장음표시 사용
231쪽
Ter eo- relatis A. et O enim memoratae cavitatis latere singularis quidam scrobiculus, glutinoso humore oblitus, reperiri traditur , qui lapidi se sibim concreto quasi matricem praebet, do , glutino a materia irretitum , tamdiu re tinet , donec post necem animantis a Venatoribus eximatur, vel subm c etiam
apud vivum animal, praesertim , sit fame premitur , diuturniorem pati co gitur inediam , c lato bra praedicta excusses Us , integer, aut denuo ob superstitem aliquam mollitiem , res lut US , CUI J CX-
tur , nata nimirum alia lamella post aliam, ex partibus terreis, de substantia quadam resino so- mucilaginea conglutinante , eX alimentis concoctis residua , ita tamen , ut simul cum pabulo arreptus lapjllus , vel lanae , paleae , corticis portiuncula fundamentum , ac prima stamina largiatur, quibus concretionis initio mole culae terreo re binoso mucilagine te sc se apponere possint. Reperitur sylvestre hoc caprarum genus , lapides beZoardi cos orientales generans in Chorasmia , duntaxat lcbinis Persiae provinciis , ibidemque in
montanis solummodo tractibus , maxime aut D in monte Baars , reliquis ob planatarum varii generis ubertatem praeferendo , laetbas resinosas alexi pharma
232쪽
eta 1 o Sect. α de Inspidis Terreis
cas in victum quaerit. Non generantUr r men , quod addendum duco , lapides be-Σoardici in omnibus hujus montis capri cervis, sed tantummodo in annosioribus
raro quoque bini vel plures, sed plerumque saltcm unus , in descripto se robicu
1 I I. A lapide beetoardico orientali, tum crassitie lamellarum , tum mollitie ac friabilitate majori, sese distinguit L
qui eadem prope modiim ratione , qua prior, inventriculis caprarum sylvestrium regni Peruviani, quas incolae Cugvacu Vocant , ex ind gestis esculentorum reliquiis te reo glutinosis, aliisque , fortuito accedentibus , partibus heterogeneis paulatim concrescit , & o gro plerum que , cinereo , aut vii idescente colore gaudet. Orientali multo vilior cxistit, &medicis quoque viribus longe inferior judicatur, quae opinio tam , uti ex sequentibus patebit uberius , solido fundamento destituta est. f. IV.
Genuinis lapidibus begoardicis orientalibus persaepe a fraudulentis & lucri c
233쪽
pidis lapides alii, non adeo dissimili forma praediti , substituuntur. & passim
magno pretio pro veris Venduntur , quorum alii ex animantibus plus minusve forma corporis , natUra atque patria a
Gagella bego ardica , quam Persia alit, distinctis , exiniuntur , alii mere factitii sunt, de ab otiosis spadonibus Gynaecei regii in Persia , itemque a Brachmanis in Inaia , aliisque, e quibusdam speciebus
terreis & glutinoso resinosis artificio Se componuntur. Hae fraudes tam frequentes sunt, ut nullos plane genuinos ad nos deferri, scriptores quidam non sine ratione crediderint: Immo , memoratum angonium praecipua quoque causta esse
Videtur , cur mercatores , pharmacopolae ac medici , tum veteres, thim recentiores , de detegendis ac describendis genuini lapidis begoarnici notis character isticis tam solliciti fuerint, etiamsi, ut 1 ego quilem credo, finem suum parum
obtinuerint. Tantus en 1m circa notas lauis
datas scriptorum disseia sus reperitur , ut, quae hic primaria dicit , alter plane rejiciat , aut tamen fallacissima pronuntiet; ut nihil dicam de hominum artificiis, quae dudum ad eum perfectionis gradum
per Venerunt, ut parum Operosa ejusmodi naturae producta facile imitari, de si
234쪽
Σ11 Sest. II. De Inspidis Terreis
milia concreta , quae lapides veros praecipuis proprietatibus externis perfecte a mul intur , c speciebus analogis componere sciant. S. V.
Vulgo, ut bonitatis notas nonnihil saltem attingam , lapides beroardici genuini esse creduntur , qui Volce manUS , cinere conspersae, aut creta aliquantulum Oblitae , vel chartae etiam , cerula aut
creta nonnihil obductae , luteam sub af frictu vel ex luteo viri descentem lineam inducunt , qui polita praeterea superficie gaudent, & di Tracti lamellatam conspiciuntur concreti, qui, aquae tepidae per noctem immersit , Empiditatem ejus nullo plane modo turbant , multo minus duritiei nativae decrementum , ponderis que pristini incrementum patiunt Ur , quia cum denique candentem admittunt, &ita, quod criterium saepe allegatus Κ AE M. P F F E R U s iudicat optimum , inter resinae ac lapidis substantiam ambigunt, ut contuli in acido nitri vel salis spiritu disia
solvantur , eundemque satis rubente colore , & sua simul virtute imbuant. g. V I. Lapides beetoardici, qui in nostris non
235쪽
9 Terreo elatinosis. 2I; 'minus , quam reliquis Europae ossicinis pharmaceuticis prostant venales , triplicis creneris sunt , alii nimirum terrestres , simit restinosi, & alii denique gummo si. Ter restres , qui reliquis nihilominus praes antiores & magis genuini censentur , post indurationem perfectam lapidea propemodum soliditate donati sunt , nec ullis ideo menstruis aqueis de spiritu olo-inflam mabilibus obten perant , ied, quod pridem K EMPFFER Us expertus est , liquores acidos concentratos ad sui soluationem postulant. Ex fria enim terra , & modica j a stantiae glutino , portione compositi deprehenduntur, cui nonnunquam
tamen pauxillum principii resim i , quo fir ubedo prodit , qua nonnulli spiritum nitri S salis tingunt , immersum haeret. Resin ossi solvuntur quidem in spiritu vini , de gummo si in aqua simplici calida ,
asst nihil singulare inde resultat. B. NEUM AN Nus lapidis beeto at dici resinosi, in-Ier veros orientales relati, scrupulum unum cum sum cienti spiritus vini quandit itate temporariae commisit digestioni , de , peracta solutione , grana septendecim extracti, & grana tria terrae obtinuit. Extractum tenacissimum erat , & colore ex luteo-viri ante tinctum , Odore pol
bat, instar valerianae de casei, nauseo-
236쪽
23 Sect. II. De Inspidis Terroiisse , & nullum linguae saporem , vel leni Lsimum duntaxat, ac vix sensibilem amaricantem , imprimebat. Terra , odore
ac sapore penitus destituta, brunni coloris erat, & dentibus interpossita , arenae instar, stridorem excitabat . Lapide S gummo si , in aqua soluti, nil nisi terram ine iem dc substantiam mucilagineam , plerumque insipidam prorsus & in Odoram , relinquunt: Plerumque , inquam ; subinde enim , praesertim inter resinosae familiae lapides beetoacdicos , occurrunt, qui
ambram nonnihil redolent : Ast hi ipsit prae reliquis suspecti , & certissime facti
iii sunt. idem Auctor occidentales quoque lapides beZoardi cos scrutinio cheruico subjecit, eosdemque ob duritiem tam refractarios invenit, ut neque vini spiritu, neque aqua illos solvere, aut quidquam ex iis extrahere potuerit sa).f. VII.
Primum S ERAΡiONIS A VICENNAE ac RHAsis temporibus lapidem beZoardi cum orientalem , tanquam medicamentum excellentissimum alexi pharmacum , innotuisse , & passim in usum vocatum fuisse, historiae medicar scriptores referunt, & , licet post Arabum a) L c. p . . . R
237쪽
Terreoetelatinosis . et i , tempora , diu iterum usus ejus neglectus, immo, oblivioni traditus fuerit, famam tamen postea recuperavit, 3c tanti a medicorum plerisque, ob putatiliam virtutem a lex iter iam , aestimatus fuit, ut omnium alexi pharmacorum praecipuum crederent, & quaevis alexi pharmaca reliqua in honorem ejus beZoardica vocarent. Promiucue enim concretum hoc lapideum cujuscunque generis venena arcere, Vincere , atque efficacissime destruere autumabant ; quam opinionem praejudicatam ipsa confirmare videbatur denominatio :o Nam lapis beZoar orientalis, ti K AE M-
a ex quo nobis vox Beroar enata est. Sce-
,, ptici nostri philosophi petunt ab Hebraeo
ιγ Bahat, dominum , & Persico Sahr, γγ quod venenum significat, & lapidem ve-M neni domitorem vocant re. Alii cum Excell. Dn. STENT ZEL 1o b hoc nomen a Persicis vocabulis Pa& Zohar, quorum prius contra , posteriuS venenum sigia ficat, derivant: Aliis adhuc alia vocis origo placet. Sed , quicquid sit, inde ad minimum cognoscimus , apidem hunc statim in principio inter praestantissima
a) L. c. p. 3 8. b) Vid. Diff. ejus de Betoard. emolumen to & detrimento.
238쪽
alexi pharmaca relatum fuisse. Lucem emoratis antiqua non minUS , qUam hodierna Persarum opinio foeneratur :Referente enim vix allegato KAEMPFF Ε Η Ο a) , vjitutes lapidi easdem Persae , quas nostri tribuunt i quin facultatem quoque declinandi morbos , de prolongandi vitam , si a bene fanis sub aus picio faventis astri assumatur. Multis hinc solentae est , ut sub ipso anni ingressu quo ccelum creditur pronissimo vultu mortales aspicere: modicam pulveris do- sin confi lenter assii mani ; persuas , hoc remedio radicate vitae humidum , quod dicunt, foveri in annum posse.
Laudatam virtutem i, ego ardicam , cui cardiaca , aliaeque , huic lapidi adicii prae , denuo niti dicuntur , maxime a diapho resii, quam , exigua etiam do si oblatus, excitare creditur, pendere , dictitat pa
troni : Sed , quam inanis fiducia , quamc ca opinio i Ubi , quaeso , famosa: huvirtutes in lapi e bego ardico , tam genui no , quam factitio , latent i quis unquam duo , tria , quatuor , qHinque, immo plura grana lapidis , absque aliorum mi cela exhibiti , in febribus malignis ac
239쪽
se Terreo ge irret sis. 2 II morbis similibus, nondum cilicet immi- Dente excretione critica , & spontanea absente sudatiuncula , immo apud sanos, neglecto consueto regimine , cui, taliquam cauta aptissimae , sudoris proruptio crebro tribuenda est , sudorem provocasse vidit Θ Noeniae profecto sunt , ac siculae Geriae , quae ratione destitu uiri ur , nec ulla unquam CX perientia Veia probari poterunt. Genuini sane lapides b Eoardici, tam orientales, q iam occidentales , qui, uti antea relatum fuit, in sinidi prorsus, in odori, de lapidea plerumque duritie praediti sunt, adeoque solutionem in aqueis de spirituoso - inflammabilibus menstruis plane respuunt , lapidibus cancrorum haud praeferendi sunt , & ab acido quod in ventriculo nonnunquam O Dudunt , & , aliorum terreorum instar , extinguunt soluti, nil amplius, nisii lenissimam duntaxat abstersionem ac resolutionem praestare valent ; ex qua nemo tamen decantatis Iimam virtutem alexi- pharmacam , praesentibus inprimis venenis animalibus ac vegetabilibus , postea deducere audebit. f. I X. Consentientem in hoc passu habeo ,
praeter neotericorum alios , Dominum CARTH. Mat. Med. Para. I. Κ
240쪽
118 Sect. II. De Insipidis Terreis S L Α R E , celebrem Anglia Medicum , qui optimos lapides beetoardicos iterato ac studiose adornato examini subjecit, posset eaque praedictae opinioni subscribere haud dubitavit. Provocabunt quidem famae pristinae tutores ad principium quoddam tingens , cujus supra thariter *. V. mentio facta fuit ; at parum eo ipso praejudicio conciliabunt patrocinii rPossito enim , substantiam ejusmodi, procul dubio restia osam, semper inter glutinoso terreas parteS exigua quantitate delitescere, haud quemquam tamen , pra 'sertim , si toxicorum & febrium malignarum intolem , causas, & congrua rem dia debite exploraverit, tam coecum s re credo , ut exiguam hanc resinae vulgaris ac parum activae portionem tantis e
fectibus producendis proportionatam, aptamque futuram esse , sibi aliisque persuadere conetur.
f. X. Fortassis eximios effectus alexi pharma cos, aliosque, quos genuini lapides b, Zoardici praestare nequeunt, nonnulli a factitiis restinosis ac gummossis exspectabunt: Verum enimvero, neque hi, neque illi morientem fiduciam rursus vivificare