Petri Azarii notarii novariensis synchroni authoris Chronicon de gestis principum Vicecomitum ab anno MCCL usque ad annum MCCCLXX accedit opusculum ejusdem authoris de Bello canepiciano : quæ omnia ex manuscripto codice Bibliothecæ Ambrosianæ edidera

발행: 1771년

분량: 460페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

411쪽

Cando arbores infinitas , sicut nuces , in castaneas , quae ibi erant in infinita quantitate , in taleando vineas decerunt vasta apud Castrum Nontis . Agladium . Lorengat , Castrum Sancti Martini; talia fecerunt , quod in vita duorum similes arbores crescere non valebunt . Extra fortalicias quorum de Sancto Martino universae domus , Olendina . ferreri se aliae habitationes sunt destructae, ac totaliter concrematae . Sed quid profuit tantus excessu vicinis consortibus tuis lacestui nihil immo ad majora Dcienda vicinos suos incitavit , qui viribus undique ad qui ibi is curaverunt summo studio , vindictas de perpetratis per alios facere a Dominis de Mantua , cum quibuS, ut superius est dictum , praedicti Comites Sancti Martini

sunt parentela copulati barbutas centum impetraverunt . Alias autem barbutas C. ex illis tercentis per VI. menses commoratis cum illis de Val perga, completa eorum firma , habere curaverunt habuerunt. Et alias arbutas C. tum per Domum ipsam , tum per eorum amicitia.

habere studuerunt quibus coadunatis de Timilibus Iesiis coeperunt adversae parti respondere. Et iacto , seu misso Domino Sarraceno de Cremasci de Mantua Capitaneo super ipsa guerra generali, per Mediolanum transiens a Mantua cum gentibus ipsis an picium intravit. Et primo divertit ad Terram Riparoli in qua Terra de facili intraverunt in dithum Castrum Riparoli coeperunt expugnare. Ipsum dico Dominorum Ual pergae Ceperunt vastaverunt reliquas Gibellinorum domos in ipsa Terra di- mi Tas sic quidquid iesiduum invenerunt, rapuerunt. Deinde vasta super universis Terris Comitum abunde fecerunt , taliando , Vastando , incendendo. Et sic male peragendo Villam Salagiae combusserunt , illam quoque Ca-1tri Ial pergae robaverunt , in vallaverunt, ad ipsum Castrum Val pergae se dirigentes hi Theutonici , qui primitus ipsorum Dominorum stipendia habuerant, cum aut

412쪽

Ia fuerunt in actu dictum Castrum intrandi. Sed supervenientibus multis de Corgnate armatis tamquam militibus, praedictos Theutonicos reperierunt Montem Castri ab opposita parte ascendisse , dantibus aliis proelium a parte opposita , dictam illam Valperga suppositam climburendo quos Theutonicos praedicti de Corgnate numero centum irruerunt cum essent ipsi Theutonici in arduo loco pedestres , cum lancei targhis impetum praedictorum de orgnate a parte superiori existentium ivbstinere non valentes , se in fugam posuerunt. Quos insequuti fue-Iunt praedicti de orgnate iternendo taliando occidendo praedictos , ex quibus multi Theutonici re in anserunt

mortui capti reliqui existentes ab oppossit parte in dicta Villa alpergae fugerunt , ab inde recesserunt sub maximo dispendio personarum . Quid ultra diebus aliis continuatis illam lontis dicti des Sancto Martino combusserunt praedati fuerunt . Et Castellum Silveschia parte eorum , quod Castellum erat ceterorum Nobilium de Corgnate , assallorum dictorum de Nai perga , cepe runt in diu occupatum tenuerunt . Deinde prsedicta gens transivit Duriam , multa vasta super Comitatu Maxini tam

cum incendiis, in praedationibus , quam aliis male gestis in ipso Comitatu intulerunt, praecipue is locis mon

Quibus peractis iverunt ad locum Marcina schi, cibi

Villam expugnantes irruerunt. Deinde Castrum expugnantes pacta coeperunt inireri quibus pacta agitantibus ab op-Posita parte ipsius Castri intraverunt Dominum Antonium juvenem valde probum crudeliter interfecerunt; prae claveruntque spoliaverunt in ipso Castro , c Villa universa . Et certe tempore illo nullus ipsorum Dominorum mortuus exstitit, praeter quam iste causi erat, quia multum erat odio illis de Strambino, cum quibus confi-nabat. Cui Strambino per sequentia male successit, quana' vis

413쪽

vis sit pro tertia parte Terra ipsa Dominorum Comitum de Maxino Durantibus autem praedielis cum Dominus uidetus de Val perga cum sola familia sua iret qui tamen erant Equites viginti duo is altro ali erga Ripam Rubeam, obviavit inimicis procedentibus a Castro Frontis in magna

quantitate k nec fugere valens , captus fuit praedictus O- intinus uidetus post longam moram magnam aedemtionem fecit. Et sic praedicta gens Dominorum de Mantua cum Domino Saraceno eorum Capita ne coeperunt recedere alii primi , sive ex primis stipendiariis, qui Venerunt a Mediolano etiam cassi fuerunt. Et quia cassi venerunt versus Clavaxium pro conferendo cum Malerba , qui

erat sui, tipendiis Domini Marchionis Montisferrati , qui reliquas duas partes ipsorum finita firma Dominorum de Valperga ceperat in alia tertia pars , quae est iit , remanserat sub stipendiis Dominorum Comitum Sanet Martini; hi tam primos , quam ipsos a Mediolano conduxerant pro eo isti cassi nunc appellati fuerunt , seu illa tertia Par , proditores . Et dum recederent a partibus lavagii, centum super Gargi avara 9 apud Salugiam , pergentes Dominorum de Ual perga fuerunt capti in derobset ex quibus dietus Joannes Marius Poteitas Corgnate , qui ipsos sequebatur , quinque ipsorum equos in sua parte habuit, plures captivos , qui ad suos pro nihilo dimissi fuerunt . Et tunc dictus Marchio Montisferrati io cum stipendiariis suis coepit crescere Canepicium totis viribus invadere M CLXII. Oh de mense Junii. Intravit- x et que

o Alibi GargIavera io Is erat I annes nominis secundus

sit Alibi ego 363. Uide Laciniam Petri Azarii apud Sangeorgium x. I. T. XIlI col. 67. E.

414쪽

que dictus Ioannes Marchi Montisferrati , qui jam p

tentia creverat , Cane picium cum arbutis trecentis tam

stipendiariis , quam ex nobilibus sibi subditis in cum maxima quantitate batillariorum .peditum, magno carrigi cum multis vastatoribus o super campis Caluxeni, direxerunt gressus suos . Est enim Caluxenum majorin potentior Terra aliqua an epicii , in planicie inter Duriam Orcum constituta , quae si uno anno blada recolligit, non expenderet in decem . Et circum circa ipsam Terrara blada vineas talia vit,in aliqua deduxit δε ait similia fecerat super ipso terri rorio duobus annis praecedentibus , proponens dictus Marchio ex toto distam Terram habere ;quia multum Calvasium, alias citra Padum offendebat Vere autem praedicta facere poterat, quia cautius, Oluntarie Caluxenum custodiebant , nec in ipsa Terra erat aliqui , qui praediet Marchionis non esset capitalis inimicus propter cita . Et tunc cum gentibus suis equeliribus.

pede liribus ivit Riparolum is ibi diu stetit is tam dure Castrum algrati machinis aliis artificiis expugnavit , quod ipsum Castrum habuit, fornivit is ipsum de praesenti tenet. Deinde vasta in bladis Aglauii , ma-

seri Montis fecit , diruens residuum per primo relictum Et procedens venit Strambinum . Est enim Strambinum supra Duriam in Capite unius montis planiciem habens valde spatiosam supra Duriam , in qua nullum bladi fit in m qua Villa solebant homines C habitare bellare , adeo quod in Cane picio non erat illa coaequalis Et quamvis dicta illa cum Castro esset pro tertia parte Dominorum de Maxino, illi de Sancto Martino omnia possidebant: ex quo nullus Gibellinus in ipsa fuisset repertus. Cui Terrae vasta circumcirca fecit dum Terram ipsam virilitet dictus Marchio expugnaret , Dominus Marchio de Busca major nobilis Marchionis mortuus in ipsa Terra fuit , Dominus Otto de Brunsvicti tunc juvenis graviter vulnera

415쪽

tus . Doluit dictus Marchio de praedictis ad mortem , dc quoscumque in Strambino capiebat , necessarium fuit mori in hodie ipsos persequitur odio capitali. Cui Strambino extra Castrum non dimisit domum , quam non prosterneret, aut combureret, ex quo ipsi de Strambino in havere .personis infinita damna sunt perpessi. Deinde dietus Marchio cum exercitu suo rediens Castrum iri acquisivit, mastrum Margia schi apud Stram-hinum per ipsos velfo , uisupra , diruptum , fecit relevari, fortificari , nec non habitari, valde bene habitatur de praesenti . Et ad Terram Caluxeni iterato devenit , ubi invenit illium panicum in magna quantitate fore post vasta seminatum, cibi decreVit ad obsidionem ipsivis Terra Velle permanere . Et tunc pars universa Guella in CaluXeno transitit pro ipsum Caluxenum defendendo. Erant enim personaliter in ipsa Terra flos Nobilium partis Gue De Canepicii, mypo regiae , Dominus Martinus de Sancto Martino alios de domo suo sensu, potentia exceden S, Bartholomaeus de Strambino cum alio consorte suo Petru Sese astria ditior aliquo illarum partium in plures de Milantis . Quod praedicti Nobiles essent fulciti probis gentibbus, non est dicendum; nam ibi nullus comestor erat , sed viri electi si1 per sequentia ostenderunt . Nam audientes mirabilem animositatem partis utriusque , facto contilio inter ipsos tam nobiles tam probos in CaluXeno

existentes, asseruerunt , archionem cum gentilaus sui extra Terram uno denario se non timere . Et non Valentellipsi intrinseci animum suum refrenare , audiati quod se Cerunt . Usquam tam dure , tam dire pedestrina exstitit expugnatum in nullus in Caluxeno erat, qui armatu non esset sicut Miles multi duabus coraciis erant praemunit . Et tunc deliberati pontem volticium Iet ipsius Terram

reth ltisii outis descriptionem , vide superius Nota CX.

416쪽

depresserunt e parte , qua gens erat M irchionis. Est enim di ita porta subtus plateam dicti Loci via recta valde declivi , adeo quod unus a parte superiori icut erant, duobus debuit praevalere , ab eademque . parte dicta via erat magnis parietibus in domibus cum obiis praemunita Videns aute in ictus Marchio portam apertam , in pontem depressum , speravit aliquam caram iaciam fieri per exeuntes in ultu exibat. Et tunc universa sua gente in unum reducta sic dictus Marchio est allocutus viri fortes, o di- Dei me , ad iii venimus in lacum sum , nisi causa pugna , iit erram istam nobis diu inimicam capiamus Z Nonne habemus mortem postponere , t fortunam insequamurci tin dubito tibi velitis exercere vires e stras , quin in i a victoriam obtineamus propter duo . Primum es , quod ibi intrinseci itiuntur

superbia cervicos , ut videtis , quia porta aperta nos incitant, tit intremus . De cistis introitu e vinctoriae obtentu non habemus

dubitare , cum nos usum bellum foveamus . Superbis enim Deus regi sit, I humiles exaltat . Secundum es, quod de introitu non habemus dubitare , cum diu uniυersus populus hic fuerit Gibellinus iat contra jus di iam Terram pro parte uel a detineri rex quo recordabuntur de priuino saturi cum viderint nos iti-rrasse , nos non offendcnt, quibuS pacem intrando promittemus Alus quorue dipendiariis agam tiplam pro mense com leto promittemus , asserendo , quo tanti Nobiles fora sterii O dioites iui a sunt , quod de redemtionibus eorumdem perpetuo ditabuntur. Et his dieris in nomine Dei, B. Orgii ordinate V voluntarie coeperunc intrare , asserentes semper pontem Ieraliquos ex ipsi custodiri. Et potenter intrantes vix recta procedunt ad plateam, nam supra portam nullus remanserat de Calugeno , ut liberius Marchio cum gente sua posse se intrare . Et si1 intrantes, isti Nobiles uelit , ut probissimi , armata manu descendentes , dimicant , Orant , lacerant , o aliter , quod intrati necessari, habuerunt aetrocedere , multi ex lapidibus projectis ab utroque late-

417쪽

re disti viae perierunt. Et certe Theutonici procedente M magnam potentiam in virtutem ostenderunt. Cum autem retrocedendo Terram exivisset Marchio sic fatur : Ab Viri fortes , Nobiles fratres me , omittamur mortem , t vindictam de nostris mortuis suscipiamus . Sine periculo modo intrare possumus , nam vidimus suo tiniUersos 'tertia pars sisertim non intravit. Intremus audacter in nomine Summi Dei Beati oretii dato quod portat introitus nobis non denegatur. Et tunc multis recentibu tunc praecedentibus fulcitis Papientibus I3 assaidatis tumultuose intraverunt; plane procedentes apud plateam, necesLarium fuit retrocedere impetum vantagium inimicorum sustinere non alentes. Et tunc cum maXimo detrimento personarum habuerunt ipsam Terram exire , quam intra Verant . Nec propterea porta clausa fuit . Tunc die tu Marchio vocatis suis, reductis in unum , dixit : Diu ne labe serpetua verecundiae offuscabimur os porta Caluxen aperta de ipsa Terra vi loriam non obtineamus quia dicitur , Aod ars vires superat , artem inseqHamur . Nam cum intraUerimuS, pontem 14 balinuriis no ris fulciamus , o deinde aliqui via recta

procedant, o alii a partibus laterariis ascendent, ita quod in tribus partibus , ct tribus aciebus Terram ipsam viriliter ex-Iugnemus . Quae duc acies ad plateam viis superioribus procedant, ct Uri pedites cum laterariis vadant, ct ignem immittent in domibus , a quibus in via mactamur majora cornacula fulciant balsariis , O gentibus Osris . Qitaris fient, non dubito, quin iratoriam obtineamus. Et tunc tertio intraVerunt, .cum aliquantulum processissent , pontem IF cum tu

ri In manu scripto brevioribus litteris superadditur Dido Pa υsis . 13 Papiensibus affaldatis . hoc est Faldis Papiensibus . Garum descriptionem , vide supra Nota CXXIV. 14 Alibi lego , Portam . is lege ut supra Portam . Teatus Benvemui de Sancto Georgio secit:

418쪽

rion ascenderunt is ipsum fulciverunt 16 balistariis , aliis habilibus ad delendendum portam ipsam ; apud

quam ab utroque latere intrati coeperunt ascendere per vias muro Collaterales, ubi nullam resilitentiam invenerunt, cum Omnes vacarent ad pugnam primae viae. Et dum praedicti in multitudine intrat vias colla terales ascendissent coeperunt ignem in domibus ipsis emittere, cum domus ipsae multas haberent paleas in ipsis propter vasta primo bladis ipsis facta . Et igne ab utraque parte Via eunti , ut supra , ad plateam succensio , habuerunt flantes super plateam in tribus aut pluribus locis succurrere . Et tunc Marchio procedens via recta , .nullo nocuo reperto a lateribu S, unde primitus confundebatur , plateam ascendi , tam potenter , quod nec sibi, nec aliis praedicti defensores resilitere aluerunt , potius propter multitudinem ignis in domibu ipsis convalescentis. Et tunc praedicti notistes uelit feriti in graviter oppresu, cum iis quibus potui runt necessario habuerunt Casurum ilia geni fortis linum intrare , in ipso se receperunt, qui potuerunt sed non sic Omnes quin una magna pars ipsorum mortis calicem non potaret. Uuibus durantibus Marchio cum gente sua dom,aiu in Terrae Calugent acquisi it parcendo rusticis in ipsa habitantibus quantum potuit . Et tunc Circum circa ipsum CD strum oblidionem firmavit, sperans praemiisos aemulos suos in caveam reduxi Te . Et certe ii die sequenti in Castro eg-

-ἀit 2 Portam eum Turrion astenderunt , in ipsum fulcierunt . Vides Sangeotitum R. I. T. XXIII. col. 67o. B. 1s Beneventus idem in Historia Montis ferrat , de Bello Cane piciano sermonem habens , Agarii opuscului de eo Bello affert , sed cephalu Π apo lem . Incipit enim hisce Verbis : Habit aυeriant autem Canesi-sium . Et c. Vide R. I. T. XLIII. col. 44 I. D. finit hisce : Et tuηe

aseenderunt , ct ipsam fu ierunt . Uide Tomo Praedicto col. 7 o. i.

419쪽

DD BELLO GANE PICIANO. 3 3

pectassent , ibi fuisset finis eorum sed saniori potiti consilio murum Mochar x parte exterrori foraverunt ea

nocte exiverunt , praedictis Marchionis militibus nota perpendendibus , qui solummodo ad custodiam Tortarum dicti Castri attendebant bene potati propter labores perceptos occasiones introitu quibus inanibus Tatis fuit

dormire . Mane autem sequenti cogitans Marchio praedictos inclusos habere , audivit praedictos potentes Roccham exivisse

se muro fra tori tunc pacta inivit cum illis in ocha existentibus , de quibus discessus praedictorum non innotuit. Quibus pactis celebratis ochatis sequenti die restituerunt praemii Marchioni , ω ipsam occham cum aerra ipsa

gubernat de praesenti , non obstante quod quarta pars clictae Terra de jure foret Domini Bartolini de Magadio, cui nusquam propter labore iraedictos Marchio relii tuere voluit , sed Domino Ottoni de Brunsvicti ipsam Terram permisit possidere . Et pro eo Dominus Bertolinus dedignatus ob destructionem Marchionis , Castra Castilionis , in Can- deae ibi adhaerentia tradidit Domino Malea, Vicecomiti , ut transitum Troinde haberet in partibus Pede montium Marcnionem destruendo. Quae duo Cailra expensis communibus Nercellas Novariam destruxerunt . stantibus in ipsis pro mali executoribus abrotino de Parma , qui ibidem morbo periit. & faeta nihil profuerunt, ut superius est latius declaratum Antea autem quam captio Caluxeni foret facta , unus

Nobilis nomine Petrus de Septimo Conssiliarius Domini Marchionis praefati cujus consilio multum se gerebat , homo dicti Marchionis , stando cum ipso Domino Marchione tantum cautelae adhibuit, quod Castrum Vulpiani Ab-hatis Sancti Bellent Ordinis Sancti Benedicti acquisivit Erat autem dictum Castrum in principio an epicii super planici laborans, d in fine unius montis protens a Ca- nepicio in partibus ultimis di et montis situm habens, co-Υ, ΞQ-

420쪽

ronatum muro excelso merlato circum circa , a parte

superior Turrim habens excelsam . super quam Turrim Cullos continuus permanebat. Cogitavitque praedictus Petrus dictum Casti um habere . sicut habuit , pro faciendo guerram in Pede montibus, mane picio, in quorum On finibus exstiterat si tuitum. Et ordine dato procuravit, qu0d pro magna pecunia dictus orgianus matri suae adhaesiit ,

quae bajula fuerat jam disti Petri . Et una nocte deposito uno filo anuensii , quem portavit ei mater fingendo quod dicto filio volebat lavare caput, ordinem ita dedit , quod

a parte exteriori traxit super Turrim longum funem, curuquo sub taciturnitate noctis unum levem hominem tiravita,

deinde praedicti duo alios quinque tiraverunt, qui postea in angulo supra murum Castri bene XXV. die so fune introduXerunt , qui partim murum descendentes Castrum invaserunt, monachum unum occiderunt , qui cibi stabat pro Castellano . Et sit dictus Petrus dictum Castrum Vulpiani acquisivit possedit , mala infinita faciendo usque ad mortem . Sed quia Deus justas ulciscitur iras, scintillam imposuit, propter quam lassus Petrus cum filio exstiterunt decapitati jussu Domini Marchionis propter ipsius Petri superbiam, quae tantum crevit in brevi potentia , quod quasside ipso Marchione dedignabatur . Casus etenim fuit , quod dicuus Marchio ire Noluit invinionem duri cibi civit statuit dictum Petrum pro suo locum-Tenente in lavaxio, clara Padum . Quo recessio Marchione sua superbia occi di fecit,in publice taliari unum de parente laterrariorum, quae est potentior parentela Gibellinorum lavagi , propter aliqua , quae habuerat cum uxore ipsius Petri , quae erat

de illis de talantro majoribus mobilibus Clavaxi partis Guellas, non obstante quod Domina Marchionissa ir

ipsum

17 Domina Marobionissa . Haec erat Elisabeth , filia quondam Domi

SEARCH

MENU NAVIGATION