장음표시 사용
31쪽
29 ipsum , si per artem hoc liceat , quantocius , NHi Cmedicis, rara ne Chirurgicis auXiliis ara ferendum est. Pro quovis fere lita more retento, suis e colatoriis, vel aliis, educendo. proprin quondam ac SpeCisi Ca remedia quResivit, ac nimis venditavit Antiquitas. Haec scilicet artis adhuc infantis desideria, pathologiae iterum humorH-lis , ac liquidorum animalium diversorum , Hlate JURm secreti forent , praeexistentium hypothesibus innixa , Bjorem Certe, quam par sciit, quondam hydragogis,emGienagogis . aliisque, hos vel illos humores ei iacentibus remediis auctoritatem concesse Prant. Stant quidem, quae hoc magis, quam nliud organon secernens CXStimulent , ac illius secretionem promoveant, mediCR-mina ; ast Vero non his modo in partibus , Sed universo magis in Systemate plerumque, retentioni S morbosae latet, nec stimulis specificis, localibus, sed habito ad morbi causas respectu reseratur Origo. Minyas nempe curationis momentum saepe est, reteritam ma-tCViam CilUCCI C , quam causam impugnare, qua illa retenta fuit; et donec id opus absolutum Sit , ViX sublato humore stagnante, mox Douus repullulat; Aut Sub majore, retenta movendi, expellendi, Conamines vitium retentioni contrarium, ac eodem S Re Pe m Ajus, Profluuium hoc vel illud, vix amplius Coei Cendum, Pro VOCritia P. Non paucae retentiones, vel Rcum, Vel cultrum Chirurgicum satis promptum sibi vindicant; Sunt tamen aliae quae manum chirurgi vix non Sem Per reeia Sent: tra morum lymphaticorum, articulari Um,l hydropi S SQ ccati, ovarii, exemplo; quos Sectio, et
pnitim Sequens hanc taediosa stippuratio plerumque exasperat, Vel plurimum praecipitat.
32쪽
S. DCCI. Naturae oeconomia. Qualiscunque sit orbis terrarum vetustus, et incolarum , quo S tanquam illa nutrivit et alere Continuat, quantus fuerit, et in hanc usqne diem quantus sit numerus; nihil lamen de suis divitiis communis illa sparens hucusque amisit; sed quas , prodiga in suos, indulsit , - quas hi avide rosisse , divisi SSe CONSUm-PSisse , atque in semetipsos convertisse Videbantur :ha S , aut a Vi is , aut a mortui S restitia in S, moX Rmplectitur, approximat, recomponit; e X quo, rnPtI, sub forma longe diversa, prodierunt, regno restitiail, et futuros similesque, vel Alios in HS HS COH lunat, redintegrat, disponit, ConSerVnt. Cum vero haec de fluido illo elastico, transparente, l
rabimur utique, illum tamdiu elementi nobis sub specie venisse, nec sua in principia dividendum denuo que componendum apparuisse , donec recentior clie-
33쪽
3Imicorum industria utrumque , in magnum rerum Phyaicarum, medicarum spIendorem ossicere didicerit. f. DCCII. Aec atmos haericu S. Ea quidem, quae aerem atmo Sphaericum Constituunt, principia, azosseum , Ox Ceuium , et, eXigua portione , Carbonictim , Ut VoCant , praeter Phrsicam potestatem , quam diu jam novimus , si Chemicana, attractionis se ilicet, combinationis , deco mPositionis illam , ac multiplices istorum effectus. in Coi Porn e Xercent; sed his omnibus subjiciuntur et illa. Hac nemperntione, GEc atmos harricus, Sui Dranc partem quntem cunque nobis ipsis impertitur ; ae eadem spoliatus , aliam mox induit Datiarum; nunc vero nostri S enndem a Partibus recipit, ac pristinum illico habitum assumit.
f. DCCIII. Eiusdem Prinomia in Partibus hominis. Atqui ipsis animalium in partibus, tum solidis, tum fluidis , singula certe aeris atmosphaerici principia g. DCCIl. 3, praeter illud, quod hunc ipsum domi
Datiar a C fluidum Conservat, caloriciam. et illiad, quod CUm Oa gene Combina tiam, aquam largitur, hydrogenium , Continetur ; nec mirum alicui videbitur , haec ipsa principia , sub variis positionibus, po 8se eVolvi , inter Se coire, ae aerem atmosphaericum, in ipsius corporis humani penetralibus Compone I e.
f. DCCIV. Origo Maria. Ne0 30la certe putrida, vel alia sermontatio, magno huic operi praefigitur; sed varia quoque particularum
animalium combinatio, amnitus reciproca , nunc illiad, nunc istud aeris atmosphaeri ei principium liberat, excludit, novitetque cum aliis componit. Cum vero caeteri humores , qUOS OrgΘDR SOCernentia plorant , et quos vasa resorbentia partim reasSM-miant, modo Varia principiorum, Communi ex alveo prodeuntium, Societate, mistione inter ses disserant; d bitari amplius non licet , S quoque quod Vis , Series Di formem materiam , non minUS SECUTHi , qHRm SURin principia de componi , ac demum resorberi. ille nempe aer atmosphaericus , quem cum ingestis ven-
34쪽
triculo , intestinis pommittimus, enormem illam ne Pisormis materiae quantitatem , quae hisce in cana libris, nunc illico evolvitur, nutic, minime explOSA, reje Ctct,
citissime disparet, largiri haud potest. Nec primis aviis aerem in massam lita morum communem trunSi Γρο,
aut in ista, sine totius in tot illi, subsistere dicendum est. Atqui , Vel Sine omni laesione e X terna , et Sine Praeviri putredine , - quid quod sub statu salutis integerrimae stat in Pi,cium uesica natatoria) haud raro inflationes aereae , Vel Beri formes in corpore animali DasCantur. In tubo hominis cibario tres hucusque fluidi elastici trans parentis species, Carbonica nempe , azo tkα, et by drogenia, repertae fuerunt: quarum Prima, ventriculum , tertia vero , crassa intestina potissime occupiaSSe Srint visae. Saepe tamen, vel quod loco non Opportuno haec contingant ; vel quod in canali , quo expelli evolutae materiue deberent, hae nimis rem Orentur; Vel quod eadem mctjore, quam PRP est, 'trictu titate evolVuntur: statum morbosum, in quem hic inquirimus, Indriciant.
Est vero hic, meumatosis, vel aeris almosphaerici in telam corporis cellulo Sum, vel in Caviam Organi Cum introductio, Susceptio, expansio; vel uvidi qualiscunque elastici in istis evolutio, Secretio, et Plerumque cum partis halituosa inflatione, retentio. g. DCCVΙ. . ecierum consideratis. Nunc scilicet es en atmos haericus in telum cellulosam subculaneam, Vel aliam, Per continui laesionem, aut Salis manifeStam , nut Vero ambiguam , introducitur: emPbSema a uuluere Puncupatur. Nunc nutatim alitid elasticiam diversis in locis, nec Cerebro flaidem,
potulentis ingestus, per enema , vel certos in fines injecitas, Vel gas quodcunque ex iisdem, vel aliis emateriis sermentantibus, aut etiam efferve Scentibus , hie loci evolutum, aut morbose secretum, Meutriculum,
35쪽
PΝqUMAT Osis 33 intestina, cauum abdominis, uteri, vel febrili et acuto sub morbo sine te oris musin, Vel Periodico, vel modo hinc inde flatu lentia vaga , vel peculiari cuidam loco 'ixum, constantius et longius in tempus, sine febre primaria tympani tisin distendit: Pnetimatosin intei inalem , abdominalem , titerinam CompellamuS -; et cura nulla pars corporis , in qua talia non contigissent, habeatur, quid quod pluribus in locis simul aliquando uer colligatur , subinde vero alio cum morbo , in primis cum hydrope , hic idem comPlicatus incedat; a
sede maxime nomen Cuivis ex his pneumatosis varietatibus coDceditur. Nunc etenim haec succedunt in
cavo cranii, in dura matre, in pia me ninge, Plexu choroideo, in oculo, in oesophago Vulnerato, in tho-PBee , Pleura, med instino , in ptalmone, peri Cardio, corde, ipsis adeo in Vasis, tam Sanguineis, quHm lymphaticis, in omento, mesenterio, vesicula fellea, in Scroto, nunc aliis in partibus, quas, prout ad morbi cognitionem magis faciunt, Speciatim considerabimus. Singulae autem praeia mutosis species, Vel locali, ut diximus, ex vitio, vel totius culpa Systematis, atque tune vel ex aucto nimis pneumatosi S energica), vel ex depresso virium vitulium tenore pneia malosis adynamica), neruorum inprimis influxu morboso, - utroque Vero in CASU, EX Pution Um chemicarum mutatione,
descendunt. idcmicae adeo pneumatosis exempla in fustis medicorum adnotata fuerunt, nec fraudulentae, simulatae , vel et ad morbos sanandos , se a medicacpneumatos is casus deficiunt. S; DCCVII. Pneu malosis inaumatica. eum at osse traumatica si externis a paPtibu 9 Orditur; earundem, vel sensim totius corporis intume- Mentiu e St, Cuti concolor, elastica, gravitatem haud inferens , Sub marita crepitan S ; in eX pansionem , propagationem ulteriorem vel maxime nitens. Si ab internis exit hie morbus , nisi extras tandem se prodat, signis fide dignis destituitur. Vulnus cutianeum , mu-xime obliquum, loco, cui tela cellulosa laxior subest. aut viis aereis vicino, inflictum, - vel modo cutis Attenuationem, dehisceutium fibrarum, insensibilem licet,
36쪽
dunt. Haec loca aer atmosphaericus intrat; eadem, a Calore rarefactus , ob collapsas tamen vulneris oras
redire impeditus, pervadit; per spatia cellulosa in longum et latum divagatur; ne, donec decompositus
nRturam mutet, ct manibuq Compressias, crepitat. Si C, modo Certe nctus eoSo, lanio, animalia mactata, Ut pellem eorum a Carnibus facilius separet, Cum unima
Propria , saepe foetente inflat. Pingue ciendos ad boves, jam Veteres eosdem inflabant; nec deest inter recentiores , qui hoc experimentum repetierit, et qui
lac ipsum Vaccarum hac ope ad auetiam ObserVRVerit. Sic a castratione, Ber receptu S, totius Corpori S PHeu malos in induxit ; rit etiam me sente Pirim, et Venne, Et
cor ipsum denique aere plena fuerint reperta. Post vulnus penetrans in Pyragis frequentia , etiam maniarim Pedumque, em physe muta. Ex dissecla asper u nrteria, et ex fracta Costa , emphys ema universale. A tussi phthisica , stupendae amplitudinis tumor aereus. Λtussi convulsiva pogi mensem Vehementissima, trimo Pad tracheam , aerisormi materia extensias, res Pirntio
difficilis sibilansque, et universi mox corpori S em Phy- sema. Aliquando aer per ipsos pulmones dissusus observatur: quo in casu difficillima respiratio per periodos
inaravescit, utque suffocationem mirantur.
Sed et absque vulnere conspicuo , similia Prorsus Contingunt. Α magno pondere Vertici Superimposito , tumor hune corripuit elasticus crepitansque , put Vinaris ad instar elevatus. A lapsu in latus Sinistrum, pneumatosis oriebatur , primum in hoc, deinde in omni corporis superficie , ita ut aeger omni momento de suffocatione periclitaretur; tota enim superficies telam
cellulosam habuit ad minimum septem polli ibus turgidam. Sub partus labore aliquando emphysem Atanascuntur; quando aere in pectus ducto , Capiteque retrojecto, facta , ut videtur, laryngis . aut tracheae interna laesione , ille subintrat. Sic, sub tali positione, primum, jugulum, dein facies, caput, et corpori Spars Superior in partiariente ab emphys emate correpta suerunt , post duodecim dies dissipato iterum tumore. Α percussione costarum violenta. ubi nec costae fractura , nec alia laesio eXlerna comparuit, mOX tantus
37쪽
ad partes corpori S Supremas exortus est tumor; ut et album oculorum turgeret, et collum , et pectus dolerent, tussisque Urgeret: qucte in mea Symplomata, Ut priore in exemplo, Vel sponte abacta fuerunt. Ab instrumentorum C iam flatra exercitatione, Apud inexpertos, genue dolent tumentque ab aere cellulosam in
O. DCCVIII. Pristumatosis montanea jebruis. Sed ipso sub febrium decursu, quin gangraena has
circumdet, praeumato sis interdum occurrit. Talis anno
1 89 in Italiae loco Bobbio vocato, epidemica febris fuit, cujus exitum frequentius emPhysema notavit. Similis quondam anno i 772) in Germania grassata est.
Subito nempe in febre regnante nascebantur emPb- Semiata, nunc Bd genua, ni DC ad faciem, Collum ; aliquando etiam totum ad cor pias. Aspectus orni horridus; artus vix ades dolebant, 'triam rigebant. Palpebrae Saepe ct tumore , prorsus Claudebantur; labia hiabant; ita fit similia hoc in morbo, ne in Austria quondam vir Clarus observavit, ae Sub emphysematis Domine descripsit, occurrunt. In ipsa Peste, Post moriem tamen , emphys emata de Scripta fia errant. Iu cynanche, emphys ema ab egregio Angliae quondam medico descriptum fuit. Venaesectio fiebat ; vesicans ponebatur ; versus octavum tamen diem, ad faciem, nucham totumque, precipue dextriam , Pectris, DB-Cebatiar magnum, Sonitumqtae a perCUSSione reddens, emphysema. Ex febre suppressa , Univer*i corporis et Penis nisectem physema in puero describitur. In bobus, a dysenteria epide mica adfectis, familiaris est pneumatos is, non tamen univei salis, hippi atris probe nota. Diversas ea dorsi lumborumque partes obsidet. Si manu haec pars prematur: dolet animal, et pars ita tractatu edit A Dum leviorem. Sectis istorum animalium Cadaveribus, Pulmones reperiuntur emphys emate distenti. Quinquies virgini, sub accessione febris tertianae, ventris rumor recti currit, ApyPeXiae vero tempore subsedit. Cum erysipelate emphys ema in Clinico Instituto kVircebra monstincessit. Simplex adeo Corporis refrigerium, ad PDeu-matos in , in qua mnmmae adeo sororiabant, OCCASiOnem porrexit. Summus quondam in Patria cliirurgus ,
38쪽
em physema a mento ad collum descendens, et, a digitis compulsum, reSonuus, descripsit; qia in ulla cHuSa, quam quod aeger tres integros Per dies aurae frigidaeae humidae expositus fuerit, pateret. Ad scrotum frigori expositum emphysema describitur. f. DCCΙX. metimalosis iubet Osa. Tu mores Dentosos aliquando inter tendines et sub periostio nasci, qui per vices uecedant et membra disrumpant, jam Graecι et Arabes adnotarunt. Flatum in ambitu corporis furiosum vocavit Cluvias quondam Mantuanus medicus. Stim mi pridem medici germani
observatio est: in s pntia corporis, quae purie S Cohaerentes intercedant, itatus non Dian stantia, DUDC SOlOS, nunc Sero junctos irrumpere, illis itae inclusos, ex tuberantiam oliquam, vel tumores partiari re: ita ut, Sub
cutem undique delati , intumescentiam illam corporis generalem , quae interdum subito invadit, cutemque distendendo, a subjectis sedibus aliquo usque elevet,
Producant. c. In mus eratorum externorum invicem incumbentium spatia ferri statias, illic quoque Prominermitas, quamdiu haerent, spasmumque flatu lentum simul procurare, ab alio fuit animadversum. Tumor ad omnes quidem partes subinde in hysterivis, sed ad tibias
praecipue Orithar, qui non, ut oede muta, Vel SUS UO tem,
Sed matutino tempore protuberantio P est, nec digito prementi cedit, aut vestigium ullum retinet; eae ter uni autem oedemati in omnibus similis est. D Hanc pueri malosin, Cham Ptyalismo in hystericis alternus se, et ab his solutam, Suppressis Vero reverSam sui S SE, Vir Celebris adnotavit. In puerpera interdiu, Sub ipsa abdomitiis superficie , tumores, varia magnitudine discurrentes , ne C Sine Strepitu sese dilatantes, Sub vespera Vero ex Bne Scentes , de Scribuntur. Aegri , a juventute
sua, dum ab alio, vel manu, vel brachio rudius attrectabatur, quamvis id fieri conspiceret, vel Sciret, ructus mox quam plurimos propellentis historia exstat. Nos ipsi, triginta abhinc annis, Bruchsaliae. virginem causidici filiam, conspeximus, hystericam, fortiter ut parens credulus putabat, a daemonein convulsam. Collum hujus aegrae, antehac te uiae, palaea inter minuta
turgebui adeo ; ut ipso cum capite, ad pectus usque,
39쪽
ΡΝEUMATOSis 3 Unam quasi columnam crassissimam simularet. Ubera, licite virgini antehac non magna, stupendiam in modum Aiacta, et durissima fuerunt. Saepius in hystericis guttia P et colliam, aliquando ex Uno modo lutere, intum Hisse, iterumque Sat, cito subsedisse, animadvertimus. Virgo nobilis Vindobonensis , consilium DOStrum efflagitans . postquam diros ac diu tornos abdominis dolore S paSSa esset, mediis sub choreis, cum saltationi S
Confia SH, explosit. Eo Vero a tempore, haec ipsa, totieS ne aliquam corporis Sui partem perfricaret, Vel alterius manus perfrictione Utebatur: mox flatus sibi ad ventriculum resonare persentiebat ; qui flatus magno dein Ciam fragore per Oe Sophagum prorumpebant. Virgo lineo, ante huc a chlorosi adsecta, usu vero chalybis restituin, parum nunc Palloris nobis obtulit, monstruis modo parcis instructa , spasmodicam saepe faucium constrictionem patiebatur: fluorisque albi vestigia accusabat. A dolore quasi rheumatico, Vehementer Pringente , saepe illa partes , quae dolebant , perfricare cogebatur : qui membrorum cruciatus, a per frictione, explosis pluribus mox flatibus sonoris, illico cessabat. Quare satus sibi ex ea Parte, quam PerfriCutSSet, MC-nire, firmiter infelix asserebat. Ructus Regi R. pro Voliantate eXplodere non poterat; nec plures ea flatus Per unum, qUum Blii, conStante tamen cum levRmine , reddere solebat. Obstructionum in ventre , quidquam tumidulo, nulla fuerunt vestigia; explosi ructus minime foetebant. Ciborum appetentia somnias irae nuturni e S ne JUe tanquam sub hoc ultimo , dolor ille ne ructus
Begrum molestarunt. Α nucis vomicae tinet uru , Permen Sem Symplomnia Cessaverant ' redeuntibuSi ero
nunc iisdem , medicina haec opem lalterius non tulit. A corticis tinctura Cum opto , morbuS HUgmen trina habuit. Altiore loco Data mulier , quotiescunque sibi Crines ac pilos pectebat, trahebat, quacunque demum in parte hoc Vltimum tentabat, copiosos moX Tu Ct HS ex ventri Chalo Cum impetu excutiebat. Tum dictae vix virgini, tum alteri feminae Viennensi pulsus ad Cui postangi, quin Plure S Sonorosque mox Practus eXplode Tent,
non potuerunt. Simile exemplum vir quondam celebris
40쪽
38 PNEUM ATOSIS Ramburgensis adnotavit. Duodecim abhinc annis, mercator Vindobonam, nostrum Consilium petitur US, BC-
cessit. Vir hic quadragenarius longiore jam tempore hypochondriasi laboraverat et flatibus. Quoties veroni, istis angebatur : mox mantam ad caput , Seu R dossa parietalia , quibusdam tumoribus non mRgnis, sed duris, obsessa , ferebat. Hos Vero tumoreS, Clim digitis, vel ad murum, fortiter comprimendo, CentUm, ducentosque adeo si tus per anum, n tanquam Vero Peroeso Phagiam ructus, magna cum violentia explodebat; quod praestare non poterat, quin Sibi dicto modo captat comprimeret. Senatoris Russiae uxor, cum juvenises Set, taenia laboravit: a qua, radicis polypodii maris, ac salis amari ope, Blvo fortiter purgata, liberata fuit. Ante haec vero dolorem in brachio sinistro, quasi rheumaticum , persentiens , cum hoc sibi brachium perfricuisset : contigit mox ructuum , Regrae ante lingin Solitoriam, Sonora explosio, evanescente illico brachii dolore. Ab eo tempore, etsi taenia, qua pridem laboraverat, omnis fuerat exprils n. Dec ullum aegra vermis
hujus symptoma obtulerit; mox od Calvariam, moX
in facie, ut plurimum vero ad jugialum, dolores per- Sensit: qui, suscepta partis dolentis perfrictione, illicoriactus copiosos excitabant, his cum fragore explosis , evanescendos. Copiosa nobis, in haec Durae mugis attentis, ab eo tempore , similis naturae exempla obvenerunt; ac non ita pridem virginem Potro olitia nam nobilissimam, aspectu robri Stam , pertractaVimus: qUBC ad ubera, et totum ad Corpus, artubuS Non eXCepti S,
Saepe mirum quantum intumuit, a flatibus simul vix non suffocata. Quamprimum vero illa, hanc vel alteram partem perfricaret: flatus illico permulti, cum levamine, per Oes Ophngum Assurgebant.
Diversis omnino in morbis, Corporis, Rut et Viscerum internorum ad superficiem, haud raro P dictaenae
oriuntur : nun C sero, mox re Sorbendo, graVid He; DNn Crid aspectum quidem vacuae, sed certe maleria ueri soromi, necdum Chemice examinrita, repletae. Variolae sili-