장음표시 사용
241쪽
structi processerunt, vel ad maiorem celeritatem , vel quia nan- 1ηoc sibus arma illa grauiora impedimento suissent. Quod si felicit tem ingresus pari ardore, ac diligentia Catholici promouissent; eos n. o negotio potituros Oppido si isse , ipsi postmodum Oppidani proteis sint. Sed qui struxerant insidias alijs , ab eorumdem insidijs uti frequens est sibi maxime metuebantTtquamuis inhia amprouisa aggressione cuncti seia prudenter ad minustrata dicantur: speratum tamen saccessum desiisse nonnemo
credidit, quia Ductor nullus aderat magni nominis, atque exustimationis; qui animos trepidantibus adderet, virtutemque languentem vel lola praesenta confirmaret.
Caprae Catholicis aliquot ι inter quos unus ὸ Societate IesbSacerdos, quatuordecim vulneribus si ucius. falsol ea seligionis si ρ M. Eudisse Militibin adiunxisse fatebatur in oppido recuperato, 'mat que Fidei reddito, primum se sacrum facturum. -rbitrari merost, aiebat, idcirco Deum oppugnatoribus non concum victoriam, quod illis constitutumsilset, nemini parcendo, Hostes Omqnes internecione delere. Tanto suo periculo docti flusenses, tunia Oppidum uniuersum communiere;tum eam praesertim portam, qua Hostis intrarat, lunato ropugnacula praestituto. At Cabillanus cum Exercitu reliquo citra fossam exitum tentamenti prinstolatus; ubi eum infelicem cognouit, nullamque spem superesse quidquam proficiendi, se eum suis inde recepit, non sine aliquorum iactura, qui in circumiectis alueis traijciendis, aestum rino resurgente aesorpti sint. Comes vero Fridericus , qui cum bis mille Peditibus Da mensem aggerem insistebat, ut Oppido capto, Arcem aggrederetur:postquam multa iam die nihil actiuncomperit , ipse quoque migrauit. Ofigerrime tulit Archidux tam dextram opportunitatem Stus, recuperandae e manibus elapsim: eumque exploratum habuisset, id Ductorum aliquot vitio factum; in eos ad aliorum exemplum,ac terrorem animaduertendumeensuit. Quare ab Iuditibus causa cognita, sententiaque Irolata, in Bruxellensi foro Reetorius instructor, & Crauchen urgius Centurio capite plexi . Ia M v v E ad Rhenanas Catholicorum expeditiones, quas ADehidux, & Spin uia meditati antea fuerant, de Rex, Regiusque Senatus magnopere probauerant i ingentes undique Copiae cog tantur. Tria Germanorum Peditum millia, Equitesque quingemtos contraxerat paulo ante Dux Brunsvicensis, ut Populos ditionis suae tumultuantes compesceret. Sedatis vero tumultibus, eas
in procinctu Copias Albertus ad stipendia Regis Catholici tr duxit . Preterant illis Ioannes Comes m anus, Georgius Lo
242쪽
acos. eonianus Frisius, qui alias eidem Regi militauerat; &Ioannes Et nestus usi erus. Magnum quoque supplementum Exercitus, duo nempe Hispanorum millia duxerat ex Italia Ioannes Brauus dolacuna Tribunus. Nec minus existimationis Catholicis armis attulerunt accessu suo Alphonsus Pimentelliis Beneuentani Comitis Hispani Filius: & Marchiones duo, Sigismundus mensis,
ac Ferdinandus Bentivolus :& Marius Frangi Panius ex antiqua nobilitate Romanus. Cossτietvrvsi vero a Spinula cum Archiduce fuerat quod paulo ante significauimus ut ipse cum altero duorum Exerc, consilia. tuum recta in Frisiam properaret: atque Isalam transmittere co-ν uia. natus, in Velauiam irrumperct et quae regio patens est, atque Vl-yretibi. traiecto finitima, urbi Hollandicae magni quidem ambitus, sed non sitis munitae. inam si caperet, sibique firmaret; maxima apta et inde Foederatis inferre continenter incommoda. Eodem vero tempore Buquoio cum altero Exercitu transmittendus Ua---. talis erat: atque arma in Betauiam, quae Geldriae Prouinciae pars est, inuehenda: in eaque magni momenti Vrbs aliqua occupa Nimu . da. Noui Omagum prae caeteris animo obuersabatur; urbs eiusdem Prouinciae praecipua ad Vahalim sita ; cuius expugnationem emolumenta maxima sequebantur. Neque plura deerant eiusdem Belauiae Oppida, uti munitionibus inualida, sic interceptu facilia. Quod si trans ambos fluuios Exercitus uterque deportaretur; pronum erat Copias omnes ad Arenacum quod iam Ar- Ambem. nhemium vocanto in unum cogere, Hostemque propius peLeΠ-do compellere,vel ad praelium haud aequis conditionibus ineundum, vel ad Urbes, atque Oppida regionis eius deserenda: quibbus parum municis potiri paruo negotio liceret. Toti deniquo illi terrarum tractui imposita tributa quantum arma Catholica
sableuarent, tantumdem res Foederatorum attererent. His ita a
sapienter prospectis, uterque deducendus erat Exercitus. Rx causas AT in suo Buquoius Peditum decem millia is, Equites mille ac ducentos: rerumque omnium ad bellum facien- tium abunde erat. In Exercitu vero, quem Spinula deducebat,
Peditum duodecim millia, duo millia Equitum numerabantur; carrorum supra tria millia cum ingenti commeatuum, bellicique omnis instrumenti copia, cum curulibus molis, & clibanis, aliisque machinis ad susceptum consilium opportunis. Militaris hic apparatus consueto maior, ac varietate operum instruinctior, magnas primo suspiciones Hosti, mox etiam timorem inusitatum iniecerat: cum ea praesertim tempestate non tantum
sibi suppetere virium probe sciret, ut in aperto campo Cathol,lli cis
243쪽
. LIBER DECIMUS OCTAVUS. . ass
i cos. millia exigerentur. Calsanda Insula, quam supra memorauimus, parum abfuit, quin irruentibus magno impetu fluctibus abse heretur. Cumque iam Ver in AEstatem vergeret ; Hyems tamen ut cum maxime saeuire. Quotidianis pluuiis ,&plerunque apriamo mane ad noctem, Caelum affluere, terrae tractus inundari, viae omnes, & campi stagnantibus aquis obruti, vix iter agent, bus locum dare.Tres integros menses intempestiuam hanc tempestatem tenuisse serunt. Vt mirandum admodum fuerit, tam aduerso tempore tot Foederatorum obstaculis obsecundanto, tantum in alieno, quantum mox enarrabimus, arma Catholica promouisse. Iai et v st quarto Calendas Iulias Bruxellis discessit Spinulata, magna Principum, ac nobilium Virorum caterua comitante:eademque die Tillae montem peruenit. Inde Traiectum ad Mosama trecentis Equitibus, totidemque Peditibus deductus est . Traiecto digressiis tertio nonas Iulias Rurortam tenuit: ubi Tribunum Metitum expectauit, qui cum Equitibus mille, carrisque quingentis pone sequebatur. Is tormentis octo Ueniona deue-itis, ac sexaginta lembis ad contexendos pontes usui futuris, octauo Idus Iulias ad Rhenum accessit. Ibi coactas in unum Co-' pias Spinula recensuit: atque esse numernm comperit Peditu
octo millium, Equitumque bis mille. Simul Edictum promungari per Exercitum iussit: ut quidquid ibi Reminarum esset, ad
ea remitteretur Praesidia, unde fuerant eductae; duabus tantum
in singulas Cohortes relictis, linteis eluendis, victuique parando. Atque ut hoc veteris disciplinae militaris fuit: ita illud Christianae charitatis, ac prouidentiae; cum singulis impartiri Foeminis mandauit, quae quidem spectarent ad Pedites, unum quotidie cibarium panem munitionis vulgo vocant in quae vero ad Equites, nummum aureum in singulos menses. His ita constitutis, biduo poli Rhenum Copias transduxit. Post alterum vero biduum,assiduis,ac vehementibus pluuijs iter interpellantibus, Dorsthenam aegre peruὸnit, ac vicinum fluuium Luppiam traiecit. Ad quartum inde diem Enschedam tenuit. Hic sese illi adiunxere Turrius Tribunus, atque Embdanus Comes cum Peditibus bis mille, & quingentis e Lingano Praesidio eductis,&quadringentis ex Oldensalia Hibernis. Iam continentes multorum dierum imbres fossas omnes impleu
rant, Vias alte obruerant, campos inundarant: neque tamen e
Caelo perpetuo ruere cessabant: ut miseri Milites aquis utrinque insectantibus imperatum iter aegerrime molirentur. Spinulae iussu, ductuque, cuius ammus omni dissicultatum obiectu maior
inulae ad Mierimn profectio. Eius disciplii militaris. Μilinim Iabociae
244쪽
erat ; Fn scheda digressi, vix post diem unum , noctemque, &partem diei alterius Glioram attigere: cum tamen oppida haec duo vix octo passuum millibus inter se distent. Accedebat ad in- . commoda Militum in selens in summa aestate vis frigoris,& vehementia ventorum . inod si vel frigori depellendo, vel humori ,
quo perfusi penitus erant, exsiccando succendendus esset ignis, nulla suppetebat idonea materies, nisi cespes terrae cuiuium spongiosae, quam turbam Indigenae appellant, alendis ignibus, instar lignorum, in eis regionibus usitatae: quae cum id temporis aquam penitus combibisset, plus sumi , quam flammae, succc ndentium vultibus offundebat. Vbi vero tam laborioso ex itinere scili, exhaustique viribus ad Stationem, quieti capessendae,
se conferebant; in solum non omnino aridum sese abijcere cogebantur, &stramentis adhuc humentibus iucumbere. Neque mi. nor equorum, quam hominum pernicies erat: qui simul humore ab imbribus, aquisque, quas vado traijciebant ; simul sudore , ab insolitis laboribus, perpetuaque in eluctando ab luto conten, tioiae, madefacti, in languorem , ac morbum procliues erant. HI C rerum euentus magnae spei tam aduersus, optimisquo sellieitu. conatibus, cunctisque provide praeparatis oppositus; Marchi nis animum licet a proposito, incceptoque minime reuocaret, sollicitum tamen , anxiumque non habere non poterat. Obue sabatur quippe superimpendens periculum , tam florentis Exe citus grauibus aerumnis, ac malis, quae patiebatur , atterendi, ac morbis inficiendi: itineris suscepti mora ob viarum difficultates prope insuperabiles; cuius ramen terminus felix a celeritate praecipue sperabatur : Hosti contra spatium oblatum ad loca omnia munienda, sique dimicationibus instruendum: Isala deniquo tantis aquatum accessionibus auctus, ut transiri vado nequiret. His anxius curis, institutum nihilo minus iter Isaiam versus perrexit, in eam praecipuὸ partem , quae Dauentriam , Zut phaniamque spectabat. Inter has Vrbe, in aduersa fluminis ripa Maumius castra posuerat, ut quocumque res vocaret, statinia accurreret. Hic eum detinere studuit Marchio , donec sollaeus Comes ad locum quemdam infra Suollam pertingerut , ubi iussus erat Isaiam transmittere. INTER lla ne tempus infructuose tereret, statuit spinula L Listhemio potiri chemium expugnare; exiguum quidem Oppidum, inualidumque Zutphaniensis Comitatus, seo opportunitate stus non parum suis consilijs accommodatum. Cumque in id Copias omnes impendere, contra existimationem duceret ; decimo tertio
Calendas Augusti Inicum Borgiam ed delegauit, qui non ita pri
245쪽
sco ι. Hii,nia redierat, Arcique Antuerpianae praesectus fue
rat ; una cum Legione cui praeerat, Sangeorgioque, Turrioque cum suis: qui omnes erant ad Peditum tria millia: Equites vero quingentos adiunxit sub perdinando Guenara. Ipse autem cur caetero Exercitu Borcheloum contendit.Gboraeque reliquit Ioannem Mediceum,& Lucam Cairum cum subiectis Equitum turmis ,& Peditibus mille quingentis; ut id oppidum tueremur, quod custodiendis designauerat commeatibus; adedque molas, clibanos, aliaque impedimenta ibidem collocauerat. V τ primum Lochemium peruenit Borgia, castra posuit ;ipia a retia Faque nocte obsidionales vias obliquas ducere ad unum oppidi latus aggressus est.Cumque postridie renunciatum Spinulae fui sit, conari Mauritium Lochemium versus immittere Subsidium; eodem Em anum Comitem cum ipsius Legione praemisit, quinque tormentis,& commeatibus instructum , iubenseas Copias in Stationibus muniri. At Borgia propius immine oppido contendens, ab altero latere aggerem duxit; illinc Hi-
spanis, hinc Italis certatim allaborantibus. Dum vero tormentacisponuntur, Pompeius Targonus e Tormentariorum Praefectisi unus,antea saepὸ memoratus, vulneratur ab eis, quae displodeba tur ex Oppido. Collis erat Lochemio proximus, eique superimpendens. In eius vertice Catholici munimentum excitarunt, ne
sorte ab Hostes ibsidiario insideretur. Et quamuis assiduis bombardarum ictibus Obsessores peterentur ab Oppidanis: Hispani
. . tamen obsidionalibus vijs iam ad lunatum portae munimentum accesserant, quod erat ab Defensoribus destitutum : Itali ue agis
gere suo ad fossam peruenerant . Tlim ad tormenta displodenda a processum est: quibus de aliquot interempti Desenserum, & e Scauale e. rumdem tormenti fulcra perfracta. Igitur post ictus quadraginta, de sua defensione desii rantes, colloquium postularunt: &conditionibus utrinque sancitis, Oppidum cum quinque to mentis dediderunt. Egressi sunt serὸ trecenti cum armis, signis, atque impedimentis; ad quae deuehenda carros etiam Borgia commodauit. Qui sane vir militari virtute insignis , Cum tertio Eove strii, die
obsidionis die potitus Oppido foret; magnopere fuit a Spinula
tum Archiduci, tum Regi per literas commendatus. Quibus ossicijs&sua mercede virtus ,& publica beneuolentia Marchio cumulabatur. E Catholicis extincti non supra decem, ad quadra
ginta saucij: quorum praecipui Mellinus, & Ricctardus Centu
H Aa C inter Solrte Comiti mandauerat spinula, ut Isaiae traie- Νctum tentaret, cuis primum detumescentes aquas videret. Aς is
246쪽
nulliolus eum E xercitu Vallatim ratieere magna artc eouatur. Iiistinianus eutra. tectiim bis tentaret
is ad stuuium progressus, & eum adhuc insuperabilem reperit, εἰ Hostem in altera ripa ad obsistendum paratum. Dum haec ad Rhenum Spinula moliretur: sium quoque Buquoius trans Mosam deporrarat Exercitum Peditum, uti diximus, decem mi, lium , Equitumque mille ac ducentorum, quos Equites Bartholomaeus Sanctus Praefecti Locum- tenens ducebat: duodecim etiam tormenta, & Quadraginta cymbas in usum pontium secum aduexerat. Cumque iuxta Pagum Mocham inter Grauiam,& Nouiomagum, peruenisset; ibidem substitit, ex ea parte Vahalim trai;cere conaturus. a Rhenus in Hollandiam influit , bi. partitum facit aquarum diuortium :&laeuum quidem flumen ,, quod Betauiam alluit, Vahalis nomen induit: dexterum , quod Isaiam dicunt, Vel auiam amplectitur. Huius ripam ad eamdem Insulam pertinentem pluribus suti dictum in munimentis Foederati custodiebant leucarum tredecim spatio, ab Arn hemio ad Hattemium : atque ita condictum fuerat, ut si quid ab Hostia discriminis impenderet, alterum alteri noctu igne, interdiu sumo significarent. Vahalis vero ripam per leucas octo Titania
usque munierant. Hunc ergo cum transmittere Buquoius cogitaret inter Schen chlanam Arcem, Vrbemque Novio magunia, hanc rationem intuit.
Qv A et vo a peditum millia ex omni Natione delegit,&quingentos Equites Cesiti subiectos: eosque duobus tormentis, ac triginta cymbis instruxit: cunctisque Iustinianum praefecit. Is noctis initio iter ingaessus est. Spardorpium versiis, qua traij-eiendus erat Vahalis. In hoc horarum quatuor itinere solida noctem, de consequentia diei partem inrumpsit, ob densissimum
nemus, aggeremque, cui suit insistendum, qua lutulentunia, qua interruptum: quare tres cymbae nulla ratione deuehi potuere . Ubi ad flumen Iustinianus deuenit ; agnouit in aduersa ripa disposita tria signa Peditum, ac tres Equitum turmas Dederatorum. Non idcirco tamen absterritus, cymbas in fluuium demit-t, iussit; eisque quingentos Pedites partim Hispanόs, partim Italos imposuit, seque una cum illis. Postquam medium fluminis tenuit Nautarum Praefect' iniunxit , ut statinuatque sublato in altum pileo signum daret, cum cymbis omnibus magno impetu
proueheretur: atque in alteram ripam, qua commodissimus se iret descensus, eniteretur. Simul Alphonso Latroni Hispanorumaribuno,qui cum primis nauibus traijciebat, imperauit, ut postquam appulisset, in ipsa ripa consistens, eos congregaret, qui subinde allabebantur;contractoque Militum numero in Hostem se convcxteret, eumque velitando detineret, donec reliquus
247쪽
Exercitus ,&ipse Ductor appelleret. A diuturnis, S continentibus pluuijssraeter solitum erat di tumidum , di rapidum flumen. Sive igitur quia eius impexum secum in pronum rapiente cymbae finiuere non potient: seu quod nimio pondere graues agi se, regi ue pro opportunitate non sinerent: siue potius Nau-
urina, tuo, qui perpetuos Hostium ictus reformidarent; ne medium quidem fluuium illae tenuerant: cum a profluente cor ptae , delitaeque sunt in partem longὸ inscriorem ea, ubi facienda erat descensio. Neque enim huic ubique datur locus ab altioribus ripis. Quamobrem retrocedere coactae sunt. Tentauit denuo traiectum Iustinianus, reductis in su periorem locum nauisbus iled dum in eo laboratur , tantum temporis eiauxit; ut interim alia tria Peditum signa cum quatuor bombardis fuerint a Foederatis ad ripam custodiendam immis L. Qintuor item belli- ea nauigia ab Arce Schenchiana properarunt: sed ea tormentis Catholicorum petita, Nomomagum versus relapsa sunt Quod
veris pariter ex adueris ripa, nunquam cellando, fulminabatur in cymbas, easque cum maximo detrimento ictus transverbe. rabant:optimum factu duxit lusanianus ab incoepto parum sese tu nato Gisteret cymbasque iussit ab aquis remoueri. Nautarum Praefectus metuens ob naues fluuio correptas poenas dare, cymba quadam ad Foederatos transiugit. ox rerum improspero siccessu certiorem Bliquoium fecit Iustinianus. Ille suismet oculis cognoscere locum voluit: eum qiae traiectui iudicans importunum, ad Stationem remigraro
Milites iussit. Catholicorum triginta partim caesi, partim saucij rpauciores ἡ Foederatis. Buquoius ad Archi ducem misit Iustinianum , ut rem totam euolueret: simulquo de ea per literas docuit Marchionem. Is duoque interea lialae traiectum tentau . Quare lamula lum
iraeum Comitem Almesca acciuit: eumque cum Turrio, at lari studet.
que Embdano , di quater mille Peditibus, Equitibus octingentis eae miro subiectis, quatuorque tormentis in Minerbruch-gensem Insulam immisit, ut iuxta illam transmittere Isalam πι- teretur: aut si minus id posset, ad Suollam obsidendam castris i cum optaret. Ipse vero pridie Calendas Augusti eum reliquis C pijs Bore loo mouit , alijsque sibi Lochemis adiunctis, eadem die cum Peditibus mille quingentis,atque Equitibus mille Zut-phaniam contendit eo consilio, ut Mauritium, de Urbis huius oppugnatione sollicitum futurum, auerteret ab intercludendo Isaue traiectu Sol o. Vbi prope Zutphaniam deuenit: alios eiusdem fluminis eo loci altitudinem metiri iussit: alios misit ad Hostis castra circumjicienda : statimque Lochemium regressus
248쪽
i 6os. que traduxit. Haud inde procul Grossa est, earum neut i ampliaeudine , ac dignitate comparanda: non parui tamen momentirum in seipia, rem quod opportuna foret Lingae, Oldensilia que tutandis. Eius itaque oblidionem in bellico Senatu proporatam , probatamque, λugusto ineunte Marchio aggressus est. Diuitiam by Cooste
249쪽
ratis, de Mauritio conquerentibus. Ab iisdem , Ueniona incassum tentatur. Catholici Milites tumultuantur. Eos compescere stiadent Archi- dux, & Spinula . Lochemium rccuperatui a Mauritio . Ab eodem Grolla obsidetur. De ea tuenda consultat Spinula. Rationes in utramque partem . Tuendam decernit. Eo Subsidium celerrime ducit. Pugnare cum Hoste statuit. Verum ab hoc obsidio seluitur. i tumultuati fuerant, sedantur. Spinulae cum Me ursensibus Induciae. Nova seditio Militum ab Archiduce punitur. Herculanum in Geldria intercipit Hemricus Fridericus Mauritij Frater. Militaris impietas dum diripitur . Noua scelera seditiosiarum: qui tamen a Spinula componuntur. Comtra eiusmodi homines Archiducis Edictui . Eorumdem miseriet. Linginae Arcis incendium.
250쪽
eoinpensare ardore operis contendentes. Quo in labore Christo p norus Comes hostili tormento ictus, ac vulneratus. Inter
haec Spinula ingenti sollicitudine, ac vigilantia locis omnibus
praesens esse, commendare magnanimos, animare languentes, tetas,aut saucios consolari: nullum Ducis optimi munus praetermittere. Ne qua vero esset in Castris alimentorum penuria ti ex
Monasteriensi ditione finitima carros plurimos commeatibus onustos adduci iubebat.Velascus quoque suis Hispanis aderat aggeres exstruentibus: exemplo, consilio, iussis, hortatibus eosdem propellens, ad militarem eius obsidionis gloriam prae caeteris Nationibus reportandam. Neque Italicarum, aut aliarum Praefecti Copiarum sitis partibus deerant: de Nationes ipse magno inter se certamine virtutis, & laudis in opus incumbebant.
Er iam ad oppugnationem nihil expectari aliud videbatur, nisi uti tormenta essent ad viam aperiendam disposita. Haec vero dispositio serior aliquanto suit, tum ob imbrem assiduum, ac
vehementem ; tum quod Thomas Vinguartius, e Tormentarijs Magistris unus, erat grauiter saucius. Post alteram tamen noctem parata concussio :& , quae proxime consecuta est, quarta
obsidionis die Hispani ad designatum sibi lunatum propugnacu
lum accesserunt.Cumque pyrobolos oppugnationi praeuios adornarent,ex eorum Signi seris unus idem propugnaculum audacter ascendit. Quo Defensores conspecto , Scaeteros subsequi facile suspicati ; repente in fugam aversi, locum de cruere. Succellare statim Hispani, imprudenti Hostium terrore prudenter usi ; debellici ardoris praerogatiuam, de more, secundante fortuna Italos,& Burgundiones, quo minus destinatum sibi munimentum attingerent, altior interiectae sessae aqua prohibebat. Verum hieetiam Targoni Machinatoris ingenium opportune usui suit. Is namque e rela pontem intexuit, trabibus, doliolisque subiectis; ut aquis innataret, ac Militibus pensilem viam sterueret. Itaque per eum fossae iniectum, ad munimentum oppugnandum alaetiter itum est . Iacti pyroboli non minorem intulere metri
Praesidiariis, quam signifer modo fecisset. Quare hoc etiam pro
pugnaculum destituere: quamuis in eo medio receptus extructus esset.
Pastra alia cum ad fossam se promouissent Hispani, eam opplere moliebantur. At id nὰ fieret, Defenseres omni ope ontendebant. E quatuor bombardis ad latera munimentorum dispostis , sacculos emittebant globis, talisque ferreis resertus. Artifices quoque ignes passim iaculabantur e moenibus, ut locus appareret, ubi laborabant Hispani. Eorumque complures, qui lu