장음표시 사용
31쪽
Materiam Medic. O . concern. 9tit , vel languidum reddit vegetiorem :Unde in propatulo est, pristinam partium conditionem hac ratione magis miliessve
I. II. Laudatam pristini status mutationem .
interveniente Contactu , nunc mediato , nunc immediato , tum pharmacum quod secunque , tum Venenum producit me di ante Motu . Sine contactu enim & mO-
tu nulla cogitari potest corporum in cor pora actio , & agere hinc atque movere in hoc passu mihi unum idemque indicant. Qilare circa motum quoque sub ipsa pharmaci aut veneni in partes corporis humani vivi actione semper consideranda.
eniunt ri.) Medicamentum atat venenim moveII pariter atque Commotum.
a ) Causa motus cum vi motrice 3. in Motus ipse pharmaci aut veneni quoad modum aeque ac vehementiam. Motus partium corporis , qua phar, maci aut veneni impetum sustinent , cum mutatione seu e sectu inde
f. III. Disserens Vehementiae gradUS , qUena circa motum pharmaci agentis de inde Α τ
32쪽
1o Sect- I. Tradens generaliora peii dentem atque connexam actionem propolito natam , obtervamus, quatuor causas generaliores quarum prima, secunda , & tertia in ipso medicamento, quarta autem in corpore animali vivo
quod medicamenti actionem sustinet quaerenda est ) , agnoscit, nimirum , I )
inaequalem materiae commotae quantitatem ,
a ) d erentem lubtilitatem ac mobilitatem mole ci artim minimarum, 3 diversam partium majorem sub stantia actra vae molem agis
gregatione fuci constituentium , figuram , ct discrepantem natura seu vis vita impe lentis sensibilitatem 2 ina quale robur s sit cv. g. vjginti rhabarbari pulveri sati grana , caereris tamen paribus, majorem motum excitant fortioremque effectum laxantem praestant, quam grana docem :Scammonii grana quinque ob ac redinem mole cularum minimarum eminentiorem, vehementius operantur , quam quinque grana aloes , aut resinae ja lappae : Spiritus cujusdam urinosi concentrati gu . tulae decem , ob celeriorem motum in testinum , δc majorem molecularum mobilitatem , fortius humoreS com OVent,
fortioremque sudorem pellunt , quam viginti , & plures guttulae spiritus vini rectificati , & duodecim denique pulveris gia lappae grana apud subjecta , natu 1 sensibiliori praedita , plus, quam grana
33쪽
viginti subjectis, natura torpida donatis , oblata officiunt. 6. I V. Altera molds, quoad Modum scilicet, differentia , in venenis aeque ac medicamentis unice derivanda est a d JEro ui dispositione materia , seu diversa 9; e foci molecularum minimarum figura , qUM, senius nostros ut plurimum quidem fugit.
certissime tamen praesens est : MUIata . hinc figura mole cularum mini Nar Um , massam majorem constituentium, vel periablutionem partium , Vel novam additio nem , Vel translocationem , non tan Um virtus medica , sed singulae etiam prO-prietates internae & externae plus minusve mutantur. Distis rastae enim figurae in
stru ruenta , lic ex eodem chalybe fa brefacta fuerint diversissimas agendi
potestates obtinent. Sit. V. g. Ut cincta
uncia in cuneum , cultrum , pugiQn m , lanceolam , plebotomam, sphae ram , cλ-bum , cylindrum , prisma. pyramidem, conum , eX polita , nonne singulis suae propriae novaeque vires aderunt Vale in
haec non solum de solidis , sed etiam defluidis, dum quaelibet eorum particula s -
34쪽
: i generaliora lida est , ac certa pra dita figura , quae conssistit vel in particularum , fluidi mo-
lena aggregatione sua formantium , nunc 1implici, nunc multiplici, acumine vel earundem inertia, particulis scilicet er-1ecte sphaericis existentibus, sine ullo angulo. In quocunque nimirum storpore particuta , in superficie locatae, Vel Om H CS aequalem a centro obtinent distantiam , vel inaequalem , h. e. , aliae situm Centro propiorem , aliae remotiorem aballo acceperunt.
'uanquam illa quae hactenus de hab
tudine & potentia medicaminum, tam hoc vel illo modo, quam hoc vel illo v hementiae gradu , in corpora agendi dicta fuerunt, existant certissima, nihil tam diim iisdem per se valent magnitudo , des titas gravitas, figura partium , &c. nec singulatas ideo ab illis in corpore expectari poterit actio, nisi moujs actualis a causa externa excitandus , accedat
Simpliciter haec ipsa de medicamentis plane fixis, quae , in se spectata , corpo'ra quasi mortua sunt, propria potestate propriis viribus , sese movendi destituta 'antelligenda erunt ; quod volatilia a tem ac semi volatilia attinet , de illis in
hoc passii paulo aliter, & cum notabili li
35쪽
Matoriam Medic. O C. Concem. . mitatione judicare decet. Nam priora quoad totam suam molem , posteriora quoad aliquam , eamque majorem volminorem portionem , e X corpusculis , seu mole colis subtilissimis volatilibus, Rante exhibitionem in satis veloci pridem motu constitutis, composita sunt ; hinc iisdem in corpus delatis, motu S , ad actionem necessarius , a causis impellenti bus , non prima demum Vice excitam. dii; ' sed jam praesens duntaxat augeta diis ' ac plus minusve , pro partium corporis , aliarumque circumstantiarum , tum essentialium , tum accidentalium, diversitate, mutanduS est. A. V I. Causae pharmacorum impellentes iavi vis animantium corporibus in Primarias & Secundarias distingui merentur :Ad priores non tantum Icitus solidorum sub quavis contraritione repetiti , fed reit rati quoque fluidorum, per vasa cavita
res aliars meantium ac remeantium , immis.
solummodo solventium , Impulsus; ad pomsteriores autem Calor, dc Aer inclusus , aut ordinatum etiamCum humoribus circui tum abolventu , ct magis minusve colore rarefactus atque commotus spectant. Pria. mum tamen atque praecipuum locum jure
maximo sibi vindicat Vis contractilis , oe
36쪽
α i. gmeraliora actualis coutractio solidorum , praeprimis, cordiS, tunicae nervoso-miis culota art Tiarum , aliarumque partium , quae poti ra organa, ad circulum humorum per peruandum necessaria , constituunt A1oIidorum enim contractione non ci
cuius tantum , sed omneS quoque motus humorum reliqui dependent; ex ma- tuo atque perenni fluidorum ac Lolidorum astrictu nasicitur calor, &a calo eentque aeris inclusi ac mixti rarefactio derivanda est. Sine calore proinde nulla unquam aeris inclusit, aliarumque corporIS partium rarefactio expectanda foret , sine mutuo & intestino partium a tritu & perenni collisione nullus ademercalor, sine contractione solidorum nullus attritus, nullus circulus humorum contingeret, & hoc deficiente, decens quo-
Observiitio hoc loco recensione,
utique dignissima est , quam L E E U I 8 N H O E c K I U s in ri soli vis ph
Ire Nicra communicat: Observavit nempe , languinem in ranis torpidis & vespertilionibus, si arteriolae eorundem brumali tempore armatis Oculis consipiciantur , in grumos pland concrerum apyarere , & grumosum hunc cruorem etsi animal igni admoveatur, ut calefiat.tamen miniae d. resolvi, nec prius iterum
37쪽
lateriam Medic. fc. concem. PS moveri quam cor sese contrahere inceperit ; eo autem moto, NOV si iterum,.& tandem , post varios cordis ictus, pri 'stinam recuperare fluiditatem.
Vis vita igitur , sub qua omnes illi
corpore causas impellente S , conjunctim sumptas complector , praecipua , & in terdum unica causa censenda est , quae medicamenta actuat , seu , quod iden,
est in corpore vivo , in mortuo enim medicamentorum ac venenorum vi S perit , .& acerrima etiam , extrinsecus cada Veri .
applicata , nunquam notabilem sortiuntur effectum , ad agendum impellit Unde non adeo mirandum erit , quod effectus medicaminum , ob miram naturae , tum Inturi u sensibilitatis , roboris , Varietatem , non semper vi ipsorum propriae inveniantur proportionati, ted idem pharmacum , V. g. purgans , ixibaequali dosii, pluribus subjectis, in eadem
quidem aetate constitutis , diversa tan conatura praeditis , oblatum , inaequales pla, ne effectus edat , & apud unum persaepes vix alvum moveat, apud alterum blandam quidem , ast completam , evacuasi O-nem praestet , de apud tertium denique sortem cathar sin , immo h'per cathar sin , oncitet. In genere enim Natura vel vi
38쪽
ri; SAE. I. Tradjns generaliorim Oda est, vel tor ida, & haec aeque, atque illa vel =o, a iterum , vel debilib : Hinc medicaminum a dici apud homines natui a robusta ac simul vivida donatos , ob eminentem sensibilitatem cum eminenti robore conj unctam , promta ac valida, apud homineS., natura vivida. ac debili praeditos, ob sensibilitatem notabiliorem, promta quidem , asst parum tamen , ob rObOris proportionati defectum , valida, apud homines, qui natura torpida atque robusta gaudent, propter sensibilitatem minorem , tarda . quidem , postea tamen , ob praesens robur eminentius dati & apud homines denique , natura torpi
da ac debili praeditos , propter ea iguam
1entibilitatem ac debiti quoque roboris defectum , non tantum tarda, sed etiam d. bilis deprehenditur. . g. VIII. Indicata naturae diversitas partim riad eremi textura atque elatere solidorum , partim in disserenti mixtione , temperie , suiditate humorum , & inde derivanda &explicanda majori vel minori partium , I trarumque mobilitate , seu habitudineque di positione ad motum actualem , suum
invenit fundamentum. ci Particulari S praerecipue solidorum structura, teste BA GLI-
39쪽
Materἱam Medic. O c. concern. IV D Vo sa), facit, ut ea pro varietate stru ,, cturae uniuscujusque varie resistant iiiis suis motibus quod funium experimenta es abun e nos docent ; aliam enim ressi stentiam , ac vim habent , funes, lino , cannabe , sericoque , aliam vero lana, animalium intestinis, ramisque arborum,
s. IX. Manifeste Medicus attentus, & sedulus
corporis humani scrutator , memorat Umstructurae, textur . e , elateri S , mixtionis,
temperiet , fluiditatis , mobilitatis &c. differentiam deprehendet, si plures homines , laudata diversa natura generi cado natos, considerationi decenti iteratae submittere velit. Apud subjecta enim , natura gauden d vivida robusta, partes solida 'sicciores atqhae compa tiores e X:-stunt, & ex fibris gracilibus , valde tamen densis cor elasticis , adeoque ad promptam
ac validam coni traditonem aptissimis , contextae inveniuntur; humores praeterea, In
primis sanguis, satis suidi sunt , subtiles ,
mobiles, & , ob partium salino oleo so- inflammabilium abundantiam , calidiores , & ideo etiam ad vegetam expansionem pronilymi. Status, priori quoad om nia propemodum contrarius, apud ho In Oper. Tract. de fibra motr. Lib. I p, s 7.
40쪽
1 8 Se l. I. Tradens generalioramines reperitur, quorum natura torpida
ex sibras taxis, imbecillibus ac parism et contextae deprehenduntur, & humo-
partibus mucidis inertibus referti sunt ut Ideo dantummodo humorum ci cuia
contractio expectari possint. Apud subjecta, quorum natura vel νλvida & debilis, vel robusta ac to ita estitatum quasi mixtum observamus: apud
sensibiles , ast simul debiles reperiuntur
quoniam ex sibris com arative gracilior bus, tenerioribus, luxioribus, adeoque ad promptam quidem uon adeὸ validam tamen contractionem aptis, contextae sunt, & bumstres quoque , licet satis calidi existant, paul. D lycra consisteretia pollent: apud posteriora autem rartes soli sicca ac dura lunt, & ex sibris crass , densis , rigidis , ac Petrum ei icis , ad validam quidem
ait mruus Pro tam contractionem aptis 'Componuntur humores vero, ob partium' terrearum copiam majorem , & Latino-oleos -inflammabilium aliqualem penuriam.c sqres , oi ores , ac com arauia 2 Uidiorea existunt.