Petri Cursii ciuis Ro. Defensio pro Italia ad Erasmum Roterodamum

61쪽

Italus non sanistissime pra lite in Numue uIubellorum genus in rerum natura excogitari posese in quo Italus non uicerit an ullam terrarum Parrem,oramve de qua Italus non triumphaues rit. Nullus locus nulla sedes,nullae regio: in qua Italae,Romanae sortitudinis, manitatis,conssilit,animi,& pietatis,non sint aliqua adhuc im Pressa uestigia. Mihi autem cum de me cogi

laaec simul omnia exibilare,illudere, insultare que uidenturist in re tam aperta,ta clara qua nulla,post homines natos sit testatior: tam lonyga usus fuerim oratione:quodq; te non neglectu Potius,quam tam ieiunegam moderate , ne dicatimide resutatum reliquerim Tuae tamen tot iaeditae lucubrationes multiplemi eruditio, tuaq; illa,quae paucis est concessa,tam multa scribensi di facilitas mouit:ais adeo impulit:Te ut m nerem,obsecrarem ne diutius m Italia simulta.

res geras:sed cum illa in gratia quam celerrime redeas. A qua non latinas modo literas accepi/ni,sed i qua ut audio inqnatae latinitatis ui um uitasti:purae gustum sensisti:succum suau σris imbibisti :tantumq; ex his tibi famae coparasita: ut paucissimos tibi hoc aeuo opponere, pau σciores praeponere possimus. Nec tamcn est cur Italorum spernas inunia Dcrnas N eloquenti/am: quod bellorum illa diuturna tempestas, nonihil ab institutorum studiorum cursu illos a straxerit.Non enim pauci excellcntis ingenii scylicitate,ad omncs procellarum impetus,ut sube

62쪽

undos promptissimi sic ad euitandos Sesertimimi,ad superandos fortissimi, naui, & mercibus seruatis,e tanto ingeniorum naufragio,in eloquetia uariarumque disciplinarum portum incolu mes enatarunt.Habet adhuc Italia. habet, tot p cIarissimos philosophos: tot Iutis sciretia consultissimos: tot diuinos Theolooos: tot tam illustres medicos: tot subtilissimos Mathe

maticos: Et ne mutarum artium eXisios, Ncum ipsa uctustute Grtantes artifices dicam tot in omni bonarum artium genere eminentissi sinos homines: Quot nomina , ut sane non om nium noui: sic, si norim: uix enumerare male am: N causa non postulat: ut enumerem: N his

ipsis,si p tereantur, ut non ingratum futurum arbitroriquod nostra laude non indiunt: suis satis uirtutibus cIati:sic tibi etiam tu dum: quod illos,qui neq; poeticem,neq; eloquentiam profi teantur:abs te non magni fieri tui asseuerent . Itylos ucro,qui harum alteram,aut utramq; amplixantur: ac eloquentiam cum sapientia consutis gere adnituntur: qua obsecro animi, qua inges nil qua doctrinae fiducia aspernaberis s quos tu quoq; si prae te contemnas: quod tam multa, quam tu nondum emiserint:nec forsan tam multa legerint:quod tam diu,quam tu,nondum ui rint Me melius tuae famae:tuae posteritati consules:si omni stridio omni cura contcndas: ne hostibi inimicos pares. Hi enim,ut primum Italum militem tam tonauum abs te habitum audient:

63쪽

acriter tibi irascentur: accinissim te Iudieiis eo, cident: graui ssimis sententiis configent: N quo quis a poterit scriptorum genere,hostiliter lace

rabunt:turpissimal mendacii nota deturpabui: caeterarum que prae terra tuarum lucubrationum x fidem autoritatem y,uel ipsa sola graece, latine, actustriin te scribentium uarietate:& copia, non parum cleuabunt. Quos egone hoc loco, cui de illis feci omnino taceam:cum eorundem stud oria ratio,& cum horum non paucis areta etia ta miliaritas:tum imprimis ea causa hortant :quod cum quotidie noua, ac illustria ingenia in Italia emergant:ac ideo illa Tibi tam procul absenti minus nota esse non dubit : ncque tibi inutigk,nel ingratum futurum ratus: si hos sine ullo

tamen orationis ornameto,nulla aut aetatis, aut

. dignitatis,aut praestantiae ratione habita,cursim cui quisloccureoenumerem. Quo non igno res,cum quibus tibi literarum Ceturionibus, Tribunis,& Ducibus,contentio,certament impen deat:nisi bellicam,quam Italis lavdcm praeripubsti libenter,ubro,& quam celerrime integram, incoruptam trestitueris. Caue per deos obsecro. Erasme ea causa intumescas, omnest eruditos Italos praerescenum putes,quod pauci, aut sor: san nulli,tot uolumiua,quotm,ediderint . Nams Bembus,si lampridius Lazarus, Niger, Bonfinius,Pierius,Egnatius Sebastianus Delius, Maloranus, Faustus, Recalcatus, Iul. Camillus. Petronius.Tho. Petrasaeta. Laur.Bartolinus: Mar

64쪽

filius si Fundulius,Martianus,Lactant.PtolomeuS.Io.PacuiuS,Crotus,Scaevola,Balamius, Latinus Iuvenalis, Lancellotus Politus, Gregorius Cortesiu Arsillus Dardanus, Fracastori', Maurus,Roscius,&ssa, italis,Modestus Frachinus, Alex. Manetolus, Binus, Gasbar Contarenus, Paulus Tordia,Barto.Simoneto,si Castria, NRota Neapolitani:si Ludovicus Fanen.Curtius Fregepanis.Iul. Alterius. flaminii duo, Sebastianus Gualterius , Mariangelus, Franc. Crassus, Victorius Mediane. elius Calcagninus, Ianus Catadra,Ιo.Chrysostomus.Cocceanus,Bellinus, Romulus,& Pompillus filius,Thcbaldeus, Fata Uigil.Petr.Mellinus,Molsa,Superatius, Colotius, baldinus,Blosius,ALysius Priullus si ne de Illos ignores:qui iurisperitiam sermonis elegantia,& orationis ubertatecxornaiunt Philippus Archinius ualterius Cor ita , Buria placentinus, Andreas Alciatus, Claudius Ptolomeus, Massa Gallesius Rutilius, Albutius ,& cum his duo Antistites Paulus Capisucchus,N Io. Guidi zonius,si praeterea N hi Antistites, Sadoletus,

Marius uolaterranus rana,Leander, ida, Io,

Maria Sipontinus, tr.Crassus Scribonius Tifernas,lac.Ponactius. Ninus Potentinus, Antonius Venantius,Alexander Campegius. Franci

Piccolominius..Si de Amplissima dignitate Pricipes Cardi. Augustinus Triuultius, Alexander Caiatinus Hercules Gonzaoa, Nicobus Ro

65쪽

dulsus Ioannes Salutatus, Hippolytus Medi

ceus, si demum hi inquam, aliis innumerabiles Itali disertissimi,nondum singuli,quot tu , volu mina ediderut:qui scias an ex his aliqui iam plura,quam tu,scripserint ea tamen ne praxipitens tur,intra suos parietes coerceant qui autem Gliis nondum prouectioris aetatis fines attigere: i sed uix medium suorum studiorum stadium emes assidue promouentutalongius procurrunt: aeridies magis ad humanae eruditionis, ac facunσdiae metam uicinius appropinquant: si naturae beneficio,tuorum annorum numerum icolumes impleverin onne Nipsi tam multa quam tu , poterunt lucubrates poterunt prosecto Erasine

aliqui tam mulia:aliqui plura: c aliqui tua uta anta tiam digniora.Nam licet illa diuturna, ac

pertinax bellorum rabies, quam pauloante e crabamur:nostris admodum studiis obfuerit patamen pax,ut primum est restituta:alacriores nostris ingeniis animos ad illa intermissa repeteta adiunxit:acrioresti; stimulos ad illa reparata infixitmel aetate prouectioribus modo:sed de ipis etiam adolescentibus:quos non paucos in mulsus Italiae urbibus praecipue tamen Neapoli,BOMnoniae,Patavii ac Venetiis,non paruum iam eloquontiae specimen dedisse:nec paruam bonarum artium adipiscendarum spem de se concitasse, multorum litoris,ec sermone cognouimus. Ego ucro tibi assirmare pomum Erasme:duos imprismis in nostra hac Vrbe summo loco natos, sum .

66쪽

mo ingenio praeditos esse adolescentes,q tatis ad

eloquentiam animis,& ad omnes,ucterum more,

disciplinas capessendas sunt agressi,tami,ta breui,prosecae,ut nihil,nisi egregium,ac plane Itaσlum,plancqr Romanum ab his itra paucissimos

annos pectemus . quos ambos,ut Tmlum,

Gallum, lotium filium Iul. Fabium, aliquotlalios clariores tirones, in uetcranorum nume

rum non ascripsissem,nis Prosperum Crucium Bononia omnis praesente Climcnte. VII. & Caesare,cum magna inranii,& eloquentiae laude oratem uidisset: nisi S B ardinu Massu crnate, copioses scribentem , atauium primum, mox Patria ipsa Roma, cum armorum fercndorum libertatem paucis ante diebus a Paulo. III. sibi ademptam grauissime ferret, suorum ciuita causam agentcm, praereptass arma ui ,ac orationis impetu prope extorquentem,non laude modo, sed admiratione quom dignum iudicassent. Adyde quod non importunum,ambitiosumve existimaui,si hos sua satis sponte discendi studio stagrantes,ego quoi,quantum possem, inflammarem:quo etiam nostros alios adolescentcs,N pueros,qui non pauci,iisdem nunc bonis artibus imbuuntur:his laudandis ad tam pulatim laudis gloriam accenderem.Sed redco Erasme ad lite

rarii exercitus antesignanos,& duces:in quorum non paucis litterae interiores: summa ucrborum grauitas,ornata sententiarum concinnitas: uehemens orationis cursus:assiduel id moliuntur d

67쪽

isudant id aguntud assectant:ut locupletissimi ,

grauissimiq; autores non ieiunt,ac non semper fidi intcrpretes evadant: uti suae lucubrationes non intrafamam post obitum sintnaceat ita sescant:sed ipsa cum omnium saeculorum diuturnitate laetius germinent: speciosius florcant: uberius stetificent. Nec ut suam religionem oratione Perstringat sed ut uita,& scriptis uenerabilioremessiciant. o certe tibi spondeo,ci promitto: horum aliquammultos omnesm. facultate dicendi parin summa laude eminere non possumus: di contemnendos non arbitror:qui sequetes prima,in secundis,tertiisue consistunt longe plura in poenu habere,quam in platea; longe plura in priuato,quam in publico:quod tu Per te,per te inquam intelliges:si quam crudita,quam ornata,quam uaria,non quam multa sint, quae illoru

eant scripta,accurate,& sine liuore metiaris .

quamuis quod in bonam partem accipias uelim exactissima iudicia non quatum quis a scribat,quantumue prosit,sed quantum etiam deles clat:quantum assiciat:quati denis sit,quod scrib.bat:mcciantur.Plurisq; faciant unum Potant de stellis,unu S.nceri de partu uirginis libellum ne eos laudem, qui nunc sunt,quos posteri ueterib' opponent quam ingentia quorundam uolumi ina:quae licet passim legantur:ab illis tantum probantur:qui numero capi pondus non senssunt τNon ignoramus.Eratae palmariu esse aliis an . re dere At nescio an non sit praestantius: no sita

pulchrius:

68쪽

pulchriusmon sit humanius: superior cum sis .

. parem re gerere ne P alios omno prae te cccnifacere.Sed putare,uel si eximius sis,posse in aliqui bus aliquando ab inferior uel superari uel salte non iniuste repraehendi. Ego,quantu ad me petatinet,quamuis,ut aetate,sicrchus omnibus, longe me tibi inseriorem,non fatear modo,sed etia profitea eam tamen tua,hac in reganto superi rem sontentiam,quanto tuam oratione mea uberiorem cssse cognosco contendo,asseuero ; neq; ecur aut tu illam tibi Ertuitu ut solet excidisse simules:aut ego te orationis inopia lapsum opi ner uin tu illam diu meditatam,cogitatam , dctoues,tamq; diuersis in locis editam,ut uera, sin Caeram , optimat tot anos custodiueris: Et ego tuam in dicendo facultatem non ignorem. Nel

error est tam nouus,tamq; Paruus,ut tolerarimeque eiusmodi ut in librariorum culpam ullo modo reiici possit.Quamobrem collige te Erasmetandem aliquando:tuumq; istum Italorum contemptum ne odium dica depone.Quos si praere non satis cruditos iudicas:aut id prudeter dissimula:aut saltem ne usum quoq; fortiter, Perusinaciteri tractandorum bellorum Italis adime. An uero pro nihilo tu pulcshoc refertis Et ad aure dc ad oculos tam literas,quam acies,& castra sequentium peruenire tibi no modo e uetaribus, recentioribus'; latinis scriptoribus ncminem in

tuo Ciceroniano plane probatum ruisi ec in tuis tadabis integrae nationi eam gloriam eam uirtu

69쪽

tem adimeres,qua omnibus illa gentibus, omnis, lum gentium telumonio antc licrct :Quagora, quae olim notae crant,nationcs,aut suo imperio

subdiderit.aue tape praelio superauerit,icq; in tuis dialooisIta amarioribus scommatis liberius i dulgere:ut ne illi quidcm,in qua natus, di quam Fie,doctet profiteris,rcligidi parcas.Quod ego

nunc,non tam libere recum loqui audere: ne aut inostra admonitio accrbitatem, aut repraehcnsio

contumeliam parcrct:nisi hac procaciore licen σtia,N ipsos quoq; luthcranos in te irritaveris: qui edito nup in te libello te ut ipiu 'ac tuae religionis illusorcm inccsi ucre,q, diuum tibi Paulum σne Iesu fanaticum diuum Ioanncm,multoS cro I. Pare mundos uisum,quodq; alia quaedam tam dirui, sitatui turpia,ut ca pius,ac uerecudus inimicus tibi exprobrare crubuissct,tu cogitare, redum litoris prodero,no cxhorrucris. Quae ego ut uana esse uolii sic otiam cxistimc m. hxpedit

tibi profecto Erasime expedit,ut hanc dc etos obtrectandi consuetudincm, hanc cauillorum etiain diuos acrimoniam tibi detrahas: Nam si detrahas qui tibi tracrito possit obtrectare, non facile relinquetur, ndc obsecrosunde uni tibi id acci disse rearcsq, tot uiri nobilitate,diuitiis, prudciaria,literis inligncs,te non epistolis solumsed ediytis etiam uoluminibus in te sunt inuceti . Quid

c tu Ccnesum Seduluidam Hispanum qui plutor sophiam ac Theolooiam fraecis, latinisi litoris

e nauiter Persiccatus, utraml, bc orationis uber

70쪽

itate,& uitae grauitate decorauit: ad scribenssum contra te traxis se cogites nisi ossicium his pietatemmisi ut Aliarii Pii principis Carpcnsis, uiri omnium doctissimorum,sapicntissimorum I iurdicio doctissimi ac sapientissimi , patroni de se

optime meriti manes,quos tu tam foedis conui cis maculasti tam iniustis maledictorum notis

inussisti purgatos,sanctos'; poslcris prod rei Vnde tot in te quorundam iurgia manasse suspicetismis 'hi te in te,& i tuis amadis,nimium:nirnium in alienis carpcndis deprahcnderunt. Acidita ucro hac tua in Italos contumelia,quos contra te cuiuscunq; nationis cruditissimos homines concitatum iri,non dubitcsmon metuas Cche illos quot in te armabis, qui prius, quam hanc rem nouissentitui,tuaq; eruditionis crant studio sitimi,nedum, qui tibi antea erant insensissimi,

quiq; passim in circulis,N bibliothecis petulantcre sutiunt,arroganter obloquuntur,te multa qui

dem nosse sed cui de Margite est traditum male omnia nosse,ac non sine cachinno blaterant: quibus malum, Batauus hic Momus agitur intemperiis cui non satis risolens,ignominiosum, su perbum barbarumq; uisum,quod i hoc ipso suci

adagiorum uolumine toties aucto, totics cnacia dato, toties edito, bcllicam Italiae laudcm adimere tentaverit,Quodque quoddam ueluti bcbli classicum, quo cffcras Marbarasque. nati σDes, ad Italiae uastationem excitaret, cccine σrit: nisi di in suo Ciceroniano cunctis auctis