Petri Azarii notarii novariensis synchroni authoris Chronicon de gestis principum Vicecomitum ab anno MCCL usque ad annum MCCCLXX accedit opusculum ejusdem authoris de Bello canepiciano : quæ omnia ex manuscripto codice Bibliothecæ Ambrosianæ edidera

발행: 1771년

분량: 460페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

391쪽

CHRONICO N. 3zy

minus Mastinus equitabat Waliquando cum unico socio, sine ense, praesertim quum aliquam ex amasiis invisurus erat'. Praedicti autem fratres concordaverant inter se se illum occidere , quandocumque ipsum invenissent solum . Et ea hora coeperunt equitare simul in locis , in quibus Dominus Canis conversabatur , luxuriandi causis M. Canis igitur una cum socio fit obviam fratribus , quibus aliquid dixit de dicto famulo alio de Mala spina equitantibus. Quibus suditis dietus an signorius respondit : Per

Corpus Domini cum tua superbia non evades . Et se revolventes simul, ipse an signorius procedens Dominum Canem insequutus est non valens effugere , quia uno motu praedicta fuerunt , cum ense ipsum in Capite uti aeravit Cujus diu Dominus Canis cecidit ab equo tam graviter vulneratus . Nec socius suus ausus fuit quidquam committere contra Canem signorium , sic improbe contra fratrem se gerentem Coepit dictus Canis sic vulneratus effugere se non potuit , quia i os frater , alii duo in medio ipsum includentes penitus occiderunt i 88 . Et exinde eo mos tuo cum alio fratre parvo cucurrit ad plateam , ubi morabantur . Universi Cives pro lilierunt ad arma , sed non multum curantes de nece Domini Canis , qui tam superbe austere contra Cives , Fratres , Matrem Uxorem se gesserat , statim Canem signorium Canem Albuinum ad dominium Civitatis provehunt . Etenim Populus Veronen si de nullo alio Domino umquam curavit , auum ibi unicus de a Scala vixit . Itaque dicti duo fratres coeperunt sine ulla molestia dominari Veronae, Vicentiae ac eaerunt deducendo in uxorem Dominam cognatam viduam , praevia Pontificia dispensatione. Sed vidua ejecit hujus imodi nuptias Veronae permansit , donec per praefatum inclytum 188 obiit Canis die 4. Decembris , Anno 13s9. , occisus a Franeisco Cane ignori , eius fratre . Vide Histor Coriusiorum R. l. T. XLI. col. 96O. . , aliosque

392쪽

tum Marchionem fratrem suum accita rediit in patriam cum maximis expensis ipsorum Cognatorum , qui , summo studio ipsam honorare curaverunt , timente impetum tanti Domini Marchionis , quem volunt in amicitiam , si possunt, conservare . Nupserunt autem hoc Anno CCCLXII. reliquam Sororem in errari , ut est dictum , cujus matrimonii caussi se confoederarunt cum Ecclesia , in Domino Regii, contra Dominum Barnabovem eorum Cognatum implacabili odio se gerentes . Quid autem faciant , alio tempore poterit describi . Aliud horrendum accidit etiam in Civitate Mantuae, ubi Dominus Ugolinus Gongaga ibidem Dominus a duobus suis fratribu de quibus confideb.it

ad ipsitus lectum juxta eorum morem accedentibus con ditur I 89 . Interfectores dominium Mantua occuparunt in tenent pacifice. Quae causa fuerit tanti sceleris ignoratur Coniectari fas est , quod propter crudelia ipsitus gesta mul-rimode , Deu tantum facinus procedere permiserit . Unum

autem de praedictis potest dici, quod illud felix principium potest dici , cujus exitus selix fuit.

Ioannes Marchi Montis-ferrati Joannes Marchi Montis-ferrati , natus Domini Theodori olim Graecorum Imperatoris , sororem habuit nuptam Illustri Principi Domino Almoni Comiti Sabaudiar, quae fuit mater imi nunc Comitis o Blancae conjugis Domini Galeagii Vicecomitis . A uiscillustris Principis nomine nuncupari meruit, imperialis Vicarius generalis Strenuus est, probus , Lipiens , moderati animi, formosus, inquietus . Terras omnes vel amis Cas , vel venditas, vel

180 Hoc facinus perpetratum est hora quarta noctis , sequentis diem r3. Octobris , Anni 136a. Vide Chronico Estens R. I. T. V. col. 481. D. , Uide Chronico Placuminum R. I. T. XVI. col. O . D.

393쪽

CHRONICO N. 327

oppigneratas per quondam genitorem suum , qui nullius fuit virtutis , redemit vel pretio , vel virtute bellica usque ad unam , nempe a sanam . Nil umquam de sua ditione amisit, immo postquam ipse, licet viribus impar bellum indixisset Domino Mediolani , multa acquisivit contra voluntatem ejusdem Domini detinet . Primo uxorem senem duxit , sororem Domini Cardinalis de Contingi , quam adhuc puellam pater ejus spoponderat, 'propter divitias eam sicut juvenem honoravit 6 coluit semper , nullique alii mulieri se umquam immiscuisse dicitur . Secundo autem nupsit nepti illustris Regis Aragonum , filia scilicet Regis Majoricarum , foeminae quidem satis ut Chri , e qua Reginam suscepisse dicitur . Poti autem dissidationem factam Vicecomitibus , se ita gesserat circa recuperati Osar mTerrarum suarum , ut Hector ipsi nullatenus praevaluerit

Nam semper bellum habuit cum Issul iri Principe Achaja in partibus Pedemontanis, cum universiis Guelphis Pede montium , Attensibus, po regiensibus, an epitii Alexandrinis , intra quorum vires ipsius ditio includitur . Subditos suos , sive Guelphos sive Gibelli nos , amavit c honoravit juxta ipsoru in merita . Amavit semper ibelli nos Civitatum sibi adhaerentium, praesertim Papiae, Vercellarum , Iporegiae M Taurini, Aquarum . Sed circa finem refriguit amor ob discordiam cum Dona de eccaria

cum Canibus de Casale , quorum unum , videlicet Frances chellum Canem , capitis damnavit , aliosque e Casali expulit , eorumque domos diruit . Pluries se armorum 6nfitetui immiscuit, in quibus semper obtinuit praecipue apud Gama aeriam , ubi proelio ordinato, cum amicis suis Senescalcum Regium de Domo illorum de Bal Z lno virum magnae potentia in virtutis occidit , fusa universa hostium acie , auxiliante universa parte uelpha . Cui victoriae mustum contulit Nobilis Miles Dominus Otto de Brunsvicti Teutonicus ejus assinis, probus' sapiens . De quo

plus quam de ratio idem Dominus Ioannes quidem

394쪽

merito confidit. Vindicavit Burgum Caluxinum in Canaricio , adversante eodem Principe una cum Guelphis . Quae Terra multum dominio suo nocebat , nec sine maximis dispendiis fuit acquisita . Acquisiivit Valentiam contra voluntatem uelphorum ipsius loci ac circumstantium , illud que oppidum tenet de praesenti cum ponte super Padum , per quem intrant de exeunt omnes sui , per quos ut balitatum aptae , Novariae , mediolani. Recuperavit etiam

Brem idem , quem Continuo tenuit cum detrimento Dominorum Mediolani rso . Alia per ipsium Marchionem Mita jam superi u sunt descripta malis Conclusio dictione XV. CCCLXII. circumdederunt me dolo-

res mortis in pericula Inferni invenerunt me . Ego a tem Petrus Marius Notarita infra scriptus , stans in agone vidensque naviculam Petri remige carentem destitutam nauta, in alto pelago vacillare inter pericula lacerari, praecipue in partibus Italicis manter ombardiae, propter defectum, absentiam suorum Pastorum , qui male custodiunt gregem suum , nec lyram in uno sono quae-Tunt concordare tamquam desperans habui dolores delinire, ut exinde consequi valeam beneficium sanitatis , Edolendo .ciam addere , ut itimulus doloris S recreationis caula scribendo oneretur . Sed non profuit, quum morbus chronicus aedelis non curetur . et quot angoribus ani- mu meus sui excruciatus Heu quo dolores corpori passu sum Propter nefanda, quae audivi , vidi in scripsi , propter morbos cum peste , simul ad unum concurrentia ,

ciso Joannes Mare tuo Montisferrati , obiit postea Anno 1372. diea mortis , incerta , cadet tamen inter diem I . Martii , qua ultimum odicillum fecit , t diem o ejusdem mens , qua ejus Cadaver , a Fratribus Minoribus Sanim Franeis ei de Clavasio acceptum fuit . Uide Benvena

3um de Sancto Georgio in I. T. XXIII. col. 8ο.

395쪽

CHRONICO N. 29

ia malo proposito Tersistenti Tot malis nullum datum fuit remedium per praemissis malos Pastores , nec per medicum , ut Lombardia saltem in male gestis, incendiis, populationibus, cladibus , c. data sunt per medicum re media sanitatis pejora morbo , in tantum quod humanum gernus in Ombardia quasi defecit seriit. Igitur ipsellans ei dona, in infra scriptis ossiciis , circumdatus fui

mortis doloribus . Nam discedens Burgo mayneri , ubi a sua liter cum familia mea moram trahebam , positis pro sescessu calcaribus , vidi Ambrosinum filium meum annorum VII. vivum, mortuum . Et tunc cum tribus aliis , videlicet Philippo , Iacobo , Ioanne . natu majoribus , fugiendo evasi morbum , dimissis domi Francischina conjuge mea , filia quondam Ardicini de Fossato , in Antonia filia

aetati S mensium quatuor . Catharina annorum trium . cIoanna agente annum nonum , quas non potui suble Vare.

Evasi quidem , sed nescius quo diverterem , quum de infectione di et loci jam esset evulgatum in Anglici praedicti permanerent in Terra a vallii mugi cum quibus potui; praedietas dimisi cum gratia Iesu Christi me mora Mihi in Terdona relatum est , uxorem meam , filiamque

Catharinam perii steri aliam parvulam , aliamque grandiusseculam , omni carere subsidio in tutela . Quibus subvenire non audebam , ne poteram propter morbum, propter scandala belli circa Civitatem Terdona ingruentis, in quApericula Inferni invenerunt me , quia per literas abominabiles illas treceptas crucior timore, quum quater ita hebdomada universa Civitas commota fuerit ab ea scelestis sima perditorum hominum Societate talia perpetrante, ut

pluries ego ipse quilibet aer onerassii dubitaverit de persona . Nulla igitur ibi quies, nullus ibi ordo , nulla annonae copia , nulla vestitus commoditas Propterea nunc morari Terdonae , est morari in Infernis . Sed recogitans, ouod etiam atrociora , horribiliora olim evenerunt te-itante Pictimilla , ut heic supelius est descriptum , cogitariri doli

396쪽

dolere cum dolentibus , gaudere cum gaudentibus. Si qua autem in praemissis superius scripta defectiva reperiuntur , suppleat minus corrigentis. CCCLXII. Indietione XV. de mense Novembris I9I . Ego autem Petrus agarius filius quondam Domini Jacobi , publica auctoritate Novariensis Notarius dum essem in Civitate Terdona Judex ad Bancam dices Communis , nec non Cancellarius Nobilis Viri Dotnini Joannis de Piro vano Civitatis Ter- L. F. S. dona honorabilis Potestatis pro Magni Excelso Domino , Domino Galeatio 1 cecomite Mediolani c. Imperiali sicari Generali , praedicta diversiis temporibus gesta compilavi scripsi, cintestimonium praemissorum signum meum consuetum apposui. PE-

ror Quamvis Historiae suae conscribendae , ut rimam imposuisse manum, Agarius ipse testetur , anno 1362. , plura tamen , quae annis 363., 1364. postea evenerunt , ab eo scripta , seu adjecha fuisse , euidenter deducitur ex iis , quae de Galeatio Uicecomite , prope finem Capitis XIV. tradit uti etiam ex Epocha ab eo apposita in fine sequentis opusculi dis Bello G picii , qua diem quartam Jauuarii anni 136ῖ , indicat . Immo , si Benvemit de Saneri Georgio , Author omnium consensu , t docto , te aut credendum est , Agarius Historiam suam , usque a finem Anni 137o. , continuari , uti ex ejusdem Aetari Lacinia , a San Georgio in Montis ferrat Historiam illata R. l. T. LIII. col. Is . . , apparet , in qua Matrimonium Uiolantis Filiae Galeati Vicecomitis cum Leonelio Duce Clarentis Filio Regis Angliae , narratra quae Nuptiae , anno 1368. celebrata fuerunt, . Catalis Sancti Wasi conquisitionem tradit . quae Anno xῖ7o. , evenit quam Laciniam , post Cap. lU jam supra dedimus . Agarii tamen Historiam , ultra a temporis non extendi , vel ex hoc apparet, quod Sanseorgius , qui eam frequenter , in antecedentibus citat, post hunc annum , nullam amplius de illa mentionem habeat . Ex praedietis vides quantum nutet assertio Cori ad annum 38s , ubi tradit e Seriυ Pietes Mario Notaj μυares , e in ta templisivendo , ob ne tempο della prefad Berκab . ii Planeta di Saevmi , iupiter , e Marte , erano ella Casa di

Gemm . Vide quae dixi in Monito ad Lectorem

397쪽

Ivina quidem res perlectilissimae sunt , humani vero juris conditio in infinitum decurritra sed nihil est in ea , quod stare perpetuo possit Carissimi , quia superius dixi de latu Lllarum Civitatum onabardia , cquomodo Propter errores, morbum in scandala quasi sunt uestructae, nunc autem cogitavi describere de statu Cane-picii , qui est Comitatus situs in Ombardiaci cujus Cane-picii Comites mobiles solebant liberi esse , tempore pacifico nulli , praeter quam Imperio , respondere . Nunc autem pol eorum detrimenta necessiario habuerunt fieri , divetii mode , servi aliis dominis, propter detestanda inter ipsos commiis , penitus subjugari. Est enim Comitatus Canepicii similis dis frietui Novariae in modo hujus. Comitatus iitrictus Novariae ante fabricationem Civitatis Novariae procedebat. Nec cessaverunt Nobiles etiam illi donec popularis status praedictos Nobiles etiam Comites usurpavit . Et ut situ eorum magis patefiat , Burgorum , QCastrorum suorum nomina hic inferius declaravi. Comitum Pajergae Bargus Pontis cum Castro Burgus Corgnate cum Castro Vespergaeri Matiarii Ripa- rubea cum Caltro Riparia cum

398쪽

αmitum Blandrate Sanctus orgius Oirum Castrum Caluxenum Sanctus Belegnus Ulpianum cum Castrori Brandicium Castrum Burgus Sancti Georgii Cucilium Caistrum Foglicium Castrum Olgogna Casstrum , Montalen gum Castrum Comitum Sancti Martini Gelarium Castrum Fraxinetum Castrum novum cum valleri Castrum Hontis Agladium cum Cailrori algratum asstrum Fabrica Castrum Castrum Frontis Burgus Sancti Martini cum Castrori orengat Castrum Brogium, Castra plura cum valleri Strambinum Castrum Sparron usu

Castrum . Gui scha Castrum aliorum Dominorum

Agelium Castrum aliorum Nobilium Comitum Maxini Maxinum Castrum Burgarum Burgus cum Castrori Mag-lonum Castrum Vestignate illa Septimum ovearium. Comitum Magadii Magadium Castrum mande Castrum Castegnotum Castrum Margina schum Castrum ROndigonum

Nota v ie Ludoυiei ηtonii inratorii ' Supra in mea Praefatione ad Agari Chronicon monueram , opusculum hoc antea editum fuisse Tomo II. Operis , inscripti l Galleria di Minervara qua autem fide sit excipiendum , facile conferenti innotescet ; nam ibi non immutatus amum simplex ac rudis Agarii stilus , sed etiam addi tamenta facta legenti occurrunt , quamquam personatus cilles Ambrosius de

399쪽

INCIPIT OPUSCULUM

DE BELLO CANE PICIANO

ES ux Vm an epicium Comitatus diversorum O

mitum , situs in Australi plaga ombardiae , carens Civitatibus , cui Comitatus Maxini unitur , Loci , Burgis , Castris , montibus valde fortibus suffultus, habens loca amoena, copiosa blado, vino, pratis quaeductibus aquarum ultra modum , in ciuibus maxima quantitas bestiarum ri habetur , pro eo quod montanas partes habet , Alpibus ab uno latere includitur circumdantibus Lombardiam. Cui Comitatu cohaeret a mane dimictus Vercellarum , a Mericii terrae Montis-Ferrati supra Padum a sero in parte terrae Pede-

montium , in parte terrae Illustris Principis Domini Ο- mitis ab audia monte dictae Alpes , in aliae poste1Iarpe dictum Comitem in Hipo regia Civitas cum Valle-Augusta spectantia de praesenti Domino Comiti Sabaudiar an

Roeeacontrata , hoc est sub nomine isto supra laudatus Cotta , se Historii ptiritatem religiose se 1 vaturum pollicitus fuisset . Hoc tamen loco , inter cetera , animadvertendum est , quod Candi Castrum nobis exhibet pag. 4ΟΣ. Natale fottim Fratris Petri ex ordine Minori; χῖ , olim api d Ticineu Theologiae Pros floris , e parentibus ' ovariensebris , omne 4empe anno Iclo Archiepiscopus Mediolaη e Cardinalis mimirum Cotta nihil antiquius habuit, quam sibi ac aliis persuadere , Alexandrum . Pontificem Maximum , ipsum videlicet Fratrem Petrii modo memoratum , Patria Novariensem fuisse , in Candi , Castro illius agri , Datum , quod is Petri s de Candia appellatus saepe occurrat . An is vera tradiderit, non est hujus loci inquirere . Illud certe minime audandum , ab co in rem istam protrusum fuisse veluti testem synchronum , . amicum eiusdem Petri , hominem , a quo

is probe sibi conscius erat nihil tale unquam fuisse memoriae proditum , ut hei ex sincero Agarii textu dilucide apparet

400쪽

334 PETRI AZARII

tedicto . Planiciem etiam , WValles habet valde magnas Sulcatur enim dictus Comitatus Cane picti duobus fluminibus continui , aquarum multum copiosis praecipue

tempore estivali pro eo quod principia suscipiunt i Alpibus antedictis . Unus quorum fluviorum dicitur Orcus , ω alter muria appellatur . Et licuti a principio dictum Canes icium semper discordiam habui habet in partialitatis odio : Videlicet quia una pars Guelia dicitur, & alia Gibellina in si duo fluvii ex toto discordant in Co-1nitatu illo et L mirabile cum in ipsa planitie unus

multum non ille ab alio . Nam unus nomen ma1culinum habuit , videlicet Orcus , procedens ex Valle Soana , in panibus Provincia descendens, multum in longum protendens , in qu o magna quantitas auri colligitur granatam grossa reperiuntur, quod vidi granum esse valoris fio-renorum 6. Et ubi aqua labitur, seu a pratis herbas odoriferas in in magna Copia parat , seu ita campi blada nu

de , bona habet δε areno se , adeo quod discurrendo huc ω illu procedit , tamquam homo didius Orcus vulgari sermone , qui Vagando discurrit . Pisces habet excellentisse 1imos in magna copia praecipue rutas temotos in quantitate valde ro iras . Alter Nero nomen formineum habet , videlicet Duria, procedens ex Valle Augusta;

principi dietus fluvius Duria trali it ab Alpibus frigidisse

11mis semper copiosi multitudine glacierum videliceta Montanea Boxeni , qta montanas partes ombardiae superexcelli , c de qua nive in glacies numquam recesserunt a cincipio Mundi . Qui malus mons in capite Vallis Sicidae super iitricta Novaliae , de qua dictum ei supra, ei constipatus in ab ipso principium trahit dictus fluuius Duriae , descendens per partes Vallis dominorum de Perlo. Cum ver, infulsionem aquarum suscipit fluvius iuria ab

Alsibus Montis Sancti Bernardi , qui reputatur locus inutilis

SEARCH

MENU NAVIGATION