장음표시 사용
241쪽
, tulcitu calfactarum aquarum si media empetie sint, uis cali M, desivmitiest: sin tepidiores sint humida& frigida, quod si ii isto, calidiores fiant,calida quiὰem,sed non perinde humista. Ex quibus dixerim, eos, qui pinguefieri uolunt, balneo Aki tepido uti
portere, quali ex te audio mulieres illas uti. Caetera enim sua caliditate uim habente resolutoriam , uel uacuatoriam, potius ad gracilitatem, quam crassitiem comparandam corporibus conis cunt. A 1 o a N. An non precipua causa est, quam naturales proximam appellant,&materialem ex qua corpora crasefiunt ac pingues uni copia multa hun iditatis 3 Gv1LAMD. Facile cognoscitur, cum Daulieres uiris sine dubio humidiores, etiam ipsis cor pora pinguiora obtineant; & crapulis. octo p indulgentes aliis snt pinguiores Qui enim multum comedunt, atque potant, quoamultum pinguedinis alimentum AEdue suppetat, caeteris pinguiores merito sunt. Sed qualis sit hac humiditas, ex qua corpora pinguesctuat, atque quomodo ipsa in corpore concrescat, Gal. in, et .lib. de tem p. hisce verbis prodidit, dicens: Quicquid na sangui, ne pingue, leue & tenue est,id in calidioribus corporibus alimen -
, tum quodam calido fit, in frigidioribus seruatur, cum l. id venar, extra se transmiserint, ubi instigidas particulas incidit, quod g
, vius membranae sunt, circum eas concrescit, in partibus vero natu-
, racalidioribus, cuiusmodi carnosis sunt, a calore ipso absumitur, , ac digeritur, nisi sicubi frigiditati temperamenti etiam vita indub, gentior accedens ipsis carnosis particulis aliquid adipis allinat.
Causa quibus corpora pinguia fiunt, probe Gai. attulisse, censeo, etenim ad gignendam pinguedinem, ac adipem, concurrere debent alimentum pingnea e ,& tenue, atque calor remissus, vel frigiditas partium, in quibus adeps ac pinguedo concrescunt. Hoc inquam duo, alimentum, atque partium frigiditas, ad linpingum scenda corpora sunt hecessaria 4 Citra pingue alimentum D ulla
pinguedo fieri potest ideo ipsium ad id ericiendum necessario, ut
materia concurrit. A diminuto uero calore, quod frigus vocare
pussumus,id alimentum in adipem ac pinguedinem concresci docent corpora frigidiora, qus facilius calidis impinguescore solent. Ex quo Gai. dixit, corpora latioribus maioribusq; venis pravditis difficilius pinguefieri, quod ea valde calida sint, frigida siquidem paruis venis gaudent,atque ab eo calore,pinguedinis, adipis* alimentum absumitur. Et paruarum, angustarumq; venarum Com
242쪽
pora ob oppositum tempera metum,.quippe frigidum, impinguescere quam facillime, quoniam in his multum eiuste adest ali ineditis quandosinimes eo consui tur,) quod ob frigus non dissobuitur,faciliusq; concrescit. AL ph N. Cui mi um,mulicrum A gyptiarum corpora alimento erasis ac pingui referta, balneorum tepidorum usu refrigerata,in balneis ad cutim deducto, di coagulato alimento, carnem ac adipem acquirere ὸ C v a L Α N D. QMaeso omnia, quae illa in balneis, ut pinguefiant, moliuntur, mihi nunc Paucis narrare non to piseat. Eae siquidem etiam audisisse simumae iucundum erit-
V ανηκ ε ,, Aegyptiae multa faretaneis, balneis, ut pii
guis evadant, quae o mota viro que nuptin dictam pinguedinis causam respiciunt an qppraesertimi, quae pin- .guedinis alimentum, stippetit: Multa siquidem agunt, e quibus, multum humorem pingue mi generent, eti quo multa fiat pingue do balnei calida vi ad cutim deducere ipsim student, in qua tepido balneo res igerata concrescat. Porant itaque ob. eam: causam iura multa variis ex adipibus,ti pinguedinibus, parata Bam, mi a melochia,& Culcasia alterata , nam his viscosovae redduntur, ex quo facile partibus ad la aerent. In usu familiariis imo apud multas est ius gathnarum pinguium Maluph ab iis appellatarum, vel nigrarum arte pinguesectarum. Ipsiani etenim totum ex unica: gallina cons etiam unaquaeque mulier potat, totamque gallinam in balneo comedit .. Multae G pauperculis farcem, olei sesamini, quam thaine vocant,vel 'oleum ex indicis nucibus expressum, volchinae radicis decoctum, carne nuperdictarum gallinarum, si ruicum Indicae nuce percocta epotant, . vcl oleum sesaminum,ii quost fissoluta nux Indica uel expressu in expilis, fructibusque ther binri,' amygdalis dulcibus, nucibus anellanis, &pistach ijs. G, medunt etiam adhuc multa, gallinas quippe arte pingues factas, nucemque indicam indure dissolutam, c in massam redactam.
243쪽
sed ex omnibus pro secreto habent singulo die, dum eunt dormitum ad decem vulgares bulbos pro hermodactilis a nostis pharmacopeis ceptos, quos aliqui potius Colchicum esse autumant contostos mandere, eosque pluribus diebus, quindecimi scilicet &uiginti ad usque, frequentant. Εκ quorum usu, quod nostris mirum uidebitur, nihil uel per aluum, uel uomitum euacuantui, mi nusque aliqua molestia mulieres umantur. Gur ΕΑND. Hinc
nostros falsis uti hermodactilis cognoscitur, dubiumque etiam sit, eos esse Dioschoridis Colchicum , cum per os sumpti nullam noxiam inserunt minimeque strangulent. Nisi loei diuersitate illis collecti aliam a nostris ficultatem obtineant, minimeque uenen sam. Sed haec omittamus, atque tu reliqua dicit L Ah si N. Nulla alia sunt a te hac de re audiensa, quam que a doctissima medicae Aegyptia, publice per urbem Cayri mulieres olim artem, pingue faciendi profitente, audiui. ER, quibus Omnibus aliqua sortasse ex altis medics principiis ad hoc negotium desumpta cognostes.
Ivix uti. Gratum exit haec ex te etiam au tire. At pres. Alia
'us in balneo hoc oleum epotant. Accipiunt sircocollae olei s lamini an libram mediam, rabolanorum chebul. viii. Citrino rum xij. omniaque probe contusa cum oleo miscent, sinuntque liu permanere, quousque in ea mus a niger color cernitui moxque colant & reliqua secari sinunt, oleum hoc totum in balneo unica uiaee calidum b. bunt , reliquaque in puluerem tenuissimum redacta cum uiro dum eunt dormitum , assumenda pluribus diebus exhibent. Aliud,quod eodona modo factitant. Accipiunt pisa, amygdalarum. dulcium pulpae nucu aues lanarum,si lachiorum an .dra. .frutarum terebinthi, pulps nucis Insic an . dra: 3. omniasmul contundunt, ab ipsisque oleum eYprimunt. Quod quatuor uicibus in balneo bibunt, & quae remanerit ab eupressione, quatuor
ijs1em diebus euntes dormitum deuotant. Aliud. Accipi ut gallinam nigram paeo be pinguem ac carnoliun ini cuius ventremani iaciunt avellanarum contusarum, amygdal. dulc. pistachiorum pineollorum,pis tum an. dra.3. quam hoc pacto paratam in aqua concoquunt ipsimque percoctam unica die in bulneo mulier una totam comedit, eiusque his, in quo etiam sirco colla ebulliuit. ab
solbet, pluribusque diebus hoc mulier pingues enda factitat: Eodem sere modo aliam concoctam gallinam eandem com dunt, &eius ius bibunt. Sed prius tritici mundi in aqua cum driasmagambuntia
244쪽
lvinia una decocti libram unam comedenda , e&hibent, Quod cum ipsa comederit,ab ipsis decapitatur,& coquitur totaq; in bal Deo comeditur,' ius totu bibitur. Idem factitant ali sed alio modo gallinam coquendam p parant, nam pisa, & triticu ad libram semis in aqua decoctum gallinc comeden um e&hibent, quod ubi
totum comederit, decapitatam decoquunt , solamque comedunt,
eius . ius bibunt in illa die quinquiesc):: hoc illae factitare soloni.
Aliae iis non contentatiaddunt usum variorum clysteriorum, quihus in balneo non bis unica dio, sed ter quaterque utuntur . liuos
aliae sola pinguedine vrsi praeparant, aliae hoci clystere uti solent. Accipientes pinguedinis ursi dra. 3. olei siris, Idest sesamini di a. 3. furfurum triticearu man. ij, quas furfures in aquae calidae per aliquod temporis infiindunt, a quibus nauci lago exprimitur , qua adipi oleoque permista clystererra saciunt. Ex his, quibus cestra balneum utuntur, haec a multis factitari solent. 5iquidem ante prandium exhibent quasdam pilullas ita paratas. Accipe mirobal. Indorum pulueriZatorum dra. i. iucubarum ab ossibus mundatarum, dran. ex ovibus una commistis fiunt piluthe. Aliaconia suescunt singulis diebus per plures dies,ubi eunt dormitum, deuorare quinque mirabolanos indos, ad usque etiam septem. Vel aliae eorundem prius intra pulpam unius batech, per noctem untiam singulis diebus ante prandium deuorant. Aliae etiam dum eunt dormitum singula die sumunt mirabos. citrinorum pulueriχ torum vntiam , mistam cum ψce olei sesamini atque saccham candido. Alie sumunt gummi draganthi viatiam semis, quod infundiit in modico aqvs per horas duodecim, cui admiscent sacch. candidi tantundem, atque ubi dormitum eunt, deuorant,pluribus que diebus factitant. Aliqua armonicaeo utuntur pluribus die-hus,eius drag semis assumentes. Demum aliquae in balneo nouem diebus sumunt sellis vaccini chirat in aqua calafilioluti. Non nul lae es nobilibus Vtuntur in balneo decocto radicis chinae, nucar In- dic atque collassiae radice Ilterato, viginti dic Eus S plus ex quo auxilij genere plures vidi magiatas mulieros pingo es et iasisse,praesertimque parato in pingui gallinarum iure. Paupacula multis diebus simplicem aquam, in qua per noctem infusa fuerit seminum sonu Croci citque pigit, Cretici semuncia, cum eunt dormitum potant priuς sonu raecum, L Zi ii, comedentes. Ihc ex Aegyptia medica illa muliere, quae pinguefaciendi artcm publice per v
245쪽
bem profitebatur olim audieram.
Tu duleium balneorum prosanitate corporum apud Menptios usu. Cap. XVII.
A a a o tibi gratiam, qui ad pinguefacienda mulio
rum corpora secreta mihi etiam communicare volueris,
quae neque prorsus nobis fore inutilia spero, nam multa materiam, qua pinguedo fit spiciunt, & dulcium balneorum tepidorum usus, iuuat attractionem illiusce alimenti pinguis ad cutim, in qua restigerata facile toto illo pingui alimento concrescente, pinguedo fit. At tempus est,ut tu eorundem balneorum usum no ad corporum ornatum, sed magis ad sanitatem apud eos gentes utilem etiam narres. Scio etenim illos populos plurimum illorum balneorum habere usum, tum ad ipsorum tuendam, tu ad vitiatam corrigendam, atque denuo restituendam sanitatem, proinde de usu illo te in primis loqui, quo se a morbis praeseruant, desidero. AL pi N. Vsus illorum balneorum maximus ibi seruatur ad eos, qui ex itinere in fiammantur , ipsorumq; cutis arescit,ac constipantur meatus uiis si quidem utentes, refrigcrantur, a que humectantur. Quando talis sit illorum temperies, Galeno in
tertio, de sanit.t0end. docente,ut refigerent ac humectent, corporaq; illorum difflantur, ijs etenim ita assectis mirum in modum ea balnea conducunt. Quod in multis sepissime cernitur, qui ab itineribus calidorum locorum, arenosorumque, in quibus nihil est quo ab urente Sole illi defendantur, in gammati atque exusti illis tepidis balneis utuntur. At non solum ab externa causa inflaminiatis exustisq; corporibus usus illorum balneorum magnopere conducit, sed omnibus quoque es iecore immodice calido ita a L feetis. Qua de causa sirpisi me corpora immodice calida, ac eYussa ea ingrediuntur, atque ipsis lauantur. Omnes etiam, qui ex quacunque causa in meatuum cutis obstructionem inciderunt liubere iis utuntur calidis, qui ex frigiditate, tepidis, qui ex ussione, &secitate id passi sunt. Multi uero iis balneis utuntur uaeuationis gratia, quando ipsorum corpora plurimo sanguine redundant, ita ut ab
246쪽
ut ab ea plenitu3ine morbus aliquis oriri possit. Trifariam ita. illi plenitudini ipsorum corporum prouidere balneorum vi asso lent; si quidem alii in ijs sudando, alij vomendo, alijq; perstrictionibus ad uniuersas corporis partes adhibitis plenitudinem tolle te conantur, S alij etiam omnibus ijs tribus modis vacuantur. Horum plerique sciuel in mense ijs vacuationibus uruntur, aliique non pauci bis saltcm. Sunt qui singula hebdomada id facere studeant.
si v 1 L Α es. Quam tuto illi has omnes vacuationes in balneo exercere queant, non intestigo. quanquam reste nouerim, quam utilis sit vomitio multis facile vomentibus, maximeq; biliosis atque per aestatem, quando hac vacuatione stomachus ab exocmentis multis mundet. Multos etenim noui a podagra, rentumq; calculis vesatos, vomituum crebro usu magnopere iuuatos, codemo modo D evudatione atque frictione vario tempore usitatis idem multis contigisse. Sed quam inquam tuto codem tempore simul si litus resolutionem exudationemq;, atque vomitum quispiam possit perserre, non recte intelligo. stenim naturam a stultiplici illa vacuatione haud leuem iacturam subire , stomachique pris sertim calorem natiuum, eiusis omnes stinctiones in deterius abire posse Euhitarim. Stomachi naturalisl calor in ambiente calidiore multum exolui ex Hippoc. colligitur, qui dixit in aphorismis Hyeme ventres esse calidissimos, &xsate frigidissimos. Neque
immcrito, cum multus ambientis calor naturalem calorem Alc.
spei ac resolvat. Corporaq; in summδ calido coelo degentia continuis vacuarionibus subiiciuntur, ex quo mirum haud est,s multis, atque magnis non egeant vacuationibus, vel potius eas non recte perferant. Hincque doctissimus senex Hippocrat. sub canem.& ante canem fugiendas a medicis vacuationes insignes pro diadit, hac eademq; ratione, quod puerorum corpora prae multo calore habeant unde vacuentur, magnis uacuationibus inepta esse Cal. pluribus in locis statuit. Cui igitur dubium erit, stomachum in balneo ab illis multis vacuationibus laedi oportere, atque exin de admodum imbecillum ad concoquendum euadere, eiusque calorem tum a calore halnei ipsum foras euocante, tum ab halitus resolutione, exudatione, vomitione, admodii patiὸ ex qua illius membri Iahesectatione quam plurimos Aegyptiorum ijs vacustionibus saepe indulgentibus, ad concoquendum ventriculum in
ptum habuisse atque crebrius, familiariusq; eiuste membri cruditatibus
247쪽
tatibus acidis vexari minime miror , & si non hanc solam causani illiusce membri susceptoe imbecillitatis esse certo sciain, siquidem
a venere immoderata,ciborum qi refrigerantium atque aquae citi
dar in potu usu, etiam stomachum multis Igdi ex te ipso audierim. AL si N. Vomere nihilominus in balneo humido homines faciulius posse, cum id stomachum relaxet, ad motum accommoda tiorem reddat,neino sime contendet. Hac si vomitione homines a in ultis morbis defendi, vel pi caueri posse itidem s pius a multitis comprobatum est. Illo vero crebrius frequentato homines ventriculo imbecillitatem aliquam comparare verissimum est, quando huiuscemocli membrum ex validioribus crebrioribusque sis motionibus,fieri non potest, ne modo aliquo laxetur debilit turq;. Posse vero aliquando eodem tempore simul homine in balneo multiplices illas innoxie ferre vacuationes, expcri tiar repugnare non videtur. Quando, & naturam id surpe in multis aegrotis fecisse obseruatum sit, ex quo non videtur omnino a ratione alienum, medicum, qui omnimode naturam semper immitari debet, quis; hinc eius imitator a Galeno in aphorismorum Hippoc. Comm. vocatus est, itidem in homine aliquan io multiplici si mul eodem tempore uti posse vacuatione . Gu AN D. Verum dicis, nam & Hippoc. in multis aegrotis id plane se obteruasse in libris epidemicis memoriar prodidit. Etenim in primo lib. do M tone, icripsit, ipsum quarta die finguine e naribus atque su fore decretorie vacuatum fuisse. Et m ulierem trimestri fetu aegrotam decumbentem in Dealcis horto, sudatione aluiq; pituitosa excretione. Virginesq. Abderae, & I arisae sanguinis sudorisq; eruptione. Si itaq; aegroti posunt innoxie multas aliquando serre eodem tempore vacuationes, cur non multo tutius recte valentes,prgcauendi a morbis causiὸ Quinimo hoc necessariu videtur pro mo lienda alicuius corporis uniuersali vacuatione,medicis esse, quando vari j purgandi humores varios vacuationis modos exposcant, tenues etenim i chorosi humores per urinam, insensibilem transpiratione exudationem 1: facilius, prςsertimq; in uniuerso venarum ambitu coiitcnti. Vacuabuntur,quemadmodum pituitosi ac inelancholici per aluum &per vomitum bilios. Aspin. Di eo itaque non ita male Aegyptios aliquos aliquando pro tollenda uniuersali plothora sin ut uti Vomitione, sudatione, atque frictione. Non , ncs vcro ijs Omnibus simul utuntur, aliquibus sola vomitione
248쪽
ac exudatione contentis,& aliquibus sola exudatione, ct frictione totius corporis. Plerique vero, quibus non est dissicile vomere priusquam sudent,&sricentur, copiosa eucitata vomitione, in pruinis stomachuma cruditatibus multis, atque etiam alijs humori-hus vexatum exonerant. Vt vero quisque vomat, ad decem usq; libras aquae, in qua glycirigae radix, seminaq; igniculi sint percocta, epotat, cum qua euomunt multa, & quam facile. Sed illi tamen ea multum iuuantur, quique, o facile vomunt,atque stomachum multis escrementis r pictum habent. Dificulter vero vo mentibus , quibusque stomachus minime copia excrementorum redundat, aeque tutus est, neque ut iis, siquidem qui dissiculter vomunt, non mediocre periculum subeunt, ne vena aliqua pectoris rumpatur ,& visus oblaedatur, non minusq; fauces, columella,&gula inflammentur . Qui etiam duro stomacho constant, minimeq; excrementis multis redundante, vomitus ipsum lauiorem facit, labefactat, aptumq; facit ad recipiendam excrementorum quancunque redundantiam. Neminem siquidem latet,partes imbecilliores factas sicilius sibi psis mandata excrementa a robustio ribus partibus suscipere , neque suxionibus obsistere possunt. Quamobrem iis neque tutum, neque utilem esse vomitum puto. GuIL ND. omnia veris medicitas principijs plane respondere videnturiat de exudatione, & strictione, qua ipsi ita familiariter in balneis ijs vacuationis,atque partium roborationis causa utuntur, velim aliquantulum agas. A L p i N. De esudatione haud multa
sunt dicen a cum nullis ij medicamentis sudores prouocare solean sed solo calido balnei aere. Quo quisque utens, large,& faciale sudat. De frictionum autem usu prolixior sermo futurus est, tu in quoniam illi in ijs peragendis magno studio utuntur, tum quod sunt omnibus admodum familiares, proinde de iis nunc prolixius loquar, quando de exudatione apud eos frequentata illud latum dixisse sat erit, quod illi postquam vom uerint,exudant: tempus autem exudationis, apud varios varie obsoruatur, etenim ali
qui hora spacio,&alij binis atque ternis etiam horis sudare solet, nunc vero defrictionibus sermonem facere incipio . Gu 11 AND. Recte facita.
249쪽
De frictionibus, quibus Ag piij in balneis
s v s frictionum in balneis apud Aegyptios ita est mi
liaris, ut nemo ex balneo non fricatus abeat. Eas vetaro eXercentes, hominem in primis per horam sere in calido balneo commoratum, qui vomuerit,uel saltem exudauerit, in solio sedere iuben ac sedentis omnes partes corporis manibus varijs modis pertractant, atque exercent. In primisq; a pedibus imcipientes, eos antrorsum,retrorsum, sinistrorsumq; mouet, &mox crura, & coxendices undequaque ter quaterque: postea ad manus exercercendas pertranseunt, quas itidem eodem modo mouentes, ac manibus sectentes exercent, sagillatim vero singulos manuum digitos,& mos cubitos, atque ab his humeros,& scapulas, Ibiiij se; collum primo,caput secundo,tertioq; pectus atque dorsum, ut via de quaque flectatur student. Qua singularum partium motione
finita, quam singulis ter,& quater fieri contendunt, hominem supinum humi decumbere, atque hic distendi supra pauimentu, quod
omnes camerae habent ex lapillis marmoreis perbelle paratum,)iubent, corpusq; uniuersum molliter fricare deorsum versus a pedibus incipiunt, in primis anteriorem uniuersi corporis facie, molliter per singulas partes perfricantes. In hac vero uniuersali fruiuione tribus frictionum generibus utuntur. Prima etenim, quam moliuntur est mollis, S mediocris. Secunda mediocris ac muliata . Tertia est dura,& mediocris. In perfrican Aa uero tota anteriori corporis facie,a pedibus, ut dictu est, exordiuntur, ipsorum omnes musculos per rectum, siue per ipsorum longitudinem, manibus superne deorsum dimotis, ab articulo ad articulum pertractant, quod illi tanta concinnitate, &peritia perficiunt, ut non
siricatum nullum articulum relinquant. In primis itaque aiat rioris faciei pedum omnes musculos mediocriter, ac mollirer volis manuum sticant, irimiq; etiam omnes articulos, &postea music los malleolarum,tibiarum,poplitum,ac coXendicum,molliter, ac mediocriter. fricant, & mox manuum, cubitorum, humerorum, Sscapularum,& post hos vultus, colli, pectoris, uentrisq; interioris
250쪽
idem per omnes musculos praestant. Finita hac in postica corpo-1is parte frictione,corpus in oppositum, uel contrarium mutant, ut posterior pars recte fricetur,quam non secus, quam anteriorem
perfricant. Atque haec prima est frictionum disserentia, quam primo in toto corpore exercent, quae vi dictum est, est mollis, &mediocris, quum volis manuum plerique operentur, & nonnullis inunctis oleo sesamino. Post hanc,paulo post secundam factitat, quae inter mollem,& duram me lia, atque multa existit. nam fit in nuper lictis omnibus corpis partibus proli&ius, & durius, quam panno lineo crudo omnes exercere solent. Tertia, quae postremo fit, aspera, praeduraque est, atque mediocris, hancq; panno asperoes caprina lana parato praestatar. His tribus frictionum differenta ijs absolutis, corpus uniuersum a planta pedis usque ad verticem capitis communi sapone illi emplastrant, & deinde calido dulci balneo cutim lauant,atque ab ea immunditias abstergunt. A lotio neq; pudenda pilis nudant emplastro casum illorum subita Deum praestante. Demum pedes per horam emplastrant masa quadam ex puluere archcnda, & aqua communi parata. Pulvis hie fit es solijs ligustri Aegyptij, Alcanna, θ elhanne ab ijs voca ti. Haec pas a nati s humidis,& s entibus pedibus iuuat, nam valenter sicca adstringit, ac roborat, ita ut multo adiumento sit ijs; qui pedes imbecillos habent. Colore etiam aureo eos exornat. Populares etenim mulieres consuetudine sibi manuum, pedumq; ungues eo colore tingunt. Cui LAND. Vsus harum strictionum in illis balneis optimis medicinam cons matricis principiis recthrespondere cognoscitur,quando & Gahina. lib. de sanitate tucim, da dixeriti frictio vim habet soluendi, ligandi, carnem augendi, , minuendi. Nempe Aura ligandi, mollis soluendi, multa minuem, di, mediocris carne augendi. Atq; ut audio pleraque Aegyptiora corpora,multo sanguine κuperant, quibus tum balnea, tum frictiones illas posse conducere arbitror, quod iis ipsorum plenitudo tollatur, indeq; corporis oborta grauitas,lassitudinesque no mi nus, ipsis interim deperdita appetentia robur , quam facile comparatur. Etenim in balneo primo calido,&humicio corpora per insensibilem transpiratione,atq; sudorem tenuioribus succis vacuantur, moxq; contentos in musculis, articulisq; motione, &s ictionibus mollibus humores resoluunt. Prima vero, quam in balneo tentant, frictio, qui mollis est, cutem aperit, atque t