장음표시 사용
371쪽
creberrime, ut sanguis copia largiori ex parte obstructa , congestionis , seu reditus, regurgitationis beneficio , ad partem remotam , caeteroquin sanam , deferatur , praedictam vasculorum lateralium secundi generis dilatationem praeternaturalem aut plenariam unius vel plurium arteriolarum rupturam efficiat ;quemadmodum hoc vomitus cruentUS , haemoptysis , mictus cruentus &c. , qua haemorrhagiae praeternaturales apud foeminas ac virgines , passione hysterica , itemque mensium aut lochiorum defectu, vel stippressione laborantes , nec minus apud iuvenes ac viros, qui refractario malo hypochondriaco vexantur , vel haemorrhoidum defectum aut suppressionem atque imminutionem aliquamdiu perpes- si , sunt , frequentissime Occurrunt , abunde confirmant. De frigidis tumoribus do doli1 iis specialia hoc loco addere supervacaneum duco , quoniam specificus juvandi modus in tumoribus frigidis , sive sint universales , ut cachexja , sive particulareS , Ut ou dema pedUm ac manuum,
in tu me scentiae glandularum &c. , facile ex virtus e nitri incidente ac stimulata te , in deliri is autem , & quidem phreniticis atque maniacis ex ant orgastica , ita melancholicis vero ex resolvente , arte
372쪽
3 8 Sese. V. De Salinis Ereptustis D Uante , atque aperitiva intelligi & ex pta cari poterit. Vf. XXIV. Nitrum , quod in sine subjungere juvat , post depurationem suam , simpliciduntaxat operatione , iterata scilicet ni
tri crudi solutione in aqua , lixivii fili ratione , evaporatione ac nova crystallifatione absolvendam , vel sub pulveris for- a exhibetur , vel potulentis, emulsionibus , infusis aquosis, potiunculis &c. ad ditur , & dosis ab aliquot granis ad integram subinde drachmam ascendere potest. Medicorum quidem multi in hoc passu nimis timidi inveniuntur , & paucis semper granis contenti sunt : Ast hi neu liquam perpendunt , nitrum activum quidem remedium esse , blande nihilo in Us .ac sine impetu operationem suam absolvere , adeoque pauca grana non senipes singulari mutationi producendae, optatoque auxilio piis stando sufficere. Loquor hic expertus, nec dubito , quin omnes futuri sinat consentientes , si, qUα dicta fuerunt, iteratae experientiae pro- pr ae , adhibito tamen judic Io discretivo
373쪽
Pulgare , itemque , ob usum in oeconomia frequenti Timum , culinare dicitur in fontanum , marinum & fossile sive mon- dividitur. Fontanum in variis locis Germania , aliarumque regionum ex aqua fontium salsorum excoquitur , S species reliquas puritate superat: Marinum in Lusitania , Hispania , Gallia ,&c. , caloris solaris, ut & ventorum C pe , e X aqua marina , in singulares foveas deducta, separatur, & plerumque particulis quibusdam , iisque tenerrimis , nitro si S
ixtum reperitur. Aqua marina enim
Don tam apta existit incendiis restinguendis , quam aqua salsa fontana , sed n o- tum flammantem magis intendit , quam cohibet ,& spiritus acidus quoque, Gsale marino expulsus , aurum solvit, in star a Uae regiae, quae ex acido nitri & falis componitur sa). Sal fossile denique, a) Cons. Neumann. in Lect. de Sale culinari p. 39.
374쪽
quod , ob inhaerentes mole culas terre lapideas, sale fontano paulo crudius est, in multis regionibus, maxime autem in
varia superiari , Transilvania ,& prope C coviam in Polonia sa e
a) G Spectaculum, GABRIEL RZACZYNsTIs, rn his . nat. Polonia p. sq. ycribit, inter orbis es spectacula digne connumerandum Salinae Po- ,, lonaar. Valde mirabitur, qui Sarmatiae aut Bo- ,, climam aut Ueli culum vidit. . . . In Latinis Bo- ,, cliniensibus & Velistensibus tantus optimi salis D numerus est, quantus in universis Halis Ger-ο, maniae nunquam invenitur, siveNoricorum, sives, Suevonum, siveHermundurorum,non ita longeb, a meliboco. Si quidem in iis duntaxat coctilis non sine multo labore habetur , Uelisci ve-D ro sal deplex colligitur, coctilis & metallicus. ,, Ex hoc ingenti Sarmatiae thes auro ; majora ,, fiunt huic regno vectigalia, quam aliis quibus di, bdam eX auri & argenti metallis. Sal fossilis,, in Polonia tantae duritiei est . ut in lapides,, condensetur : AEdificiorum structuris perido,, neus , simulacris eXculpendis accommodatus. Ejus fodinae admirandis suis substructionibus,, subterraneis integram Civitatem referunt: ΕΣ,, hisce sal 1blidus, duritie lapidis, instar faXo,, rum ingentium in subterraneis cuniculis, lon- ,, ge lateque plateasim eXcavatis, ferro eX cin- , , ditur, atque in frusta comminutus, mola ab ,, animalibus agitata, ad ii sim teritur. In cuni- ,, culorum ambitu tantus est Labyrinthus, qu ,, lem nunquam Daedalus excogitaverat. Rgnos , , ceres sane istic, veluti in civitate quadam n magnifice eAuructas quasdam aedes caenacula
375쪽
Modia Nainrue. terrae fodinis eruitur. Purissima ejus species , forma & nitore crystallum mont nam aemulans , Sal Gemmae dicitur.
β. I I. Purum stit culinare ex acido sui generis de singulari principio saeo terreo-alca lino constat. Acidum specificum duplicis quasi
generis est, alterum videlicet volatilius ,
,,rias, quae fulcris salsis sit stinentur, & t 'bibu ,, ligneis, absque dubio ipsius falis natura, nun-D quam Computrescentibus. Utrumque oppidui reis Veli cum & Bochnia hisce salinis excavatis D nititur. Operarii nudi, peronati tantum, sese ,, reis mali is atque cuneis magna frusta salis eX- ,, secant. Tenebrae hic crassiores, quam apud is Cimm . rios silos Homerus censuit : Rupes falis
,, plenis imae, inad montes perpetui. Salis fodinae D prope Cra coviam trecentis fere sub terra pedi- ,, bus geometricis. Varii in ii tib anfractus , &D Concamerationes, at tibi descenderis, in no- ,, Vam Urbem delatus videare. Ingentes venti,, aliquando oriuntur eX cavernis illis; Ioca non ,, nulla inveniuntur vaporibus bituminosis op- ,, pleta, ita , ut nemo illuc audeat movere pasib, sum cum aperta lucerna , ne forte flammam
,, Vapores concipiant. Velisci aer siccus, calidus, ,, acutus, siubtilis est, sudant obambulantes, Sc,, nudi Cyclopum more laborant. Fosta praetera, Cameras, Octodecim scalarum altitudine, qua- ,, rum nulla brevior est cubitis octo, na his in- is terim longioribus. Non raro ingentium seste
376쪽
332 Act. V. De Salinis E licitis a nodo , additis acidis gravi Oi ibus, V. p
vitta Oli, aluminis, sulphuris , ac niti i
laxo principio alca lino penitus separatur illud autem facilius & abique additamen to , solitis aeris humidi, & aquae ebul entis actione avelli potest , ac segregari Nam in aedibus gradatoriis , ubi saltu oper parietem , c virgultis structum , decurrit , temporis successu notabilis terrae portio virgultis adhaeret, quae acido suo, . ab aere continuo permeante , p Is mi lausve spoliata fuit a). Sim e magma,
Odi templorum specie camerae offerunt, immani a bus falis columnas eXtantibus , quibu supe- ο mora solido sale concreta, ceu fornices quidams sustinendis montibuς imminent, gravissimo a sese pondere, admirabili quadam operariorum industr1a librante. Desicriptionibus hisice ad-ο Jungo factam milia relationem a quodam com- a morante Uel sici, annorum septem decur u , a ustrante labores quotidianos, ex vi ossicii a 1 raeter os cunaculorum primum, illudque pro-ο, fundissimum , vulgo SZyba; secundus aditus γα contanet plus, quam traginta scalas, quarumaa unaquaeque totidem scandulis crassiorib: con L& per gradus s de sec-α, to lapide fabricatos regnante Joanne III. Ven- ti validissimi grassantur hyeme, maXime tem- αν pore allo, quo apud nos aeviunt frigora. Spec-s,tare licet sacella subterranea, E solo sale ela
madverL. de Sale communi p. I .
377쪽
non crystallistabile , in aere facile deliquescens , & in ipso spiritu vini solubile ,
post salis fontani coctionem , imn O , post aquae maruiae evaporationem , & salis siccioris condensationem , resinquitur, cui superstes paucum acidum tam laxe inhaeret , ut , absque ullo additamento destillatum , sub spiritus forma secedat. Notum quoque est, sal commune , re pet ira vice in aere humido solutum ac destillatum , tandem in aquam , salio sapore penitus destitutam , & terrain penginti pidam, nonnihil tamen unguinosam , resolvi. Propius caeteroquin acidum salis communis ad acidi vitii olici naturam accedere videtur , quoniam , cum phi
gista quadam substantia fusionis beneficio combinatum , hepatis sulphuris imperse lispeciem constituit, de obtervatis quoquo
observandis , phosphorum, seu speciem suuphuris , aeque ac vitrioli acidum , format. Principium fixum alcatinum , quod salis culinaris mixtion m proportione fer me anatica ingreditur , singularis plancnaturae est, , testibus experimentis A
378쪽
33 Sect. V. De Salinis Explicitis
observationibus chymicis, perfecta non minus falia alcalia, quam tetras alca lina S aemulatur,&, acido suo adhuc unitum, ta- pius iterata salis calcinatione ac solutio ne , adeo volatile reddi potest , ut maximam partem aufugiat, Zc exigua saltem ejusdem portio ex sat magna salis quantitate remaneat. Ratio nihilominus non latere videtur in ipso terreo salino principio , sed potius in acido sociato; quippe
quod, ob arcte admixtum principum mercuriale , seu arsenicale , admisso in primis aere liberiori , valde mobile atque volatile est, & alia quoque corpora , praesertim metallica , quibus tenacissime adhaeret, ad majorem mobilitatem ac vola
g. I U. Sal commune prompti VS, quam Ratrum , in aqua simplici solvitur, & , rite
peracta evaporatione , in crystallos per fecte cubicas concrescit. Memorata crystallorum figura specifica aliquam considerationem meretur circa modi operandi ac virium explicationem: Inde enim patescere opinor, cur sal commune nitro, intuitu virtutis stimulantis, incidentis Cons. Neumann. L. c. p. 7 . it. EXCels
379쪽
Media Naturae. attenuantis & aperiti vae, longe sit inferius. Valentiorem quippe actjonem insolida ac fluida mole culas prismaticas pyramidales
utrinque acuminatas quam cubica S,CXer
cere posse , in propatulo est. Sufficit caeteroquin moderata virtus stimulans & abstergens salis communis , quoniam commune δί quotidianum esculentorum condimentum es , nec amplius locum inter stricte s1c dicta medicamenta interna obis Iinet. Externe clysteribus, praesertim sal gemmae frequentissime additur, & sti mulantis munere in iis perfungitur. Interdum etiam epithemata sicca frontalia, Scsacculos discutientes ingreditur .
Notissimum sal medii ' amarum .,
quod in pharmacopoliis nostris sub nomine SALIS ANGLICANI , EBS HAMEN sis Epso NIENSIs prostat venale, vel nativum vel 'actitium est. Nativum ru sus vel fontanum existit , vel 'Prius non tantum ex aqua scaturiginis
380쪽
eti Secti. De Salinis Explicitisso teriae , quae ita Avella papo fousive Ebs ham reperitur , sed ex aliis quoque fontibus Britannia medicatis, Barnetinis V. g. Northallensibus , Stret tamen ibius Dulechensibus &c. evaporando ac crystalli sanio paratur ; fossile autem , referente D. MEN DE Zio ca). Liam ingtonii in Comitatu Hamptoniensit , utS Pori ea- Jandia prope Portum Magnum s vulgo Porasmouth) c siingulari incinera salina, ex amaro & marino sale ixta , separatur. Memoratum nempe sal fos Ille in acervos congetitur, Ut sensim, & quoad partem , liquescat : Liquor salsus, amaru S, ac si S, ex acervi Sstillans, per canales quasdam in foveas deducitur, ibidemque successive in salsiccum coagulatur. Sal coagulatum in aqua simplici , in ahenis ebulliente , denub solvitur , de ita aliqaot dies post
coctionem relinqhΓtur , ut non solum refrigeretur, sea aqua gra Vlor quoque , sale marini impraegnata , a leviori ac supernatante lixivio amaro ad partem vasis inferiorem secedat : Quo facto , operarii lixivium superius amaricans exhauriendo separant , se patiatum de trilis in alienis coquunt , & tandem facta a) Vid. H st. de P Acad. et cyal. des Scien