장음표시 사용
51쪽
f. V I. Medicamenta ulterius , habita scilicet
satione virtutis generalioris , in Tonica Alterantia & Evacuantia dividuntur. T nica , in se iasti latiori sumta, texturam partium solidarum vel compactiorem , vel laxiorem reddunt, & tonum seu teta .ssionem earundem , vim contractilem , oscillationem , & contractionem actualem augent vel minuunt : Alterantia fluidorum mixtioni , temperiei, consistet tiae , colori , aliisque proprietatibus varias inducunt mutationes , Evacuantia denique superflua , inutilia, noxia , per Varias vias e corpore educunt. Ad primam igitur classem , roborantia seu tonica proprie sic dicta , etiam astringentia istimulantia , e iccantia , quin hume ctantia , & emollientia spectant: Ad altera m vero classem calefacientia , refrigerantia
aut alio instrumento in cute facto, instillatus, omnia animantia intra breve tempus certissimie interfecit'; citius tamen pullos gallinaceos, columbas, glires, & alia animalia minora, tam gressiilia, quam volatilia, tardius vero animalia majora, V, g. VerVeces, equos, tauros. Citius pariter animalia quaevis extincta fuerunt, quibus venenum a vipera ipsa morsi commmnicatum fuit, quam quorum vulneribus , instrumento
quodam factis, solummodo infunde sur Sc.
52쪽
3Ο I. Tradens generalio attenuantia , incidentia , discutientia ,&c., & ad ultimam denique emen a , cathurtica , sud fera , diuret ς- , IVLVVmi', e, plurimi β , Pelia cantia de similia referuntur.
Pharmaca, quae vulgo Speci a audiunt, vel certum duntaxat mortam , vel certum humorem , vel certam denique partem foliadam' certumque corporis viscus primario respiciunt , adeoque commode etiam in
Specisca morborum , Specisca humorum, &Specisca partium solidarum ac viscerum dividi, & primae proinde classi amisco
histica , carminativa , anthelmistica dcc,
secundae cholagoga , phlegmagoga &c., Jc tertiae denique cephalica , cardiaca , γο-
machalia &c., annumerari poterunt. Non desunt quidem inter medicos neotericos
qui pharmaca hujus commatis specifica negant, & hanc ideo divisionem plane
reprobant : Verum enim vero , solidum me sentiente , negationis ac reprobationis suae fundamentum allegare nequeunt, dum ratio non minus , quam experientia edicaminum ejusmodi existentiam suta Iacienter comprobat : Certo enim certius Ost, I R. viscera, caeterasque corporis humani partes solidas differenti textura, robore, structura , elatere, humores autem
53쪽
Materiam Medic. yc. concern. Iatque specifica mixtione , temper te. s'stasi &c. pollere , 2'. causa S moris tum, tam formales, quam maiorialeS, valde discrepantes esse, 9'. cor pias quod 'cunque , medica Virtute praediturn , ab aliis generi cc , aut i pecifice disti m um , singularem , quoad mole culas minimas , praesert 1m activas, magnitudinem atquCfiguram obtinere , & 4'. aliam proand Catque aliam actionem , alium est ectum , aliam virtutem , ab hoc vel illo medica
mento , in hac vel illa parte , in hoc vel illo morbo , expectandum esse a) : Quae
omnia ita tamen nequaquam accipienda erunt, ac si alia medicamenta nihil pro γ
ius ibidem , ubi specifica efficacius pr
sunt, praestarent, aut haec nullas amplius a) Varia corpora naturalia, que observa tio praedictis multum utique lucis isneratur ) ,
hominibus falutaria , animantibus alus lethiserasiunt, & vice versa. Sues radicibus hyosicyami, sturni cicuta aquatica, coturnices lolio temulento, absque ullo sanitatis detrimento, Velcuntur ἔquae singula tamen hominibus magnam nOXam , immb subinde ipsam mortem, inferunt: AloCeX adVersio , non contemnendum apud homines medicamentum, canibus valde nocere, R amyg - adala amara, hominibus pariter innPaa, gallitas az feles necare observontur; uti plur hisice in Miscell. Acad. . Curi . onii. r. Videnda sunt,
54쪽
ς 1 Serit. l. Tradens e nerat rara vires, nisii sola S specificas, exsererent ; siectmemorata solummodo juvandi praero a-tivam specifica: mi tioni, te turae , Partium indoli ,& peculiari operandi modo
Q Uoniam in antecedentibus aliquoties vasorum absorbentium mento
tacta fuit, & saepit Is quoque fiet in sequentibus, potiora hoc loco de iis non
minus, quam exhalantibus tradere necessarium duco, ne ignari falsam sibi. aut 1altem incompletam ideam de medicamentorum transitu ad sanguinem , aliisque momentis, ex horum vasculorum praesentia explicandis, forment. Sunt autem primo vasa corporis halitu o-lymphatico-Penosa absorbentia , quae etiam vasa bibula , vasa anhalantia , venae bibulae vocantur, Ustim ae propagines , seu extremi ac mInutissimi venarum ramuli capillares versiis oragrnem seu venam suam respectu diametri magis magisque increscentes, v r Us V scerum vero, atque e X terni cor b
55쪽
Materiam Med. concern. 3 poris superficiem decrescenteS , adeo, Ut canaliculi exilissimi, viscerum atque corporis peripheriae propiores, tenerrimo Si eu roriferos duntaxat halitus, ampliores autem , centro atque origini suae pro
piores , subtilissimum liquorem , rori an a logum , ex pluribus canaliculis halituo sis
in tubulum ampliorem confluentem , recipere , transmittere ,& in ipsam venani
Eadem propemodum sub ordinatio reperitur apud P Ucula exhalantia seu excernatia , praeterquam , quod illa , ex arteriolis minimis primordialiter exeuntia intuita progressus humorum , primosor a , deinde lγmphatica , tandem inque , post maximam divisonem , halituo audiant. Humores enim , quos Veliant, non ad sanguinem reducunt , sed inde segregatos, partim nutriendi fine versus parte S transferunt, partim , sub halitus , nunc visibilis, nunc invisibilis, forma, insuperficie corporis ac viscerum cribrosa
excludunt. Monendum tamen , non Omnes canaliculos seroso lymphaticos , ex arteriolis ortos, tandem in exilissimos tubulos exhalantes desinere , sed multos pariter ramulos, quos venas 'myhaticas
56쪽
pham , a partium iacti ritione superstitem , nec minus te fluum nervorum liquidum itidem sub progrestu suo ex insertis nervo rum ramusculis receptum, reducere,& cis ternae lumbari , ductui thoracico , venaeca Vae, VCILL portar Um, aliisque vasit venosis majoribus infundere , ut cum sanguino circulante , heu liquores laudabiles Scspiti tuosi, diluendi fine, denuo miscean'
9. I I I. Tantae praedicti canaliculi effilitatis sunt, ut, seorsim considerati, visu acie naspi oi sus effugiant. Minimi quippe arteria tum ramuli, qui integrum tamen globulum rubicundum , adeoque sanguinem perfectum , adhuc vehunt , secundiim B. Η Η Α Α V II sententiam , tubuli capillares sunt , tam parvo praediti diame-rro , ut decem , in unum fasciculum collecti , vix pilum crassitie aequent: Ex his ce sextuplo minores tubuli sero si , & se rosis .adhuc minores lymphatici, & inde demum minimi h i lituosi, quorum ἰ2 FOCO, supputante L E E U E N H O E CK I O , in puncto corporas , unius sabuli grani a V. Arcan. Nat, detect. P. I 26. -
57쪽
Materiam Medic. st c. concern. ' stum aequante , reperiuntur hiantes , ori crinem ducunt. Hinc serosi etiam nullum amplius sanguinem rubicundum , sed flavescentem sol una modo partem serosam ,lγmphatici meram lympham , sero adhuc tenuiozena , Se halituosii denique vaporosam materiam recit Cre , transmittere , atque emittere possunt. Memorata, subtilitatem concernentia , non tantum de
desilitisimis hisce arteriolarum propaginibus , verum etiam de praecedentibus venosae pio sapiae canaliculis dicenda erunt. f. I V,. Laudatis vasculis exhalantibus primi peneris jure meri Oque jungenda sunt vascitia exhalantia nervo a. Nemo enim , solidioribus mechanicorum principiis addictus, vel dibile saltem edoctus, negar Cctu et, DCrVOS , eae cerebri medulla ob longata spinali exeuntes , δ originaliter ex minimis substantiae cineritiae seta vasculos e arteriolis nascentes, per Universum corpus diiseminari , eorun em que plerosque in cute, non in coecos sacculos , sed in papillulas prominentes ,
orificiis patulis , stupendae tamen egi ii tatis , instructas , terminari, immo , quod 'momentum praecipuum est, tubulo S ner
Vorum quoscunque subtili quodam liqui-
58쪽
3 6 Sect. I. Tradens generaliorado constanter irrorari, idemque, instar sanguinis ac lymphae, perfectum, & nunquam in statu fano interruptum , absolvere circulum. Ubi autem completus hu in Orum circulus viget, ubi constans in ult in as propagines , rari ali S reducentibus destitutas, liquidorum influxus adest, ibi 13ecessario duplex apertura, in originei cilicet ac sine, adeste debet. β. V. Praeter adductos tubulos exhalantes primi ec secundi generis nonnulli anat Omicorum tertii adhuc goneris canaliculos eπcernentes in cute admittendos esse opinantur. Statuunt scilicet glandulas mili res subcuta reas , singulis potis culaneis subjacentes, .& cxcretoriis suis duct: bus , emittendae sudoris materiae in ervient,
bus , instructas. Sed, quid opus est, ut, admissis glandulis hisce, entia praeter neces itatem multiplicemus Sola certe vascula exhalantia arteriosa , per variaS causas solito bubinde ampliora reddita, etiam paulo crassiori sudoris materiae excluden dae aptissima existunt. Hisce accedit, quod
anatomicorum recentiorum praestantiores glandulas hasce subcutaneas , quas nunquam detegere aliis que ostenderes Ozia Crans, Vel prorsus negent ue vel valde
59쪽
Materiam Me etc. Dc. concern. yy
dubiam tamen de iis foveant sententiam . Dissentientes quidem pro harum glandularum existentia strenue. Pugnantes , ad innumera ista tubercula , sub horripilatione febrili , metu atque terrore graviori , ut & prima frigoris actione con spicua , nec minus ad corpuscula quaedam sphaeroidea , cum ductibus suis excretoriis hinc inde , praesertim in palpebris , naso , auribus, areolis mamillarum , sub alis , in cute penis atque scroti , circa anum & pudenda mulierum , &c. a
investigantibus obvia , Ordinario provo- . Cant : Verum , argumenta inde petita mihi admodum infirma videntur. Memorata enim tubercula, subito sub indicatis circumstantiis nascentia , posteaque , murati S mutandis, rursus disparentia, nihil aliud sunt, nisi vasculorum exhalantium extremitates , prope exitum suum , per fortem ac repentinam corporis reticulati M A L PI GH II , cujus foran Iinula transeunt , constrictionem clauis, de ideo , ob vias excretorias a fi tempus praeclusas , ad sensum adducta, & excitum continuo moliente halituosa materia in conspicuos folliculos praeternaturaliter expan-s e. Sphaeroidea quoque corpuscula, spa sa) Cons. Excell. Heist. Comp. Analom.
60쪽
3 7 Seff. Tradens generaliora 'sim in cute latitantia secundum HE i s -ΤERUM , R UYSCHIUM, BOER H A AV I U As , aliosque itidem arteriolarum extremitates Judicantur, quae a den- state cuticulae , vel materiae contenta
crassitie obstructae , in tubercula seu folliculos ejusmodi extenduntur sa). VI. Vasorum exhalantium primi generis incute existentia, hactenus a medicorum nullo, quantum scio , in dubium vocata fuit , quum facillia e per sudorem , atque subtiliorem exhalationem Curaneam , .
aliaque probari possit: laod vasa autem
inhalantia seu absorbentia venosa arti net , de illis multi adhuc dubitant immo , nonnulli illa ipsa penitus negare audent, licet aeque , ac priora , per is ciliones, aliaque experimenta , ab a natomicis suscepta , abunde fuerint demon strata. Nain sacculus , ex cute cranii humani factus, de aquae post clausuram immersis, eandem , teste li E L L i N O b, . in cavitatem recipit , ita ut interna faciaculi superficies humore aqueo probe madida evadat. Idem quoque B. BOER- Η Α Α V I U s observavit, cum sacculus , a) Cons. Idem i. C. ' Tr. de Sanguinis misit One p IJ6. -