장음표시 사용
121쪽
VICTOR INCENDIORUM ET FLUMINUM,
CHRISTIANAE CARITATIS OFFICIIS
Non ego mortales traducere tempotis annos Crediderim, aut veterum communi lege pa
Viuere Aloysium: Puero nam vita superstes Saepe reluctantis per mille pericula leti, Ostendit . is impervia pectora fatis
Gestare,& patrio maiores funere Vires. Immortalis erat, nisi tempestiuus honorem Inuidisset Amor, qui, non temerata trahentem Saecula, furtiuae voluit succumbere Morti. Nec se praeterea iactabit vulnere quisquam, Diue tuo; quamquam tibi Mulciber ignea gessi Praelia, & iratas armarunt flumina lymphas. Forte vehebatur patriis peregrinus ab oris Quadrijugo Puer in curru; iam iamque citato Longius a tergo fugientia liquerat arua: - Ecce
122쪽
Ecce tibi , ante alias, Insubribus orbata campis Intulit errantem, qua formosissimus undas
Eridano .Ticinus alit, Regique stiperbo Nobile currentum ducit vectigal aquarum. Imbxe graues humeros, & non tractabile dorsium Extulerat fluuius, selitoque tumentior aestit Alta coercebat spumantibus agmina labris Montanae niuis, & liquefactam velleris udi Canitiem, tenerasque, gelu soluente, minas. Has inter tumidi stagnantes fluminis iras, Lora gubernator subter laxata iugales
Exhortatur equos: illi,velut obijce rupto, i In medias rapiuntur aquas; tum naufragus axis Scinditur , & tota luxatus mole fatiscit. Proram, quae vinclis implexa tenacibus haeret,
Quadrupedum rapit amne fides, & littore donati At viduum lariis , & tenuis sine remige puppis Voluiturin praeceps, & flumine ducta secundo, Vorticibus feruir rapidis, simul ipsa morantem Gonzagam heu pietas f) in fata miserrima por- , ζῆxῖ Iamque propinquabat leto, cum fraxinus ingens Praecipiti delapsa vado super astitit undas. Illam vel siluis populator abegerit imber, Vel Superum pietas; incerta est gratia facti. Ceu Puerum amplexura sinu, frondentia pandit
Brachia , ramorumque moras,uncosque virentes,
Εt.centum veluti manibus tenet obuia currum. 'Dixeris, aut sensli truncum placidoque potentem I ngenio, aut sensum obsequio vitamque mereri, Vsque adeo, Gonzaga, necem & mortalia ludis
Spicula: sic Superis tua stat custodia curae.
123쪽
miniis interca crudeli ex igne triumphum Egit Aloysius, quam saeuas vicerit undas. Inte er ardentis per iniqua volumina flammae Ccatitit, & caecum densa sub nube vaporem Intrepidus , lateque undantia fata repressit. Nox erat, & media plus parte peregerat orbem, Instratoque Puer pia membra locauerat auro. Olli cum subit, immunem, oblitumque precandi Numinis effluxisse diem, nec rite solutum Vectigal Domno, cui se deuouerat olim. Ilicet xcussit somnum dolor: Ipsa reponant, Quae meruere, inquit,iustas obliuia poenas. Vix ea, cum lychnos, alimentaque candida lucis
Exposcit, reddique diem qui debita solvat.
Iamque Deopius indulget, iam mente tributum Exequitur, quod voce praeit , cum rursus mundat Lene quiescentes sopor irrevocabilis artus, Perque oculos impune vagus, per & ora iacentis Spargitur, atque animi iam victor obambulat
Interea liquidae nutrimina lactea flammae Deficiunt, iam cera teres decrescit ab semi, Tabescuntque niues Apium, &sua viscera pastus Ardor, in externam furit insatiabilis escam. Nec mora , corripiunt stabiecta cubilia pestem. Atque ubi teda fuit, iam nunc incendia sirgunt, Quoque magis victor vestigia promouet ignis,
Aia et opes magis inde suas, Sc crescIt eundo.
Iamque adeo Pueri larus insuperabile turbo Flammeus aggreditur , iam pectora proximus
Lambere; cum subitis perculsa timoribus horret
124쪽
Flamma vorax , reprimitque gradum , valloque
Sese arcet vapor, & Puerum rogus ipse tuetur, Qui petit: obsequio permutat Vota nocendi, Fitque piusi: sacris iam vellet inurere plantis Oscula; sed culpam nimiae feritatis, & irae, Ipsa luit pietas; ut ferre nec oscula possit, Vulnera qui voluit: nam spote retorquet inultam In sese rabiem vis ignea, seque re Brbet, Et, medio quamuis in fomite,deficit aestus. Tantum adeo nivibus cessit puerilibus ardor, Et nudum, rigidoque grauatum lumina somno
Fugit Aloysium : quia , si vigilemque, suisque
Armatum telis, in feruida bella vocasset 3 Hanc ego,quae votis ardentibus,ante Sepulcrum, Diue, tibi semper famularis flamma perennat, Crediderim aeternum,deuicto ex igne ,riophaeum. Viderat intrepidum per tanta pericula pectus Invida mors ; & nacta metendi staminis horam, Extimuit, ne friistra avidum distringeret ensem,
Ε t sibi vel nigrae foret irrita pugna pudori. Inueniam secura mihi certamina, aixit: Er, quonia in terris nihil est quo vincere possim,
Infera si nequeo, caelestia tela mouebo. Haec simul inquit, ope sinaci implorauit Amoris. Annuit oranti, proinissisque addidit omen, Vltorem sie fassus Amor: nec plura moratus Sensit enim victricem animam, maioraque fatis Pectora,& inuidit, nequis se fortior auras Carperet, utque necis, sic & sua frangeret arma Artibus utendum cst,inquit: quis in hoste requirat Aut in Amore, dolus vincatae an praelia virtus Z.
125쪽
Vix ea ; cuna volucres e Caelo liberat alas, Secum multa mouens, & plenus sorte futura, Occupat Ausonios lepidi minus incolim colles.
Tempore forte illo trepidos misera da Quirites Fata cruentabant, & nullo fine laborum Per campos grassata lues , Cererisque malignae Turpis auaritia , & segetum decocta supellex
Multa Latinoium sternebant corpora leto.
Vidisses, hominum viva sub imagine, Mortem Vmbrasque , & tenues, vix ullo corpore, vitas Ire per attonitam miseris pro ciuibus Vrbem. Publica quin etiam longo conclauia tecto Fera malis, Roma iam deficiente labori Curantum vitia, & turpi sub Morte.cadentum Hoc delegit Amor bello fraudique theatrum. Nec mora: Aloysium stimulis ardentibus urget Triste ministerium moliri,atque aegra leuare γCorpora,praesentique iacentibus arte mederi. Ipse adeo illustres oculos & nobile frontis Imperium obnubit; caecum quis nescit Amorem Non illi ambrosiis coma mollis odoribus halat,
Non rubor in vultu candorque reciprocus errat,
Non labris sua forma, neque est fila gratia formae:
Fit miser, inque 'grum mutato vertitur Ore,' Omnia langueti 1imilis, faciemque,coloremque, Atque oculos, sensim vicina in morte natantes. Squalida pannoso male pectora condit amictu, Nudus, inops, lacerique cadaueris ar mentum. Et tamen haec siibter spolia, & miserabile corpus, Exsultat quis credatὶ Amor: tegit aurous ora
Indeprensa alijs, seque inter nubila condit Lurida, Sol hominum, sed & inter nubila lucet:
126쪽
Sordibus horrestit: sed habent sua praemia sordes: Est pallor,qui membra notat; sed pallor Amoris. Ergo 'git , & coetus miseroruni , horrentiaquoin ter
Agmina quaerit opem, simulatque in pectore
Incidit huc ut forte per atria Mortis oberrans Feruet Aloysius) pretiosaque praeda paratos Incidit in casses. Vt primum pallida membra, Et dubium caput, , vergentem in funere vitam Prospicit; Huc,inquit, me me bonus allicit hor-
Alii pereat,quisquis fatum timet: una, salutem Desperare, salus : Mors evitata fugaci, Poplitibus gaudet, timidoque insistere tergo. Quamquam 5 si reditum caelestis in atria Rem , Peltis atrox, sed cara meo medicina dolori. 'Acceleret ue liceatque tamen, nil tale merenti, Pulchram venari, per foeda cadauera, Mortemi '
O mihi felices, si quos ea cura labores Afferati 5 sordes, quibus insudare decorum esti
Haec ait, & dicto citius languentia condit Membra sinu,laturus opem, & solatia vitae; ' i Nec,cui tanta ferat vitae solatia, nouit. Si tamen exploret sua gaudia,noscere possit: Sic animus sese intus Uit; sentitque medullis . 'Nescio quas praeter solitum dulcescere flammas. Dumque hominem putat, amplexu quem stringit, Amorem Sentit ab insidijs fatalia tela parantem. Scilicet obsequio mentitos dum fouet artus,
Dum moderator adest,lymphisq; fidelibus ouinch Solatur
127쪽
Solatum maciem, castigatorquς malor m ,:ε , Sedultis,afflictis suaerit medicamina rebus, Labitur infelix, inque ipsum saeua medentem Erumpit clades, & inundat corde Venenum. Hic Amor occultis Gon2agam sauciat armis, Hic flammas,hic tela rotat,dum proximus haeret. Quoq; magis Iuvenem geminato fulminat ictii, Allicit hoc magis:&, sua vulnera rursus amatem, Dulci clade petit, cui nulla medebitur aetas: Non,qui vulnus Amor fecit, ferat ille salutem, Nec finem videat, vel in ipsi, funere, caedis. Interea teneros clades depascitur artus:
Languet Aloysius i sed in aegro corpore fulsit . Aurea vis animi clarae placidissima frontis Maiestas, risusque sereno fulgure maior. Haesit, ad hanc speciem , comitum praesaga mali
Et minata nouam languenti in sidere lucem, O quoties timuit, ne forma nitentior oris, Insuetumque iubar, fati praecurreret indcx. Non aliter,quam vicinae praenuntia mortis Esse sibi fax viva solet, cum clariuS ardet, Et praeter solitum morituro fulgurat igne. Quin & Aloysius tenerae compcndia vitae, Supremasque vices, & proxima fata canebat, Laetitia minor ipse sua; moestosque sodales Admonuit, venisse diem meliora vehentem Saecula, quem facilis sibi praemonstrauerat olim Omnipotens,terris agitanti In libribus aeuum.
O ego, si qualem Caeli scena ampla videndam Oll se dedit, & quae rerum arcana reclusit, Exiediam, S prima caussasab origine ducam tb unt
128쪽
Sunt geminae Caeli portaes quarum altera Δ
lem mi i C. ,2 i sat et 2Ad L Lir si Vergit ad Eoum,senaperque patentia tendit Ostia, qua vivax animarum exercit .exit 10 pQ In terras, cum sese humano carcere claudi IIuumque corpore* Xenit ad commercisa lucis. λAltera, quae spectat morientem ianua Phoebum, Rarior est aditu, centumque implexae earenis, AEternoque adamante riget: neci apCrta remoto
Poste patet: nisi cxim Caeli lacra ilimina poscundi Felices: animae, quas nulla piacula terrent, b hi Iamque adeo humanae fugiunt hiberna paludis.
Pro foribus, tota ex auro micat interraso
Bra ea, litici viasqde super si ust leπὶ vagantes. Plurima gemma facit: sed non diltinguitur ordo, Nec certi quidquam socialia grammata formant Nec coeunt in verba notae, sensumque colorant' Confusique char heres. lectoribus obstant. Nec sperare licet, nisi Dia Pronoea figuras Componat,relegstique typos,dispersaque cogat Symbola, & in verrum, quae sit senignita, monis. streta Sic manus artificis soleta, quem plurima, secto Tessctulis pluteo , circumstat littera , certis Sparsa locis elementa legit, commisiaque conflat Nomi na,perpetuum Victurἰs nomina chartis. At Mortem perhibent ad laeua haec ostia Caeli
Aduentare semel terrarum ex orbe quotannis; Vt discat, qua sorte metat,quos inferat astris, Quas Superi repetant abituraS corpore vitas. Forte per aethereum cupidus GonZaga theatrum
129쪽
I2 INCINTII GVINIs II Devotusque comes lateri, non nota praeibat
In spatia, & Superum spectacula summa docebat
Ventum erat ad postes,&non superabile vallum Liminis aeterni ; vaga cum vestigia sistit, Atque soculis seruire gradum iubet aequa Voluptas. Haeret Aloysius tantae ad miracula molis, Et totum miratur opus: iuuat ire per omnes Gemmarum textus, & lambere ungula visu. TSed captu nihil inscriptis e fluctibus haurit; Tantum apices summos elementaque prima'
Omnes quamquam l aditus iungendi symbola
Nil agit, & caeco non adsi1nt vota labori. Interea obtutu placide defixus ab uno Dum pendet Iuvenis , comitemque immobilis audit Certa renarrantem sepeti discrimina textus;
Protinus exclamat Ductor, Viden iemimis Vme bram A tergo ingentem, falcatoque ense minantem 3Illam vos umbram, mortales, nomine Mortem Dicitis; at nobis vitae melioris origo est: En volat huc, celerique petit nota ostia grestii V . Statque procul; neq; enim fas est' accedere Caelo. Vix ea fatus erat,cum portae prouida Custos Affuit, artificique manu dispersa notarum Schemata committens, atque in diuersia trahe
Gemmarum ductus, simulaciaque nescia sensus -
130쪽
r i i POEs Isi HEROICA.. CARM2 VIII. I 2s Nexu animans, ceu vermiculata emblemata for
Tesserulis; facili paucorum nomina trama Exarat, e multis quos millibus aequus amauit Omnipotens, viridisque, reposcit ad AEthera vir
Ergo, dum titulos PalienaquC fata secutus Metile legit; dum no sie cupit, quibus alea felix Imminet; his racith gratatur, & iiividet illuri
Atque ita diuerso curarum fluctuat Gestu. , Se quoque fatali dςscriptum vidit in auro Gon Zaga, & carum, cum vix sibi crederet, men Saepe legit relegitque,nec umquam nomina fal-
Tum vero comitem placide complexus, An , quit, Haec me gemmarum series notat annuit ille, Et Superis, ait, hic reducem id proseret annus, Risit Aloysius, figensque in imagine vultum, O utinam, dixit, non vana oracula reddat Vitae summa meae. Nec plura exinde locutum Deseritir sipocles,tenuemque effluxit in auram. . At non haec Iuueni spes excidit: haeret in imo Pectore lixa diu: quin I, d lcmpore, sidens Amore supremam sigilati funeris horam, Arsit adhuc meliore ro O; Caelique fauorem Excoluit meritis, & noir sua dona tueri Sollicitus, tanto dignum se munere finxit. Ergo, ubi iam, morbo mo tura in viscera lapsio, Sentit adesse diem, nec falsae illudere menti Descriptum Caeli monstrata per ostia nomen, Exsiliit gaudens; ac plenus morte futura, - Η . F t Ardenti