장음표시 사용
322쪽
AGNO in dolore, vel moerore potis , ver ι-
θ . huc , Praesul optime, quem eA clarissimi viri, AN T. Avcvs Ti Ni morte acceyi, cum mihi tua reddita sunt. Iuare τι es memoria illius suae inuiolatequestruasse otibi,cui plurimu debeo,dicitiauie uisviderer, Laudatione funebre huicf. ciculo titurum inclusi quod es innocetissimo viro,Romae cu versareris, usu sfamitiariter,ctmortet Bus, iccepto cis uteris humaniter.Et vero,quis animo radiro,al. agrestinuit, qui non tanti viri morte si commotusὶ .mi tamen-etsi senex,ojecta aetate, multis editis libris, tamquam ingendi liberis, naturae concessit, tamen propter excellantem do frinam, atque virtutem, videbatur omnino mori non debuisse. Equidem luritat meo --nuendo, quando tolli omnino nonpotest, Commentarium de moribus ante actae innocenter vitae, siripti que Antistiis, Elius adiunxissem: ubi tamquam in ampli simum campum laxatis habenis, excurrereticuisset, nec tum angu b ho Paciis, tempori que breuitate mihi ad comparandum dati, circum criptus fuissem: stantum abs remea ety se peditasset. Haecramentauca, quae orationecomplem Pteram, o debebam, al, quibus maius otium, atque ingenium da-um, a borascere, es tamquam calamistris inurere poterunt, ut certa. verissimaque: quae ipse, qua morum lilius praesagiens, -geque ante praeuidens,siscitando ex ore sius hausi ratus,id quod cidit, fore,ut cum hac is corporis compage sistus, vivererisisset de vitam certius, ceteraque quae is Antiquitatis sientiam retrinc' , qua, mi melius nosti, admiraculum que instructus erat, d ceram, fore neminem. Nec me fefelset augurium. quinM enimpest
323쪽
numquam discessi, Retulis amicitia, domest quo miliaris ir
a scitus sum se tanquam rami sim hominem, Caronem Ateia, o parentis loco, ducebam: quo in preciso ab exteria omnibus, cum Iuri Ualtis, tum Humanita radisu, issmarinon enorabam Ab exteris, inqua : uterim Veritas ipsa inscris litteris clamat: χ ἔ in ιπυτ i DN μος, εἰ φῶ in i 1 I. Temporum se aetati otius in narrando. Gin Attici vita Nepos,quam minuta descriptione ingulatim, viis Plotini vita Porphirius , o in Pr cli Diadocia Marinus diecum iam. Nihil senim aptius adso-ctationem lectorum qua temporum varietasifortu que vicissia dine animos in legendo, audiendoque retinere. Sic en elucet xime es adissere ingenia,qad maturitatem, disci narum cultu utinagru et peruenis olere. Stylum vere,vν debui, ita tempe raui, ut neque vera laus detracta, quamquam omnia per equi non poteram: necfalsa secta esse videatur. Verum qis emersea. ut nulti animi perturbatione victus. Memineram M. Tulum se Liuium, quaesios olim, nec-iniuria, Laudationibus funebribus factam esse historiam mendosiorem : quod caurastruiendo Oratores,veritatis vix habita ratione atque dilectu,in maius omnia Cie. t. ad extulerint. nec me fugit, Cyrum Xenophontis it phitaquen attent, ii iimi, quem non ecausa P. Scipio inieanus manibus assidueemst. i. Et sinuque stabat, non ad Historias dem Mad Diem iusti imp - Vnum gularib Eu ita laudauit, utprae Ego facile imperator, qui nusiam imagine ui e Iare passus est, omnes omnium expressu imagines signa Mutuasque nrempserit. Statuae enim e lapide.vel reductae, intereunt te 'sate, vi, vel vetussate. Virtus contra clara aetemque habetur.
Guaecum itast, quicquid hoc laboris, indis ia)ue m Hae lib.
men Amice magne, ad te misto: nos utin hac aetate audacZer iam
neas , doceassur: quem tanti A NTON i v s fecit, itaque de Ur tire ducare solebat, ut, quis rae cine mihi liceat, monem torum n Lyricis pangendis, cum ab Horatio iscederet. Tibi uni im; dare praeterea nemini. Legerat enim libenter , tua isti, Dd partu Virginis,diuina emisia Tranquillum inprobabat, o Horati Fgitabat o ego, pareres. Ussius. Usque adeo posse tintis
324쪽
ORATIO IN FUNERE ANTAugustini Archiepiscopi Tarraconensis,
. V M multa diuinitiis heroicis illis temporibus, viri ornatissimi, a priscis inue ta a tque instituta,& a maioribus nostris religiose ad hanc diem seruata fiant, tum nihil vel ad vivorum solatium iu-l cundius:vel ad eorum qui vixeruntme.
moriam honorificentius excogitari potuit, quam bene de Repub. meritos,d mi, militiaeque illustres cum mortem obiissent, pro funere laudari, atque ad posteritatis memoriam commendari. Graeci enim, optimis de disciplinis exculti, & legibus instia tuti,eum moremAthenis Atticis iam inde a Solone legisi tore traxisse creduntur. Romani vero, qua nulla gens alia,
smo viro L. Bruto, qui pro patriae liuertate Occubuerat,a collega Valerio Poplicolaὶ hunc sitis in funere honorem perpetuo habendum censuerunt. Et recte quidem, pieque si verum fateri volumus, utriq iudicarunt: cum, ne, qui mortem obiissent, debita virtuti laude fraudarentur: tum. ut heredes atque superstites, ad maiorum imitationem, resque praeclare gerendas, tamquam calcaribus incitarentur ardentius, quam fumosis familiarii ex cera imaginibus, quas & in atriis collocare, dc gestare in funere solebant.V. rum enim vero cum ego ad pium hoc quidem, postremu-
325쪽
neus dilectus sim,dum, ut d ς beo meo me ipse pede metior, vehementius pertimesco. Ouae enim res, silminos etiam Oratores conturbare singulae solent, locus addicendum amplissimus,&rei, oua de verba ienda sunt,grauitas:eae mihi hodierno die sese osserui uniuersae. Si enim in caussis grauioribus, ut accepimus, initio dicendi M. Tullius atq. Demosthenes, summi oratores, commoueri solent vehementius,quamvel aetas illorum et usus exercitatioque postulabat: quid mirum, iuuenem me, qui cum illis non sum comparandus, & frequenti hoc vestro conspectu,& pudo re mihi innato perturdariὶ Verum tot tantaque exstant amplissimi Praesulis Ant. Augustini, quem more institutoque maiorum, laudandum precibus victus suscepi, in me exisrum hominem humanitatis ac beneuolentiae officia, ut onficium hodie deseruisse videar, & ingratus iure haberi debeam nisi diuturni silentii mei finem hic dies tandem aliquando attulisse videatur. Equidem non ignorabam, nihil huc nisi perfectum ingenio, elaboratumque industria adferri oportere: veru manu mihi iniiciebat,qui mihi ad hae estudia urgueda. & recoleda auctor & princeps exstitisset: in quib ipsis humanitatis,ut sui,&appestantur,litteris,si quid possum. quantum id est,quod sentio quam sit exiguum id Omne repetere a me suo iure potest. Iacta itaque esto aleat quidem nominis mei periculo, dum optime de me meriti Manibus satisfecisse, ac parentis potius quam nominis r tionem videar habuisse, in quo illud in primis mihi laetandum esse video, me de eius viri laudibus dicere ingressum, in quo praedicando nemini, ne indiserto quidem, oratio deesse possit: sicque adeo d citius, exitum , quam principium inuenire. Dicendum est enim breuiter, pace vestra, auditores, cum de Ant. Augustini, Praesulis nostri amplissimi, vita & moribus, hoc est, te singulari eximiaque virtute, tum de doctrina dc scriptis ad posteritatis utilitatem comparatis : denique perfecti vi Iurisconsalti, sic&Episcopi
exemplar, tanquam speculum, ante oculos proponam. e,ut attente nos, patienterque audiatis eiusque,quem
vivum parentis loco auxistis iam mortui laudes libentibus
326쪽
auribus animisque accipiatis, Vos quaeso, obtestorque, Quod si a vobis, ut spero, & opto, impetrauero, futurum
est, ut nec me in dicendo laborasse, nec vos tanti viri memoriam grata animi recordatione reuocasse poeniteat.Illud enim Romane, moreque maiorum, id est, ingenue, vereque confirmare audeo, dubitare me vehementer, an parem Augustino, aut multis retro annis maiorum secula tulerint, aut quae consecutura est posterorum aetas, datura
similesit vim,quim hisipsis Iuris Antiquitatisque disciplinis, virtutumque ornamentis proinde excelleticeterosque ut hic noster, aequales longo post se relinquet interuallo. Caecilium Metellum , cognomento Macedonicum, memoris proditum est, cum tristem nuncium accepisset, P. Scipionem .ssimilianum, cui etiam virtu victae euersaeque Carthaginis, Asacani cognomen addiderat, domi suae incerto auctore esse interfectum, a quo tamen de Repub. aemulatione, visi gloriae sine acerbitate dissenserat, ruras prosiliisse,&in hanc veritatis plenam, ut ab aemulo prosectam vocem prorupisse: Concurrite, inquit, concurrite, risus Romanis urbis enim nostrae mania conciderunt. eundemque fe- ια - .runt filiis quattuor Consularibus, a quibus&ipse magno felicitatis humanae argumento poste latus est, negocium dedisse ut Scipionis Africani funus, non deducerent solii, sed etiam efferrent, humerosque pheretro subiicerentaloeadd ito eulogio, exsequiis digno: Non fore milvose'--μ- premum id officium excellantior, viliciis, a buri deomni R pH. merito imperatori aestament. Idem mihi hodierno die exclamare ius fasque eu: quin potius, cum toga mis praestatior sit, resque bellicas consilia senerent, & animus
corpori longe antecellat, eo verius iuniusque pronunci uero. ConcurriteTarraconenses omnisque adeo Hispania citerior,vlterior: moenia nostra,exstincto Ant. Augustino, euersa lanis nec spes est fore, ut alteri praestantiori viro p .stremum hoc qmcium, mortuo deditum, persoluamus. Cum illo enim spes omnium nostrum, auditores, resque
publica&patria elata esse videnturianopum subsidia atque sortunas iam video concidisse. O igituri laces hominum
327쪽
s pest O inanes mortalium cogitationesi Sed hoc agamus. atque ut inde oratio mea proficiscatur, unde artatum initia ducuntur, a capite arcessam narrationem, si ovis forte.ad-st ideo ignarus temporum, & in simillisallustrium viroruhospes, ut haec ignoret. 2Etatis itaque memoriam replicas ultimam, inde usque repetens, comperi natum esse domo nobili Avcvs Tt No RuM: A excellentibus viris in gere-ε ς Η δ' da Rep. Claris, Criaraugustae, Celtiberorum urbe cele-
& eopiosa: nunc etiam studiis ingeniisque uente. Patre adhaec Ant. Augustino, Pro-cancellario Aragoniae snitimorumque regnorum-Quae dignitas hodie apud Rei ges secundas tenet: Augustorum quoque Romanorum te-n mypisis poribus, ut ex Annalium memoria de Carini Imp. vita ob C m. in . seruare memini, plena in administrandis rebuspublicis, &honoris &auctoritatis Cancellarii potestas perpetuo fuit.. Vixdum ex ephebis filius excesserat, tinctus iis artibus,quibus prima aetas ad humanitatε informari solet, natu licet minimus, tamen ob singularem indolem, maxima ivspeia deliciisque parenti, Complutum, quae in Carpetanis princeps Academia est,ad uberiorem ingeni,cultum missius est ubi celeriter antecellere aequalibus ingen8 gloria contigit. Verum assiduis bellorum tempestatio us iacebant adhuc Humanitatis studia: Ciceronis nomen vix in scholis tu audiebatur , nondum sitis culta bene dicendi facultastis Graecae litterae muri, doeioribus carebant: sine ciuibus in men disciplinis in Iure ciuili enucleando excellere nemo potest & reliquae scientiae grauiores quasi conticen cunt. Sensa enim mentis commode eloqui non posse , nec ad posteros transmittere, nisi rustice & inquinate posse,. hominis est, vel M. Tullio iudice, intemperanter abutentis & otio, & litteris.Studia vero haec in Italia, disciplinarii
parente, iam tum colebantur vehementius, quam in Hispanicis Academiis: siue id soli caelive genio, siue hominum indoli 3c industriae siue io denique &tranquillitati Reip-
acceptum est referendum. Salmanticam hinc a parente missus, prima ibi Iurisprudentiae fundamenta iecit gnati, ter. Verum ut exoticet merces ta peregrio ,do; sticissere
328쪽
gratiores; de plantae alio caelo cultae atque insitae, suauiores saepe uberioresque esse solent: miles denique is optimus, qui patria procul stipendia fecit: idem in praestantibus ingeniis usu venire accepimus. Alieno enim caelo studiorum or, de industria sit maior; exacuitur enim, & quasi usu exterorum splendescit ingenium, prudentiaque paratur. Magna itaque Italicorum ingeniorum subtilitate, doctrina,meloquentia, honesta quadam laudis contentione, quae stimulos optimis ingeniis addere solet, excitatus, cum de posteritate serio cogitaret, cui se vixisse testatum aliquando lacerevellet, Bononiam,eruditissimis hominib., liberalissimi'. studiis, Iuris praesertim Civilis affuentem, cogitabat. Quo in 'pido collegium ingentibus olim sumtibus, ampliss. fortissimuq. virum iEgidium Albo otium A s Os Cardin. in Hispanicae gentis gratiam, sua pecunia exaedificandum curasse inaudierat: quo erudiendi gratia ex omni- ρα in hisbus fere Hispaniae urbibus pnestatissima ingenia quotan---. z nis vocarentur, alerenturque liberaliter. Magnam hic strudiorum segetem,ex aemulatione,ut fieri amat, ingeniorum mutua colligi; assiduas hic disserendi exercitationes scholasque haberi acceperat: ex quo ludo, tamquam ex equo Troiano, meri heroes, qui de iure consultoribus responderent, prodiissent: quorum enumero non-nemo Hispaniae clauum nostra memoria summo cum imperio tenuisset. Bononiam itaque parentum permissu, exeelsi animi & laboriosi iuuenis tandem peruenit, anno altero Pauli ter iij PPont. Max. Ea in urbe, paucis ante annis, tolus Caesar Imp. a Clemente VII. P.M. frequenti hominum concursu, &quasi orbis-terrae panegyri, diademate V ti. r,. coronatus,inunctusque suerat, more maiorum, Augustus, xxx. Quae res, urbem cetera claram per se, & nobilem, ut Pontinctae ditionis, reddiderat illustriorem. Hic in collegium ultro inuitatus Augustinus, licet suis sese sumptibus alere commode posset, commigrauit: opibus tamen patriis va- , lere iussis, ne his fisus negligentius,ut fit, in studiis versaretur: sic pontes a tergo militibus abrumpere litos duces, nequa tu spes relinquatur timidis, adolescens legerat.
329쪽
Nactus hic eos est doctores, qui ceteris omnibus gloria antecellerent. Paulo enim Parisio, Iuris Pontificij celebri interpretiassidue operam dedit: qui ob singularem
pietati coniunctam eruditionem,mox in patrum purpur torum Senatum texitus est: cui And. Alciatus InsuDer,ut in
bello defessis integri, recentesque submitti ab imperatore selent, suffectus de superiori loco docendi personam sust,
nuit, accitus insigni honorario; princeps cum esset eius aetatis antecessorum, propterea quod eloquentiam, Graecarumque litterarum, quae perpaucorum hominum semper fuerunt, peritiam, ad Ius illustrandum attulisset, inge. nioque cum intendisset,& Poetica, ut Iani Parrhasj discipulum possis adgnoscere, plurimum valeret. Biturigas enim squod hodieque gymnasium Iac. Cuiacio losate, Iurisconsultorum coryphaeo floret) Ticinum , item &Bononiam Academias docendo Alciatus mirifice ea tempestate,vt dc ius ipsum scriptis editis illustrauit: eductis, velut verius dicam,gen itis summis aliquot iuris sacerdotibus: in quibus Augustinus noster familiam ducebat: quod in iislpus Iuris enucleandi vestigijs pedem ponere cogitaret. Vistilus item Zuichemus Frisius,princeps erat: qui Galliae Belgicae Praeses, negociorum mole scribendo, ut feliciter coeperat, abreptus est. His igitur auditoribus, ut imp , rator spolijs opimis, merito gloriabatur Alciatus. Antonius vero terijs, quibus proferri res solent, cessaturque aestiuis mensibus, ardente Canicula, Patauium, celebritate commotus, discendi gratia, dum se aestus Solis frangeret. secessit, mensesque octo ibi haesit, cum doctoxis auctoritate,tum loci amoenitate captus. Marianum enim Socinum,
minorem diligenter audivit. Quae quidem Socinorum s
milia tres continenter insignes Iuruconsultos edidit; Marianum majorem in Bar ptolemaeum, libris editis claros: quales I. C. vix singulos singulae aetates serre solent. Sic lim&Muciorum gens, quae totvna Prudentes Iuris emisisset, quot satis multis ciuitatibus esse possent, in caelum laudibus ferri selet. Idem ec Augustinorum gentis decus suisse, utplures ea Iurisconsultos, patrem, auum, proauu
330쪽
dederit, Annalium Celtiberiae memoriam euoluens,com ..peri Hie&subsecivis horis,quas alii tribuunt aleae intempestiuis conuiuijs, aut somno, litteras amoeniores libenter respexit: dc Lazarum Bonamicum, disertum hominem, Graecos etiam doctores, Faetellum,&Rom.Amasarum audiuit. M. enim Porcium Catonem admodum senem,G ce discere non erubuisse acceperat.Et vero sine his artibus, eruditisque linguis, historiarum, Antiquitatisque memoria, perfectum euadere posse neminem, dc saepe ipse disseruit, & scripto edito,ut posteritas posset exaudire, testatum reliquit. Decurso iam studiorum curriculo feliciter; Florentiam Etruriae metropolim, se contulit, cum . Io. Metello, Sequano homine erudiss qui cum ex studiorum, ut fit, similitudine,vetus necessitudo intercesserat dc Pandectarum Iuris ciuilis volumen immensium, Iustiniani Imp. iussu a Triboniano collectum: eiusque temporibus, ut creditur, priscis admodum litteris exaratum squi th saurus olim Pisis allatus est quantivis precij, religioseque a ducibus asseruatus, tanquam Apollinis oraculum consulitur cum Norica & nupera Gregorii Haloandri editione summa fide diligentiaque comparauit. Hic Laelio Ta urello, prUio dc diserto eius aetatis I. C. Florentiae usus est familiarimine; doctissimo item candidissimoque,&de litteris bene merito, Petro Victorio. Hinc doctori sui Alciati
vestigiis insistens, quod incredibile & ipse iuuandae foris, priuatimque Reipublicae,& Philologiae cupiditate flagra
ret, discrepantes lectiones, & emendationes, earumque rationes; illas quidem ex membranis antiquis , has a se e eogitatas, in eum libell um coniecit,quem hinc Emendaris num Iuris titulo inscripsit moxque non tam popularis aurae captandae, quam bene merendi studio excidere adole
scenti sibi, annos vix nato quinque & viginti, passus est. libello, si molem spectes, in speciem exietuo; sin
rerum utilitatem, ponderumque momenta aestimes sinuosis aliorum voluminibus anteponendo magnum enim
librum magnum malum Aristophanes Criticus appellabat : Domitius vero Piso libros the ros esse aeber: