorem . extat cuiusdam a prime docti viri sentetia,qua libet caput hoc latius ac firmius,Chiistia neq roborare; nempe. Caeterum admirari satis nequeo vllum: mortalium saltem leuiter mentis sensia tinctum inueniri, qui

dementis sit dilapsus, ut hominem ad Dei imaginem,&similitudinem creatum consorinatumque ex corpore,anima,&spiritu, Des,& spiritus sancti templum,rationis hospitium, cupidum scientiarii Organum,sublimem,erectum,S ad caesi quasi cognationis, domic lij que pri stini,conspectum,excitatum,imo microcosmon,cut Deus Omnia subiecit, oues,boues, campi pecora olucres caesi, & puces maris,eaque propter solum hominem condidit hunc inquam in tu pum, stiam irrationabilam,pestilentissimum animaliuna gurgite, voraginemque, siue in ullam aliam creaturam, rei ullius potentia vel virtute manifesta,occulta,aut specifica veta transimitari credat ordinis .m di ut ni prouidentia non admittit , occlamant Sacrae Ita

terae,contradicunt decreta, ipsa rerum natura tque ratio minimε patiuntur. idem de praestigi' Daemon in cap. 22. adlinem. Explosis itaque, exterminatisque nostris diuinis,arioli magorum occultis antistitibus,& quibuscumq alijs superstitionum legis, vul garibusque exorcillis: abiiciatnus Aegyptiacas disciplinas,ser a cacminum arcana,vanin furores,execrandas artes,&philtra vim iactu:ra Dij & colchicos succos,& daemoniacas iactiones Plutonica dinique volumina,& umbrarum libros,stygiasque coniurationes,atq; Acheronteos ritus membrana phylacterioue contentos,Pyriphl getonti, hoc est igni,socoquetradamus,& fidamus Deo ac in Chrsio Dei filio,per quem . vivimus,movemur 2 sumus, sincerite sina pirenterque speat omnem fixam habeamus - s I BY LL E. Obirer Deccmauteni filere Sibulle, nempe, Persica. Ubica Delphica Ci mia, Erithrara, Samia uinalia,Hes pontica,Phrygia,& Tyburii na de qui h& de earum Dogmatibus de uno Deo, Lactantius Et mi anu, lib. s.de falsa Religionestem D. Augustinus io de Ciuita Dei. D. Issi rus, Sc.sed.praecipue frater Baitholomaeus Sibyllae

182쪽

ope cinarum quaestionum,tiam de Daemonibus,&Minu bus den cum Diana equitantibus,&de alijs id genus, ut alios in praesentia praetermittam. Vn um addam additas esse a quibusdam sibyllas duas, Euroriam s. et Aegyptia, et sormis publicis. Quodecim designavide quibus in Appendice.

Ex riua mortiorum,ctc.ex Naeuctoribus. cap. XXIX. 1 quias celebrare,iusta facere,soluere, peribluere, honestare: n exequias exequus aliquem honestare, ducere, prosequi exe- , quias funeris,pompas funeris, i iidicere fimus,denuntiareexequias, deducere funebrem pompam , sol uere in serias, &c. condere mori tim,tumulare,attumulare,contumulare sepelire , vinar inhuma, a locare,dare terrae, deponere: corpus humo patiare tegi, Virgil ip.r illico. Ο Et me emortem nati conc edesepi lchra. idemque I I. corpora per campos ferro quae fusa iacebant, vaderet: ac tumulo sineret succedere terrae. Laetare, iacere, ducere,deducere fimus,funereasque inferre faces vir:facere inserias, soluere serias, lacrificia: parentare: Caesaris stae lare, omnes ferreacerbitates,quam non ciuibus Romanis,qui 'erfidia Gallorum interijssent, parentare,manes sacrificijs placare, afferre inferias alicui,dare inferias,dare exequias,exercere libi, eram,obsecrare,pollincire,abluere,lauare, Virg.9. Aeneissi inc te tua funera mater Priam inpressia oculos, aut vulnera lausi stetegens .i ius diebus ad manus deuenerunt meas Variarum sessionum, seu spinionu libri tres auctore Io. Mario Mattio Brix.in quorui c. 8. tii titulus. Arbitria. iusta,funera,exsequia ubi infra acere funus, , si tre iusta,facere iusta funerum,conficere iusta,& soluere iusta s heri Latine optime dies,ubi illud Horatij Carminum lib. . msemel occideris, O resplendida Minos Fecerit arbitria. nerum magnificentiam accommodatum,non lono a Cicerori sensu dicentis, Nondum palam factum erat concidisse Re , cum tibi arbitria funeris soluebatur. & in Oratione pro domo ita Vidi prs textatos inimicos nondum morte complorata arbitria

3 6 eris petentes.& in Pisonem,eodem in Templo arbitria,no mei un ed patriae funeris abstulisti. Consectis iustis funeribus dixit, lib. s.ci bello gallico. um dixero non incongruum ex VM

Cassi

183쪽

ac max inorum operum praetextu titulum imaginum suarum a plificauit,adeo egenu ac pauperem excessisse, ut ad iaciendas exequias funeris nihil liquerit. haec Maximi verba.Cum interim iast rum illud columen, patriimonio ne ad exequiarum quidem impe sam iuisciente decesserit.ideoque publica pecunia ductae sunt: non attinet ulteriore disputatione tanti viri paupertatem scrutari: Abunde n. paret,quid vivus possederit, cui mortuo lectus funebris, 6: rogus desuit. Sed rem hinsii magnificetia alij commodemus. mini me legisse in fine libri Ludovici Maiorani Grauinatis Can. Reg. Lat.de vero Dei cultu,solidum hoc Regium Monumςntum. Κarolus. IX.Rex. Gallig. Natus est.V.Kal. inch. MDI .Regnarec pit. Non. Decemb. M. D. LX Obij t. 3. Kal. sunt j. M. D. L II H. Iusta ei persoluta sunt. Romae. in sacello. Pontificio. Io. Kalen. Quinct. M. D. LXXIIII. Nec grauabor,licet sorsan graueris, lector, &exemp um ponere istius saeculi , quo Domini mei, tum Oratoris insignis,Virorum summaeloquetia pr*ditorum memoria hic habeatur. Nicolaus inquam Crassus Iun. in suis Elogiorum D Nic. Cras cadibus de Antonio Quirino V.Cl. loquens ad finem Dogu se prosequitur. Obij t LI V.annu agens:& cu uniuersa Res p.ranto fu- dioilachrymis, atque dolore iusta persolueretmos etiam singulari patrono bene merenti Oratione lanebri parentauimus, idem erga tantam iamiliam,assinesque,& nepotes studium,eandem C eruantiam constantillime retinentes. Vngere pi terea, exenterare, implere balsamo, consuere cadauera, polire, quid iam scioῖ conbur re, cremare cadauera. Vimilius,presertim ii ad longus ubi ritus pillius saeculi, in besto praecipue, animaduerres : & , si tu haudi,

non etenim ab re: &,si renuis,transitas, praetermittas . Iam pater Aeneas, iam curuo in littore Tarchon constituere Dras; buc corpora quisque suorum . Morte tutare patrum: subrectuque ignibus atrisonditur in tenebras altum caligine caelum, Ter circum accensos cincti fulgeretilus armis DecurrPre rogos: ter maestumfuneris igni, LaIlrau/re in ι quis: τ&latusque ora dedise ;Spargitur O icitas lac homis: sparguntur er armar . It caelo clamorque Virum,clangorque tubarum.

Hin cali polia occisis direpta Latinis.

184쪽

a que, feruentesque rotas: pars munera nora Ipsorum clypeo ct non felicia tela.. Mastaliam circa mactantur mora morti et Selige quesues: raptasque ex omnibus Uris In flammam iugulanipecudes: tum littore tuo Ardenteis pectant focino: semustaque seruant Iia: neque auelliposunt: nox hs da donec 'Inuertit caelumsellis fulgentibus aptam .hninus miseri diuersa in parte latitu

Innumeras strux/re Dras: o corpora partim uina πirum terra trifodiunt auectaque panis Finitia rus tollunt in agros: Urbique remittunt . satera c.efusaque ingentis caedis aceruum 2 re numero chonoreιremant;tunc undique vara certatim crebris collacent ignibus agrι. Tertia lux gelidam coelo di mouerat umbram , Marentes althm cinerim , er confusa ruebant

ossa focis, tepidoque onerabant aggere terra is quuntur luctus,tamentaque. Verum enimuero,si priscorum moris in funeribus exercendis in bello ex Marone, latinorum poet tam coryphaeo vidisti lectoracernito etiam neothericorum,nostruinquam Christianorum , in pace: ex Francisco Mauro Hispell. haud indigno varis nomine singulari, libro i3. vltimo.f. Franciscia lus, circa limus, ac exequias Sancti P. Francisci de Assisio,cari nai Aquidem Maronedigna

cesserat has inter curas ἡ corde parumper rum matris dolori e trictem vis reddita mentem cierat.tunc funereum iubet ocγκs omnem ornatum offerri, vectes, junatia, odores , Vela ,rorosque leves. Tum membra ex tuta mollis carbasus obnubit, tenuique inuoluit amictu. Mox verὸ Asyriis respogunt roribus artus, cisci Aue imbres, erodora opobalpama Hrgunt , Merque Arabumfundunt: cinoreidos illita guttis

Vela, Tali linissuper imma ἐre fluentis. Toletum bis tarpas molli imposu/re pberetro: Vltro humeris proceres cui mox sub ἐre recuruis , Urande ministeri facibus long ordine catusu Fulgent

185쪽

as r

Fulgent aterest, ct flammis lues Omm lustrant,

Ut ventum ad tumulum,in medio Batiare pbe retram: Et circum ad eantus patres de more coacti, Felici miure anima felicia honoris unera supremi , aeternamque de cire quietem . Inde anima,lingua quegrauis,maturus aut Bernardus, dextra corpiuter lactrat, ct unda vaetis ter pura. ter flamma, ct thuris odore Dὸ vaporatum sacrata contegit rna.

Si modo,quem imitatus fuerit hic sacer vates in hac funebri pompa explicanda, venari volumus, dixerim quod Virgiliu eodem II. Ae neidos, ubi demadat Aeneas Pallantis corpus a Turno interfectiam ad Euandrum Regem Patrem suum: quod nedum ut pateat , imo magis ut obseruetur iuxta pros Ositu nostrum thema,his; pariter x gistrabo libens, Virgilij quaerendi, vertendique curioso laborem

auferens.

Hae xbi defleuit: tolli miserabile corpus , Imperat, O toto lectos ex agmine mittit Mille vires: qui supremum comitentur honorem: Intersintque Patris lachrmis solatia luctus Exigua ingentis, misero sid debila parri. Haud segnes alij crates,ct molle meretrum

einboreis texunt virgis, s rimine querno: Extructosque thoros obtentu frenis inumbrant . Hic ruuencis agreIli sublimem in stramine ponunt, o Tum geminas vestes, Ureque, auroque rigentes Extulit Aeneas,quas illi laeta laborum Ipsa suis quondam manibus Sidonia Dido , C. Fecerat , ct tenui telas discreverat auro, Harum unam iuueni,supremum ma Inus honorem . Iuduit,arsurasque comas obnubit amictu:

ustaque praeterea Laurentis praemia pugnae Aggerat, tongo praedam iubet ordine duci Addit equos, ct tela, quibus spoliauerat Hostem. Uinxerat oe post terga mauus, quos mitteret umbris Inferias, uso sparsurcssanguine flammas, Indutosque iubet truncos hostilitas armis visisIerre ducis, inimicaque ncta figi. O c.

186쪽

'benique duces , o versis Arcader armis. GIiquam omnis lon comitum praeeserat ordo, risItitit Aenearet emituque haec addidit alto. Nos alias hinc ad lachomas eadem horrida belli Fata vocor ,salue aeternum mihi maxime Falla, ceterniimque vale. Nec plura est atus, Oc.

Nec propterea mihi reticendus videtur ritus,& ordo sineris Misoni Tubicinis Aeneae suos idem Maro 6. Aeneidos registrauit: occismiles tuos in Remi funere ponit Naso,interim omittamus.7 c minus interea i fenum in littore riucri Fabant, ct cineri ingrato suprema ferebant. Principis pinguem taedis, robore secto Ingentem yroxὸre Pyram, cui frondibus atris . Duxunt latera, ct ferales ante cupressos constituunt, decoramque super fulgentibus armis . Tars calidos latices, ct abena radantia flammis pediunt,corpusque lauant frigentis,ct ungunt. Fugemitus, tum membra thoro disera reponκπι, rpureoque supervectes velamina nota coniiciunt, pars ingentisobi/re pheretro , Tri leministerium, Osubiectam moreparentio

Auers tenuῖre facem, congesta cremantur Thurea dona,dapes fuso crateres olivo.

τοBquam collapsi cineres, flamma quiein Mi uias et iso,obibulam laiare fauillam ,

.que lecta caro te chorynaeus aheno. Idem ter socios pura circumtulit unda, Spargens rore leui, o ramo stlicis olivae , IuItrauitque Vir.s, dixitque nouisma verba.

Alpius enecs ingenti more Iepulchrum imponit,suaque arma iro, remuinque, tuba in Μοnte Isbaerio, qui nunc Misenus ab ιuo Dicitur aeternamque tenet per Iacula nomen -

Rcinus potuimus huiusnodi ritus poetice descriptos, pacli, ci

empore: quare non& antiquum , Romanum inquam , Naicum reponemusiiurrepit illud lane in mei scribentis memo

fictum in Iunii Bruti sunere,quod olim legerim apud Diony Halicarnaseum lib.3. Hancque finem ea pugna habuit - Die

veta

187쪽

Themist

vero poste o legentes Romani spolia mortuorum hoItium, tuos sepelientes, tollentesque Bruti corpus, cum multis laudibus,& l chrymis reportarunt RQmam pr clari Equitum coronis ornatum Victorialibus,obuiusque senatus tuiticum decreuisset ornare triumpho Ducem,sicque populus ouinis crateribus, mensisque excipies exercitum atque ubi in urbem venere, Pompam ducens consul venios erat Regibus cuin trophans offertas ipsi pompas, immolatio

inque perficiebat, spoliaque reponens Deis, illam diem iacram duxit,illustrissimosque ciuium, lans eis epulum ius cepiti Die vero,

sequeti obscuram allumens vestςm, Brutique corpus proponens soro, ornatum decenter in lectulo, aduocauit in concionem populum, atque procedens ad pulpitum, in laudem eius itineream ora tionem habuit. &c Narrat Themistocles lib. 2. belli Pelop. Athe nienses iuxta patrios mores,extinctorum in bello exequias celebracse hunc in modum, Construunt per triduum antea Tabernaculum,. in quo quidem os congerunt omnium Mortuorum,& quilibet si per eius deiuncto,quod libet,igerit , Cum autem postea deserun- tu rad inhumandum,rhedae capsas Pasdam cupressinas deuehunt, sinstulas pro singulis tribubus,quas infra contribulium ossa comperiuntur,deinde attracto curru, quo super cubile stratum est vacuit, concinnum valde r quod illorum omnium, quor inter occisbs non fuere comperta corpora, repraesentati Curri eius avidi com latur gens plurima usque ad foveas morti rum, quos iuxta stant eorum affines mulieres ploratus mi lictes, & vlulatus. capsas igi ruromnes in unum publicum Monumentum in nobiliori 'rbis vico praepararum reponunt. Nibus consepultis Sese ius Ciuitatis Orator in devinctorum laude sermonem habet,& inde abscediit Quid autem seceritRex Iudas Machabeoru λrtissimus, audiamus finem

capitis duodecimi secundi libri Machabaeorum. Et iacta collatione duodecim millia drachmas argeti misit Hierosolimam offerri pro

peccatis mortuorum sacrificium,bene& religiose de resurrostione cogitans nisi n. s,qui ceciderant,resuriecturos speraret,supersuta videreturn vacuum orare promortuis et quia considerabat,quoctes,qui cum pietate dormitionem acceperant,optimam haberent repositamgratiam- Sanctaergo, & salubris est cogitatio pro desui ctis exorare , ut a peccatis soluantur. Habemus apud Plinium, ut retigeram lib. 7 cap q. in hoc proposito haec registrata. ipsum ci mare apud Romanos non fuit veteris instituti terra condebantur,. S postquam langinquis bellis obrutos erui c agnouere: tunc iusti

188쪽

virum: atrame multifarie prissicos seruauere ri tus:sicut in Cornelia domo, nemo ante Syllam Dictatorem traditur esse crematus

eum voluisse veritum talionem eruto C. Marii cadauere Senuit humatus vero humo coni GUs.in vita Democriti apud Diogenem Laertium, quod ad rem nostram attinet,lia cleguntur. Cuni vero lege cautum esset. vi.Qui nutrimonium consumpserat, sepulcitro patrio non dianaretur ' cognito,ut ait Antii illenes,neliauidorum,& detrahentium pateret

calumniae Democritus, legisse illi constat ma num Di omium 'quod cunctis illiu s operibus facito excellit, quingentis talentis ho noratus es meque id solum:verum & aereis imaginibus,2zue s eius publice seditus est . Porro sic T. Liuius M. Ltertiae Deeadi Roma circumsessa I O nos coniuges liberi: quorum ploratus

chra maiorum vulsa, temerata, atque violata a Capua non auert mn tanta aut sitas supplicii expetendi,tanta sanguinis nostri hau- riendi est Sitis.Sic autem Virg.6. Aeneid. de Miseno. Semur hunc refersime suis et oecondes utcbro. Moeril S, aramque sepulchri congerere ribus, sique educere certant. &non longe.

et neos ingenti mole sepulchrum Ρ Imponu ,suaquearma V . aut diximus supra. & lib. Znimamque sepulchro condimus,&magna samu cum prius in x dixisseti corpusque eangue sepulchro Reddi &ψν. Absenti serat inserias, decoretque sepul- ω alibi 'raue. Et Marcus Tullius I.Tuscul. Sic habet. Uid c huic erum Monumenta significant,nisi nos sutura etiam gibrare Z Ouidius is . Metamorph. sic scriptum reliquit. Ouid.

condeturque tuum mo mentis eorpus auitis.

ει Seneca lib. de remedus mrtuitorum. Non destinctorum causa , ' vivonim inuenta est sepultura,vi corpora & visu, & odore fin amouerentur.&c. Inde mihi liceat ex Luciani DemonadepaL Lucis.

nuc reuocare. Laliquantoantequam moriebatur Demonax.

inter gan te quopiam, de sepultura vero quid imperas ἰ Ne vos haec cura remordeat, liquit,sinlicitos:etenim metor me sepeliet. - ndente tem ills , An non turpe mret,& ne latium,si fanti viri corpus volucribus,& canibus dilaniandum obiicereturZatqui nihil absurdum est, inquit, ii mortuus quoque nonullis animalibus utit

M unaliquam δxumo sum. Caeterum Athenienses magnifico su-Υ nere

189쪽

nere elatum illum sepellerunt: multoque tempore eius obitum J Xerunt , tum . Circa funeras vero inrendi procurationem , nemo erat, qui non accurrillat, maximEvero ex Philosophis; illi subiectis humeris pheretro . usque ad sepulchrum efferebant mortuum. Legere est apud Lilium Gregorium Giraldum de vario sepeliendi ritu,tum apud Gelium Rhodiginum lectionum antiquarum lib. cap. 3.quod incipit. Sepulchra violasse summum esse prioribus habitum scelus,indicio pleraque sunt. Nam ea quidem proxime accedunt,ut opera putentur publica,quando religioni commendantur, ubi corpus demortui hominis condas, inquit lex, sacer esto, sancitum quoque lege scimus, ut grauis irrogaretur mutela, si quis bustum violasset,autex sepulchro columnam deiecisset fregi item e. &apud Hebraeos lege cauebatur, ne quidem hostem relinquerent insepultum: quae praecipue ad sextum superitis huius mei operis caput possunt transferri Legatur id Caeli; totum, si quens simul,ac subsequens caput, de sepulchris,ac de sepeliendi ritu, ubi plura non miniis,quam pulchra,admirandaque,longum quippe esset huc omnia transportare. Cum & λrtasse me haec pauca referent', lo giorem fuisse quis dixerit, ut ob id alios si scitari auctores interea isDiω- sic praetermittam.Scribit Diodorus libro 6. Plutonem sepulchrorum, funerumhue,atque honorum,qui mortuis impendian tur,vium i troduxisse,cum antea nulla harum rerum apud homines esset coniuetudo , quae causa extitit, ut vita fundiis dominari existimaretur.

ne suggiller, quaeso ,si passum descripsero Luciani illius samos tensis in Luctu. qui nisi aliquibus placuerit, illi succenseat potiusquam mihi;sati iis tamen esset legere sermonem totum de primo ad ultimum:passus autem, quem ad propositum nostrum seligo, stobolu,traicistionis mercede i ii os mortuo impositu, est huiusmodi Post haec totos eos,perinde quasi tartarea palus non satis sit idonea lauandis his, qui illic degunt,et unguentis optimis Uncto corpore, iamque victa graveolentia,coronatos pulcherrimis floribus proponunt splendidE vestitos, ne videlicet algeant per viam,ne nudi conspiciantur a Cerbero. Accedunt ad haec mulierum eiulatus,omnium certe lachrymae,pectorum planctus, comae dilaniatio, 3en rum cruentatio aliis autem & vestis discerpitur,& puluis capiti iis spergitur, adeo, ut viventes miserabiliores sint mortuo,&quaesoquuntur.

Luciam

190쪽

P Mutar Var rum Gentium mores in condendis humandique corporibus defunctorum. cap. XXX.

SVperiori sine capiti constituto surrepit illico in metem meam

me alias legisse apud Alexandrum ab Alexandro Ioviani Pontani contemporaneu, simul, & conterraneum caput integrum, id ue admirabile, ubi ex professo traduntur diuersarum Gentium,neicam omni uin,mores in condendis,humandis ue corporibus defunctorum quod sane plurimum proposito huic nostro conuenire neminsdubium, hoc si descripsero, statim a detractoribus suggill bor, ut qui ex aliena materia domum struam, quibus respo ens dixero, & Alexandrum ipsum, cui debemus plurimum, eadem ex alijs ei piscatum, nihilque dictum,quod non dictumst prius , d stritam lubens , ratus opus meum ob id integrius euasurum: & mquis id neglexerit, hoc Alexadri secundum caput libri terti j diem Genialium prςtersiliat. Romanos olim abortu Vrbis.d uncta corpora humi condere, neque cremare consueuisse illud argumento est,quod Numae Pom Alta pilii corpus in arca lapidea post multa saecula a Gn. Terentio in lauiculo inuentum eiustissimi Auctores tradant: postea cum Iomonquis bellis defunctos erui cognouissent, ut igni cremarentur decreto sanxerunt: Primus ex Patricijs Cornelius sylla traditur, qui decedes igni secrenaari voluit,veritus rationem:nam ipse corpus Mari j, & eruta ossa subuertit, & in Aniene misit: inde mansit

diu defunctos cremandi consuetudo,a qua secutis temporibus,dum Antonini Caesares imperitarent, desitum m it; Tuncra illo moro re to denuo corpora humi condere caeper ex instituto Thal tis qui cumomnia ex aquis constare dicat,defunctos terrae mandari iussit,ut humore dissoluantur meraclytus vero igni,tanquam ad originem iuam reuertantur: quippe cum omnia ex igne constare diceret Cartaginenses vero cum prius terra obruerent fato desumtios, stea a Dario admoniti,mutato consilio igni tradidere. Apud Syros,& Aegyptios condendi,& non cremandi corpora, medic laque cadauera asseruandi in loculis vetustum morem inualuisse accspimus , condictanti.cadauera myrrha, Aloe,cedro,melle,s k bitumine, & resim,odoribus,& unguentis delibuta,ex sus a cedrinanimum corpus seruari,sicut viventia corrumpi haud

cibi eripectum est; iudore quoque ligni taedet concisae, & fumis.