De Iure Protectionis Clientelaris Commentarius Academicus

131쪽

ram , etiam in civiles eorum possessiones involare,quar nullo juris colore Ecclesiasticis bonis exuere. Verum enim luero quam sit perniciosa talis in rempubi doctrina,Germ niae nostrae bellum magis quam civile, his aliquot annis gestum, satis superq, nos magno malo nostro edocuit , quam eadem autem erronea sit opinio, cuivis politicae disciplinae

a principiis saltem leviter initiato facile patet. Quis enino 1anae mentis,ubi non minus Imperator Evangelicis Prote. stantibus fidem suam ad conservanda pacti Passiniensis jura obstringit,quamPontifici ad defendendum Papatum nidq3

facit eodem acu u,more,rituq, solenni, ore ac manu eaderro,

soli tamen Pontifici euin obligari dixerit, Evangelicis non 6 obligari Neque vero admittendum est, quod illi quidem

opinantur, adeo esse haec duo Capitulationis membra sibi invicem adversa,ut quasi nihil in utilitatem Protestantium juratum videaturci Potest enim utrumq; juramentum simul consisteres, observatis utriusque partis uribus dicta transa actione perspicue definitis unae egregie in terminis hujus quaestionis celeberrimus Germaniae Theologus T d.

Amminexpliciiscalpraceptλὴ ras. 7.n.3. Qui jurat,inquis, religionem Romanam se promoturum, non ideo jurat, aut

promittit se reliqua destruetiarum,& eo maxime cum antea promisit, nsessionem Augustanam se permutarum: qu propter&utrumque praestare potest, nempe suam prom o Vere,alteram non destruere, sicut promisit. Quem nodum cum solvere non possentniamensis .cap. r. Mas n. I . inepte cavillari incipiunt, quasi minus vere dixistat Thummi-us,prius esse ordine M tempore iuramentum,quo Protestan-ι tibus Caesar obligatur. Non autem loqui hummium de ordine promissionis, utri prius Imperator in Capitulatione promittat 3 nec de ordine originis, utrum juramentum sit ortu antiquius , sed de ordine executionis d operationis,

132쪽

PART. III. CAP. L Iosid vero in propatulo est scilicet ubi Pontifex designato jam,electoque &jurato Imperatori imponere vellet onus e turbandi Lutheranismi ue tunc enim,quia falvam Religionis pacem sore jam ni-juraverat Protestantibus, quivis intelligit talem Pontificis postulationem exceptione datae pri

Evangelicis fidei esse removendam, Q. LV. V. ἀερέ ec inique erre Dillingenses debent, si quod illi Imperatori inponunt,di ingenere ita sumtum est verissimum, de jure te

iii videlicet ab omni promissione excepto temper excipiendo, sibi quoque opponi animadvertant : summar quippe aequitatem habet, x sine iusta cujusquam indignatione fit, ut quod in alterius persona aequum esse crediderit, in ipsius quoque persona valere patiatur,4 quis aspernabitur,idem us11bi dici, quod ipse aliis dixit, vel dici effecit,

tum ipsa Capitulationis formula testatur, non in solius Ec-οlesiae Romanae patrocinium jurare Imperatorem, sed gen

nullinunbὲufffirmae ibi quatuor omnino specialis

hujus Advocatiae objecta recensentur: L Christianitas universi, a praeeminentia&dignitas dispapalis, Pontis ipse Ecclesia. Quod si more Dillingensium hic ar s*gutari lubeat,& ex scripturae,verborumque dispositione consequentiam nectere,dicemusci prius arctiusque obligari Imperatorem universa Christianitati quorum appellationesiliem,nos sine dubio admittent saniores Catholici,quar vel sedi Pontificiae, vel Pontifici, vel Ecclesiis ejus,omnibus quippe posteriori loco collocatis. Et sane ordinem Scri y pturae attendi in dispositionibus, eumque non tantum praerogativam designare, sed M intellectus voluntatis ordinem inde argui, communiter tradunt non modo nostrates, sed 3 etiam

133쪽

etiam Pontificii Doctores MCanonistae passim. Sic eninia habent trita illaci ordo scripturae arguit praerogati amisset di nati, glosi in e quorundam eis. praedicatoram de election. i. . in cum unie verb regum de baptim.' prior nominatio majorem dignitatem Tiraquestri juri primoge . u. I9. N. a. arg. r. f. dealbucrab imo prior nominatus censetur magis dii O Menoch.depraesumtu. pra I6. 3.cumseqq. Oh. MAEria U-Nar. quasi fori L f. qu. 33. n. I. quod prior in nominatione censeatur potior in dispositione, macian l. .cent σε. m. inc Mars Amilibus infinitu. Illud non absque ratione hinc aliaremus, quoties ad ea,quae de religionis Statu Carolusam p. cum Printestantibus egit, respicimus , voce Christianitatu uiriimo Protestantes designari. Cum his enim tunc negotium erat Carolo,horum securitati consulebatur , his ut obligaretur Caesar,m ime agebatur, neque enim eo tempore, quid do caeteris extra Germaniae orbem Christianis statuere aut vellet aut deberet Imperator, disceptatum fuit 3 neque talia majores tum nostros attinebant. eigitur frustranea Min nis illa Chri amnis tum paci Religiosae, tum Caesareis capNtulationibus inserta vox sit,cum nihil concludatur aut pon tu quando illud,de quo agitur,non concernit eos,cum quibus agi tur,arg. r C. de don.it int vir ct urere. V seMec consiZδ d. n. . necessario sub illa intelligendi . Protestantes, quorum causa tunc agebatur. Sed hunc sensum, videlias ceto Mnsoli vae Romano,'ntificiu4 Ecclesi Imperatorem hoc πωδε obligari, ipsi Imperatores haut obscure aliis locis passim profitentur, uti constat ex ReeIN. de anno Is/8.si. si σθμα

Is Ius U. disertis verbis Principes' Status, ait,Imperii nempe tam Prassantes, quam Pontificios,se tanquam Advocatum, defensorem Christianae non Romano-Pontifria tantum Eccle-

134쪽

siae rogasse,ut de componendis religionis dissidiis cogitareti ItidemqueFrideric I. Im praerogativam quidem largit Ro mmauiae quanqua δα hoc male attamen non minus omnibus Actenis in Imperio suo constitutis debere sese patiocinari fatetur in epistola quadam,cujus verba cu nonnullis praecedentibus referuruis Mager suo ipsi Distimenses d. cap. s. qu. Q. 31-ουRH. qui locus, quamvis religionis dissidium non spectet, satis tamen indicat hon obligatos esse imperatores Pontifici ad evertenda jura aliis competentiao quaesita, Romanae Ecclesiae gratia Denique non praetereunda hic est vetus 7 formula, qua cum juramenta Imperatorum adhuc essent magis concisa,coronandus Rex Romanusabarchicpiscopo Cololuens non de Romana quidem singulariter, sed de Ee 1 clesia ab1blute defendenda olim interrogabatur his Verbis τ

hisi tyirch an Romanae p6st haec aliquot secula rectes

conveniant Ecclesiae, eaque prs sancta,vera, catholicat heri possit,videat qui volet Theologorum nostrorum ea de rostript . Moholinisos erroris Osiand. iuenehirid. Gerhar in is Theolog om.1. F. aso. Ucumprimu Nic. Hunnii lib. de Apsa GHe Roman nos hinc ad cancellos redibimus dummodo paucis corollarii loco adjecerimus , specialem illam prote εο ctionem,quam Imperator nonnunquam, de se, aut pubbco

Imperii bono merentibus, singulari privilegio tribuit,sustia. piendo eos in singularem salvaguardiam quod plerumque'

in iis animadvertimus, quos honore Patriciatus Romani dignatur,aut Comites Palatii sui creat,aut Exemtos Imperii etsi nullum praejudicium afferat ordinariae loci jurisdicti ri,arg.e.recepimus ae de privileg ubi Alias 'm. hoc tamen σι

perur,ut arctius sit inter Imperatorem trivilegiato ibi

135쪽

los vinculum alevolique homines eo magis caveant ab imiuriis eorum, quos sciant singulariter summo Imperii Principi charos commendatosi esse, V.cenca. o. 33s .

DE ADVOCATI E CONVENTIONA. lis objecto&causis impulsivis.

136쪽

PART. III. CAP. II.

sive ex majorum pactis uant, sive ex novo contrainctu,plaribus opus esuum exsuperius dioesρψα, persep mus itaque ad causas impulsivas,&objectumh ius materiae, seu quarum rerum, causarumgratia plerumque aut quaeratur aut suscipiatur defensio. Suru vero hujusmoai cause,& possumimo propteret rum humanarum perpetuum fluxumo vatietatem evenire innumem .vv.7.c. t. r. quas compendio tamen haud inc'urnode forsan ad duas classes redigemus , ut aliae sintumque tam patrono quam clienti commaues, aliae putares,

quae uri clientem et patronum singulariterric cernunt. Et hujus illius generis exempla quae-uam adstrumus, defacile deprehensu fiet, quid de aliis j

uicandum .

Primo igitur ut in clientelam coeant gentes ac Respubl. plerumque seu veteris amicitiae renovandae, seu novae sanciem me animo fit 3 quando scilicet uterque contrahentium ii norificumsibi existimat, vel pristinam majorum fidemi sustitare, vel novam inter se pacisci quod utrumque hon stissimum famini est,&hominis naturae, quae maxime estis ciabilis, non inconveniens, divertarumque licet nationum animos ad mutua auxilia allicit, de quo praeclare disserit M. io Lal. Magna enim,ut nostrates loquuntur,h.e fida & co stans amicitia idem operatur , quod coniunctio sanguinis,

Alciat.depraesumtae tutas pracar. n. s.' aequiparatur conium

137쪽

IC si fraterna caritate diligitur, recte sub appestatione fra tris continetur,raia --mia in Misita here Instit. Imo aliquando fideIiores amico perimus, quam german

ω3.n.ay undoamicitiae vinculum potensin praevalidum, nec ulla ex parte sanguinis viribus inferius praedicat is exemptri moressio illustrat Vac Max.ιb. .e. . Nobis quo. que non minoris fidei exempla inter gentes ac nationes o currunt. Cumas certe M Neapolis clara ad posteros in moria nobilitavit utriusque constans erga Romanos fides, Patereul ib.I e. . Quin Mathenientes, varius alioquin& inconstans populus, adeo tamen certa inRomanos fideis fuisse,postquam semel ms sese conmiserant, ut semperti in omni re,quicquid sincere gereretur , id Romani iti fide fieri praedicarent, apud eundem legimus Vesterum .a. c. . 3 Nec inferior Saguntinorum constantiari quos fidem secta

Iemusque ad perniciem a coluisse , tantaeque disciplinae

sanctitate in magna brevi opes creVisse,constat CXLiv. I.ar. M . . Ita etiam Λphrodienses x Stratonicenses , uterquGCariae populus,teste tinJ. a. 89.ct Lim . r. laudati in Senatu, quod nihil mutata in Romanos constantia, Parthorum si imperium sustinuissent Levitatis stigmate e contra n tantur Hedui, Treviri,aliae. 6 Galliarum civitates, quod

x descivissent a fide Romanorum, Laciis. s. anna c. . . Pariter vero sicut clientibus secundum hactenus recensita exempla,

ita latronis ipsis gloriosum ac proficuum est, clientes se ne susceptos perpetua fide sita habere commendaros, nam,ut regi Cisa ue clientes, inquit, sine summa infamia 1 deseri non possunt, apud Gellium lib. s. e. I3. Indeq3 celebre adhuc nomen Iphicratis,quod cum aliis in rebus, tum maxime in Amyntae Macedonis liberis defendendis, postquari semel eos in tutelam recepictet, magna fidefuerit, carnu Ne .

138쪽

PART. II. CAP. L nran Herac 2 Prusias Bythyniae Rex, quod conspisua esset Romanorum virtus in secus dofendendis, ideo ut secum Q-

tem nihil aliud quam clientelam fuisse, ipsius Prusiae Romano in Senatu insens iere contra regium decus facta sab-m sto haud obleuretessatur, c Lim, lae. Notabile vero sqst,quod re 'tetiam hae, fuisse Romanorum virintem ait Prusias ac enim ratione effectum est,utnon civitates ac ne publicae modo, quarum exempla paulo ante retulimus,1ςd Reaesetiam &Regna integra ad Romanam tutela ceu δέ

commune aliquod totius orbis praesidium, confugerent uactiam facta& iussa Senatus judicio submitterent, teste Tacito

AEn le. . ubi Regum quoque sociorum, qui ante vim Romanam valuerant,decreta in Sonaturelata stribit, ut vel rata manerent,vel mutarentur. Imo exarsere studiisolem riclaritasgentes undique ergaRomanum nomen tanta com

mione,ut magnis largitionibus emi fuerit a Senatu Regis pellatio. Unde Caesar de best Gast. lib. r. Ariovisti felicis, istom extollit,quod Rex appellatus esset a Senatu, amicus scam enim rem paucis contigisse,in a Romanis demum pro maximis hominum officiis consuesse tribui. Ita vero nominis amplitudine utebatur Senatus , ut& singularibus semiliis non minimamrius partem impertiret Moris enim orat,viqumum consiliis, ductu atque opera natio aliquata fidem populi Romani venunt,eorum in clientela essent, tamque autoritate deinde uterentur, quoties sive consilio. v auxilio Romano indigerent. Cujus rei memorabit a. Templum praebet Masinissa, quem cum varia fortuna in tu bello Punico secundo, victo Syphace, totius Numidiae regno restitui et Scipio, ille moriens uxori liberisque praecepit cucuminterris. populum Romanum,in unam in populo

139쪽

M DE Iu R. PROTA ET CLIENTE L. . Gel-Valeri Mari uis .eis Via SiciliensesLegaci cum in Senatu adversus Marcesium Concnihil obtinere potuissent, ad genua ejus provoluti, primum Obsecrarunt, ut quae deplorandae ac levandae calamitatis causa dixissent a cusarant enim Consulem expilatae injuria civitatis veniam eis daret,deinde Min fidem,& in clientela se urbemq, SP

a Tacusas ut reciperet, Ov. lib. ene. 19. Indeq, Siciliamin Masecellorum pariter, uti Poenos in Scipionum clientela suisita δ' notat Paul. Mantinadib. s. epist fam cic ubi Cicero Cyprum insulam M appadociae regnum, duas maximas M. Catonis clientelas vocat ejusdemque in Catonis tutela 4 isse Cilicas idem CD. incisi eodemq;mferendum. quod Cato clientelas a patre resictas adeo commendat Pompej filio,spud Hινε.de best. frican. α Ea nempe ut&d Romani & familiae conservaret.

s Denique haud indignum observatu est, quod porro hinc

aevenit,uti non solum clientela Romana summo studio appeteretur,sedo tam a Senatu,quam familiis,quarum tutelar nacti essent,ipsi vicissim clientes muneribus, aliisque beneficiis ad servandam fidem obstringerentur: quomodo imgentiaRomanos misisse amicis Regibus munera, autor est a Castae best. 2 IAt GTacιι.d ibo.an Le. s. licItum fui se testatur nobilioribus familiis socios, regnaque colere, Scab iisdem coli vicissim,ut quisque ιι, opibus,domo,paratu speciosus,per nomen&clientelas illustrior haberetur,usque eo,ut studio tantae magnificentiae prolaberentur nobi ἔα claritudine insignes familiae. Sic per exempla illuhoc loco,ad alia tigrediemur,dummodo obiter adjiciMIIM clientelarum hane ad heredesin successores continuationem,non esse etiam a juris nostri ratione plane alienam,quaealem quemque hodie presumimus,qualis olim fuit, Alciae. δνφω-- Quia ν - ν. mi sicut lamela fide distedem ta

140쪽

ti vix ea in posterum habenda, ita qui semel atque iterum a eandem servavit, idem quoque in posterum servaturus eximinaturatogs Bald. in . lege Cornelias ad SC. Susian Cujus enim semel experti sumus opzram, satis documenti dedit, cur ei ad maiora fidamus. it Livtib. e. e. g. minc Macedo une sinatolorum concilio,quod Panaetolium vocabant, ac tunc quidem de pace cum Philippo servanda, vel societat Romanorum renovenda institutum erat, ideo in Philippi tandem partes concesserunt , quod hactenus inutilem sibi Romanam societatem fuisse,pro comperto haberent, LiωI. V. c. a9. Recte enim ex praeteritis aestimari futura , ideoque is spectandam esse ante actorum gestorum43 memoriam, In nuit auintiban .s.lUιν Orat. c.IO.

DE COMMUNIONE ORIGINIS, LIN-guae, seligionis in specie.

o. Uιηsibin immigina meinopia . . quo ciuitate alaeuata, alga μώenas data. II. Ungua communi conciliat ammon