Petri Cursii ciuis Ro. Defensio pro Italia ad Erasmum Roterodamum

31쪽

Is Venetis armis Italia pulsum non audiumsmodo,sed uidere potueris:sed exploratum certe habueris . Iterum uero idem Venetus non cum

eodem tamen Carolo,sed cum Ludovico, qui illi laccessis, ge, actus magis,cii uolens, pugnauit:In quo tamen bello non modo Iulius ille sinidus ratificum maximus cum reliqua omni Ita

Ita, sed Germania, Gallia, Hispania, tota prope

Europa,contra unum Venetum cospirarat binsam praeterimus,& quod nota est, di quod histo riam non scribimus uariiss illum locis de consilii sentetia,Omnes, undis c ut cuil opportunum uisum lectissimis copiis,uno tempore,sta hostili in inuaserunt,ut ne in suis quidem undis, altissistrios Venetum mari, remotissimi scp suis insulis

tutum,pleris omnes non temere putauerimus.

Maxima autem bali moles,a, Ludovico Gallotii Rege imminebat:qui non solum cum omnibus ditissimi sui reoni uiribus fines est Venetos a st gressus: sed cum totius Insubriae robore, multis o clarissimis Italiae ducibus: in quibus, ne alios enumerem: praestantistanus ille felicissimus i imperator Iacobus Triuultius: ius postea ducta, nunq; res Gallica in Italia non fuit florentissimarVenetoru autem Imperator erat Nicolaus in sinus intiliani Comes: Dux peditatus Aluianus.

Qui,ut erat strenuissimus,& morae impatientissi ira ,Imperatore,licet cum robore excrcitus abstsente,& rei summam sortunae credere dubitante. rei tamen bene geredae occasione adum e rato

32쪽

eum sola peditatu tantis animis Invadentem ex cepit,ut nisi sexcenti cataphracti non dico fugio sit,sed in ipso pugnae conoressa desecisset: homu duces suos terrore, & strage moniti,certam eo die Venetas acies futuram uicto Iam iudicaverint . Ille Bitur peditatus tanta uirtutegata se mesa est uictus,ut ex illo quis credereto nemo fugerit: mo no sortissime dimicans, nemo sine magna circa se hostium clade, nemo no aduerso pectore confossus ceciderit:nemo uel cum mor

tuus,no scutu,no telia adseruauerit: no iram,non

serocia spirauerit. Dux uero ipse ita ola praestatissimi ducis circueundo,hortando, animos flagmando,nuncmetu minuendo, nunc spe accedenda aliis acriter pugnandi incitamentis, munia obluit:Ut no prius,licet iam cum paucis superesset,animum, atq; arma abiecerit: * pertinaciter Pugnans, ante regis tentorium x, quo illum iam

suorum cladesexciverat, & uulneratus, ta tanta

fuerit indole captus uiuuietori,& Regi, & Gablo,capi'M5 ludibrio ut solet n5 coteptu sed admiratiot simul fuerit,& gloriae. Qd tantu duce tabellieosissimi peditat' caepisset:iIM.n.duce no ut ea sertua inuitabat,postea tractauit,sed semp indulgeter:semper in sumo honore habuit.Scilicet sapietissim' ille Rex simulato reputabat: quam in omni re:&in bello peipue sortua posset:quas, v diis gras agere debebat: φ cu toto Veneto mercitu no costixisset,si mill aut psagibat:aut Glyte coringere posse uidebat,ut aliquado tant Mux

33쪽

laboranti GaIIo,aut salutem aut uictor am esse ritate qua ille erat singulari, inopinanti altaret, Nam quis francisco,qui post eum Gallorum re

ono potitus esu tot horas contra immotas illas Helvetiorum phalanges,constanter:animosefortiter propugnanti Praesto, ac opinione celerius

adfuit uictoriamq; attuliis Italus cum Italis adfuit,a tulit Alaianus Q ais cum Germani tui perfiaetisalpium claustris,patefactoq; ad Venetos drcrnitiem itincre, Cadubrium occupassent,dustela longis itiniribus per aspera, ac seris prope inacccssa loca,expedita Italorum manu, armanos ne nuncio quidem cladis relicto cecidit recisdit Alvianus.Quis proximo illi anno cum Getatnani Carnorum regieem Vincto intercepissent multae equitum turmae,ac peditum cohortes admonis portum consedissentc opsopiumq; ali' Germanoue exercitus cinyret: Hispani ad At ne castra haberemsessinit Alviano impedimcnsito ne Patauio obsessus egrederetur: Quis inqua omnem tum cm in celeritate poncns, ad Naonis portum tam deceptis qui Patauium obside rent,quam qui Ateste celerius,l id quisl ui ha mana fieri posse putasset, aduolauit faciuolauic Aluimus:Quis multis Caesis ultis captis Mrbe

illa recepit recepit Aluian', Quis pus audit' est Hispanis alii' Rui Patauium obsidebant, re

diisse qi discessisses hostes trucidasses Φ Opso

pium liberasse prius auditus est Alvianus. Quis

ad Lyrim Imperator, illi Consaluo Hispano,

34쪽

cognometo,a rebus gestis magno prisus ostar dit Gallos numero supcriores posse superari primus os cndit Alaianus. Quis primus ponte Bussiti ni imposito Gallos inualiis fugauitsit rauit sprurius inuasit suoauit trauit, Alvianus. Quas eoo res gellas,non tam hic attigimi clarissimum Imperatorem laudarem, sui haec Erasae sine

bellicosissimi militis frequentia ficti non potuissse demonItrarem.Vt que Italum seu solum, scia

cium seu auxiliarcm ficu pcditcm, seu equitem. seu ducem, In proelio pugnaciis mam , in bello pertinacissimum in obsidione, solutum. inuictu victor luideres. Hic alii praeterea duces, ac Imperatores Itali,qui nostra tepestate bellis, aut pra fuerunt,aut aliqua saltem cum laude inters erunt, iure suo exisere posscnt, ut suorum quos gestorum,si non ordine omnia cxpl. care, saltem ueluti magnam uriam praetereulibus turres s lemus:aliquaue illius insignia tantia aedificia ostedero ut sua illustriora quaedam decora raptim indicare.suscepti tamen muneris ratio id prolistat,facitq; ut satis nunc esse iudicemus:s nuda illorum nomina recenseam,quo ex illoru freque tia,& numero, militum, equitum, Centurionum,

Antesignanorum, Tribunorumq; nostroru quandam quasi uberrimam,ac densissimam segcte non tam animo uideaS, s oculis prope cernas. Habuit igitur Italia,c,quibus multi adhuc uiuut,

foretq; insigni laude, in una Colunta ut ab hae

quae prima se obtulit incipiam familia P una hac

35쪽

nostra aetate prosperiim Fabrii uis Maria AO

tonium,Mutium,Ascanium Stephanum, Alexadrum,Martium, millum,iulium, Sciarram,occum his Pomptiui Qvcm licet Cardines ,duhites,utrum duces in castris belli consilia explicatem,uchemcntius sint admirati:An patres in Se

natu,sententiam derep.dicentem frequetius sint

secuti . Habuit in Ursina Virginium, Iulium,

Iordanum, rotum,Paulam, Fabium, Camilia Nomentanum, Marium, Valctium, Nicolaum

Pitiliani,Gentilem Virginium Anguillariae comites Ioan. Antonium Grauinam, Neapolionem. Sciusdem factionis,s non domus, Bartolomeli Alvianum,Laurentium arctcm, & Io. Paulum filium . Habuit in Farnesia Galeatici, Rhinuciu, quem apud Tarrum sortissime dimicantea Gallis cauum superius narrauimus .Petrum Aloisu, N Ranucium illum, qui in sua, in qua extinctus est,adolescentia,tam rarum fortitudinis specimededit,iam incredibilem, certamq; uariarum uitatutumspcm de se excitauit, ut non tam illi fata uitam inuidisse,qi Romae ne dica patri, qui nuc Romae felicissime imperat:Pomoerii prolatione, Priscis impcrii, recup rationem praeripuisseuis deantur . Habuit in Sabella.Lucam, Iacobum, Traianum. Silvium, Troilum, Antonellum, Baptistas duos. In Comitum amilia Iacobum,

Fraciscum, Antoniti,Ioanncm Baptista.Caesare. Marianum Stephanum Joanem: ex hos omncis

ius urbis Romae primarios Ciues. In GozaP

36쪽

eo prancisco illo Marchlane, qui apud Tarro

cum Carolo Gallorum Rege sortissime dimica uit. Federico,Fornando,Aloisio Pirrho, se Iactat in Italia .Iactat de Auato Marchioe illo Piscario de Marchione Uamo,huius non ditionis modo sed etiam uirtutis heredc Gloriatur Marchione in ludio:ac Iacobo illo Triuultio sapicntissimo inuictissimos impcratorciquem honoris causa saepe nomin necessc cst. Ioanem Mediccum doluit.

di adhuc dolet tum fuisse extBebim: eum illius opera maxime inducret . Nec est cur Italiam in Ballionia tam lia Io.Pauli,ac eius filiorum Ma lates aera Horatii pudeati Non Ducis Terminis Non Pctri Maria: sancti Secundi Comitis: NoGabriciis Martin not. Non Guillielmi Caietanit Non Laur.Cibo,Non Guidonis Rangonii,Non Pirrhi Castri Pierii Reouli non Pauli Luciasti no Io.Bap. racciolae non Ambrosii Calatii Comitis non Iani Fregosi di Caesaris filii.UR; Italia Philippino Autia uel meter tristatur amisso: sic Andrea Auria principe non modo lutatur inco Iumi , sed ab omnibus, quae imi ni, maritimi helli periculis se tutam fore arbfitratur. Maximo

praeterea praesidio,nec minori ornamcnto secrenostra aetate Terrae Italae Palavicinii, puli,Grimani, rnelii .Pisani rimaldi Sansbicrinii, Vitellii,Tot demum in his,ac in aliis,quas non me minimus familiis Duces: ut Italia non modo

bellicis studiis pollens sed omni ut quodam

nationibus, csi tota simul conspirareo unis aut

37쪽

Principi aut Senatui obtemperaret formidabilis

iure suo tibi uideri,censerit potuerit:Verum qin

eos omnelS enumerare,nedum corcota illorum fa

cta reserre,a suscepta nimis esset prouincia alie σnum:cum his etiam nunc praetereudos ducimus: Vrbinatem Moserraten.Miluanum, Ferrariem Mediolanen. Duces,dicione Regibus,militari uirtute, summis Imperatoribus comparados.Hos igitur tam multos Erasine cu billi Iaude uiguisse audiueris:qua obsecro causa quo probato ausitore qua iniuria quoue odio adduci potuisti ut Italum raro bellacem pronunciaueriss cum loge plures sint duces,t qui ad alia propcranti in metem uenerint:in ubus tame recensendis, ne P teritoria famae dcrogare,dctraheret uiderer: Dis sem omnino curiosior,nisi eos ab his,quibus custae est,res gestas sigillatim perscribere: non nudo cui a me nunc nomine: sed cum suis etiam illuήstribus factis celebrari, postcritatii commendari sciuissem. An forsan in lata Dacum, summorulΙmperatorum copias ilicosissimorum tu milibium,equitumue inopiam ducas non ducas non pro comperto habeas copiam esse innumerabi

Iem incredibilem esse frequentiam Quando tot simul p stantissimi duces nos sine bellicossinis aciebus tot egregia facinora edere potuerint:ney ,si uel soli hi,tositam eximii imperatores sine ullo Italo milite bellacissimo extitissent,raro belσIacem Italum cogitare sine tacita tuae uanae cogitationis aplud te repraehesione, nec sine magno fi

38쪽

dei apud alios dispcndio id tradae potueris. hi tam obscura bella gcsscrunt ut tu quan* lite

ris inuolutus inuolut' ec libris:ca audire,ea scire nequiueris sVtina Erasmo no hoφ consiliis,auxiliis,opibus,armis,pecunia,frumento,ductu, uti

nam deni ne nostra ingenia dissimulcm non. horum animis in diuersas uoluntates distractis, , his Gallum,ius Germanum, his Hispanum, adsitarum tamin factionum auxilia uocatibus,Barbari Italiam tentastisat,res oerte Gallorum pri', mox Hispanorum,adiuncto praescrtim sibi Germano,& Italo,in Italia nunqi praeualuissimi.nun θ tu minus bellacem Italum tuis monumentis tam confidonter sileris prodere ausus fuisses.

Quam tu rem,si ueram esse negaueris . externos

quoq; neges oporter Italis in bello un* usos nis j externos Italo,& milite, di duce, sibi magis, s

Italo uicisse,doceas oportet,ostendas necessse eli, Hoc aut quis ta duro est ore,qui negaritG ermaniam unum tantum Imperatore habere:uni Gallias regi obtemperarerunius regis nutu Hispa nias sorore,concorditeri agere . Italiam autem tot prope Regibus regi:quot est urbib' munita. Quae tam magnae,iam clarae, tam sunt opulcnssta rut regna potius, j ciuitares existimes: tam sunt frequentes:ut sine ulla dubitatione in nulla orbis region tot,tamq; insignes ur S ropinans

tur.Quarum aliqua licet toga bellorum iniuria, tormentorumq; ineuitabili demolitione, succu buerint:supra fidem tamen esse uidetur: qi cito, . Ex

39쪽

rediuiuae resurgant,s facile p istinam faciem re

Parent,cii fortiter ueteres uires resumant;* prudenter priscam dignitate recuperent.Nec tamen qui rerump.non sunt prorsus expertes,non sunt prudentiae omnino inanes,non intelligui, nonost

strorum cui quidam putant populorum mobi litate animorumve disiunctione, sed potestatum dissimilitudine moderantiumq; diuersitare, bella saepius inter Italos gliscere:eat saepe esse necessaria,ne dicam iusta . Nam cum nulla sit recta re rump.serma:nulla deprauata:nulla ex his mixta Quae nunc in Italiae cui quondam in sapientissimae Greciae urbibus) non uigeatmo reprasmicili Cui mirum sit:si bellis assiduis premamur si intestinis seditionibus vexemurtaquidem multi Principes diuitias: pauci libertatem :non plures uirtutem,plurimi sua magis,qi suorum populorum. moda sequuntur: spectant honores . Ita tamen, ut occultarum causarum felicissimi indagatores, hanc uarietatem ad siderum affectionem referat: nec leuibus rationibus comprobentiastrorum uidi affulse,ambitiosioris coeli benignitate, Italis uel mediocri loco natis ueluti praestantioris naturae ciuibus,regios imperandi spiritus esse insitos rac propterea bella semper agitare, bella tractare, quae suis uiribus nequeant:ca alienis moliri cogantur. Quod qin. ita iam est receptum,ur, uel si uelis,idnegare non audeas:Tempus iam exigere uidetur.ut ad extremam nostrae diuisionis par

m transeamus. Si igitur non de integro Italos

40쪽

tacercitu,non de prouocatlane.sed de urbib' aut defensis aut ignauiter ab Italo Obscssis,nos ueluνti somniates solent,cupis,ut te scilisse credamum id erit tuam causam prodere, nostram amplecti, nostram fouere. An ullum bellici facinoris decus hoc aeuo contigisse existimes in quo utra militiae gloria,magis spectari, meliust enitere potuerit sAn alio Italos in genere se laudabili' gessisses Anullam plerea rem hac c ut breuissime paulo post intelliges re gesta esse illustri'sulsam manifesti'

Ego autem Erasine caudi quantum mihi de tuo ingenio pollicear a qua te humanitate conspicuuputem,qua bonitate praeditum rear animum inducere nullo modo possum,ut creda,te usq; ad Italos illos odisse, qui sine ulla externo auxilio, pro Italia steterint,vsi adeo externis,& iis Italis, qui contra Italiam pro externis pugnauerint, fastuere:ut illis laudi dederis, quod Comum, quod Genuam, Urbes non tam sibi inimicas ψ, quod

ueterano milite defensore carebant,direptioi o noxias,omnibus ornamentis,diti oret gaza sposliauerint:utq; illoru uirtuti tribucris, quod Nola, quasdamq; suas alias urbes,nullo alio colore,nisi quod stipendio esknt fraudati,diripuerintn ali quando incenderint. Quod N Ur,m Romam, tam facile,tam breui spatio tam nulla suoru strage,tam nullo nisi unius Impcratoris Galli sanguine, sariani caeperint. Fallereris Erasme,si id nostrae ignauiae dares, quod fuit credulitatis: si id

taliorum sortitudini:quod uestrorum fuit perii