장음표시 사용
11쪽
t Ionis DE REGE ALEXANDRI ΝΟ uniis tantum versus exstat et i . nobis et plures Paiticulae sunt oblatae, et rum iis quaedam Iux qua genua huius quoque Tulliani Seripit cognoscamus. Ciceronem igitur denuo tenemus, quo quid, oro, nos melius volumus, aut quid pisellarius optamus y Huius exuberrimis sontibus hauserunt doctissimi quique viri , quibus tamen omnibus ipse praestat elatione ac divinitate orationis suae. Tullii si quidem eloquensia tum magno cursu sonituque desertur, tum quem florem aut quod lumen elegantiae non habet y Hoc enimvero Seriptore nihil ornatius apud
Latinos ex omni saeculorum memoria cognitum est. Numerosus est verbis, illustris sententiis, exqui- allus doctrina , argumentis invictus. ubertate rerum infinitus: nec ulla est ullo in genere laus Oratoris , cuius in Tullianis orationibus non sit
VI. Quod si Deo visum esset, ut pro his pre
tiosis quidem sed distractis atque abruptis Ciceronis Fragmentis ipsos integros libros est oderemus, tunc demum omnium Eruditorum gaudium esset eum utatum. Nunc id desiderium sane grave atque acerbum Commentarius copiosus inedἱtus non parum solatur. In quo quidem Seriplo antiquissimo quid vehementius admirer non dispieio: an latinita iis videlicet puritatem, an elocutἰonis nitorem, an doctrinae sapientiam , an Interpretis denique in suo ossicio prorsus persecti accuratissimam sedulitatem. Huc accedit, quod aliorum quoque ali
si V. Monitum a nobis et Oiationi praepositum.
12쪽
DIMERTATIO ITquot C;eeronIs Operum ignoratorum , ut puto, qui nostrum Interprsetem leget . notitiam hauriet. Quis ante huius edit Ionem audivit de Opere Ciceronis quod insciiptum fuerit OsCTUM P. RA-CiLii Tni BuΝi PLEBis I ' Quis de eiusdem Notitiae ImTullii Epistola ad instar voluminis DE CONw--φη ' LATU suo AD POMPEIUM Σ uuis praeterea hauriuntur. Quintum Marei Fratrem , praefuisse Praetorem causaρο . quam Marcus dixit pro A. Licinio Arischia sa Nequid dicam de perutilibus grammaticae ipsi, orthographiae, historiae, et philologiae locis, quos non incuriosi lectores passim offendent. Nequid dicam
do Afranii et Sinnii Capitonis 5ὶ auctorita
tibus, quae semel laudantur. Nequid denique di- eam de C. Graechi nobili Orationis Fragmento, Orationis quod in his ipsis Commentariis quasi gemma G ης hi lectissima elucet 6 . Quid hoc brevius, dicet in Ediluta. aliquist At quantus Oratori Hoe equidem Fragmentum non solum latinae linguae bonitate me delectavit . sed etiam commemorat Ione famosi h minis et mirae antiquitatis memoria. Osculemur
igitur flagrantissImi Tribuni plebis, Scipionum de stirpe geniti, Orator Is ante Tullium natum sacile principis T , venerandas reliquias, quae ad aspi-
νὼ Ο aloribtis Brutus mi d C. Graee ho a s Istum de superioribus . pa ne gialum lego a. Cui subdit Cicero a s Immo plane. ν inquam. Brutae, legas in eo . . legendus ast hic orator . sis quinqua in alius, iuventuti a.
13쪽
x PRAEVIA OPERIciendam aetatis nostrae lucem e sempIternIs tene
terpreteti movenda est, cuI nimirum Auctori ingens hic et
ineditus Commentarius tribuendus sit. Multi quidem veteres Eruditi orationes Ciceronis scriptis Commentariis illustraverunt, quos inter videtur Tullius ipse auctor, cuius rei vide testes apud Fabricium r . Vulcatii Commentarios in orationes Ciceronia D. Hieronymus memorat 2 . Caprum Agroetius 3 in commentando Cicerone praecipuum vocat: quod recte ne an secus dictum sit, amisso Capro, iudicare non possumus. Et quidem Capri Commentarios D. etiam Hieronymus . nominat 4 . Denique Auctor ipse huius quem edimus Commentarii, et Aseonius alios Interpretes haud raro indieant orationum Ciceronis. Sed enim ea cuncta scripta perierunt, praeterquam Asconii et cuiusdam Scholiastis anonymi, quorum labores in Interpres aliquot Ciceronis Editionibus coniunguntur. Com-
Codie. Am. mentarium a me nuper repertum . quia is pariter est
φδοῦ με anonymus, statim, ut par erat , cum Asconio et titu ,. cum Scholiaste edito contuli: ac saei te sane cognovi , Inventa mea stili elegantia eruditionisque praestantia ad Asconium prorsus accedere. a Siccitate autem et duritia Scholiastis vehementer re-eedere. Quumque praeterea viderem , miro quodam eventu Commentarium meum ad eas ipsas Tullii
14쪽
DIssERTATIO Tiora Iones pertInere, quae Asconianis adnotationibus iniuria temporis orbatae essent . in eam protinus sententiam concesai, me Asconii Pediani labores detexisse reliquos, qui magno cum litterarum detrimento iamdiu perierant. VIII. Pediani Commentarius in novem Tulli Iorationes Venetiis priinum anno ΜCCCCLXXVII. lucem aspexit. Ea Εditio , quam nos ipsi manu tractavimus . nitidissima quidem est , sed lacunis et mutilationibus passim hians. Est autem haec ad eius caleem epigraphe : Μ Haec est pars Q. A.
. Pediani cura et diligentia Poggii Florentini vitἱ is liti eratissimi reperta in Monasterio S. Galli prope
n Constantiam XX. millibus passuum: et ab ipsius ιν Poggii exemplaribus a me A. Iu. i) transcriptam ac Venetiis per Ioannem de Colonia Socium-n que eius Ioannem Marthen de Gerresten imis pressa re. Celeberrimorum Poggii Inventorum , quum is in Constantiensi Conei lio quod ab anno MCCCCXI v. ad MCCCCXVIII. celebratum est versaretur, in eiusdem Vita, quae Historiae Florentinae ab eo conscriptae praeponitur, luculenta memoria est 2 . Iam de reperio a se Pediano Pog-
gius ipse in quodam Codice Valerii Flaeei 3
testis est. Haec enim in eo sua manu exaravἰt :
. Hoc Fragmentum Flacci repertum est in is Monasterio S. Galli prope Constantiam XX. mil
ita Mailla ire Annal. Typogr. Tom. IV. P. I. P. 3ν , mese didit A. Lu. γὲ V. Thesaur. Antiq. et Histor. Ital. Tom. viri. P. I. in Poggii vita cap. v. opus in nota a. lautatum Tom. I. P. I. in Ante
vore Pignorii P. Q. Edilio prIninceps Pariis Axeonii P diani.
15쪽
eri istorum .ius magnam Partem de perditorum uesiderium.
m libus passuum , una cum parte Q. Asconi; Pe-
,, diani. Deus concedat alteri, ut utrumque Opus is reperiat perlaetum e nos quod potuimus egimus. . Potaius Florentinus
IX. Asconii scripta eum miris laudibus docti
homines semper extulerunt, tum eorumdem ma
gnam partem amissorum infinito desiderio flagraverunt. Auctor Parisiacae Editionis annἰ MDXX. haec praelatur : ω Ex omnibus qui Commentaria I is in libros Ciceronis scripserunt. nusquam nonis celebrantur doctissimi ac diligentissimi duo. n Asconius Paedianus et Fab. Victorinus. Sed is Paedianus ut aetate prior , ita doctrina longem superior. Scripserat quidem is elegantissimas acti doctissimas Enarrationes in . Orationes aliquotis M. Ciceronis, quibus multa Veterum institutam nostris ignota temporibus pulcherrime ac doc-m tissime explicabantur. Adnotaverat et multa ad n latinae linguae proprietatem pertinentia, e quibus is nonnulla etiam in libros elegantiarum Lauren-
m namque non transtulisset modo , sed omnia etiam
i) Q- hie Seriptor dieit commensoria . nos in nostra Editio no die imus Commentarios. Duplox enim torminatio et genus huius nominis. Notat tumen Iaidorus in D 'ν. Verbor. . Int e Commeneoνias et commentoria hoc intereat. quod Com-ν mentarii libri. Commentoria volumina dicuntur a. ita otiam nonnulli scribuni Pa Hiantia. quia apud suidam logitur Παιγιανο eaed longe eommunius vidi usurpatum Pediantis sitio diphthongo. tat Nihil Aseonio an frutatum hae in parto Uallam docet post alios plures Cli istophorus pogitatus in Oputeulo italicoda Vira et ser*ris iamrentii Vovo p. tia. C terum ex Aseonii Commentariis exeorpta quaedam ad rom grammaticam Pertinentia vide in Aveto ethua latio, linguis a Dionysio coo oscedo eollectis Miti anni Mnxxxxv. p. ia 62- Io
16쪽
DISSERTATIO XIIIn eum pulvisculo, ut dicitur , eonverrisseti Nequeti enim eruditissimum opus cuius umbram vixis adhuc tenemus, nostra haec aetas desideraret M.
Franciscus item Asulanus in praelatione Aldinae Editionis anni MDXXII. sic loquitur: is Fuit Asoon nius ut suorum temporum eruditissimus, itan totius antiquitatis, et Ciceronis praesertim stu- ω diosissimus. Atque urinam ad nos integer per- νε venire potuisseti ut quae in ipsis orationibus M perlegendis aliquid lucis requirere videntur, ab M homine doctissimo illustrarentur, et non a qui si busdam nostris hominibus insulsa quaedam in eas, m et puerilia conscriberentur re. In Editione etiam Parisiaca anni MDXXXVI. in qua iam nitidior fluit Asconius . is ita ab Ioanne Lodoleo commendatur: a, Haec Aseonii Fragmenta , qua nuis exigua et
is lacera, quae nobis reliqua tanquam ex naufra-m gio supersunt, abunde et plane, quod aiunt,ti leonem ex unguibus ostendunt. Quae cum legi-ν mus, reliquarum eius accuratissimarum lucubra a. tionum summo desiderio non teneri non possu-Μ mus. Quippe qui haec ipsa qualiacumque adhucis fuerunt, adeo necessaria intelligamus, ut sineis iis multa antiqui moris instituta, Ciceronis locim non pauci obscuriores intelligi nequeant. Acis vehementer errare eum sit necesse, qui Paediam num non fuerit secutus. Quanto bono Ciceron nianae lectionis studiosis esset, si nobis hic in- ω leger divinitus aliquando tandem daretur l quod n ut in ceteris est Veterum monumentis deploran-M dum, sic in hoc vel maxime M. Denique laudes Asconii in praefatione , quam ei praemisit, suse per- aequitur Franciscua Holom annus, qui cunctos Edi-
17쪽
XIUPR.EvIA OPERItores In hoc Scriptore emendando deelarandoqu&longe supera ii i). Partis A eo- X. Operum Pediani editorum Codices omnino: ...' a. '. duo in Ambrosiana servantur, alter H Io . pari. Ambrosiana. ins. chartaceus, eum aliquot soliis etiam membraneis , qui sine dubio ante medium saeculum XU. conscriptus est, praeposita epigraphe: is Hae suntis quaedam glossulae super Orationibus 2 ullii an - . tiquitus iactae, nuper in Concilio Constantiensia, repertae ae . Alter item chartaeeus I si . partisup. cuius in calce haec leguntur: is Reliquum is deest, nec amplius reperitur, nisi in laturum m emergat, quod utinam fiati Repartum fuit itiis Synodo Constantiensi. codex scriρtus anno la75. ω a IO. NT ἀ Ergo noster uterque Codex operum Pediani editorum principe Editione antiquior est. Iam hos ego Codices eum antiquis eὸitionibus contuli, quibuscum ita consentiunt, ut ea scripta aequum est . quae ab uno et vicino sonte, nempe a Poggii exemplari dimanarunt. Nullus igitur opahorum Iacunosus locus expletur, nulla fere emendatio speranda est. Ordo autem Commentariorum
idem est in his Codicibus atque in editionibus primis : qui nunc tamen iam inde usque ab Aldina Editione ad ordinem operum Ciceronis acincommodatu1 est.
Pro mantvr XI. Iam ego quibus momen Is induetus Aseo-
tri obiter hie moneo me Editiones oelo Axeonii tractasse. Principem Venetam anni Me cxxxvir. Proximam hule Patain vinam Me ccxxxxxiii. Pariataeas moxx. et Moxxxv . Aldinam Mox II. Lugduni Batav. MDci xxv. Denique ici operibus Uice. Tonis Arustelaedamensem unccxxiv. et Patavinam MDCCLIII.
18쪽
DIMERTATIO XVbitrer, brevIler exponam. Id autem prIusquam ad-m Interpres grediar, magnum huic sententiae pondus ageram, j. '
Ambrosianorum Doctorum auctoritate citata. Nam is repertus
que his quum ego mea de Aoconio nuper a me nitis. reperto argumenta perpendenda proponerem, hoc ab ipsis grati Mimum responsum retuli: ea idcirco probabiliora videri, quod olim suspicio aliqua oborta esset Asconium sorte in Ambrosianis Codicibus latitare. Sed enim ante recognitam exscriptam et ordinatam huius , de quo agimus , Palimpsesii materiam elueere nondum res poterat.
Nunc vero quum tanta pars Commentarii in publicam lucem emerserit, quantam ne praeleritae quidem Editiones complexae fuerant; ex accurata utriusque operis collatione, de vero Auctora inediit Commentarii satis probabilIter coniectare
iam possum. Coniecturae autem meae haec sere eapita sunt.
I. ElocutIonis et stili genus mihi prorsus idem WIdetur In Codice inedito atque in Asconii editionibus , purum videlicet utrobique, preSsum , simplex , nitidum , elegans, et argentea immo aurea aetate dignissimum. I. Methodus ipsa et materIa CommentarII eadem est in Codice inedito atque in Asconii libris impressis. Utrobique siquidem praeponitur Argumentum historicum et satis eruditum Tullianae Orationis. Utrobique mira perspicuitate et brevitate loci obscuri enucleantur, sensus grammatici aperiuntur, historia temporum tangitur, multorum homInum vitae et munera : tum legea , mores, Consuetudines praesertim urbanae et iudiciorum perpetuo describuntur. Di ili co by Corale
19쪽
3. Tam ex editis quam ex Codice inedito apparet , Auctorem Commentarii posteriorem quidem aliquanto esse ipso Cicerone , sed brevi intervallo. Adeo multa in utrisque narrantur seu minuta Seu recondita, quae nonnisi ab eo, qui iis rebus ae late esset proximus . resciri potuissent. 4. Mos est Asconii satis frequens provocandi ad paulo ante a se dicta. Idem saepe facit noster
5. Ad orat Ionem in Vatinium Editionis nostrae p. 122. indicat omnino Interpres se scripsisse in Orationem quae hanc praecederet, nempe in Sextianam, quae , ob ipsam materiam , Vatiniani praeponitur. Iam vero putatur Asconius commentalus fuisse in omnes sere Ciceronis orationes. 6. In Codie is Commentario ad orationem pro Plancio Editionis nostrae p. 99. satis significat Auctor se seripsisse in Verrinas. Tum ad Orat. in Vatinium p. 122. ait. saepe se fecisse mentionem legum AEliae et Fufiae. Iam vero in Verrinas scripsit Aseonius , ut in editionibus videre est. Tum legis Fufiae meminit revera in Verr. de Print. urb. cap. XLII. AEliae et Fufiae contra Pison. cap. IV. Plures alias congruentias inter Asconium editum et Commentarium ineditum suis locis infra nota- , mus; eX. gr. ad Orat. editam pro C. Cornelio scribit Asconius : . Hic est Colla , de quo tama, saepe diximus u. Et revera apud Interpretem etiam nostrum dicitur de hoc Coita ad Orat. HClodium et curionem Edit. nostrae p. 26. Tum ad editam orat. in Pison cap. xv. dicitur : re P.
n Clodii App. Claudius , sicut iam saepe signifim cavimus, fuit Frater M. Fit autem eius rei mentio
20쪽
DIMERTATIO XVII et Iam apud Scholiastem a me nuper editum adorat. Pro Scauro p. 8. quae milii item Adnotationes Aqennianae pulae videbantur. 7. Ad Orat. editam pro Milone cap. V. str bἰt
Asconius: is illud vos memigi se non dubito, peris Q. Fufium seu Fufium illo quoque tempore,n quo de incestu P. Clodii actum est , iactum ,
m ne a senatu asperius dece: noretur u . Quo loco videtur Asconius provocare ad ea quae dicta sunt in Argumento orationis in clodium et curionem Editionis nostrae P. II.
d. In Commenlario ed to ad Orat. pro Milonoeap. XXXII. ait Asconἰus putare se iam significasse legem, quam Clodius seri e proposuerat dosuffragio libertinorum. Iam vero ea narratio nusquam occurrit in Asconio edito, legitur autem apud nostrum Interpretem ad Urat. da cura alieno
Milonis p. 39. videri Clodium eam legem fuisse
9. Item In Commentario edito ad Orat. in Pison. cap. X. scribit Aseonius se iam dixisse, L. Lamiam a Gabinio Consule edicto relegatum esse. Id autem quum frustra quaesiveris in Asconio edito, occurret tibi apud Interpretem nostrum ad Orat. pro Plancio p. II 5. Io. Incommoda ipsa, quibus tum editus Asconius , tum Interpres noster ineditus laborant, eius dem generis sunt. Uterque enim iniuria temporum et scribarum incuria male habitus est. In utroque sunt lacunae modo verborum , modo sententiarum. In utroque non raro Commentarius est acephalus aut mutilus. Quare in emendando aut declarando Pediani textu 1trenuam operam po5uerunt docila