Loimographia, in qua graves quaedam arduaeque quaestiones, medicorum quorundam ignorantiam et errorem in curanda peste detengentes, explicantur: symptomata omnia, quae peste laborantes inquietare solent, enumerantur: contagionis quoque natura et caus

241쪽

esse, ratione enim tepiditatis euadtin iniucunda,ac administrari ventriculo non existente famelico, tunc enim expultrix magis viget. Verum si superfluitates sunt crassae nimis&viscidae praedicta vomitoria susticere nequeunt, ebiliora enim sunt aquosa tantum ac tenuiarciiciunt atque expellunt, crassa vero,viscida dc lenta relinquunt,ad quae radicitus exturbanda praestantissimum est antimonium probe correctume praeparatum, quo vomitus prouo cari potest, omnes enim prauos succos in ventriculi cauitatem allicit, ac postea expellit, quod alia medicameta non aeque cito ac promte praestare deprehenduntur, Verum accurate habenda ratio est virium

ac aetatis, nec non humorum inventriculo abundantium t aetas tenera& infirma, viresque languida id non ferunt: Sic etiam qui stomachum habent debilemvivacuum: quemadmodum enim omnis sine cibo vomitus molestus est& laboriosus, ita antimonium, ventriculo vacuo existentes, exhibitum maxime noxium est,quod inprimis hic obseruandum venit,contra imperitos chirurgosi barbitonsores , qui indifferente nulla habita ratione aetatis, roboris virium,ac cmperamenti, nec non diaeteticae consuetudinis, caeco bruto iudicio exhibere quouis etiam tempore id non verentur, qui-

242쪽

dema die miscrupulum usque in substatia. Notus est nebulo quidam chirurgus in vicinia hac, qui omnibus ad se venientibus id exhibet moristifero saepe experimento. Rationalis medicus non exhibet id nisi omni biis paribus, quidem dilutum eius seu insu- sunt in vino bono, maluatico, falerno, vel etiam vini spiritu ad grana vel linam ii quinci; Tutius enim est dilutu qua substatiam propinare. Et acetum vel spiritus vini in ligne eius cor, rectorium est, quod expertus in meipso sum aliquo es. I aque mere vanum est & friuolum, quod quida antimoni piae parati sum aegrotis dosanis dissuadent, siti fragia masis blandient quam critat mationesque veras proferentes.

Non decet 1iedicum Philosophum verum nimis subblanditi tum propriis tum aliorum affectibus ac iudiciis Antimonii usum legitim uni, a clariis misis dicis ii probatum nisi ita-

uenissem, considenter nimis agerem, si proprio iudicio,experientia autoritate niterer antirnaonium cs udum exhibere, nec probe praepa' paratum imposiorum est , non naedicorum: probe antem praeparatum tunc est i in spirith ς senicalis ab eo est s*paratus. Ela IO Arabs, qui Galenum annos supra feres,centos secutim in epilepsia citra pericli Lim id exhibuit,& in mania ac hydropili mos. bisq; contumacibus iudie usurpari solςt.

243쪽

Hieronym. Captuaccius medicua Patauinus lillustris in arthritide dc schiade probat -

sum antimonii. Verba eius haec sunt in practica medicina tractatu de arthrit. Non improbatur vomitoria, unde in pertinaci arthritide&Ischiade uti possumus antimonio. Idem a.de melancholia ait, materiam me ancholicam saepe adeo esse c6tumacem,Vt me dici antimonio uti cogantur, ct quandoque veratro albo. Regis Daniae medicus Petrus Seuer in rotulas cum diamargarito vel diatracantho calido id densabat,atq; ita exhibebat Iacobus Taber-n emontanus medicus Vormatiensis insignis intraci atu suo de aquarum acidorum fonti uina viribus&differentiis cap. s. sum antimonii commendat ac praecipit. Verba eius vernaculi asstribere placuit,quae babentur pag. bo.

ille. Petrus

244쪽

Petrus Droetus Medicus Parisiensis vomitum in pr cauenda peste antimonio prouocandum praecipit intra es: quem scripsit de peste, hac tamen cautione, ut, quo facilius, minoricum molestia vomat,qui id sitim serunt, superbibant una atq; altera hora post deuoratum vomitorium iusculum pulli gallinacei,idq;quoties vomendi desiderium praesenserint, semper repetant. Haec Droetus.

Henricus angouius vir nobilis iteratus,&fanitatis conseruandae studiosissimus in libello suo, ad quem lectorem remitto, de sanitate conseruanda, usim antimonii singulis mensib. commendat,ac solus se eo usum felicissime indicat.

Haec eo lubentius testimonia citaui, ut planum fieret tantos viros ab eius si non abnorruisse. Et possem plura proferre non reiiciendas opus es et. Fatui igitur sunt, ac nimis alienis iudiciis ad- blandiuntur, qui sum eius sic ex affectu magis quam ratione plane proscribunt. Si enim in morbis contumacibus, ut dictum est, eius usus conceditur, nihil vetat, aut prohibet, quo minus in contumaci alui constipatione tempore sanitatis,quo vires maxime constat, eo uti liceat, aliis praesertim purgantibus deficientibus. Porro in antimonii defectu accipi debet interior nucis peregrinae istius Indicae ex noua Hi a

245쪽

Hispania ad nos apportatae, medulla, quae, licet non minus ori grata si,quam avellana aut nux iuglans,vomitum tamen potenter concitat estque remedium non aspernandum,ut quod nulla indigeat praeparatione , semperq; possit esserraesto. Oleum quoq; ex nucibus his recentibus expressum ventriculum .intestina sine noxa expurgat,quod pauci hodie obseruarunt. Huius vero defectum viresq; supplere pos sunt nuclei quinque aut sex palmae Christi ricinum vocant,aluum namq; deturbant,vicissimque vomitum proritant cauendum tamen ne dulcedine illius cibi capti plus iusto deuore mus,ad hypercalarthasim, id est, violenta purgationem ac deiectionem moueamus, quod tamen errori sumentis,non praescribentis vel monentis est ascribendum. Sic usu venire selet, ut quibus antimoni insusum ac dilutum bibere praescriptum est, in separando liquore sic ab an-ximonii substantia, incaute huius portiuncula illi permisceatur , unde postea vehementiores solent excitari motus retorsiones,quare purum dilutum bibendum Finito vomitu aeger ventriculus reficiendus est multum cito nutrientibus,ut carniunt delectarum iusculis,&α

246쪽

Σir. I g. AL erantia vel manifesta qualitate veneno sim contraria, ut caliditate, frigiditate,&c Vel tota forma&substantia, illa respiciunt cordis complexionem, haec eius proportionetu&substantiani. Commiscenda autem sunt frigida calidis si corpiis citidius. calida frigidis, si frigidius corpus cst praeseruandum. Calida sunt tum sinapii a tum composita. Simpliciis int, angelica, carduus betaedictus, cortex de senacia citri dichamnus,gentiana, tityrrha, Scora onera, quam aliqui pro secreto habent galega, id δε rutha capraria, uaelissia be-tonica,pimi mella,guia iam, saltas ras, quod adianirabile quidam dicunt Zedoarta,rutha,flores calendula absinthium, cabiosa, c. Haec a veneno praeseruant scidorem l proritant vel decocta tepideq; sumta, vel in electuarii consistentiam tabella ue redaci a vel etiam infusa macerataque in conueniente liquoie. Calida corinposita sim diam oschus, gallianaos liata,vi magnae antidoti, inter quas nullis aliis cedunt theriaca&mitridatium, datur aut a scrupulo uno ad drachmam unam, liquore conueniente. vi sunt aquae distillatae, buglossae, borraginis calendulae,rosmatini, tuaioratiae, rosarum, absinthii, violarum, acetosae,hyperici, scordit,iuniperi, tormentillae,i similium. state 5 temporibus calidis cum aceto vini&aqua rosarum diluuntur felici successu. Verum

247쪽

D E. a verum de theriaceti mithridati edit ibitio inc inter praeticos disceptatur, an sc febre pesti lenti iam actu correptis ad ciendum sudores sit exhibenda 8 Praestantissimorum medicorum omnium consensius est, theriacam in curatione, febrescit.praesente&aestuante, inutiliter exhiaberi.

Ac cum autolitate experientia hic consentit de ratio. Quia enim habent formam magnae activitatis, inprimis theriaca, vehementerque calefaciunt, calorem etiam febrilem augent,

ex caliditate cordis schetica faciunt hectica, quod ex insigni praecordiorum icctoris inflammatione, de qua post illorum stinationem aegri conqueruntur,colligitur. Vnde theriacam

S magnas antidotos Avicenna probat in prae seruatione, in curatione vero alterantia saltem

frigida, quia ipsa febris est calida, venenum etiam pestilens calidum Theriaca enim ante kb impestilentem exhibita, facit ut homo vesnon corripiatur, vel correptus non ita laedatur. Vnde recentiores medici Avicenna sequuti nunquam vel saltem in quantitate exigua, non

admouendusiadore, ut multi lethali hodie faelitant experimento, sed ad hebetandam extinguendam l malignam putredinem, post venae sectionem , admistis frigidis .exiccantibus siccis,aliquando imperarunt. Et ipse autot libri ad

248쪽

' ra PESTE. ad Pamphilianum non exhibet, ut malam an guinis qualitatem per sudorem huius vi eliciat, sed ut eam ex inimica esliciat amicam. In praeseruatione igitur, sicut m pestea ν; ., h. -ς istςntri sed sine sic bre, certum est antido

uni utramque valde utilem esse Tutos nos

, id iii reddere ab aeris noxia theriacam,ipse quoque Andromachus dixit Galenus in a. r. virtusque libri de antidotis, theriacam in una tantum re, viperarum sic morsu, mithridato praefert, in caeteris omnibus hoc illi non cedere,imo praestantiorem in plaerisque venenis aliis esse assirmat. Autor libri ad Pisenem instat ignis purgatorii cuiusdam scribit theriacam legitime sic.& tem pestiue usurpatam secus enim venenum d ipsa

est corporum nostrorum vitia expurgare, putredinem futuram arcere, praesciuem amouere, videlicet exiccando ab amendoq; redundantes humorcs,attenuando crastas, Calefaciendo

figido concoquendo crudos, dissipando ma

Quae cum perficiat in sanis caliditate non conspicua nec noxia, merito commendatur fanitatis tempore ipsus usus, si iuxta medici praecepta sumatur Germani quidam medici sere soli heriacam in curatione exhibere audent, forsan quia compererunt, medicos Septentrionem versus, quod ipse vidi, eam usurpare, vel quia compererunt in sudore Anglico cana

249쪽

p rosuisse, unde existimant in alia quavis peste eam prodesse,sed errant. Sudoris enim Anglici virus in seros praecipue,tenui atq; aquosa in laceret sanguinis substantia,argum et est, quod sudorifico pharmaco pestis tempore eo correpti percurentur, pessimeq; cum iis agatur, nisi continuo ad animi propemodum deliquium usq; sudent. Praesens vero pestis in cras Itore sanguiniesubstantia figitur,unde sudorisco medicamento non protinus etiam exturbatur. Hactenus de alterantibus calidis: sequuntur frigida, sunt que bolus armeniis, terra sigillata, vinum granatorum, fantala,hiac nthus, corallium, a garitae,camphora,acetostas citri,acetosa, lac acciosum, succus quinquefolii, acetum, rosae,rNymphaeae flores,dec. Verum attendendum in his medicamentis prae no miscendis calida esse frigidis stringentibus ab semper contemperanda, ut antalis, coralliis, terra sigillata, haec enim astringendo calidi innati dii lutionem impediunt, quam callidiora eslicerent.

Sequunturpraesimantium quoruncam pro lacticorum , implisium es compositorum,autoritate , ratione es expe rientia comprobatorum, scriptiones.

250쪽

I Ethtoaca&mithridato dictum est, lea

incompositione cum his sequenti mil-

centur modo.

Recip. theriacae opi drachma una, pulucris radicis angelicae drachma semis , oh af men scrup. i. dissoluantur in aqua angelicae scabiosis sing. unciis dual, fiatq; haustus. Recip. conseruae rosiarum unciam unam bu- glosia unciam semis,thecizacae, mitridati m-gui drachma ij terrae illatae, boli armenilingui. drachmam semis Spiritus victrioli scrupulum. Cum sirupo acetositatis citri fiat electuarium.

praestantissimum prophylacticum est ieiuno

ventriculo mane praecipue sumtum ossis iuglandis quantitas. Aliud, ratione experientias multaprobati I nu , sibnobilissimi quidam Damae proceres ac minus ustissubito; inm ero altos peste liberarunt. Recip. radicis angelicar,tormentilla, enulae, baccarum lauta recentium, singui uncias h. gentianae Zedoariae, singui. drachmas quatuor, croci drachmas 1 Succi ruthae

iacias iiij. Cum succo iuglandium viridium sussciente coquantur in lectuarii consistentiam addito melle ad uncias iiij. Hoc praeseruans publico sum tu dignum est, ut in oninibus urbibus praeparatum habeatur. Paratur enim facili sιinatu A ud