장음표시 사용
251쪽
xat,in qua multus sanguis ex uniuerso corpore trahitur, ex q ua frictione mediocriter usa is parum resoluitur, caroq; ab eo gignitur.
Vsus ob iὰ huius fitctionis apud mulieres, ut his pinguescant, ibi est assectatissimus, ea siquidem de causa molli a cibo frictione hae
utuntur;ut ex attractum alimentum non dissoluatur, sed i camnem, vel adipem .ertatur. Secunda frictio, ua mollis est medio criter, atque multa,multum attracti sanguinis resoluit, & euacuat. culaneos multoplus meatus aperit,&laxat, ex qua corpore multum tum vacuato,tum laxato,tertiam frictionem, duram, mediocriter moliuntur,ad sistendam resolutionem ac vacuationem, atq; ad cutim densandam atque firmandam. Duro etenim asperoq; panno e& caprina lana cotexto, cutem parum vel me3iocriter omnium corporis partium fricant. Apparet itaque illarum frictio num usum non esse pro vacuandis corporibus omnino sperne dum. Citerum hinc non leuis oriri dissicultas videbitur, quando Don ςque illas frictiones omnibus corporibus, pro qualibet tollenda humorum plenitudine, conducere posse non immerito sit suspicandum Si quidem humores calidi atque tenues, suapte natura,&quam facile per cutim uacuari queut, frigidi uero ac crassi nequaquam, quod Gal. in lib. 3. epid. his uerbis docuit, dicens i Sepe, enim dictuni iam est, ut humores corporis calidiores tenuioresq; , parati mi sint ad diceretionem: Crudis uero & crassis, aut per ab- , iccs um aut per symp sim, idest concoctionem natura medeatur. ΕΗ quibus frigidis humoribus atque crassis corporibus exuperantibus pessime has frictiones posse conducere arbitror, quando ob crassitiem per tenues corporis meatus illis permeatio non sit commoda veluti ijs que tenuioribus calidioribusq; abundant multi sore adiumenti has afirmare possiimus. AL pi N. Quanquam eam
ob causam multi crassis, frigidisq; humoribit exuperantes mirum. in modum ab ijs frictionibus isdantur, multosq, ego hac causa in dissiciles ut cerum obstructiones incidisse obseruauerim,' alios in putridas febres, nihilominus uomitibus copiosioribus, ut Aegyptii priusquam fricentur, facere consuescunt, stomacho a crudita tibus probe purgato, illos innoxie ac tuto fricari eo modo posse dicerem. IviIAN.Cum, te affrinante, pleraq; illorum corpora, stomachum ex superius a nobis cognitis causis imbecillum atque infirmum obtineant,crebrioribusq;, cruditatibus vexentur, non mitin usq; exinde continue ea corpora hypocondria habeant aliquia
252쪽
hus cruditatibus ac saribus repleta, no uideo,eos tutosticari posse, etiamsi copi tisius in balneo prius vomant, unica etenim die in multis multa redundantia escrementa, poste vomitu expelli non cogito, quamobrem cogito illas frictiones multis multarum o structionum occasionem esse posse, ut es Gal. lib. . de sanit. tuen. ει f. meth. med. proditum est. Auerrhoesq; acriter Galenum, in lib. de sanit tuend. docentem febres es cruditatibus ortas frictionubias curari debere damnat, quod corpora illa perfricata, quin an Obstructiones incidant,minime effugere possint. Caute itaque usus ille vacuandi corpora per frictiones tractandus erit. Sed nunc tempus est, ut ad quos morbos tolledos hs utantur balneis, narres
quando iam satis superque de his frictionibus a nobis dictum
sit, non desunt rationes multae viriq; parti fauentes, quibus earum
usus suaderi,& dissuaderi poterit, quod nostrum non est in prassentia contemplari. Sequere itaque reliqua de usu balneorum in curatione multorum morborum enarrare
bis eorum apud Aeraptios Osu ad marios modilos per sanandos. Cap. XIX.
At, si, illis ex aqua dulci paratis non secus quam an liqui utebantur, Aegyptii nostri temporis ad varios tollendos morbos uti solent: nam ijs interim humorum minuentes eo modo, quo dictum est , plenitudinem, corpora a multis morbis ex illenitudine ortis subleuant: interim, cutis meatus adstrictos, atque ex calore, vel frigore, vel si1ccitate coimni uentes apcrientes,multas febres e&inde genitas sanant. Multi etiam morbis es sola sicca & calida temperie, vel es sanguine, vel bili acutiori, vel ab exusto humore obortis, opem praestant. Mutitas lue tum internas tum externas infammationes. persetuunt. Et enim balnea illa, ubi volunt, vacuant humorum exuperantiam, . cutis meatus laxant diperiuntq;,& insanamatas partes aliquando refrigerant ac siccatas lium ectant, carnemq; no minus a cibo utentes generant,atque ob id gracilioribus utiles existunt. Cui Latin.
Pro quibus autem particularibus morbis,ijs Aegyptii vii soleant,
253쪽
scire elipio. A1,19. Vsum illorum exercent ad febres ephi meras omnes ex caliditate , frigore*,nec minus ex siccitate obortas, atque etiam ad putridas,qus ex copia sanguinis,bilis amat patque exustae oriuntur, ad hecticas quoque,& ad omnes insammationes, melancholicas, varias et cutis deisdationes, & ad luem veneream, ad suppressasq: menstruas purgationes, atque etiam ad earundem immoderatos saxus ad ophtalmias hemorroidum dolores, di vianae suppressionem. Cui 1 Aun. Mirum non est, si balneorum ituae usus, vel illorii morborum causis,vel ipsis morbis, dum rosite omnia comparentur, eos prodere possi essectus, in febribus Drh omnibus balnea ex dulci aqua parata usum usque in antiquis temporibus apud omnes praecipuos medicos, habuere, neque immerito. cum ea tali sint temperie ac facultate praedita, qua calficii mi , ii
mectant, refrigerant, siccant, euacuantes per porros cutis. Gal.
enim in a clib. de sanit. tuen. de iis disit: Dulcium calfactaru aquarum, si modia temperie lint, uis calida, di humida est: sin tepidiores sint, humida, &frigida quod si iusto calidiores fiant, calida quia dem , sed non perinde humida. Ex quibus dignoscitur illorum
balneorum usum febribus, atq; inflammationibus citam esse utilissimum. Siquidem omnes febres in hoc conueniunt, quod in calor siccitate consistunt, siue ipsarum essentia ignea existit, quam corrigere ac delere possunt tepida dulcia balnea, quippe qua refrigerant atque humediant, ex quo omnibus febribus caulas coniunetis carentibus ipsa ualde conducere uidentur, atque etiam aliis simul causas habentibus quales putritae existunt, quae pro causis,
exuperantiam uariorum humorum putridorum , atque vasorum
obstructiones habent. In iis etenim & si febrium ratione balnea conueniant, non tamen in principiis ipsarum, quado prius febriumuis sint auferendar,quor sere contrarijs medicamentis austrumtur . in Ephemeris vero febribus causis carentibus statim in principijs homines in balnea tepida ductit, ueluti eos quibus una cum fibre quaepiam etia causa adest, qualis obstructio cutis meatuum existit, uel meatus ijdem ex siccitate constipati, in eadem balnea mo3erath calida in primis ducunt, ' mos in ic piJa, illis etenim conueniunt calida, quia apperiunt obstructiones, quibus sublatis, mox repida conueniunt. & ijs quibus cutis ex siccitate constipata
remansit; tepida maxime conueniunt, quae refrigerando atque humectando tum causula, tum morbum respiciant.Quod Cal. in lib. 9 2 8.meth.
254쪽
il.meth cap. 3 . docuit is verbis: Quippe in prima accessione in si nante ducendi in balneo omnes sinit: tum pinguiter fimul ac motiliterfricandidi quidem qui ex aliquo quod cptim adstrinxit laborant, sicut diluum est.Qui vero ex siccitate, spirandi quidem & ipsc sed parciusa auandi autem uberius. Qualia uexo illa sint, quae ad
hecticas sebres atque ad putridas ta te nunc scire cupio. ALDr MVlus eorum balneorum apud eos non unus obseruatur, sed multuplex,quando alij balneo utantur tepido,& alij frigido .eo prosest,
modo, quo Gal. hecticos lauandos docere in. lib. io. meth. me de. uidetur tamen illis non ualde frigidis utuntur. Tepidum babneiam, quo utuntur,alterant lactuca, uiolisaoto Aegyptio scilicetnenumare, endruia, sunc hordeo, coriandro,solatro, malua, foliis
uitium, papavere,alijsq; refrigerandi, &huin ectandi facultate prseditis . Hi uero obseruantes ex his febrilem calorem hecticorum nihil diminui, ad frigidum balneum accedunt sensim ac sensim ad frigiditatem per tepiditatis gradus ascendetes, a tepido, siquidem ad minus tepidum,& ah eo ad frigidum, & postea ad magis frigudum ascendetes, corpora tandem tota subito in aquam. frigidam iniiciunt,ut aeque simul omnes partes corporis. alterentur. In tridis etiam febribus 'pu 3 illos ullas balneolum est frequentissimus, eo etenim in omnibus tum continuis, exceptis pestilentibus, tum intermittentibus familiarissime utuntur, non tamen in principijs, sed quando febres statuin adeptae sunt uel declinare coeperint. In his etenim calidis balneis singulis diebus ante cibum aegrotosi immergunt eosq; ibi per horam morari iubent. Gur LANO. Corpora cruditatibus scatentia balneis uir non debere Gai. pintibus in locis docuit praesertimq; in lib. 1 o. meri, med. quando ex balneo cruditates sunduntur, ac liquantur, atque facile in uiscera suere possunt praesertim: si aliqua sint imbecilla. Gal. etenim in balneis tria
fore obseruanda praecepit nempe ne qui balneantur aliquo pacto horreant,fecundo, ne ullum uiscus imbecillium habeant, demum ne multitudo crudorum humorum in primis uenis adstr Quae abl, , ipso in lib. ij. methoineae hisce uerbis docentur: Tribus eniti, hi iam. ,, balneo, quod in quacunque febre adhibi bis intentus sa opor tet: uni quod citra horrorem sit administratum secundo, quod, , , nullum primar notae uiscus sit imbecillum: Tertio, quod multitu- :,, do crudosum. humorum in primis uenis non cora tineatur. Hon τ'
, , nam ut prius dictimi cli) non siluin istendere eam praesem
255쪽
, , rem febrem potes sed cum non fuit, eam interim excitare: partev,, uero imbecillo liquatos iam humores magis recipiundi quam a , , te quam liquaretur: Crudorum uero humorum copia ira totu cor, , pus digeritur. Horum si nihil obstet, ex balnei s duo haec aegro, , compendio accedant, es quod redundantiae humorum aliquid , , vacuabitur, & quod multum s brilis calor transpirabi . Quam obrem ex his colligitur, quomodo febricitantes balneis uti deiabeant , ut istis utilitatem afferant; ex quibus non video, quam vibrem Aegyptiis corporibus, ta topere balnea ccnducere 'ueant, quando alias ex te audierim illorum corpora fere continuo in primis venis multas cruditates habere Acs1N. Verum cst, at quis est putrida febre correptus , cuius nunquam ad vigorem vel decrementum etiam febris, venae mesent j cruditatibus ministe repleiatae sint dcirco illo tepore balnea neutiqua tuta esse, assero . sed ubi ilix cruditates consumptae sunt; qua ratione neq; in principio accessionis,neq; in incremento, quado neq; cutis meatus pervij sectisu t, Deq; excrementa digesta, Gat .as tantes balneis vii debere meminit in lib. 1 .meth. ita dicens.Quo rationabilius nec in schri - , , lis significationis principio, nec incremento quisquam egrotante, , lavit: quippe densata est hoc tempore, coarctat . decutis ipse,&,, quae sub hac habetur, carnea substantia. At in febris inclinatione, , incipiente, aut iam progressa ,& nos sirpe, ct alii medici nonnulli
, , multos se penumero aegrotos lauantes, non parum his contuli,
, , mus. Quare cum Aegypt ijs quoq. aegrotantibus in primis duobus morbi temporibus, quippe in principio &augmeto,primaruvenarum cruditates, quibus di ipsi esuperat, plane digeratur, meatusq. cutis & carnis substatiae aperiantur, balnea impomina,& rodita esse videntur, in alijs vero teporibus ipsa utilissima exist ut pi sertim q. corporibus calidioribus, calidii tribus q. sebribus ccrreiaptis, quibus usus illorum balneorum familiarior, ac magis pec tiaris ibi obseruatur. Etenim quanqua his balneis omnes indiscriminatim febricitantes urantur, tamen corpora biliosa, alq. ad usta, quae acrioribus excrementis abundant, igneis scbribus correpta
magis in familiari usu illa habent.Neque id iniuria, cum si ea teperati adhibeantur non modo fuliginosoru excrementorum acrimonia,verum etiam totius massa sanguinis, hepatisque praesertim feruor m ac acutiem compescant, euacuent, & hum ectenticiatimque
lavent. Quare in biliosis fibribus, atque adustis illorum balneo-
256쪽
rum ibi iuremerito est frequentissamus usus. Corporaque illa inprimis in aerem temperate calidum paululum versari sinunt, in
quo exudant,atque cutanei meatus laxantur, mox oleo uiolaceo
uel nenupharino ab eis inunguntur : & tertio in aquam tepes clam mergunt, sinuntq; ibi tantisper morari, quousque aqua balnei omnem calorem amiserit,srigidamque redditam fgri amplius innoxie ferre non possunt: qui e balneo educti linteis abstergutur. atque exsiccantur, in lectuloque positi aliquantisper dormiunt, mox cibo reficiuntur.in intermittentibus sebribus, diebus latum, quibus aegri febre non tentantur,in balneum ducuntur, speciatin-que in febribus amphimerinis , duplicibusque spurijs tertianis ,
quartanis,in iis etenim tempore accessionum a balneis abstinent, in tertianis uero exquisitis, vel multum ad ipserum naturam accedentibus,quotidae balneo utuntur, atquσ aliquando bis & ter, in corporibus graciliori ac squalidiori habitu, temperamentoquzexusto pnaeditis, quotidie frequentant , neque mirum cum Gal. de his in primo libro ad Glauc. tertianarum febrium curationem do, , , cens,dixerit: Balnea vero calida ex aqua potabili prosunt tu quia , , aliquid bilis educunt, tum etiam, quia sua qualitate plurimum, , iuuant: nam huiusmodi omnia balnea humectant, ac potentia , , refrigerant, atque hec obiter de usu balneorum in putridis febribus diximus, quibus illi nil minus familiariter utuntur ad plures alios morbos, nepe ad oculorum instamationes: nec ad oculos modo ipsos, sed ad uniuersum corpus, ut corpora exsiccent, atque contemperent. Sunt aliqui, qui pluribus diebus in baneis illis exudantes, atque hepatis sam meam quilitatem ijs contemperam te 3 Gallica sue sanari arbitramur, qui quanto in errore sint, postea cognoscunt, qui intermissa nictus sobrietate, & usu balneorum, quibus ipsorum corpora inaniebantur, ac siccabantur , rursiam eodem morbo aegrotant. ijsdemque symptomatis galli-
eis conssictantur. sed quid dicemus de melancholicis, qui his tepidis balneis tum in uniuersum corpus, tum precipue supra capitis suturam coronalem stillantibus perfecte sanantur , de his sitis. Ac si placet hoc tandem sermone diem claudamus. Crastina die polliceor me tibi viro doctissimo omnia tum simplicia,tuco inposita medicamenta, qus apud eos in frequenti usu existundnarraturum. Quorum historicam non minus, quam caeterς hucucque a nob is traditae, utilitati, & uoluptati sore iudicio inem igi
257쪽
tiir hodierno Iermoni imponamus . G A N D r Nus. Satis loquendo ambo defessi sumus, ut nunc consultius sit, paululum quiescere. I.ibentissime te crasmane expectribo, ut medicamenta, ab ea gente usitata ex te tiam audire queam. Vale.
258쪽
LIBER QI A R T V S. De medicamentis alterantibus, quorum est apud σχptios usuo Cap. I. GVIL AND IN V S.
R τ α Sol quando iam in laeum nostris sermonianibus constitutum oportune venimus, ne tempus frustra conteramus, cum multa hodie de medic mentis ab R egyptiis x statis nobis dicenda superfnr, iam de his ipsis sermonem aggrediareo in primis viro illa medicamenta, quae pro alteran-ἡis corporibus,& mo& purgandis ea gens sequitur, mihi prius narrato. spero enim allos medicos aliqua ex iJlis in usum habere, quorum notitiam,' nouitate rui, rueximia utilitate, mi unim modum. nobis profuturam voluptatique futuram arbitros. Expecto itaq;:ὰe his nunc, ut loquaris . A h p i N. Quanquam nihil fere habeam, ex his, quod tuis afribus dignum esse iudicem, nihilominus,ne i horem subterfugere videar, quae per hos annos ibi medendo obses naui; tibi δicere non recusebo: Quae qualiave sint, tu quoque facilius coniceutra assequi potes. situs enim to eorum, hominum p .loca habitantium perspectae ac cognitae naturae, usum, familiarium medigamentorum eommuni quadam ratione medicis fgnifieare uidentur. Siquidem coeli frigidiores plagas habitantes, quod corpora edi inde habeari frigidiora, ealida medicamenta frequensare obseruamus. Contra, qui sub calidiosi coelo degunt,quia calidioribus corporibus praediti sunt, frigida appetunt, ae pro tuenda ipsorum valetudine refrigerantium medicamentorum usus apud il-Ios est frequentissimas.. G v a1 A N D. Vera loqueris : Hincque Germani ,. poenas,. poloni, Angli, Flandri,atque alii frigidarum, re gionum populi, usqueadeo aromatum usu delectantur, ut maxima piperis , mes beris, Gari briloruim, nucum, aliorumq; Om
259쪽
nium aromatum apud illas nationes copia absumatur, itidem a hitror, ut hi calfacientia me icamenta sequuntur, ita calidarum regionum incolas frigidis oblectari ac gaudere, atq; exinde usum praefrigerantium medicamentorum ipsis esse familiarissimum, prς - 1ertim vero Aegyptios, ut ex te alias audiui, ea de causa plus quo refrigerantibus indulgere. Ex quo etiam malos ibi cum uiuendi, tum medendi usus uel potius abusus originem duxisse recte a bitrari possumus. Quandoquidem incolae frigidorum socorum
ab usu refrigerantium plusquam opus esset, timentes, usque adeo a refrigerantibus tum cibis. tum medicamentis cauere, &abstinere solent, usque adeoq; usum calidorum amplecti,ut refrigerantia plane negligant, non tantumq; inutilia, verum etiam sibi valde no xia clie autument: exindeque refrigerantia omnia mesicamenta abhorreant, ac fugiant, adeoque vulgo ob eam causam cals cientium usus receptus est, ut illum immodice sequentes, in causa
sit ut plurimi populares morbi, per ea loca fere assidue grassentur. Plures enim Germani,Poloni, atque alij frigidarum regionum p Opuli ob eam causam MἹgidis cauentes, uinis generosis, aromatiabusq: nimium indulgentes, hepar immodice calfaciut, atque exurunt , ex qua temp erie qualia oriri soleant mala, nobis obscurumno est ' cum ab his tamen abstinere nolint; eos breuiorem uitam viuere, mirum non est. Eodem quoque modo alias me dixisse in mini,ex frigidorum frequenti,& continuo usu, Aegyptios in multos morbos incurrerexitque hanc esse ex prscipuis causis unam existimo, qua terra Aegypti calidiori celo utem,corpora pleram sanguinea,ac pituitosa gignat,& quod magis admirandum nobis v, deatur,ea loca populares morbos frigidos plerosq; pati, ab hisq: plusquam a calidis incolas uexari; sed cur mihi cupienti ex te citi
hos, atque medicamenta, quibus illi utuntur, audire, egomet impe dime uto sum Θ Aipi M. Ne ab incepto sermone discedamus, dico in primis, Aegyptios ob multu ambientis calorem, uictum, medicamentaq; vi refrigerandi atque humectandi praedita procipue consedisti. pleriquς enim pro uictu omnia edulium genera, inae ex lacte parantur, usurpat,m aYImc qi lac acetosunt, quo omnes ibi libentissime, atque familiarissime uescpitur. Plebsq; paupercula laccomedit,cucurbiis cucumeri actucs,endiuis, portulace, uel alias oleribus refrigerandi vi proditis minutissime incisis, nustum. O INHq;, quibus eos uesci consuetudo es, sunt Melochia, b ammte sm-
260쪽
etiis, lactuca, endi uia, soncus, coriandrum,portulaca, culcass1sq;r,
dices, quas quisque ibi familiarissime varijs modis paratas com dit . Atque ex fructibus, cucurbitae, cucumeres, mela insima, Meia lones, anguriae, Musa fiuctus,ficiis nostrates, &sicomori, qui sunt nostris latiores, breuiores, atque longe inspidiores, limonia, atqaurantia, dactili, fabae, ciceres, atque pisa viridia. Eti radicibus, ut nuper dictuna est, culcassiae est frequentissimus usus. Arunditinum quoque viridium, ex quibus saccharum ibi exprimitur, in cibo apud eos usus est familiarissimus. Pro potu plerique suminis Nili aqua perpetuo utuntur, siquidem illis vinum lege interdictu
est. De medicamentis itidem dicendum est, illa etenim sequuntur, quae refrigerandi, atque humectandi facultate sunt praedita, qualia existunt Nymphea,papauera, ipsorumq; succus, ab ipsis a son a Graecis me conium, & a latinis optum vocatus. Psyllium, coriandrum viride, quod etiam in ferculis in frequentissimo est
usu. Endi uia, soncus cichoreum, lactuca, plantago, Melochia, malua, rosa, sandala, limonia, cytria, atq; acacia. Interim etia ex calidis
utuntur, meliloto, faenu grsco, amaraco, menta, camomelo, an
tho, i quiritia, feniculo, aniso, atque alijs multis. Berberis fructus in medicinae usu valde frequentant, quos putant cor multum roborare, viresq; rescere, ac perfrigerare, sitimq; extinguere, in s
bribusque ardentibus, atque pestilentibus ijs paratis uti solent. Horum siquidem libram in vase magno aqua pleno, vel duodecim
etiam aquae libras continente, mittunt cum nonnullis seminibus si niculi, uel frustro panis, atque per noctem, vel diem sic manere volunt, deincepsq; de frigida hac espressone, per colum transfi si, cum saccharo multo rosacco, vel simplici, vel syriapo ex acido
citri large aegrotis propinant, qua potione calorem febrilem sitimq; extinguunt,viresq; resciunt, atque etiam putredini prirualide obsistunt. Praestantissimum auxilium ad alui fluxiones apud eam gentem sua adstrictione, habetur, eoque potu ego olim ibi pestifra febre correptus, cum immoderata diari liga biliosa, liabentissime filici cum succcssu, Aegyptiorum in dicorum consilio sum usus. Cum autem volunt, hos fructus non modo robo rare, sed etiam aluum solucre, tamarin dos ipsas miscent, aut manasia, aut terengihil. hinae radices ex prosimis in dijs delatae usus spud eos cn familiaris mus, non tantum ad Callictim luem, sed ad multos alios innumeros morbos curandos, praesertimque proo emaciatis,