장음표시 사용
401쪽
DE FI DE I C. II AER. 3I7rat , sive retinuerat quartam partem si ve retinere noluerat, ipse universa onera haereditaria sustinebat. Sed quarta quidem retenta, quasi partis δc pro parte stipulationes interponebantur, tanquam inter partiarium legatarium, haeredem: si. vero totam haereditatem restitueret, emptae & venditae haereditatis stipulationes interponebantur. Sed si recusabat scriptus haeres adire haereditatem , ob id quod diceret eam sibi suspectam esse, quasi damnosam , cavebatur Pegasiano Senatusconsulto, ut desiderante eo, cui restituere rogatus esset, jussu praetoris adiret, dc restitueret haereditatem, perindeque ei & in eum, qui reciperet haere ditatem,actiones darentur, acjuris est ex Trebelliano Senatusconsulto. quo rasu nullis sti
pulationibus est opus: quia simul & huic, qui
restituit, securitas datur, dc actiones haereditariae ei, dc in eum transfieruntur, qui recipithaereditatem ; utroque Senatusconsulto in hac
ASI PARTIO ET PRO P Α R T EJ Vt inter haeredem pro quadrante, Sc fideicolumissarium pro dodrante commoda 8c incommoda communicarentur. vlp. de Paul.
EMPTAE ET UENDITAE HAEREDITATEs JFideleom missarius stipulabatur hoc modo ; stuanta pecu nia ad te pervenerit, tantam dari spondes. I. 37. de pecuI. I. so g. I. de verb. obL Haerescontra sic ς Quantam'eeuniam haereditatis ea a prae tero, solvero , tantam dari spou des. Hoc enim inter emptorem M venditorem haereditatis agitur , ut nec plus nec minus juris emptor habeat, quam apud haeredem futurum esset. I. Σ. de har. meI act. venit. SI RECvs A n AT II EREs ΛDI EJ vid. Ulp. I. 4. hoe tit. O iustum. rit. Σs. 3. I . Cabum t. 17. si quis
402쪽
LIB. II. TIT. XXIII. Pegasiani in Trebellianum transfusio.
: 7. Sed quia stipulationes ex Senatusconsulto Pegasiano descendentes, & ipsi antiquitati displicuerunt, & quibusdam casibus captiosas eas homo excelsi ingenii Papinianus appellat,& nobis in legibus magis simplicitas, quam dis cultas placet: ideo omnibus nobis suggestis tam similitudinibus, quam disserentiis utriusque Senatustonsulti, placuit, explosis Senatu1conssilio Pegasiano, quod postea s upem
venis, omnem authoritatem Trebelliano Se-n usconsulto praestare, ut ex eo fideicommissariae haereditates restituantur: sive habeat haeres ex voluntate testatoris quartam , sive plus, sive minus, sive nihil penitus : ut tunc, quando vel nihil, vel minus quarta apud eum rem i
net, liceat ei vel quartam, Vel quod deest, ex
haeres invitus cogebatur adirepericulo fideicommissarii, ex SC. Pegasiano erat: quod actiones transferrentur , ex Trebelliano. ' 7. CAPTI os AsJ Non quia callidae aut argutae ; sed quia captioni 8c damno obnoxiae, propter litium ambages. Iust. in eonfit. de eonfirm. Dig. Captiosum enim etiam id dicitur , quod alicui fraudi 8c damno cst. I. IAe g. s. quod
igitur Theophil. reddidit, επιρ- ους.
N o, Me.3 Quod planius erat , 8c citra captiosos circuitus. ipso jure , quoad vim M effectum , transscrebat id , quod non nisi per stipulationes interpositas longosque ambitus
Pegasianum exequebatur. UEL A R T A M, v EL QE OD DEEsT ' Hinc interpp. quartam hanc dixerunt Trebellianicam. Uetcribus autem nunquam alio nomine , quam Falcidiae appellatur. utfup. s. ostendi. ae proinde dubitandum est, quin quod Iustin. Nov. I. c. 2. constituit, testatorem posse Falcidiae de
403쪽
DE FIDEI C. R AER. 379 nostra minoritate retinere, vel repetere solutum , quasi ex Trebelliano S. C. pro rata po tione actionibus tam inhaeredem, quam in
totam haereditatem sponte restituerit, omnes haereditariae actiones fideicommissi rio, dc ad- ZVersus eum competant. Sed etiam id, quod praecipuum rigariani Senatusconsulti fuerat, ut quando recusaret haeres scriptus sibi datam haereditatem adire, necessitas ei imponeretur totam haereditatem volenti fideicommilliario restituere, dc omnes ad eum dc contra eum transferre actiones, dc hoc transposuimus ad . senatusconsultum Trebellianum, ut ex hoc '
deductionem prohibere, haeredemque, qui inventarium non fecit, beneficium legis amittere , ex aequo ad utramque quartam pertineat. UEL 'REPEπERE soLv TvM J Solutum seiu rore facti, non juris. l. 9. C. MIC Ruti. v. gr. 'Qui Io . in bonis habebat, Ioo. legavit. Haeres integra legula solvit. si errore facti , credens eam esse quantitatem patrimonii defuncti, ut exolutis legatis adhue abunde sibi ad quartam Falcidice supersit , repctitionem habet: si erranain jure , non habet. id est , si non ignorabat quantitatum substantiae ; putabat autem se quartae retentionem non habere. Idumque juris est in restitutione lideicommissi ,
i P R o R A T A PORTION EJ I. I. C. h. t. Onera tamen legatorum ad solum fideicomitissarium spectant. I. r. 's. uti. D. eod. 8c ibi Accurs. D D. in I. 1. ult. C. eod. 'nisi minus dodrante restituere haeres rogatus sit; tunc enim pro eo , quod ultra quartam habet, etiam legatorum onera ad eum pertinent. I. I. g. pen. eo l. Glos . Sc D D. ubis . . I- TOTA M NAE REDITATEM spo NYEJ Dum fidum obsequium defuncti precibus praebere desiderat. I. 4y. ad SC. Treb. 8e pleniore officio fidei praestandae fungi. l. s.
404쪽
32o LIB. II. TIT. XXIII. solo necessitas haeredi imponatur, si ipso oolante adire, fideicommissarius desiderct restitui sibi haereditatem, nullo nec damno nec
commodo apud haeredem remanente.
In quibus haredibita, ct in quibus fideicommissariis supra dicta locum habeant.
8. Nihil autem interest, utrum aliquis ex
asse haeres institutus, aut totam haereditatem , aut pro parie restituere rogatur: an ex parte haeres inititutus, aut totam eam partem, aut partem pariis restituere rogatur. Nam& hoc
cini eadem observari praecipimus, quae in totius haereditatis restitutione diximus.
De eo , quod hAres voluntate testatoris deducit, pracipitve.. s. Si quis una aliqua re deducta, si ve prae cepta, quae quartam continet velati fundo; vel alia re rogatus sit restituere haereditatem ,
NULLO NEC DAMNO N Ee cdo MMODOJ No damno , quoniam contemplatione alterius adit : non commodo , quoniam adit periculo alieno. I 4. h. e. .
pe hic etiam locum habet vulgata regula; stuod iis . es in toto, quantum ad totum , i iem iuris es in parte , quantum ad partem. I. 76. de rei mina. I. 82. g. a. de Ieg. I. Exempli e. si quis ex semisse haeres institutus sit , rogatusque pamtem illam restituere , potest quartam partem hujus partis retinere, &c. 9. v NA ALIo v A RE DE Duc TAJ Qui certa aliqua re aut summa deducta rogatus est haereditatem restituere , similis est haeredi cui ex re certa instituto cohaerea simpliciter datus; nam Se illum Se hunc pro legatario haberi placet. I. I. s. uis. h. t. I. len. C. de har. ins.
405쪽
simili modo ex Τrebelliano Senatusconsulto restitutio fiet perinde ac si quarta parte reten
ta , rogatus esset reliquam haereditatem restituero. Sed illud interest, quod altero casu, id est, cum deducta sive praecepta aliqua re, restituitur haereditas, in solidum ex eo Senatus consulto actiones traΠsferuntur, & res, quae remanet apud haeredem, sine ullo onere haereditario apud eum remanet, quasi ex legato ei acquisita: Altero vero casii, id est,cum qua ta parte retenta, rogatus est haeres restituere haereditatem, dc restituit, scinduntur actiones , dc pro dodrante quidem transferuntur ad fidei commissarium, pro quadrante remanent apud haeredem. Quinetiam licet una re aliqua deducta, aut praecepta, restituere aliquis haereditatem rogatus sit,in qua maxima pars haereditatis contineatur, seque in selidum transferuntur aemnes. Et secum deliberare debetis, cui restituitur haereditas, an expediat sibi restitui. Eadem scilicet interveniunt,& si dua
bus pluribusve deductis praeceptisve rebus ,
I L. L T D I NTERLsTJ Morzian. ι. 3o. g. 3. h. t. N uisum snteres,utrum qua pars jure haereditario retineatur, an vero in re, meI pecuniar nam superioro eas. actiones dividuntur inter haeredem ex Meleommissarium ; posteriore vero apud eicommigrarium sunt actiones. IN QVA MΛx IMA PARs HAEREDITATIs J Nam pretium rei non mutat rationem juris; onera autem non patitilr,nisi
qui partem jure haereditario retinet. d. I. 3o. g. 3. Quod si res deduci jussa quartam Partem non exaequet, poterat hae
res quod deest,iure haereditario retinere. per I. I. g. 6. eod SECvM DELIBER ΛRE DEnEYJ Cautius f eret, si utatur novo beneficio inventarii, quod datum Ο
mnibus, quibus deliberandi potestas est de suscipienda haereditate. f. s. sup. de haer. quaI. DUABvs P LvRInvsvid Ratio, quia semper in-
406쪽
restituere haereditatem rogatus sit.Sed etsi re ta summa deducta praeceptave, quae quartam vel etiam maximam partem haereditatis continet, rogatus sit aliquis haereditatem restituere , idem juris est. Quae autem diximus de eo, qui ex asse institutus est, eadom transferimus di ad eum, qui ex parte haeres scriptus est.
De fideicommisso haredis ab intestato.
- Io. Praeterea intestatus quoque moriturus ,
potest rogare eum, ad quem bona sua vel Iegitimo jure,vel honorario pertinere intelligit,
ut haeredi tatem suam totam partemve ejus,aut rem aliquam, veluti fundum , hominem, pecuniam alicui restituat: cum alioqui legata, nisi ex testamento non valeant.
spicitur, utrum qua pars jure haereditario haeredi attribu
tur , an in rebus singulis. - 9ur E M PARTE HAEREs3 ut si praeeepta re aliqua rogatus sit restituere, res illa 'apud eum sine onere
bitari , quia legitimi re honorarii haeredes nihil a defunctoaeeipiunt, sed illos lex , hos praetor vocat: ejus autem , qui a destincto nihil accipit , fideicommitti non potest. Io 9. C. de fidele. Sed huic dubitationi oecurrit Paul. I. 8. s. i. dejur. eod. vlp. I. i. g. 6. de Ieg. 3. Nimirum etiam his haereditatem tacite a defuncto relinqui, dum eos non exeludit alios instituendo ; quod pro juro suo facere pote
LEGATA NI I EX TESTAMENTOJ I. 38. eond. Er dem. Hoc autem d icit respiciens ad jus vetus r nam postquam confusa est legatorum 8c fideicommissorum natura , etiam hane disserentiam sublatam essc tenebimus .LΣ. G. comm. desidero.
407쪽
De fideicommisso relicto a fideicommissario
II. Eum quoque, cui aliquid restituitur, potest rogare, ut id minim alii aut totum, aut partem, vel etiam aliquid aliud restituat.
I 2. Et quia prima fideicommissonam cunabula a fiae haeredum pendent, &tam nomen , quam lubstantiam acceperunt, ideo divus Augustus ad necessitatem juris ea retraXit. Nuper & nos eundem Principem superare contendentes, ex facto, quod Tribonianus
vir excellentissimus, stor secri palatii sus mssit, constitutionem fecimus, perquam disse posuimus Si testator fidei haeredis sui commisit, ut vel haereditatem, vel speciale fidei com- 'missum restituat, di neque cx serietura, neque ex quinque testium numero squi in fideicomminis legitimus esse noscitur) possit res manifestari: sed vol pauciores quam quinque, Vel nomo penitus testis intervenerit; tunc si ve pa- ter haeredis,sive alius quicunque sit,qui fidem haeredis elegerit,& ab eo restitui aliquid voluerit,si haeres perfidia tentus adimplere fidem recusat, negando rem ita esse subsecutam ; si
I. UT ID nun svM A IIJ Atque in hae etiam restitutione placet actiones ex SC. transferri in fideicomis missarium secundum. I. I. g. 8. h. t. Ius autem quartae re tinendae solus haeres habet, non fideiconantissarius. I. 67.
Hoc a Theodosio primum constitutum est.
408쪽
Lin. II. Ti T. XXIII. fideicommissarius jusjurandum ei detulerit , cum prius ipse de calumnia juraverit, necesse eum habere, vel jusjurandum subire, quod nihil tale a testatore audiverit ; vel recusantem, ad fideicommissi vel universalis, vel specialis
solutionem coarctari: ne depereat ultima Voluntas testatoris fidei haeredis commissa. Eadem observari censuimus & si a legatario, vel fideicommissario aliquid similiter relictum sit. Quod si is, a quo relictum dicitur, spostquam negaverit,d confiteatur cibidem aliquid a se relictum esse, sed ad legis subtilitatem recuserat , omnino solvere cogendus est
dieiff. Manet autem etiam nunc , ut ex hoe loco intelli itur. Quod vero hic sancit, tune solum obtinet, cum deunchus rem , quam pretestari voluit, fidei haeredis praesentis commisit extra testamentum aut codicillos. Ρ vs DE CALvMNIA IvRAv ERIT J Id est , se non calumniandi vexandive aut haeredem religione urendi animo jusjurandum deferre , sed quod ita se rem habero, ut ait, plane persuasium habeat. Ratio juris p stulat, ut is, qui Iusjurandam defert, prior de calumnia jurare debeat, si hoc exigatur. I. 34. g. dejureju . UEL Ivs IVRANDv M svBI REJ Neque enim jusjurandum in proposito reserri potest ; cum hic non agatur de eo , quod uterque , sed quod solus haeres scire po est , 8c cujus actor ignarus est, quo casu relationi non est
loeus. d. L. 34 pr. I. II .isse . rer. amor. Ρ o s T M A M NEGA v ERIT J Haec verba non sunt in constitutione Iustiniani, nec Th. nec libri veteres ea gnoscunt, testib. Cujac. Hotom. Rusiard. Fabrot. Si vero retineantu , non ita accipienda , quasi non alia conditione haeres obligetur, quam si prius negaverit, Soad lus jurandum actus jurare recuset: sed ideo posita, quia hie casus solum verbis expressus fuit. Caeterum simpliciter quisquis eonfitebitur de fideicommisso, obligabitur : neque enim poenae causa hie quicquam constitutum, ut coerceatur haeredia inficiatio. TI
409쪽
fidei commissum relictis. T i T v L v s XXIV.
DO TR set tamen quis etiam sin Ias res per fideicommissum relinquere : veluti fundum , amentum, hominem, Vestem, & pecuniam numeratam: & vel ipsum haeredem rogare, ut alicui restituat, vel legatarium, quamvis a legatario legari non possit.
r. Potest autem non solum proprias res testator per fideicommissiim relinquere : sed
T I T v I. I s XXIV. ELUT FUNDUM, ARGENTVM, Π MI NEMJ IJaee nomina specifice hic semuntur: intelli gitur enim certa species ex eo genere. quanquam Sc si quis omnes fundos suos , Me, per Πdcleommissum reliquerit , tale fidereolamimum speciale sit, Se simile legato. UEL LEGATARI v MJUel fideicomissarium etiani rei singularis. g. I. 9. C. de eie. vel etiam donatarium
mortis causa. I. 77. g. l. de Iez. 2. interdum 8e in contractibus fideleommissum constituitur. exempl. in I. 26. Pr. ἀσά. I. 77. de Ieg. I. A LEGA π ARIO LEGARI NON FOssITI Hoc etiam ad jus vetus referendum. Ulp.rit. Σε. g. I9. Cajus lib. 1. rit. 7. Nam hodie haec quooue differentia sub lata; utique quod a legatario legatum est, valebit nunc jure fideicommissi , arg. I. Σ. C. comm. de Ieg. I. NON SOL vM REs PROPRIA sJ meminadmodum etiam non solum res suas testator legare potest ,
scd otiam haeredis, & alienas. g. de legat.
410쪽
326 LIB. II ' Τ1τ. XXIVI& haeredis aut legatarii, aut fidei commissarii, aut cuiuslibet alterius. Itaque & legatarius , 8c fideicom missarius non sbium de ea re rogari potest , ut eam alicui restituat, quae ei relicta sit: scd etἰam de alia, sive ipsius,sive aliena sit. Hoc solum observandum est, ne plus qui sit quam rogetur alicui restituere , quam ipse ex testamento ceperit. nam quod amplius est , i inutiliter relinquitur. Cum autens aliena res per fideicommissum relinquitur,necesse est ei, qui rogatus est, aut ipsam redimere & p
stare, aut aestimationem ejus solvere., De libertate.
2. Liberias quoque servo perfidei commisi sum dari potest, ut haeres eum rogeturmauu mittere, vel legatarius, vel fideicommisiarius, nec interest, utrum de suo proprio servo testator roget, an de eo, qui ipsius haeredis, aut legatarii, vel etiam extranei fit. Itaque & alienus servus redimi δc manumitti debet. Quod si dominus eum non vendat, si modo nihil ex ju-
enim fideicommissario rem suam inutiliter reliuqui extitimo, perg. 3O. DP. d. r. SivE ALIE MAJ valetque fideleommissum, si defunctus sciverit rem alienam esse: non si ignoraverit, nisi conjectura voluntatis aliud suadeat. I. IO. C. de Iegat. viis. ππ.sup. g. A. d. t. NE FLvs ROGETvα nnsTI TvER JNemo enim alium onerare debet supra id, quod ei reliquit, & disponere de alieno. I. I. g. II. 'ad M. Trib. I I. g.de Ieg. 3. I. 9. C. de etc. A v T IPsΛM REM REDIME REJ vid. d. g. . si . de Iegat. I. I . g. ult. de legat. 3.
s A R. Qui, si testatoxis servus est , ab haerede cum rudiment , Sc manumittent. AUT LEGATARII, 6ce. J vid. I.14. S.I1. I. 39. MAGD. lib. I.6. C. eod. E ivs