장음표시 사용
251쪽
O' Acidulo-Diιloidis volatilibus plus minitive effervescunt, dic cum prioribus, facta sussicienti corrosio ne , in cola creta terreO- falsa , cum post rioribus aut cm in perfecta salia neutra , vel vulgaria comparative fixiora, vel ammoniacalia coeunt ; adeoque utroque modo non solum salia alcalia destruunt,& invertunt, sed ipsa quoque destruuiitur ,& occultantur. Figunt praeterea corpora inflammabilia, sulphurea , resinosa , oleo sa , spirituosa , S motum , expansio nem , volatilitatem , atque calefaciendi vim plus ricinusve minuunt, ita, Ut per saepe , si scilicet potentiora sint, spii ituo so inflammabilia in ol a , haec in resimas pinguedines transform nr.
De modo opeiandi mirtutibus Idedicis Acidulori . g. I.
Acidula vegetabilis pro aptae , id In
sibi relicta , adeoque paulo crudiora , tum subtiliora , mota fermentativo attenuata magis , & spirituosa reddita , nec minus mineralia , arctiori substantiae inflammabilis unione debite contempera-
252쪽
Sea. III. De Acidista ac dulcificata, iustoque tempore, &quantitate decenti propinata , inter optima omnino, Sc satis activa remedia sibi locum vindicant. Gastricum enim liquorem , eumque inertem , ac nimis aquosum , acuunt, ventriculi & intestinorum tunicas , impressis stimulis leniori bus , ad vegetiorem , celerioremque contractionem impellunt , cruditates calidas biliosas, ac nidoro - putridas corrigunt, sic appetitum augent, prostratum resuscitant, atque digestionem, & faecum alvinarum exclusionem tempestivam egregie promo Vent.
9. I I. Ad Langit inem postea , valde tam 1 in
prima culina Confluentibus liquoribus variis diluta prius, distracta & contemperata , per canales notissimos transsata , partes oleo stas, & ignescentes teneriores , nimium subinde resolutas , expansas, &commotas figunt, salino-urino fas, per causas varias largius genitas & praeterna- ruraliter accumulatas , ad naturalem , sal-so-ammoniacalem videlicet, indolem re ducunt , attritum globulorum justo vehementiorem , sanguinem rarefactum ac nimis tenuem leniter hinc inde coagulando , minuunt, sic refrigerant, putr
253쪽
Acidulo-Dulcibus. 231dinem imminentem avertunt, praesentem coli bent, & humorum omnium , sanguinis videlicet. fluidi nervet, bilis , & si minis virilis orga mum refraenant. Qudm ubique pariter vim contractilem in partibus solidis nervos o musculoso- membra naceis blandis sub contactu puncturis e citent, & contractionis vigorem intendant , diu resin quoque , diapho resin , &excretiones se rosas reliquas augent , ac
valide nonnunquam suppressis atque in l- minutis pristinam libertatem reddunt. II I. Magni inprimis aestimanda est virtus
anti putredinosa : In sanguine enim coeterisque humoribus hominum , alior Umque animantium , praesertim carni vorO-rum , sin herbivoris nimirum S grani vo ris in hoc passu discriminis quidquam animadvertitur ) , longe facilius , maxime si calido , sicco , cholerico , aut sanguineo cholerico temperamento gaudent ,
sal pingue urinosum , quam acidum, gi gnitur , & frequentius proinde morbi , adysserasia humorum oleos .urinoso putrida , & actuali resolutione putredinosa praecipue pendentes nascuntur. Nam tenerrimum atque naturale sal sanguinis , intimius partibus constitutivis reliqais
254쪽
involutum , indolis, ita censentibus pie Iisque , ammoniacalis, paulatim, ob largissimam phlegmatis & substantiae pin.
guis oleos - inflammabilis misce lam , calore blando , ac nunquam interrupto solidorum ac fluidorum attritu , etiam in statu sano , resolvitur atque tranS rmatur in pingue ac mobilis imum sal urinoia sum , quod tamen , tubulis culaneis aperetis , do memorata resolutione ac metamoris pho si moderata ac paulatina existente , cum recrementis aliis, naturali humo rum systasii inimicis , partim per vias urinarias , & cutis cribrum excernitur , partim per acidum subtile , cum novo chylo , praesertim e vegetabilis prolapiae esca. lentis confecto , adductum , ad mixtionem salis ammoniacalis reducitur. Discimus igitur e momento postre mo , melicamentorum , esculentorum , ac potulentorum , quae explicito , vel
implicito , principio acidulo pollent , assumptionem subinde saluberrimam ,
quin summe necessariam esse, ut nimius scilicet materiae urinoso oleos. - in si im-
abilis proventus , cum inde resultati te astu praeternaturali , & putredinosa languinis desti uctione , arceatur , & eo m lior novi salis ammoniacalis generatio atque regeneratio fieri queat Rationem quoque inde cognoscimus , cur animata-
255쪽
tia heibi vora ac grani vora rarius, quam carni V Ora , morbis putredinosis ac febri bus corripiantur ; nec minus , cur , pori Sac tubulis culaneis repente obstructis, aucsanguine, per medicamenta justo calidio ra potulenta spirituosa , aromata , Ac exorbitantes animi affectus vehementius exagitato, praedictum excrementum oleo so-urinosum illicis augia enta capiat, &varias postea febre S continuas , ardentes , e Xanthematicas , immo malignas valde
a' cc Notatu clignissimum est, MO ET ONUS ,, scribit in Oper. 1. IL cn prol Om. p. 16. quod 3, mihi nuperrime videre contigit; sanguis nini i- ,, rhm faerninae cujusdam, febre maligna labo-ον ramis, per phlebotoniam er tractus, ad ebl 2- tobat, ut e X ejus tetro odore, tam chirurguS, a quam adstantes in animi plane deliqui usu in cibba derent. G Multum quoque lucis ea hoc loco foenerantur , quae BOERHAAvi V sin Chem sis
T. II. Pro . 113. de noxiis ovi gallinacei putridi effectibus resert: Ovum scilicet sanum atque in tegrum , in calore , 7 o. circiter graduum detentum, intra paucos dies, insignes plane mutationes patitur, & liquidum utriumque, testae inclusum , cum putrido foetore ita attenuatur, ut por tio aliqua per tectae poros brevi abeat e Xhalando ;sapor dulcis, blandus ac mucilagineus in summe nausio sium degenerat, ac valde simul acrem, de
tota stubstantia, antea nutriens atque demulcens,
fit oleosa, foetida, alcalica, & tam virulenta,
256쪽
Suppositis receii sitis acidulorum essec
tibus generalibus, in propatulo est, illa
ut exigua ejus quantitas, sano animanti eXhibita, consestim prava, & sebribus malignis familiaria , symptomata, nauseam videlicet, conatus Ornendi, Vomitus actuales, diarrhoeas, horri- Pilationem, tormina ventris, ebullitionem bilis, aestum , satim , anxietates praecordiales, ac se-hrem completam producat. Notatu quoque dig-mum , lac recens, cum alcati fi Xo coctum, aut aliquamdiu digestum, sensim flavedinem, tandemque rubedinem contrahere, &, quum tale quid etiam fieri consueverit in lacte nutricum , quando febre maligna, aut saltem continua vulgari corripiuntur, concludere omnino licebit,
causam materialem labrium continuarum , non
acidae, sed alcalicae, indolis esse. Calculum suum huic sententiae, praeter complures alios, addit BA GLIVUs, quando in Oper. p. so. stribit: Go, Cum de febribus sermo inciderit, summopere miror, medicos hodie pene omnes singulo-D rum morborum , praesertim vero febrium , M originem ab acido duntagat de lueere, & sin D gulas per anti acida , non eXiguo aegrorum D damno, curare. Nam, si recte rem perpenga-υ mus, alcalica potius varie alterata accusanda es erunt. Quicquid enim in corpore animato,
D praesertim in sanguine fit, per fermentationes m fit, quae quidem pluries, atque pluries repetitae , D auctae, Vel plus, quam par est, alteratae, non D acidarum partium proventum, sed potius falis
alcatii liZivi, acris, calcinati, & similium, c
257쪽
Acidulo-Dulcibus. 23sipsa inter pharmaca refra erantia , tredinina , ac leniter sitini tantia primum ferme locuro obtinere , ac multum utique auxilii ab usu eorundem expectandum esse in morbis singulis , qui torpidae ac tardae solidorum contractioni, indeque pendentibus languidis se & excretionibus, maxime autem vehementi humorum orgasmo , saburrae biliosae fervidae ,& urinoso putridae sanguinis dysserasiae,
partiumque oleos o inflammabilium exautationi nimiae atque rarefactioni praecipuam originem debent, cujuS census inprimis sunt febres continuae ardentes, in
flammatoriae, biliosae malignae a), dc pes b
H piam eXhibent, ut ἱn febribus precipue obser-οοVamus, in quibus salium hujusmodi acrium , , alcatium, lixivorum, calcinatorum, &c. mast b, nifesta adsunt indicia. &c. a) ςς In morbis malignis, B. Hor FΜANNUS 1, in O . phU;cο-cismi. i. p. 18 s. scribit, qui eX,, interna humorum putredine nascuntur, ab aci' ,, dis sane plus auxilii, quam ab ullo remedio, expectare possumus, & quidem ob hanc ca sam, quia pes putredinem gignitur alcati, &di, a copioso etiam alcati putredo provenit, quod, cum protinus ab acido cicuretur, putredinis D incrementa cohibentur. In scorbulo & arthri- tico inveterato malo ingens copia salium in γγ massa sanguinis generatur , quae certe magisi, ad alcatinam ligiviosam, quam mediam natu'ra ram pertinent. Hinc etiam eorum , qui lic
258쪽
236 Sect. III. De cidistentiales sa) , itemque erysipelas, sitis nimia , appetitus imminutus & prostratus,
α aegrotant, sanguis e vena dfictus tenuis & fo- , ridus subinde apparet, & urina plerumque Val-ο, de rubicunda , & fit - lixiviosa emingitur. , Plus saepe tunc praestare acida temperata , ar quam alcatina uri nosse, & volatilia, aut calida , spirituosa minus peritos fidelissima rerum ma- gistra, eXperientia, certissime docebit. &c. cς
a) Recensione hoc loco utique dignissima
sunt, quae GUALTHERUS HARRIs pn Tr. de morbis infantum p. go. de methodo, quam Turcae in pestis curatione observant, retulit :ον Illis, inquat, qui malignitatis notione decepti,aa utpote nomine funestos medicaminum inflam- γ rnabilium effectus tutissime celante , cales ab cientia diaphoretica in curationem omniuma, s brium solent adhibere, propono consideran
a dam communem Turcarum praXin, a merca-
toribus fide dignis mihi concreditam, indoc a tam quidem, sed vere rationalem, in curanda a ipsa peste , malignarum febrium facile princi pe , per succum ii Momim in omne jusculum li- , beralius instillatum, per sis ista l 1 nolui in saccha- rata Ore frequenter musti Cata, & per potum
adi apud eos vulgatissimum , dictum Scherbei quia, est aqua melle, vel sacharo dulcata ) hoc est, , per ipsum regimen frigidissimum , utpote qui-
,, bus Mithridatium, theriaca Andromachi, ra- , , di X serpentariae Uirginianae & caetera nostro- , rum remedia calidissima, ale Xipharmaca nun-ον Cupata, bonis auspiciis sunt plane incognita ; , aut in nullo numero saltem habentur. Neque
igitur mirum est, pestem , cujus terror nosia tralium animos fulguris ad instar longe late
259쪽
ct Acidulo-Dulcibus. vomitus biliosus , cholera , di arrhoea biliosa, dysienteria epide mica , spasmi varii Jc convultiones , haemorrhagiae exorbitantes , ischuria, dysuria, calculus , palpitatio cordis , lipo thymiae , cephalal gia , mania, scor butuS, nimium cestrum
venereum , Venena animalia ac vaporo a
vegetabilia, & hujus commatis affectus alii , si a caussis scilicet supra allegatis, quibus corrigendis acidula abunde susticiunt , producantur. f. V. Quemadmodum medicamenta acidula , uti luculentissime patet ex antecedentibus , in multis morbis opem ferunt egregiam , sic acida potentiora , graviora , mineralia , sibi relicta , adeoque adhuc valde caustica, corpus humanum magnopere laedunt, dum faucium, Ces phagi , ventriculi , intestinorum , aliorumque meatuum , tunicis nervos o musiaculoso-membranaceis, ob gravitatem dc insignem partium rigiditatem , altius infiguntur , & vehementes , ac valde dolorificas contractiones spasmodicas , ero
i, que percutit) apud illos nonnunquam mino- ,, rem hominum stragem facere solere , quam , mitem alias febrim iis in regionibus, in qui- , bus grassatur doctrina. dcc. μ
260쪽
23 8 Sect. III. De Acidissiones, inflammationes, gangraenam , dc sphaceium , quin plenariam tandem partium , quibus tenacius adhaerent, corro sionem producunt. Mitiora quoque, quod silentio prorsus praetermittere nequeo , si immediate sanguinis circulantis massae miscentur , tragicos est ectus , tum fui da repente coagulando , tum motus convulsi vos in solidis provocando, edunt. Referente en 1m B A G L i V o sa) , canis juvenis , cujus venae jugulari sinistrae certa spiritus vitrioli quantitas infundebatur , statim moveri fortiter atque conqueri coepit, cum ululatu ingenti ,δc post vehementes concussiones, semi quadrante horae vix elapso, periit. Cadavere res cho , universa pulmonum moles nigerrima erat, & omnino exsiccata, idque in interna L externa parte. Sanguis in pulmonum vasis penitus erat concretus, &instar carbonis nigre factus. Pars colli , qua factum erat experimentum, denigrata ac spha celo fere correpta apparuit. Similes essedi us ac similem eventum ann lavit I o s E p HU s LAN ZON Us b) , cum idem experimentum in cane , &cum eodem spiritu institueret. Tentavit a In operib. p. 6s ib) Vid Misceli. N. C. G. Dec. III. ann.