장음표시 사용
671쪽
Inebriantibus se Narcoticis. ς 'rce pinendi erunt effectus primi, et immediati ab iis , qui itertim ex hisce resultant , quique succedere qu'dem possunt,
1aon semper tamen succedunt. Vaporosa inebriantia enim , moderata quantitate assumpta, per pe solam duntaxis hialaritatem , ac motum humorum vegetiorem , sitne ullo subsequente somno extraordinario , ac temulentia , producunt. Quare ii quoque minime audiendi sunt, qui sulphur narcoticum ramosis sin S particulis in sanguine iterum coire, et sanguinis atque spirituum meatus obstruere, aut, dum adhuc in ventriculo haeret, Virtute & facultate quadam ideati, nervorum spiritus ex cerebro, & musculis ad se pellicere, & advocare contendunt.
f. VI. Sed, relictis hisce, ulter id s videbimus, qa iles effectus primam atque praecipuam
Vaporosorum operationem , fortem nempe sanguinis expansima em ac commotionem , sequantur. Valde omnino hi ipsi, pro differenti assumpti medicaminis
vaporosi quantitate, differunt, ac tr plioi inprimis modo generali explicandi erunt. Primo nempe , quando Vaporosa puriora, ac debite praeparata minori quantitate , & iusto tempore exhi- CARTH. Mat. Med. Pars L E e
672쪽
beniti tr , Vegetiorem duntaxat sanguinis, lymphae , ac fluidi ne ei circuitum , moderatamque eorum resolutionem , ac ra
re faectionem essiciunt, dc hilaritas prolim de , tandemque , principio mobili per
exhalationem culaneam sen Sim abeunte,
largior transpiratio , imo lenior sudatio ,δc modica saltem , nec corpori nociva , tubulorum , aliarumque partium sol id rum relaxatio , cum somno placido , ab ordinario parum vel nihil distincto, succedit : Sin dosii vero paulo Pyrgiori propinua fuerint , vehementiorem quoque
cruoris , ceterorumque humorum rarefactionem , ac commotionem provocant;
hinc non mirandam , quod effrenis quoque hilaritas , cum mixto nonnunquam delirio amitiori , posteaque eminentior canalium relaxatio , cum quarum Vi S par
tium solid rum flacciditate , sudore lar- o , & somno profundiori, superveniat. Canales enim diuturniori, & exorbitante sanguininis, ac fluidi nervet expansitone adeo distenduntur , ut elaterem , ac tonum suram plus minusve amittant, δίdecens igitur nisus, & renisus aequilibrium aliquandiu inter solida, atque flubda cessare debeat. f. VII. Aliter denique comparatum est , dc violentiora consectaria notantur, quoties
673쪽
eadem medicamina qtia latitate justo majori assurimuntur : Brevi nimirum elapso tempore, ingens sangi linis commoti O , tantaque expansio , praesertim in substatantia cerebri corticali , ubi vascula sanguifera arteriosa , ac venosa tunicis
longe te nyioribus , ac debilioribus , quam alibi , gaudent , producitur , Urtubuli medulares , & ipsi nervi , circa ibam inprimis originem , comprimantur, ulterior fluidi nervet secretio , & sussiciens atque perennis influxus cohibeatur, adeoque , praeter temporariam menti S, ac sensuum perturbationem, vertiginem,
aliaque prava pathemata, ingens solidorum atonia , status semi- paralyticus, curia profundo, diuturno , & nonnun
quam lethali, sopore ca) sequatur. Qui -
a somnus naturalis, sopor , a popleXia,spothymia ac syncope magia i analogia gaudent,& gradu sese praecipue ad invicem distinguere
Videntur, praeter quam , qtibd in apople Aia, &affectibus soporosis graves plerumque obstructiones in cerebro, & aliae in hisice, & lipothymia graviori cauis praeternaturales accusanda veniant. Durante. somno maturali, major, vel minor motuum imminutio adest, inirn d quorundam temporaria remissio, solida lan uididsuesse contrahunt, fluida, praesertim sipirituosia , tardiori circulo, quam in vigilantibus, per vasa circumferuntur , ideoque quaedam actiones vitales ac naturales torpidius peraguntur quaedam ani-
674쪽
dam uti SCHELLHAM ERUS refert , pilli alas deglutiebat, quae tria grana cum dimidio opii, totidemque croci continebant. Inde sequentia orta symptomata : M Primo somnus insomniis gravis, ac turmales autem plane cessant,& abolitae videntur. Omnia haec vel pro Xime, Vel remo te a praegressa partis spirituosiae in arteriis, Venis, nervis, consumptione nimia, eidemque in toto corpore siccedente aliqua liquidorum insipissatione , & partium1blidarum facciditate, minusque sufficienti tensione dependent. Hinc somnus naturalis, restitutis per nutritionem partibus spirituosis, quae vivido sito influxu in fibras motrices, una cum sanguine ac tenuissima lympha nervorum, solida quaevis tendere, eX tendere, atque movere
debent, res tuta pariter solidis, sub liqua qui e
te , textura compactiori, rursus disipellitur. Analogam contemplationem circa soporem , per narcotica inductum, instituere licet. Quemadmodum enim Comnus maturalis ex successiva partis spiritu osiae consiumptione, & hanc necessarii, excipiente solidorum relaXatione oritur; sic itidem somnus non naturalis, aut gra Vior sopor , narcoticorum usti, aut abuIu inductus, eminenti Bacciditati, ex sorti vasorum distensione enatae,
ut di aliquali fluidi spirituo si jacturae, vel violentae prorsus, si actio post largiorem assumptionem
fuerit . Vehementior , nervorum compressioni , adeoque denegato liquidorum, tensionem, seu, uti veteres loqueb tantur, impetum facientium, influxui in tales debet.
675쪽
Inebriantions ct Narcoticis. 6 1 fit bulentus , deinde, elapso horae qua γα drante , lingia de motus impeditus &γν tanta oris siccitas, ut verba vix proferre M possiet. Post horam , cum semper in-M terea excitaretur, supervenit vertigo, de a circum gyratio , coepitqHe caput turba-υ ri; retuljtque postea , se cum te isto in , aere suspensum fuisse sibi visum , S:
γγ quasi Volitare, omniaque cum ipso cir-ar cum gyrari. Surgere justus coepit ambura lare , primum non sine titubatione , γγ mox tamen & turbatio illa cellavit nonis nihil, & incessus firmior fuit, nora ta.
M lorum jam tum imminuebantur , sedia obtusus animus, & fere nescius perstiar tit. Non tamen incongrua loqueba cur, i, sed interrogatus recte respondebat. Ih- ,, de horae dimidiae spat o sensus omnesii praeter auditum & visium , cessar utar. D Acerrimum acetum , initio jam propi- γα natum , nihil ac redinis habere dicebat. a Tum nec spiritum salis ammoniaci ,1 nec sal volatile percipiebat nares titili, lare , imis odore destitui pronuntiabat. D Post horae dimidium frigus extrema
γ Omnia Occupabat , aegro tamen nonia sentiente. Tandem liberatus iter uim ii est, & post sex horas recordabatur ite rum actorum , dicebat antea se nullius
676쪽
632. Sect. XI. De Vaporossis rei prefectam habuisse notitiam,f. VIII.
Ex commemorata univer ali par trum 1 olidarum relaxatione, quam vaporosa remedia , pro moderatiori, aut violentiori operatione sua, vel sola canalium , tam sanguiferorum , quam nerveorum , dissirentione, vel sanguiferorum distensilone, & nerveorum compresilone producunt,
Mon tantillia , uti praecedentia pridem monstrant, virtus h potica soporifera: ed ina pariter, ac sedativa , in doloribus atrocissimis, convulso nib his excedentibus, excretionibus serosis, immo apsis quandoque haemorrhagiis exorbitanetibus decantatissima, praecipue deducenda .
est. Quaecunque enim humores cras Io 5. commovendo resolvere & attenuare, stagnantes, aut plenarie subsistentes, ad motum liberiorem reducere, impuritates acres, passim ad SC inhaerentes, excutere,
resoluta, & mobilia heterogenea per po-Ios culaneos expellere, tandemque, quod praecipuum in hoc pastu momentum est, Dbris nerveis, antea plus minusve stric-ris, ac tensis, majorem vel minorem sacciditatem , adeoque majorem quoque Vel minorem sentiendi ac movendi impoten-
677쪽
Inebria nitibus 9 IVarcoticis. 6 3
a iam temporariam inducere Valent , doloribus etiam , violentis partium con tractionibus convulsi vis , haemorrhagVS ,
serosis excretionibus sa) halituosa cuta
is ἰά cit. p. 69 . scribit, laXat partes, i pa in OM contractas, sacit acria spicula solidis purtibus D excidere. Sic si in manu cultrum acutum te-M nuerim, & compresserim manum, mi .ai DCCe-- bit. Si vero somnus supervenit, & inducit ΠZc-M ciditatem manui sipontaneam, eXcidit culter ma-M nu. Ita cum solidis interius, in apria agentibus, comparatum est. Dum en 1m homo sopitur , totum corpus la Xatur, & faccescit, ut cvivas M patet. Sic, dum calculus e X pelvi renati m M ureterem emotus est, ibi saepe haeret, maxi
mosque dolores facit, uretere per sipatimum asM latera calculi fortiter se contrahente. Opium M t sim datum, calculum optime pellit, sicut &M insessus in semicupio calido, & quaecunque po- , tentiam habent, partes sipas modice strangulatas ., laxandi & resistentiam minuendi &c. Et pag. M 6oj. Hinc opium interdum in dylare vehe-M menti, ab acribus, canalis alicui impactis , , orto, profuit. Quamdiu enim cor agit valido M in spiculum, dolor perennat, sed dsm cordis Mimpetus sstitur aliquantulum , saccescitquem per sum num corpus totum, decidi spiculum lo-- co suo, non aliter ac culter manu dormientis,
Μ & suapte sponte faccescentis eXcidat &c. γ a Fluida corporis nostris, quod medicis notissimum est, propria vi neque m OVentur per Vasa . neque se-dc excernuntur, sed motus eo-
678쪽
area , quam ob vehemeia terra humorum commotionem semper largiorem reddunt excepta , minuendis ac sistendis aptata existunt. N in promiscue tamen.ac Cltra exceptionen r, allegatae virtutes invigil Ps, doloribus , convulsioniblis n orrhagils , & serosis excretionibus accipiendae erunt. Memorata enim pathemara augent, vel alio tamen modo nocent
quando vigilaia , praesertim apud senes
rum, cum quo se-Sc eXcretiones pari passu am-Dulant , a soliu0rum contraetione, & impullaterZta praecipue pendet: Unde etiam haud mirum est, quod, magna, immb interdum sere paralytica, facciditate, solidis moventibus per narcotica inducta, ac debili inde orta, ac passimis uitiai nata, tensione, atque contractione, se-3ee etaones languidius succedant, profluvia esecedentia minuantur, aut penitus sistantur, ac lupprimantur. In mortuis enim, ubi solidα-rum contractro plene planeque cessat, confestim etiam sistatur circulus sanguinis, sistuntur omnes si-R excretiones, & apud syncopticos, in quibus torpidissimae solidorum contractiones notantUr, quilibet se-& excretiones, si sudorem nonnunquam eXceperis cum sanguido humorum circulo pariter valde languidae evadunt, quid. quod, enormes vulnerum haemorrham superveniente lipo thymia , vel plane cessan Vel protinus notabiliter minuuntur; qUemadmodum hoc tapissime quoque observamus, quando
Domines, vena secta, animi ditiquio corripiun-
679쪽
aut febre acuta, aut mania laborantes , a seri penuria , aut vehementiori pridem humorum exagitatione , rarefactione, velociori circuitu , convulsiones vel animia vasorum repletione vel nimia etiam ex in unitione , hamorrhagiae a cruore abundante , & orgastice expanso , derivandae sunt , vel ferosa etiam pro su- via ad criticas evacuationes spectant ;uti verae pathologiae gnari singula haec ex penitiori aegritudinum dictarum contemplatione , dc exacto inprimis causa rutari discrepantium scrutinio uberius cognOL cere poterunt. f. IX. Satis, quod spero , ex recensitis; col junctim pensiitatis , manifestum est , vaporosa inebriantia , & narcotica inter
heroica misitare remedia, ad eoque iii allegatis non minus, quam aliis morbi S, . per commoventia , & expandentia tuto curandis , v. g. tussi convulsiva , asthma te cachectico , melancholia , partu dif--
fcili &c. , non sine utilitate quid An . ac valido effectu propinari posse , usum
nihil ominus valde circumspectum postri-lare , ne sub ab usu veneni actionem exerceant ,& corpori is nando, loco emolumenti , grave detrimentum inferant.
680쪽
De Herba Nicotiana, ct mribus Sambuc S. I. TTERA A Nico TIANA , alias etiam Herba Sancta, Tabarum, Sym-82-m D C m , 'Gamus Peruvianus&c. Tabac) dicta , nostro aevo ubivis locorum adeo nota est , ut prolixior externarum proprietatum desicriptio plane superflua videatur. A Bolanicis plerumque tres species genericae , & quidem
CXOticae , mimirum, IVDotiaua major talia D ita, coliaua major angusti otia Sc N CotZaua minor , recensentur : Cum duabus speciebuS prioribu S, quoad formam,& origynem , binae nostrates, lina indiget V , Conveniunt, totamque indolis ac bonitatis suae differentiam , aeque ac D l-merois species subordinatae reliquae pyrtim climatum , soli natalis , ataue culturae diversitati, partim Corum , qui Ia exsiccata praeparant , multiplici ar-