장음표시 사용
13쪽
GENERALIA DE RETENTIONIBUS 5. DCXCIV. Transitio.
De humorum, ad corporis humani vitam ac integrit tem facientium fuga locuti, conVertimur ad morbos, qui
liquidorum animalium , aut copia, Rut indole peccantium , rerumque uliarum , Sanitati in senSurum, retentionem pro causa agnoscunt. Non minor quidem istorum, quam quos Pro riuuia inducunt, est numerus ; sed quae de expositis hucusque morborum classibus dο-Cuimus, ea, quamvis de re summi momenti ac simul ardui lahoris hio agatur, majorem dictionis Contractationem uobis concedent.
Cum vero de illorum, quae excerni debuissent, retent ne est sermo; meminisse juvabit, Obstructionum quidem sub nomine hanc in Scholis doctrinam huc usque pertractari soluisse. Interim quod latior nobis sit morborum, qui ex interrupta Secrotionum, EXCPE-tionum functione nascuntur, Significatio nec ea Sem. Per Obstructionem pro Causa agnoscat ; Retentionis nobis, pro classe horum adfectuum denotanda , prae-Placuit vocabulum. Quotiescunque scilicet humor uni-
14쪽
malis secretus, aut lege sanitatis , habitudinis, secernendus, qua debet ratione, nou abducitur: Retentionem id vitium VocRmus.
Etsi vero plerumque solidorum magis , quam pro
prio ex vitio humores Corporis remorentur a C Stagnent; - quam Vis non tum Simplex sit succorum, tam animalium, quam Vegetabilium indoles et compositio ; licet nulla Universi systematis corporei particula vel fluida sit, Vel Solida, separatim, ceu extra suum cum aliis et cum toto nexum considerari bene queat; - et non obStRnte ratione, quod liquores animaleS Hecdum SeCretOS, Pro retentis declarari , haud
licere videatur; primo tamen, ex ipso Principiorum, ex quibus humores animales s quousque hoc pernoscimus in conflantur, cohibita combinatione, Secretione ,
-- Secundo, ex liquoris Secreti, qui retinetur aut sistitur, indole, non iniqua Prorsus retentionum desumitur, generali S Saltem, aut quae minus forsitan ne aliae claudicet , divisio. Nunc scilicet aer , aerisorinis materia , nunc lici mor his Pidus Sero SUS, nune mucoso-lymphaticus , adipo Sus, puriformis , purulentus, nunc sunguineu S , nunc denique materiae heterogeneae retinentur; ac ideo retentiones generatim in aereas , SCI OSaS, muCOSO- mPhatisaS, adi OSGS, CVuentas, et in heterogeneas distinguimus. Pro ut vero , quae excernenda sunt. Aut citius , aut tardius Coercentur :ita vel aluta , vel chronica dici me retiar retentio. Majori S Vero momenti causarum ij. DCXCVIL 3 et hic
est ratio: ut quibus contingit, ea, quae Cancti eS, CAVAE corporis Sine damno Coutinere non pos Sunt, vel totiussi lematis ex Culpa, et quidem ntane ex nimio virium vitalium uigore retentio activa, hyPerathonica), nune ex inertia istarum retentio ΠaSsiua, adynamica) , Vel ex uitio, ut Vocant, locali retineri. Non raro morbi alterius imperio subnascitur retentio netentio sym-Ptommissa, Secundiaria in aut partis consimilis, ami-CRe, COOSen Sta fretentio consenstialis in producitur. Est vero, ubi cariSa retentionem in diacens , ipsam , quo e
occluditur, partem iuvadat et occupet releutis Pr, maria ).
15쪽
I 3 DCXCVII. Diagnosis di icultas. Signa quidem factae retentionis, ex cohibita liquidorum evacuatione consueta facile deduci posse, minus in arte versatis videbitur. Est interim , ubi satis ambiguum hoc de objecto reddatur judicium. Nee Etenim Omnis Secretio, eXcretio, Sub oculos mox cadit; nec leges earum ubique tam constRnte S sunt, ne Rhaliis aliquamdiu suppleri, vel ne saltem imminui, Vel et prorsus suspendi per tempus Sine damno majore queant. Quod si hoc forsitan contigerit quo tempore Causue aliae morbum aliqHem indu Xerint : retentioni hic adscribetur: quae tamen ipsa aut partem illius non agnoscit; aut ejusdem magis esse clus eSt. EXempla copiosa hujus rei in promptu Sunt. insensibilis transpiratio Don minus, quam Sudor, medio Sub fluxu haud raro supprimitur; circa quod objectum , si solo a frigore admisso seratur judicium, cum saePenbsque noxa sub gelu versemur; non firmo satis fundamento id innititur. Secretiones, excretioneS ViSCerum, Pulmonum , pancreatis, tunicae mucosae Ventriciali , in te Stinorum, saepe languent, aut non parum imminuuntur, quin retineri aliquid vel a longe quidem ex morboso phaenomeno Suspicari ValeamuS; nec ipso adeo in ictero, hilis fluxus omnis ex hepate semper, ut alvum illa non tingat, suspenditur. Saepe aliorum morborum sub adventu, Cauteria, fonticuli, ulcera antiqua, impetigines, profluvia habitualia morbosa exsiccantur ac disparent : quae suppressio haud raro magis inter morbi approximantis satellites, quam ejusdem inter causas, Dumeranda est. Non omnis etiam retentio a Ut tumorem in parte , qURm Obsidet, evidentem mox excitat; aut fluctuantem, compellente sub digito, per undam se manifestat: vel quod osseam in specum effusa liquida, distendere hanc nequeant; sed
interiora versus pressionem Suam magi S ex Serant; vel
quod profundis in locis sedem elegerint; vel quod
longo tempore a tensa quadam ctponeVrosi obtegantur; vel quod bursis, folliculis, aut hydalidibus involuta, stringantur nimis; vel quod sibi is cellulosis ,
a lympha coacta generatis, intel Secta Coerceantur, RChaereant immobilia; vel demum, quod, tenuiori parte prius resorpta, spissescant et pigre restagnent.
16쪽
f. DCXCVIII. Causae. - Congestis. - Infarcius. - Obstructio. - Differentiae. - Arctatio. -- COm-PreSSiO. - Colla Sus. -- COHCretio. - Contractio. - Atonia. Non prorsus inanem in eruenda relentionum origine Operam posueriant Veteres; nec eos latuit, cavitates a materia spissiori nunc Obstrui, reddi impervias Empli raxis) ; nunc membranis propria Crassitie aucti S ar
Ad vitalis interim rationes potentiae non satis re SpeXit antiquitas; atque hinc lardius a scholis superaddita fuit his causis spontanea cavorum contractio : Cui , Si Vitium contrarium , Don facile cum stynizesi confundendum , atoniani scilicet, aut vis vitalis inertiam jungamus; non iniquam nobis de retentionum originibus imaginem formabimuS. a) Obstructio vera, in venis ac in vasis lymphaticis, Vix unquam in arte Piis , nisi an eurysmate adsectis j. DLXVII.), sedem figit suam. Antequam vero talia Contingant tardior esse incipit in vase humoris de-Cursus; Colligitur ei Hor, Hut lympha: congeStionem di-
Sub molli fluidi lentiore , nec tamen penitias CeS- Sante, Obstruendus majorem in diametrum extenditur canalis , farciminis in modum repletur ; ac functio ,
quae libero a cursu pependerat, labescit 9 DLXXIII. :
Si humor, sic in vase collectus, pigrUm tandem sti- Spendnt cursum, densetur et coeat; quod Scilicet opus morbo Sum nunc Citius, nunc lentius absolvitur: in totum facta est Obstriacti. Obstruuiatur nempe canales partiumque spatia, Vel ubi corpus peregrinum his committitur: eXemplo globuli, pisi, subae, catheleris vel cereoli abrupti, tiarundae non Satis custoditae, narium, Burium, Urethi Hecavis, sinui vulnerique profundo intrusorum, pulveris terret, metallici , cum aere inspirato bi orichiis copiosius advecti , et cum muco istorum solidam in massam compacti; - vel tibi materia liquido naturali impervia, canalibus, cδVis corporis illabitur: offae, rei
17쪽
alterius, a pharynge, epiglottidis per rimam, in tracheam aut in bronchia aberrantis imagine; - vel ubi corpus
Compctetum per canalem minus cedentem , inertem
transmittendum , in eodem immobile defigitur : ut a cibi portione , ab osse grandiore in oesophagum de- PressiS , a polypo ex cordis, an eurysmatis cavo in
arteri HS CORCto, a Calculi S reniam in ureteres , Vesicae
in urethram, cystidis felleae in ductUm cysticum, cho-ledochum expulsis ac ibidem haerentibus contingit; vel tibi aliena specubus animalibus innaScitur progenies ' quod a vermibus , intestinorum Viscerumque aliorum in cavo nidulantibus , augustiorem in locum repentibus, Vel magnos illinc in glomeres convolutis fieri consuevit; - vel ubi viscus, membrana intima istius, per canalem sibi Continuum aut adnexum descendit, prolabitur: quod de utero, de Vagina mulie-hri, de tunica recti intestini, vesicae, inprimis muliebris , interna Dotum est; - vel ubi in se ipsum revertitur canalis : volvuli testimonio; - vel ubi liquida in spissitudinem , coagulum prona , aut quieti
diuturnae, subtiliorum resorptioni, urit Chemicae cor Poris Alterius Aetioni, aut morbosae secretionis imperio submissa , solidam in massam densantur et coeunt:
quod in muco , humore lymphatico , sinus frontalis , antri maxillaris, cavi tympani, tubae auditoriae, sacci lacrymalis, bronchiorum, in cryptis glandulosis invasis lymphaticis aliisque , praecipue Venosis , intestinati in tubo a collectis , exsiccatis hic loci faecibus,
in superficiebus secernentibus tam Viscerum , quam
telae cellulosae, a phlogosi correptis , aut modo quo-
Crinque, ut exhalantium, secernentium actio URSOrum
mutetur, irritatis, lacessitis, logum invenit. Obstructio, voluminis in parte adsecta augmentum saepissime non adfert; sed interdum adeo , PI OVecto sub malo, imminuit. Insignem saepe ad molem Vi-SCel R Spongiosa et laxa, inprimis lien et hepar, nec in conspicuos in tumores glandulae lymphaticae augentiar , et ab incautis Pro maxime obstructis declarantur; sed instituta in cadavere horum viscerum in jectio, majorem quidem vasorum hae in parte diametrum, ab omni vero in farctu, obstructione immunitatem Sube S se ostendit. Nec ubi illa manifestam aliis in parti.
18쪽
16 GENERALIAhus se reddit, tumoris igitur de leguntur ubique vestigia. Quo diutius scilicet, sine recentis affluxu liquidi,
gis haec densatur , siccescit , Re tandem B deo cum ipsius canalis lamellarum cellulosarum superficie interna concrescit, ut in speciem ligamenti, aut membranae spissioris con Vertatur. Est interim, ubi canales obstructi volumine augeantur et eXemplo ureterum, colli vesicae, urethrae , inhaerente a calculo ampliorum , oesophagi ab OSse Rut bolo, - intestinorum, Vermium a glomere, a Volvulo, vel a faecibus collectis turgentium.
Affluxum humorum non auget, sed tollit ad partem adfectam, simplex obstructio. Quod si venulae ad basin
tumoris ampliores et varicosae decurrant, ac interdum rumpantur; non ad centrum obstructionis, Sed in cute aut in texta celluloso vicino , Cujus necdum arteriae Obstructae sunt , ast venae debiliores profundiore a tumore comprimuntur, cruor Colligitur. Ipsa certe caloris Sensusque ratio, quae affluxus humorum in parte majoris et signum est et causa, in loco obstructo imminuitur ; nec aliter, quam si a Stimulo majore , VeleXterno , Vel a Corrupta demum materia intus stagnante oriundo, inflammatio inducitur ; et dolor circa partem obstructum nascitur, et cRlOP augetur. Verum
quidem est, telam cellulosam in parte Sana , quam corripit inflammatio, ab humore puriformi repleri,
ejusque cava obstructa sub aucti affluxus aspectu tumere; sed inflammationis emctus, non causa est haec Oba tructio: qua plurimum adaucta, et senSIS tandem,
et Calor, et functio partis, sub indurationis, vel ipsius gangraenae sub imagine , SuSpendentur aut Protinus peribunt.b) Diversos in modos membranarum, quae Cuncties
Componunt, aut cava corporis Vi SCerumque efformant,
augetur crassities; illorum inde lumen imminuitur, et retentio inducitur. Minor scilicet membrRnarum, CBnH-les et cava partium formantium, incremento, tumoribus resistentia opponitur a fluidis, Vapore, Contenti S, quam
Solidis , quae easdem circumdant , a partibus. Atqui
cum innumera has ipsas Cunalium cavorumque aliorum membranas, ex pluribus lamellis compositas Sub-
19쪽
DE RETENTIONIBUg I7 inirent vascula , et cum simul tot his glandulae accedant; ex in farctu, obstructione, tumore istorum, ipsius lumen canalis aut cavi imminuatur oportet. Sic tenuis illa tela cellulosa, quae intimam inter et muscularem Hrteriarum membranum jacet, ac frequentis sedem inflammationis constituit ff. CXVIII. CCVI. DLXV.),
nou raro ab humore in osseam duritiem tendente repletur; in tumores, abscessulos eleVatiar, SUO que Vi Rm
liquori claudit. Sic ab ipso puriformi humore ampla an eurysmatis interna superficies pluribus pseudO-mem-hranae stratis haud raro obducitur f. DLXX l.), ac ut paries oppositum vix non attingat parietem, densatur. Sic intestina inflammata, vel quemVis per Stim illum, ut per ipsos clysteres, clari quondam jussu viri continuo injectos , lacessita, similes frequenter P Seta domembranas interna superficie concipiunt ; et vel erronea in rctuum sub imagine excernunt, vel arctiorem ita
diametrum assumunt f. CCXLlII.). Sic in cynanchelai yngea, tracheali 3. CLXXlII.), densa saepe viam ad pulmones aeri Occludit membrana. Similia ad Pleurae , peri cardii superficies internas inflammatas 89. CLXXXVII. CCV. , sed maxime ad Collum vesicae urethramque 3J. CCLXVII. DXXXIV.), nec raro ad pharyngem f. CLXXVII , oesophagum et ventriculum 3. DCLXI .), contingunt. Est Vero, ubi vasa per internam canalis superficiem ludentia , diametri
capacitatem vel maxime imminuant: exemplo Venarum in recto intestino , circa collum VeSi Cae , in Urethra , Agina, tumentium. Alius ex eadem Cavorum Canaliumque superficie luxuriante, reluXHla, EI OSR, Ut Cel Rin, polypi, tumores alii, carunculae eXsurgunt, Re lum euillorum replent: quod in cavis aurium, Durium, Sint tam frontalium, Palati, Oesophagi, ventriculi, intestinorum, tracheae, bronchiorum, cordis ipsiuS, tum uteri, vaginae, larethrae, frequentius occurrit. c) Comserimuntur canales et CnVI ex Causi S me Chanicis , has in partes molliores et flexiles Agentibus. Hae scilicet Potentia non modo parietes canalium sibi mutuo apprimuntur; Sed saepe R deo VRSa, CRUR Vi SCerum , propria e Sede, aliam directionis ut lineam describant, urgentiar, distrahuntur in longum . ni clantur, tandemque clauduntur : exemplo uortae gibberoso in
20쪽
18 GENERALIA homine vertebras dorsales, lumbares, quou Sque aberrant, miro et Serpentino saepe ducta Sequentis. Non raro uterus in virgine rachitica, ex forma pelvis morbosa, positionem obliquam , futuro partui perfacile
funestam, assumit. Luculentissimum Vero malorum ex compressione orientium specimen habemus in ect , quam VeStes Arctiores, thoraces angusti, trabecia lue e X
ferro aut ligno paratae in vasa cutis , et in Viscera pectoris, abdominis, quid quod in foetum Utero COD-tentum, eXercent. Alterum est copioso in adipe, qui tam sub cute , quam in omento , me senterio , Cordi Sadeo ad basin , aut medio interdum in mediastino , steatomatis sub forma, colligitur; ac tertium in hydrope subculaneo, aut in aquis in tela visceriam Cellulo Sa, vel corporis in cavis diversis, stagnantibus. Specialis
compressionis ac retentionis ab ea derivandae argu menta habentur gravido, retroverso, prolapSO in Utero, et foetus in capite, Vesicae collum, aut urethi Am, Aut rectum intestiniam arctantibus; in ossibus fractis, luxatis, vicinns sibi arterias venasque comprimentibus; indurata, sciri hos a in prostata, et Urinas, et faeceS, et sanguinis e Venis haemorrhoidalibus refluxum continente; in magno glandulae parotidis, thyreo ideae tumore, quo et Sanguinis a capite reditus, et ipsa respiratio intercipitur; in tumore glanduloso vel alio, ductum thoraci cum aut vasa lymphatica coercente ; in herniis, ac centenis aliis in morbis, maxime chirurgicis. Stricte quidem loquendo, nullum est in Statu Sano spatium inter partes inane: et quod tale a morte comparet; hoc in vivente animali , Disi aliquo saltem vapore repletum, contiguos sibi parietes agnoscit. Vapor est aut liquidum aliud, quod partes vita in Structus, ne inter Se concrescant, impediat; ac Duilibi solidorum mollium tam exiguum elaterium est, quin remota distensionis moderatae, cohaesionis cum partibus Vicinis, ac Vitali inprimis potentia, in mutuos, quos densitas et forma cor cedit, rapiuntur amplexus. Maximum inter Viscera ca o instructa, ventriculus, - nisi cibo, potulentis,
aere, vel simili materia dilatetur, - coli Abitur; paries parietem, ingrato inediae sub sensu, hinc inde tangit et perfricat. Plenitudo vasorum est, quae, sub Vitalis integritate uigoris, suam corpori sormam, toro Silutem