장음표시 사용
432쪽
nius Sevans.s' Une dern thre consultation dirighe eontre eelle des Iεsuites, par Ianaonius, Paluilanus, Mercerius, Garm et Perea.
433쪽
Princeps ut liberaret sibi subjectos ab usuris et iniquitate, mandavit viro cuidam fido et industrio, ut, cum alius commodior modus non suppeteret , ex pecunia ad reditum accepta super ipso monte erigendo aut erecto, ejusque jurihus, bonis immobilibus et mobilibus, praesentibus et suturis, acervum aliquem seu montem conficeret, ex quo pauperibus et aliis eo indigentibus mutuum daret, accepto a mutuatariis pignore, ipsosque obligando ad contribuendum, pro rata accepti mutui, ad sic constituti montis servandam indemnitatem, adeoque ad contribuendum pro sumptibus, quos interveniente directione, eonsilio et consensu sive resolutione protectorum sibi a princi po designatorum , iudicasset necessarios ad statum et dictam indemnitatem et conservationem ipsius montis : saeta simul potestate eleemosynas piorum in sublevamen mutuatariorum promonte aeeipiendi ἔ eo tamen cauto, ne quid supra sortem et indemnitalem, monti ejusque ministris unquam accederet ex contributione mutuat
Et quia princeps per hanc publicam mutuationem intendit sublevare subditorum suorum miseriam et inopiam, quae intentio ad pietatem et misericordiam procul dubio spectat : eo etiam accedente quod institutum istud destinaverit princeps ad persectiorem pietatem successu temporis exercendam, aucto nimirum monte per eleemosyna fi piorum, quibus notabilem eleemosynam ad eundem finem largiendo ipse praeivit ; plaeuit montem hunc vocare montem pietatis, aut ut Belgae loqui malunt, misericordiae. Quamvis enim in eo nune minor exerceatur eleemosyna quam in aliis montibus Italiae aut Belgii, qui capitale ex gratuita donatione habent . est tamen in desectum talium hic succedens. et quod super est miseriae indigentium non parum sublevans, et magis aliquando sublevaturus: ut merito contra eos qui se monti huic opponunt dici queat. quod suhpannis insantis Iesu quaerant usuram. et quod inter nascentis misericordiae conatus cadaver intersecti isnoris scrutentur.
434쪽
Quaeritur, an in novi hujus montis principis authoritate post longam eum peritis consultationem stabiliti erectione, administratione, directione et conservatione aliquid sit reprehensibile, quando stricte ea quae princeps
statuit observantur. argumema coram monιem.
Ratio dubitandi. imo et damnandi hunc montem prima petitur ex parte redituum, ex quorum venditorum pretio ipse mons constituitur : ipsi enim reditus videntur sine hyptheca constitui. Domus enim montis. quamdiu ipsa soluta non est, censetur esse in aere alieno, ita ut inidonea sit hypothera vel saltem insufficiens. Persona etiam superintendens est infrugifera in hac qualitate, quia nec sibi nec monti quicquam potest aequirere nisi per eleemosynas, quae omnino sunt incertae, sed potest procurare solam suam indemnitatem. P terea videntur iidem esse venditores et emptores horum redituum, quando ossiciarii montis notabilis quantitatis reditus super euin emunt quem ipsi administrant. Secunda ratio petitur ex parte aediliciorum, quae in primis nimis sumin tuosa esse arguuntur et superlluos sumptus habere, magis pro commoditate ministrorum quam necessitate montis : nam quod attinet ad custodiam pignorum, incumbit quidem mutuatario mutuatori pignus in custodiam dare, sed custodire illud non est mutuatarii sed mutuatoris. Itaque non debent sumptus illi quibus munitur domus ad custodiam pignorum , imponi pauperibus mutuatariis. Ad haec qua justitia pauperes qui nunc sunt. gravantur sumptu capitalis harum aedium in omnem posteritatem instar palatii duraturarum' Abunde suffecisset locationis annuum pretium aestimare, et solum pro rata in singulos annos inde aliquid in gravamen mutuatariorum compulare.
Tertia ratio petitur ab excessivo sumptu ministrorum ; ipsis enim nimis larga stipendia videntur assignari, quibus non solum sustententur, sed etiam ditescere possint, eum tamen sola praetexatur indemnitas. Quarta ratio desumitur ex eo, quod etiam divites eadem commoditate qua pauperes permittantur mutuum petere a monte sub eodem interesse. Hoc enim injustitiam videtur introducere, eum aequum non sit pauperes in solvenda domo et onere ministrorum etiam divitum commoditati consulere. Accedit quod istud sit contra capitula montium a sede apostolica approbatorum.
435쪽
Quinta sumitur ex eo quod erectus sit hic mons sine authoritate Ponis lificis, quod ab erelesia velitum est in Cone. Lateranensi sub Leone X- . Sexta et postrema inde sumitur, quod salso dicatur hic mons pietatis, eum servetur rigor jusliliae in redditione ejus quod mutuo aceeptum est, etiam a pauperihugi absque ulla misericordia aut eleemosyna, imo sumptus hactenus aestimentur ut minimum ad ratam usurae centesimae, ubi longissime receditur a capitulis montium approbatorum, quae tantum permittunt
modicum quid aceipi pro indemnitate. Additur quod sub minori interesse alibi publieus mutuator det mutuum sine arrogatione nominis montis pietatis r et hoe ipsum saltem sedis apostolicae judicio relinquendum fuisse, an late institutum novo exemplo dici possit mons pietatis.
Bespondetur. Si quid reprehensibile hie esset, id esset propter violationem juris naturalis vel humani r nam jus divinum positivum nemo quod
sciamus hic violari nunc urget, cum satis certum sit usuras ut vetantur Lucae sexto, etiam jure naturae vetari et ibi nihil mere positivum addi, quod jure naturae non comprehendatur. Non violatur autem jus naturae, quia tenetur mutuatarius qui consensit in levationem ad reditum pecuniae mutuandae, et in sumptus alios. quos mutualorem debere subire praenovit ut sibi henelleium mutui praestet, suum benefactorem indemnem servare :tenetur etiam et eompensare pro rata sui beneficii onus perpetuo mutuandi quod suscepit. Qui enim sentit commodum, onus quoque sentire debet, ut habet regula juris. Communitas autem mutuo tali indigentium. Prineipe ejus tutelam gerente et consentiente, censetnr merito in omnia illa onera consensisse, eum aliter non potuerit ei subveniri. Ius etiam positivum humanum, saltem in Belgio usu receptum, non violatur. Certum enim est summorum pontificum constitutiones de redituum creatione, non esse usu in Belgio receptas, quoad illa quae juris sunt positivi, etiamsi in praesumptione usurarum landentur : quod excusare non observantes recte docet Navanus si faeneraveris 14 . quaest. 3.num. 408 . Quamvis autem sedes apostolim quoddam genus monitum ita probaverit, ut ei contradici inhibuerit, non tamen ideo censeri debet omni generi montium 1 Principibus aut Rehus-publicis quomodocumque erigendorum legem statuisse, ut prius a se approbationem peti voluerit, quam ulli
tales montes pro communi nocessitate usquam erigerentur.
436쪽
Super est respondere ad rationes dubitandi, et quidem ad primam re pondetur super monte ex authoritate et liberalitate principis erecto et super ipsius bonis quibuseumque habitis et in futurum habendis, spretalo etiam quod cum tali industria , fide et cautione administretur. quod et magni et certi peculii loco est, indubie posse creari reditus; praecipuo his in locis ubi etiam reditus personales et mixti tolerantur, nam sic consideratus mons personae loco haberi potest. Neque patet calumniae quod ossiciarii privata qualitate emant aliquos ex his reditibus a monte. Cum ipsorum capitale monii serviat loco pignoris suturae fidelitatis, ct non magis a seipsis debent diei emere hos reditus, quam sibimetipsi ministrare quando monti ministrant. Ad secundam , an sumptus fiant aut laeti sint supersui in hoc monte. est eorum judicare quorum peritiam ct probitatem ad hoc prineeps et gerit. Sum plus autem qui in pignoris custodiam aut conservationem fiunt, certum est deberi a mutuatario, et ab eo peti concedit constitutio Leonis estque communior sententia doctorum. Si quis enim equum pignori det, certum est ipsum ad pabulum teneri, praesertim si ex contractu hoc sa-ciat. Bene enim observat Conradus tractatu 2 de contractibus, quaest. 46ὶ, pro talibus teneri mutuatarium, quasi virtute distincti contractus ; ipsius enim commodo per istos sumptus principali et ultima destinatione consulitur. Quod vero urgetur, non posse mutuatarios qui nunc mutuum p tunt, ultra localionis pretium ratione donuis pro rata solvendum gravari latemur hoc aequum fore si exacte ea ratio iniri posset a sed cum hoe impossibile sit, non est quod in praxin debere deduci urgeatur. Sane vix fieri potest, ut extraordinarii omnes isti sumplus, qui in aedibus cmendis, et circa illas aptandas et instruendas initio impendi debuerunt, in ordianarios canones semper duraturos, et per mutua larios Secundum proportionem solvendos exactissime distribuantur. Potuit itaque princeps monti eum obligatione in perpetuum mutuandi duraturo pro tempore aliquid certi loto istarum impensarum accipiendum a mutuatariis constituere. praesertim cum in honum communi latis indigentium pro ipsis ipse princeps consensum Supplere possit, et consentienti non fiat injuria. Quod confirmari potest, quia etiam tu montibus a sede apostolica approbatis, pauperes sibi mutuo donare censentur, quod pro inaequali latiore curandi pignora aequale solvent stipendium : cum enim moraliter sit impossibile proportionem in hac diversitate servari, potuit princeps, cui hac in parte merito subest communitas indigentium , commune bonum ipsorum in
437쪽
NOTES. hoc curans, statuere, ut sibi mutuo mutuatarii haec ei similia donent ei donare censeantur, ut docet Meilina, Cod. de rebus per usuram acquisitis, quaest. 10, et Valentia in 2-2, disput. 5, quaeSt. 23. P. 4. Ad tertiam. De saelo principis aut commissariorum ejus non est nostrum judicare; si tamen judicare velimus, Oportet in considerationem veniat expedire ut monti praefiiciantur administrando viri honesti, quorum sustentatio debeat etiam esse honesta, proportionata operae quam praestant. Neque indemnitas in montibus pietatis etiam Λ sede apostolica approbatis, ita praecise in ministris spectatur, ut ex laboris sui lucro nihil haeredibus suis relinquere possint, sed mutuatariis debeat restitui quidquid eis superfuerit. Ad quartam respondetur : Quod in montibus Italiae a sede apostolica approbatis pauperibus tantum detur mutuum, idque ad certam summam . hoc ideo est et quia massa, unde mutuum datur, est gratuito, liberaliter et
in usum pauperiun tantum data. In hoc autem monte accipitur ea massa ab emploribus redituum pro omnibus mutuo indigentibus. ut liberentur avoragine usurarum. Neque verum est hoc vel minime gravari pauperes. quod etiam divites admittantur, qui pro tempore parata pecunia indigent. neque enim divites solent ita onerosa dare pignora. sed pretiosa, utpote lapides Pretiosos, clenodia, vasa argentea, etc.. quorum euStudia et conservatio facilis est, ita ut potius in magnis summis Per uitiores mutuo indigentes, subleventur pauperes in expensis communibus pro quibus monti debetur indemnitas. Quo fit, ut etiam . per accessum eleemosynarum aucto monte. ditiores sine damno pauperum beneficium mutui ex eo accepturi sint. Ad quintam respondetur : Leonem pontificem solum dicere, deinceps alios similes montes rum apostolicae sedis approbatione sieri posse. Undecora Sequens non est, non posse alius clis Similes aut etiam similes sine sedis apostolicae approbatione montes erigi. Argumentum enim a contrario sensu, quo hie uti videntur, non est necessariae ct formalis consequentiae, nisi in materia certa. Νon enim sequitur, hoc est licitum, quia approbatum , ergo illud est illicitum . quia non approbatum : praesertim eum sit prius esse licitum, quam tanquam tale a superiori approbari. Simile quiddam etiam veteres scripturae interpretes annotarunt circa verba Matthaei, : antequam eonvenirent reperta esι in utero habens de spirausaneto. Item : Et non cognoscebaι eam donec peperit silium suum prim genitum. lleprehendunt enim haereticos inde quasi argumento a contrario sensu inserentes D. Virginem non mansisse semper virginem, sed post saluti serum partum virum cognovisse. Sane in ipsa constitutione Leonis
quando resertur sententia de montibus, ab aliis pontificibus jam probata.
438쪽
xOTES. quaeque eadem ab ipso Leone et concilio probatur, sit mentio apostolleae authoritatis his verbis praesertim si apostoliea aeeedat authoritas, adeo ut verisimile sit pontificem quando postea dicit : eum apostoliem sedia approbasione erigi porae, hoc solum voluisse, quod possint erigi similes montes, quales jam etiam a prioribus pontificibus approbati in controversiam traeti erant simili praesertim et similiter accedente sedis apostolicae a probatione, non autem sententiam quam approbat correxisse , laeti e statuendo quod sine tali approbatione erigi non possent. Correxisset autem. si voluisset montes non posse erigi sine approbatione apostolicae sedis, quia additio particulae , praesertim , quli utitur sententia ibi relata et approbata, elidit argumentum a contrario sensu, quo adversarii volunt uti, et facit ut sit invalidum , ut d et Coeinus de regulis juris, regula 28. Adde quod tam notabilis reservallo laeta sedi apostolicae circa creandos montes, non debebat obscure innui argumento a contrario sensu tolligenda, quod tantum est conjecturale , et haberi non potest pro aperta juris decisione, ut docet Maranta in speculo aureo, parte 3, num s2. Ad sextam rationem respondetur. In montibus pietatis a sede apostolica approbatis ex duplici capite est pietas. Uno quod masis seu acervus ipse ex pietate donetur in levamen pauperum : altero quod detur mutuum pauperi in necessitate. Prior pietas in monte de quo agimus non est, sed posterior, quae eliam augetur ex eo quod liberentur pauperes ab usuris illis excessivis mensarum prius toleratarum. Esse autem actum misericordiae dare alicui mutuum in sua necessitate res est evidens, et aperte dieitur in sapientia Syrael, sive Ecclesiastieo cap. 29. initio. Qui meu miserieisdiam foeneratur, id est mutuum dat, prorimo suo. Quem locum ita interpretatur Iansenius, et alii communiter, quasi dictum sit : qui haberi vult misericors , is proximo suo in necessitatibus illius dat mutuo. Aeeedit quod etiam prior ratio pietatis destinatione principis non desit, ex intentione cujus etiam illo persectiori modo mons pius est futurus, ubi ipsius principis pii invitatione et exemplo, etiam alii pii liberaliter in levamen indigentium in hunc montem cleemosynas contulerint, ut supra allegatum est. Ad quas libentius faciendas ipso titulo pietatis inspecto magis invitabuntur. Hoc sane in consesso est, ut dicatur mons pietatis, necessum non esse persectissimo et sanctissimo modo pium esse. Quod etiam latetur Leo deeimus quando dicit. posse sanctiori et persectiori modo, id est, magis gratuitos montes constitui, quam sint illi quos approbat pro montibus pietatis. Itaque licet mons de quo agimus sit mons pietatis mixtus, ut loquitur Vincentius Filii uetus Poenitentiarius pontificius tona. 2, quaestionum moralium . traetatu 34. capile de Montibus pietatis . est tamen licitus seeundum doctrinam ejusdem aut horis, etiam sub nomine pietatis. Quod dicitur
439쪽
ΝGES. 383 sub minori interesse aestimalis impensis alibi praestari ab ometaris pnhlieo mutuum. an verum sit nescimus e fieri tamen posse eredimus alia inita ratione minus stabili : at etiam in monte hoe novo pietatis, longe minoris sueeessu temporis sutura est aestimatio indemnitatis. Quod dieitur pietatis nomen non posse usurpari hic nisi interveniente authoritate sedis apostolieae, non est solidum, quia eum in ipso mutuo dando misericordiam agnoscat scriptura sacra clarissimo sensu, ita accepta , non aegre seret sancta sedes si pietas aut miserieordia appelletur quam scriptura divinitus inspirata lalem vocat, iis praesertim accedentibus quae jam praemissa sunt. Rusdem lamen sedis salvo iudicio haec omnia dicta sint. I collus, Irehiepiseopus Methliniensis.