장음표시 사용
21쪽
D ΜA M. quam tertia esumna prologus exeipit. Euangelium X natthaei initium sumit qua ta eiusdem solii columna, linea 24. Totum opus absoluitur prima ultimi solii columna . I, nea ψa , cuius verba haec sunt: Gratia domini nostri thesu vi eum omnibus vobis amen. Oeeurrit hic quaestio . quis typographorum ' quo loco g quoue anno haec Biblia impresserit Indubitatum est , ut Cl. STEiGENBERGER in disertat. de Bibliis Germanicis omnium primis p. 9 iam ante me demonstrauit. atque a me superius satis demonstratum puto. D. Augustini M. Iibrum II de doctrina Chrisiana seu de arte praedicandi, adiectasque S. Dan. cir o- omi homilias furerMatthaeum a Ioanne ΜΚNTELI Argentinae fuisse typis excusas. Si itaque litteraeBibliorum cum litteris textus homiliarum comparantur, luce clarius patet, litteras bibli rum cum istis omnino conuenire. Ergo perspicuum quosve est, Biblia ista a ΜENTRLIO, quamis diu characteribus istis, eo adhuc vivente , alios usos sume, probari nequeat, suisse typis euul-' gata & quidem Argentinae, cum illum alio in loco typographicam exercuisse artem omnino
'' anno liaee Biblia in lucem prodierint, rem decidere . dissicultate haud caret.
Biblia Iutina maioris solii imprellisse: sed temporis, & impressionis notitiam non ipsum tDV uis expressisse, caligraphum vero, litteras capitales, & rubricas totius libri quum colori. bus seriberet, calci eius rubro haec subiecisse eolore: Explieit liber iste anno Domini Miltia' simo quadringentesimo sexagesimo sexto formatus arte impressoria per uenerabilem virum Ioha
Om mntest in Argentina. . - . . . .
Sed haec scM EPFLi NivΜ de gemamcis Bibliis a MENTELIO imprellis loqui voluisse. ex
otius orationis serie, & specimine documentis adiuncto, aerique inciso perspicuum est. Cum enim de latinis p. 41 disserit, ad tabulam tertiam prouocat; ista vero Psalmum De profun-ΗΛ in lingua germanica, non in latina exhibet: deinde finalis notitia est prorsus eadem , quae
in exemplari germanico reperitur. & quidem eadem forma repraesentata: tandem characi ies sunt longe minores, quam quibus praesentia sunt excusa. Ex quo manifestum est, scMOEpria
LirutvM nullam de Bibliis praesentibus habuisse notitiam. ideoque finalem illam subseriptionem a Calli grapho adiectam, & ab illo adductam nihil pro nostris ad impressionis annum determinandum deseruire posse. Itaque aliunde, si non certitudo, saltem verisimilitudo quoad impressionis tempus nobis inquirend3 est. .
Satis superque mihi demonstratum videtur, S. AVGusTINI tractatum de arte praedi eandi &S eHRYsosTOMI homilias praecedentibus numeris recensitas iam ante annum r466 suisse preis Io submissas ast Biblia utrumque opus praecessisse haud sutili commonstrabo ratione. Certum est duo saepius unus , ac idem typus ad imprimendum usurpetur, illum eo magis suam amitistere tenuitatem , crassiusque verba eXprimere , maxime, si materia, ex qua fabricatae sunt litterae , mollis admodum sit, quod primis typographicae artis temporibus, quibus characteres vel ex stanno, vel ligno sculpsere typographi, factum haud ignoramus. Cum itaque Nisuus Bibliorum paulum tenuior, quam textus homiliarum S. Chroosonu adparet, Illa ante istas in lucem prodiisse, coniiciendum erit. Haud inanis quoque conlectura est, primos typographos stermanicis Bibliis praemisisse latina ; sed germanica a MENTELIO saltem anno I 4bh vis sitisse evulgata, nemo Bibliographorum dubitat: latina ergo Iam ante annum r46b primam adspexisse lucem videntur. Vnde , si ita se res habeat, non ordine septima, ut a MERR-m ANNO sed tertia, aut certe quarta ponenda erunt : Duo enim illa ussatibus litteris im-uressa nostra praecessisse, non abnego; ast , annon eadem Moguntina a FuSTo anno x 46a i
pressa , vel praeteria Ael laltem iisdem contemporanea sint, valde dubitandum mihi videtur.
22쪽
N. Coneordantiae Bibliorum Conradi ab Allelpannia. in se I. mag.
Opus hoc solia 434 complectitur, tribusque in columnis , quarum quaelibet maxima ex parte sexaginta sex exhibet lineas . ac papyro mundae, albae & firmae admodum, characterogothico minusculo. quo S. Augustia ars praedicandi excusa extat, impressum est. Chartarii signum rosa plerumque adparet. Desunt custodes, signaturae, paginarum numeri, ae initiales litterae, quas miniculator rubro colore adpinxit. Titulus operi nullus adspicitur praefixus, sed immediate a praelatione sic incipit: Vilibet volem . ti requirere eo eordanesas in hoe 3 libro & Praelatio αδ primae columnae lineas occupat, quam mox littera A excipit. Littera B auerasa solii α6 pagina. columna tertia, ac linea 6t a verbo Baal inchoat , quae solii 3 et quarta columna . linea 4 I terminatur. Prima solii Ils pagina , secunda columna. ac linea det, litia terae E finis imponitur; reliquum vero solii vacuum est : solio deinde sequenti littera F initioum sumiti Τerminatur opus secunda solii 4r 4 columna , linea octaua, cui subiectum legitur: pliciunt e cordanese fratris arari de altimania. Exacta collatione cum concordantiis a FROBENIO Basileae an. I 23 editis instituta, multa saerae seripturae verba adhuc in nostris desiderari deprehendi, quae ad clariorem operis combtionem adquirendam, hic adscribam. Littera A. Aefiniar Aehan: Adonides: Alpha: Amonides : Anathoti Arproximare: Arena : Erex sus: Artale : Arundo : Arundineus: Arundinetum.
Cabsees: Cademoth: Cades: Cadesbera : Cleopatra: Croto illur.
Dalmanutha. ari: vorare: Excolere. Horripilatio. Ignoranter: Ignoratio. Plaetas: Plenus: Prorterea. quassare. Seirpeus : Seirpus: Soereth : Squallens Thabor Topazioss. Urna.
23쪽
Bepius omina est, ut in verbis Hortus , Holofernes. Hordeum . Halitus, Hieremias &c. Editio haec est antiquissima, quae absque dubio haud multo post Biblia tam latina, quam germanica intra annos I 466- 347o adornata fuit, estque omnium prima , de qua Bibli graphi etiam praestantiores altum tenent silentium, unde merito Bibliothecarum cimeliis adis
De auctore huius operis a multis seculo proxime elapso disceptatum sui L. Alii S. Antonio de PanvΑ : alii Hrlatio de PRATO, Tusco. Ordinis Minorum alumnis: alii uvaoNi Ord. Cisteretensis Abbati attribuunt. CL ovgTir in Hist. Orae Praedis. seripe. p. ao3 & seqq. multis, ac inuictis argumentis Hugoni a S cΗΑRo Orae Praedicat. Monacho palmam vendicat, cui &nos consentimus.
Hugo a S cHARO , Vel de S. THEvDERIO , vel de S. I AcoBo, natione Gallus, patria Virur ensis seculo XIlI iam adulto Concordantiarum opus cum suis sodalibus in domo Saniambea parisis , unde Concordantiae S. Iacobi adpellabantur, sequenti modo compilauit. Vocabulum quaesitum semel tantum ponitur , tum ei subiiciuntur loci omnes. in quibus reperitur : liber, caput Iibri, & pars capitis distincta per litteras a. b. c. d. e. s. g. Vnum tantummodo Verbum ob Iectoris oculos inuam.
Unigenitus Gen. XII a. d. s. Ier. VI g. Zach. XII. f. Heb. XI d. IProu. IV a. Amos UllIL Ioan. I b. III d. I. Ioan. IV c. is In eo statu, ait auctor cit. p. stos Concordantiae perstiterunt ad annum M CC L circiter; M tum vero cum eiusmodi operis utilitatem nostri in dies experirentur, illud tamen videreturis incommodi, quod semper voluenda stet sacra Bibliotheca. ut quid tali vel tali loco scriptum is esset, agnoscerent, quibusdam visum est , longe utilius fore, si ad quemque locum indica-- tum vocabuli quaesiti adiuncta , seu voces quaedam , aut antecedentes, aut subsequentes is iungerentur. Hunc secundum laborem libenter in se suscepere sodales in gymnasio Saniac si beo theologiae operam nauantes,potissimum Angli, ut praecipue vALLEOTAN vs in domus su-- pradictae chronico narrat M. Praecipuos inter operis correctores, seu potius amplificatores numerantur Ioannes de DEMINATONA, Ricardus de KTAvENκςnu, & Hugo cRONYNDONIO. Hi ce quoque de Concordantiis specimen ante lectoris oculos statuam.
Ierem. XIV d. Aaa Domine Deus prophetae dicunt eis, non videbitis gladium, Ufames in v
G H. IV f Aaa Domine Deus , anima mea non est. Dei. I f. Aaa diei, quia rrope est dies Domini.
Cum vero haec secunda editio vid8retur prolixior . & volumina maioris molis exquireret . alterius manus ad malo huic medendum necessaria viis est. Adiecit vero Conradus de ALLEMANNIA . quem ad calcem operis nostri subiectum legimus, qui natione Germanus, patria Halburstadiensis. eiusdemque ordinis Praedic. Alumnus erat. Florebat sub sin m laeuli xl l l& anno MCCCXXI vir iam grauis erat; itaque, ut OVETlr autumat, huic operi incumbere potuit circa an . M CCC, vel potius II CCC X. coΝRAnus sententias ab Anglis longiores adductas. vi opus commodius, ac leuius redderet. resecare studuit; ac praeterea. ut intor capita breuiora . R longiora discrimen haberetur , hacc septem prioribus ni phabeti litteris. illa vero quatuor ta itum .iis cer 'μ . operam nauauit. cum tamen in prioribus oditionibus utraque septem alphabeu litteris distincta fuere. Specimen supra memoratum hic quoque ponamus. Ma
24쪽
Aa D. XIIII b. prophete disunt eis. Ea est. IIII d. domine Hus nutare. XXI a. domine aeus ipsi mea non est Ioel. I. e. diei quam 1 rore est dies domini. Tandem seculo XV circiter medio Ioannes de RAGusio Dominicanus , vir eximius Coninstantinopoli agens , quo a Synodo Basileensi legatus mi ilus fuerat, cum plures & acres cum Graecis de earum particularum ex , & per vera notione haberet concertationes , & non minor illi antea Basileae cum Bohemis occasione huius quaestionis, an communio sub utraque θ/cie sit omnibus Chrisianis de traecepto , de alia particula nisi pugna sui siet, panicularum in dcclinabilium in prioribus omissarum alteras concordantias tentauit . & ope Amanuensium perfecit. Et haec est praesentium Concordantiarum conditio; quippe non declinatibus solum dicti nibus constat, sed indeclinabiles quoque particulas in prioribus collectionibus omissias continet. licet eam persectionem, in editionibus progrellu temporis nouiter procuratis obtentam , nondum suspexerit. Qui plura adhuc hac de materia scire desiderat . adeat ovETIF scripso1 3s Or . Prae P. p. zo 3 - 2o9 : Andreae cHEvILLIER disertationem gallicam Origine de r Imprimene. p. I 3I
V. S. Augustini Epist. de Ciuitate Dei Libri XXII cum Commentariis Thomae Vallois , & Nicolai Triuet. In sol. mag
Duabus praesens editio constat partibus; prima s. Augustini textum , litteris maioribus impressum secunda commentarios , minoribuq excusos . continet. s. Augustini opus soli aso, commentarii 83 complectuntur. Quaevis pagina in duas diuisa est columnas, quarum quaelibet in prima 47, in secunda parte s7 lineas ostendit. Charta tam albedine, quam fimmitate eminet. in qua nullum aliud obseruatur Chartularii signum , quam littera D , quae linea secatur pen pendiculari, ex una parte in duplicem crucem , ex altera in annulum desunente. Distinctionis signa sunt punitum, & colon Custostes, signaturae, paginarum num ri desiderantur: initiales litteras vel nitide deauratas,vel variis coloribus distinctas adpinxit miniator. Tituli nec in fronte, nec librorum aut capitum initio adspiciuntur impressi , librorumque , ac capitum initium, & finis solo spatio vacuo , eoque quidem plerum qiae exiguo inter praecedentem , & subsequentem librum , aut caput rei ulto discernuntur. Hoc tamen praeciapuum habet, quod saepius huius operis lineae decurtatae tot spatii reliquerint, ut facile typographus quasdam adiicere potuerit notas, quibus lector instruitur, qua de re in textu agat E. g. quinto libri I capite legitur . Textus. Quam morem eciam Nota Virgilius eh
chaso. sicut sic is ι to salusivi. salii fius nobili In fronte litteris deauratis scriptum legitur: Reiyit lib/r mimur seri 2 instini piscopi δε eL
uitale dei. Sequitur delude praefatio ad narcellit m Tribunum virum prudentem, & indi strium. omniumque bonorum studi aram adpetentissim uin . quam immediate linea vigesima primum libri primi caput excipit. Folio 1, 8 . columna secunda . Iinca ir liber XIV absoluiatur; auer, eias lem vacua ea. Ad calcem libri decimi Oftaui sequentia habentur: Adie itaque misonis lyiritus Diam . inque ad Diurus uius ferii ture fluxerunt anni CCCXC U VI. Ex
quibus a lparet . quo ten pore S. Dotitor lise composuerit opus. Deni spatio exiguo intoriecto: Euplicit liber XVIII stincti augustini de eluitote d i. Demiunt capitula libri XLY a Malo
angustino e iti de ciuitate aeri. Uorba mox recitata secunda solii i94 columna habentur. auersa Pagiua vacua compliret, ita, ut capitula sequenti solio initium sumant. Reliquis quoque su B seque:
25쪽
so vcnsbns libris, eadem caretula, quae in prioribus desunt , praefixa habentur. Iu fine l.bri XX l sequens versus legitur: Finito libro sit laus V gloria erisso. Commentarii, praemissa praelatione,absque titulo, aut inlcriptione auersa quoque solii primi pagina , columna secunda, linea trigesima prima incipiunt, quibus prima solii 74 columna , linea decima quarta finis imponitur. Spatio exiguo interiecto subnexus est index materi rum ordine alphabetico dispositus. Editio huius operis est splendidissima , perantiqua, ac cum commentariis omnium prima , cuius, teste Iacobo ΜORELLIo in BibI. Pinest. T. I p. 87, nulla apud praecipuos quoque rei bibliographicae scriptores mentio inuenitur. Idem circa annum I o cam prodiisse adinfirmat, Cl. SEEΜlLLER vero, conlideratis luminae antiquitatis indiciis, illlim non immerito annum raro praecessiste videtur. Vix ullum S. AvGusTiNI opas toties in primis typographiae annis prelo subditum fuit. quam praesens. Anno x 467 in m , nasterio Subiacens: I468, & r47o. Romae per SCH EIN MEIM U PANNARTZ : I γ o. Ven tiis per fratres Sstrensis: I473. Moguintiae per Phtrum Sc ΗΟ-IFFER - De hac editione pereleganti nostra quoque gaudetBibliotheca - I 74. Rcmae permdat. NAN. I 47 . Venetiis per Nic. IENso N : i 477. Neapoli per Petrum ΜοRAvvΜ : & laudem 1479. Balleae p r Michaelem WENSLER typis euulgatum est. S. Augustinus egregium hoc opus contra Paganos, qui omne malum reipublicae insa
stum christianae religioni adscribebant, contexere anno 4i3 incoepit. Gloluit i emum an . 426. Nobile, inquit c AvE antiquitatis ecclesiasticae monumentum, in quo omnitus neruis, magno ingenii 2 cumine, ingentis eruditionis tum ethnicae tum ecclesiasticae adparatu rei christi nae causam aduersus gentilium obiectiones agit.,, Maximi momenti opus, inquiunt PP. Benedictini Sanmauriani in Praefat. ad T. VII . se maxima cura elaborauit pro materiae praestantia, & dignitate . proutque virum decebat. & summo ingenio praeditum,& omnium scientiarum genere ornatissimum. Nam immane di- ,. ctu est quanta hic sit rerum varietas , quam profusa eruditio , quam solers , & exquisita ra-- tio disserendi, quasi nihil strenuus ciuitatis dei vindex voluerit, neque artis, & industriae, ne-- que eruditionis siue sacrae, siue profanae desiderari his in libris, e quibus reipsa tanquam e pe-- nu resertiisi lio eruditi disputatores quicunque aduersus impios diuinae religionis defensionemo postliae suscipiunt, opem, & copiam sibi petendam putant se. Quid ad haec virorum illustrium ac doctissimomini testimonia MAΜnERGER, qui in den zvuerlustrien Nachricliten 3 P. p. Io IS. Doctoris eruditionem infra mediocritatem ponere non dubitauit, respons reseret 8 Thomas WALLgis seu Vallensis Ord. Praed. qui I 3 o ilorebat, non vero Thomas de IoRZ, aliis Iosus, iniglicus dictus , qui I 3io claruit, in decem primos S. AususT1NI de riuitate Dei libros scripsit: Nicolaus autem TREvETH Dominicanus . natione Anglus, an . I 328 florens, in omnes libros concinnavit expositionem. OvETIF. Scripti ori Praed. Τ. Ι. Verum commentarii illi, ut o vni Ni civiment. scripti Meles T. I col. 99a testatur , haud quaquam huius aetatis eruditis sapiunt, oleuntque barbariem, & scholastici pulucris nugas. Id quidem Cl. ovR-τir non negat; sed hos errores viris illis facile condonandos esse adfirmat, cum vel nullius sint momenti, vol aetpti auctorum tribuendi, qua veterum l. tinorum, seu etiam M. Patrum libri habebantur erratis notariorum scatentes; quod in causa fuit, ut scriptores eius seculi aliqua
VI. S. Augustini Epist. liber stpistolarum. in fol. mag.
Opus hoc in duabus columnis . chartae mundae ac firmae admodum charactere maiusculo impressum soliis 263 constati Columna quaevis integra quinquaquinta complectitur line
26쪽
as. signa chartularii praeter litteram D supcrius descriptam . rosa I sor sex quandoque o
currunt. Utteras initiales adiecit miniator; custodes, signaturae, & paginarum numeri nul- tibi coi i 'piciuntur. Interpunctiones adparent punctum. colon, & interrogationis signum.
In fronte legitur impressum: Liber. Epipolarum. Sancti. Aitsusini. Incipit. fellatur. Haec
verba mox excipit epistola S. Doctoris ad voLusi ΛΝ v Μ. & istam voLvs IAM ad Ausus τι Num. Folium septuagesimum est dimidiatum , cuius auersa solum pagina typis ina pressa adparci. Α- uersa solii 263 pagina. columna prima, linea 27 vltima epistola ad ASELLicvΜ data , nulla subscriptione subiccta terminatur. Haec est prima epistolarum S. AvGvSTINI editio, eaque rarissima , de qua nec MAITTAIRE . nec BAvR , nec operum S. Doctoris e stores Benedictisu, nec alii Bibliographi ullam habuere notitiam. Nullam quoque aliam in iisdem reperire potui, quam illam, quae anno I 93. Basileae ex ΑΜBERBAcHII officina prodiit. Epistolae in praesenti opere solummodo I97 occurrunt. e quibus aliae a S. Doctor ,2 liae ab aliis scriptae tanti Continentur etiam epistolae episcoporum Africanorum ad iΝNOcΚNTI vra I & huius ad illos scriptae. In editione vero Mauriana aro inueniuntur, ordine chrono dogico dispositae, ac in quatuor classes dii inctae, quas S. AususTiNvS ab atmo 386 - IO, quo ad coelestem patriam transiit, scripserat. De his epistolis Putres Benedictini in Praes ad T. II haec notatu digna reliquerunt. - Ut se oculi aliis corporis sensibus praestant , ita illustrium virorum epistolae ceteris eorum scriptisse passim antecellunti In eis enim tanquam in gemino oculorum speculo emicant personae, do se tes, affectus, virtutes & vitia; sic ut nemo magis ad viuum ea exprimere pollit, nemo alia is bi melius quam in epistolis intueri. Id si de cu usquam aliis, certe de Augustini litteris conis si stat, in quibus sanitillimi uoctoris genius, eloquentia citra sucum , prudentia, Zelus, ani-- mi constantia , veritatis & pietatis studium, humanitas, modestia, ab aeque virtutes resplen-- dent. Sed illud insuper Augustini epistolis dignitatem addit, quod, cum S. Pater grauissi-- mis ecclesiae negotiis fuerit occupatus . epistolarum eius collectio non tantum ipsius priu
se tam, sed & totam sere eccles:allicam illius temporis iustoriam complectatur. Vnde si quisis Donatistarum & Pelagianorum, quae duae haereses ecclesiam per id tempus infestarunt resia gestas studiose indagare ac plene intelligere cupit, Augustini legat epistolas , ac sedulo r se uoluat, & votis tandem suis optatum linem imponet
VII. S. Augustini Epist. Consessionum Libri XIII. in sol.
Excusum est hoc opus charactere eodem, quo immediate praecedens : constat plagularum fasciculis quindecim , ac I 43 soliis impreius. Fasciculi tredecim priores sunt quinterni, decimus quartus quaternus , Vltimus ternus, cuius pυ:i remum solium vacuum est. Desunt custodes, signaturae , & paginarum numeri. Maxime hanc editionem litterae initiales tum deauratae, tum variis coloribus depictae, Chartae albedo , mundities. firmitas, marginumque amplitudo commendanti Pagina quaelibet duas, triginta complectitur lineas. Praefationis loco praemittuntur quaedam ex libris retractationum Oxcerpta, quae de istis
libris S. Dottor in illis scripsit. In fronte operis legitur: Ex libro retractaeionum sancti tu ustiani *iscopi. Linea primaa paginae vigesima sequens tit Ius habetur impressus : Liber G. se si num primus Sancti Augustini Eristopi feliciter Incipit, qui aversa solii io pagina, inea sexta a soluitur. Terminatur opus auersa solii i43 pagina , litica za , cuius ultima vcrba sunt:
Editio praesens, quam Ine. MoRκLLus T. 1 Libi P neq. p 9r primae vetustatis vocitat, primum omnium locum obtinet, dum iam ravo i o, quam cassigraphu, in exemTlari Tegmise
27쪽
res ad finem adnotauit, in lucem prodiisse necesse est. Rarisimis quoque aecenseri Biblicingraphoriuna silentium suaden Qui exactam S. AususTINI cognitionem haurire desiderat, in his libris illam perquirat;
is in consessionibus enim suis, inquiunt patres muriani Tom. 1 in Praefat. ad eosdem . Α - GusTINus totum se ipse expressit perquam adcurato; quippe qui in iis non ea solum facta. se quae hominum oculis subiecta esse potuissent. sed etiam ea , quae Deo tantum con clo in i is timis agitauerat, cum bona , tum mala, singillatim exposuit. In his enim sicuti anteactaeis vitae vel leuissima errata , sic etiam accepta a Deo beneficia suis commemorat, aeternum is posteris relicturus siue poenitentis , suo grati animi monumentum praeclarum etiam usus, is quam constanter erga nos exhibet Deus, iustitiae, & bonitatis exemplum
VIII. Valerii Maximi dictorum factorumque memorabilium libri IX. in fol.
Externa huius operis facies eadem est, quae in praecedenti repraesentatur. Eodem typo . eidemque papyro est impressum . litteris initialibus tum deauratis . tum variis coloribus distinctis exornatum conspicitur. Signa distinctionum practer punctum obseruaui etiam colon.& in te orationis signum. Pagina quaelibet integra 3 exhibet lineas. Cuiuis librorum prae mittuntur capitulorum argumenta. Initio operis impressum legitur : Val rii Maximi factorum V dfctorum memorabilium. Ad Tiberium resarem. Liber primus inelyit feliciter . qui prima solii ir pagina, livea 26 terminatar. Finis operi imponitur auersa solii I 59 pagina, linea I S. quae sic sonat: menter imminens ivso impendi supplicio eoegit. Hac de editione scribit FERYTAG in Analatiis litterariis p. xor 7, a nemine hucusque, quantum sciat, antiquissimam , & rarissimam illam editionem fuisse memoratam. Id etiam adfirmat Cl. sRRΜILLE R infast. I. Incunab. Ingo ad. p. Iaa. Quo tempore, & quo loco prodierit, pro
certo adfirmare non audet FREYTAG , cum nec anni, nec loci. nec typographi extat indici um. A non nemine, qui ea aetate , qua liber prodiit, vixisse videtur, haec calamo in exemplari a r REYTAGIO descripto leguntur adnotata: v ALERII MAκIΜI factorum'dictorum meis
morabilium sibi r nonus desinit. In epithonia decimi Iibri. Cati Titi Probi praefatio incipit. μμ sint v ALTRII MAXIΜI os us praesarissimum : in nobili urbe Argentina Reni terminatu ins anno MCCCCLXX. XVII l. Kalendis tulit. per egregium impressoris artis malistrum s Delie. ter es consummatum. Haec subscriptio nihil aliud sane nos docet,quam quod veritati omnino consonum est; quippe characteres, quibus impressum est opus, Argentinae illud in lucem prodiisse, dubium haud relinquunt. Quod autem anno I 47o lucem aspexerit, prouectae aetatis notae penitus
Qui insuper lectiones ab hodiernis editionibus discedentes , aliasque mutationes legere cupit , eodem in loco a Cl. FREYTAGIO summa industria collectas inuenire poteriti
IX. S. Thomae Aquinatis Secunda secundae. in sol. Nag.
Integrum hoc opus 2 4 solia impressa complectitur. Pagina quaelibet in duas colu nas , quarum quaevis sexaginta continet lineas, diuisa est. lnitiales litterae nullae adparenti nulli custodes , aut signaturae . nullique paginarum numeri. Charta est alba , firmaque, sed minus polita , chartarii signo, capite bouino, inter cuius cornu stilus exsurgit in stellam desinens, insignita. Praeter punctum nullum aliud occurrit distinctionis signum. Τypus est gouii-cus minusculus.
Initio operis nulla adspicitur inscriptio , aut titulus, qui etiam in contextu desideratur. Eiusdem initium sic sonat: ' Post communem considerationem de virtutibus V vitiis &α Aue
28쪽
Auersa solii 23s pagina, columna prima , linea so quaestio ultima terminarer. subnexa est
operi quaestionum tabula sex soliis comprehensa , cui sinis secunda solii a 4 columna . linea quinquagesima imponitur. Deinde sequens notitia adiecta legitur: Explieit ordo is Anaeis quesionum secundi libris e ra1lis beati thome de aquino benedictus deus Amen. Antiquissima, ac rarii sima est praesens editio; quod etiam omnium prima sit. vix ullum
mihi superest dubium. Alrus scROIFFER licet anno I 67 idem opus typis euulgasset, nostram tamen illius editionem praecellisse, thaud spernendum adducere possum argumentum. In monasterii faucensis ad S. Magnum Bibliotheca extat huius operis exemplar , a meipso anno elapso in pectum , ad cuius calcem rubro colore adscriptum logitur : actum Lyra. Si itaque anno 346 6 id rubricis exornauit calli graphus, iam tunc extitisse necessum est. Deinde verisimilitudini penitus non repugnat ; iam enim in praeuia animaduersione satis me dein monstrasse puto, plura, eaque insignia opera tunc a Ioanne ΜENTRO o emissa in lucem deis huisse, quo illum a FninERIco IV insignia gentilitia obtinuisse conitati Plures adhuc primis typographiae annis huius operis editiones adparuere, quas Cl. QvETIE T. I script. Ord. Praedici
S. Thomas iuxta TuoxoΜΑΕvΜ Hist. Meles lib. aet e. 39. Summam scripsit tempore Cle- metitis IV quia V sebr. I 26s ad a9 Octob. I 268 pontificatum tenuita QvETIF loc. citi P. 19 O.
X. Pauli a S. Maria Episc. Burgensis Scrutinium scripturae. in sol.
In operis fronte legitur : Incipit dialogus qui vocatur scrutinium scri 'furarum. Compositus per Reverendum patrem dominum Paulum de sancta maria magi rum in theologia. Episcopum Burgensem archicancellarium serenissimi principis domini regis capelle V legionis quem eomposuispos additiones ostias ad postillam Nicolai de ivra Anno domini. M CCCC XXXIIII etatis sucanno. LXXXI. Haec sequitur auctoris praefatio, quae auersa solii a pagina , linea nona te minatur. Tum praemisIa distinctionis primae in capita diuisione - Singulas enim distincti nes diuisio praecessit - iplain opus, seu dialogus inchoat. Porro praesens opus in duas disiectum est partes: prima, quae polemica est contra Iudaeorum errores, in forma dialogi est composita , interlocutoribus Saulo . & Paulo, siue Iudaeo , & Chrisiano. Secunda vero modo procedit didascalico inter Ioannem mosistrum , &discipulum , cui Ioannes dissicultatos de quibusdam christianae fidei articulis propositas enucleat. Prima pars decem . secunda sex distinctiones comprehcndit. Distinctio quarta prima solii 3 et pagina, linea ab absoluitur, auersa vacua est. Prima pars terminatur solio lao , linea 3 . cuius ultima verba : Explicit prima pars, Linea trigesima sexta Incipit secunda pars tr
elatus de scrutinio scripturarum; quae auersa solii ais pagina , linea 39 his verbis desinit: Deo
Integrum opus solia et is comprehendit, nullis paginarum numeris, nullis lignaturis, aut custodibus, & praeter punctum nullo alio distinctionis signo instructum. Litterae initiales primae sunt auro ornatae, ceterae vcro minio depictae. Charta est alba admodum, firma , & nitida . Typus est idem , quo immediate praecedens excusurn est. Peruetusta haec, ac raris sma editio saltem anno I ra in lucem prodiit. cum in uno eraemplari in Bibliotheca Capricinorum, Augustae adseruato ad finem rubro colore a manu pe antiqua notitium legitur: Sic eom lettim ει adsvim vi e ut .m 'anno domini M P mo quadringente ino feriunge o fecundo. Alterius antiqui cris editionis Romae ab Volrico MAN sine anni indicio in lucem emissae , ad cuius calcem legitur, anno I ri mense Aprilis empta suisse, meminorunt P. LAIRE ins erimine thogr. Rom. p. I 33 , & Cl. AvDIPPREDI in citat. Ddit. Rom. p. I.
29쪽
4 Auctor huius operis PAnus in Hispania parentibus genitus iudaicis Salomonis xκvr gessit
nomen. Cum vero circa annum Christi ι39o cum uxore . S tribus liliis Chi istianorum amisplexus esset lacra, PAVLt de S. Maria nomen adeptus est. Fuit primo Carthaginensis episcopus, mox Burgentis creatus ἰ Scrinio rogio praesectus. regnorum Castellae , & Legionis Aris traneollarius, ac demum Patriarcha Aquileiae constitutus. Obiisse sertur a uno i 3 s die a9 Augusti. Extant praeter istud opus Additiones notabiles ad Postillas Nicolai de Lyra in totam ser turam. Conser WARTHON in Adpeni ad Guil. CAVE. p. IIT. FREYTAG Adparat. II p. 727.
XI. Aristotelis 1 Libri X Moralium. α) Libri VIII Politicorum. 3 Libri II. Oe.
cumenicorum a Leonardo Aretino latine redditi. in fol. Antiquissima haec editio, praestantioribus quoque Bibliographis ignota , mihi omnium
prima videtur. Continet 169 solia, nullis signaturis , aut custodibus . nullisque paginarum numeris instructa. Litteras initiales auro , ac variis coloribus splendidas miniculator adiecit. Tituli tam librorum , quam capitum penitus deiiderantur. Charta est alba, sumaque, in qua Hypographus amplas reliquit margines. Praeter punctum nullum aliud occurrit distinctionis signum. Typus est gothicus minuiculus. Pagina quaevis integra lineas triginta duas comis
plectitur. Opus interpretis praelatio sine titulo aut inscriptione praecedit, in cuius initio interpretandi causam adfert: Arylotelis ethnicorum libros latinos facere nuper institui non quia prius traducti non essent. Sed quia se traducti erant in barbari magis quam latini eqsecti viderentur. Dein eris
rores a primo traductore commissos prolixius ante lectoris oculos statuit. Concludit tandem :Ego igitur infinitis pene huiusmodi erroribus permotus eum het indigna aristoteli. indigna quoque nobis ae lingua nosra arbitrarer cumsuauitate horum librorum que gre sermone maxima es inasp ritatem conuersam nomina intorta res obscuratas doctrinam labefactatam viderem. laborem suscepi noue traductionis in qua vi retera omittam id assecutum me puto ut hos libros nune primos Iaintinoi ferarim eum antea non essent.
Praelatione auersa solii 3 pagina, linea tertia absoluta, exiguoque spatio interiecto primus Moralium , seu Ethicorum liber incipit; decimus vero, & vltimus prima solii 87 pagina, linea 38 terminatur, quem immediate interpretis epistola ad summum Pontificem , qua eidem libros Moralium ARisTOTELis a se latine redditos offert,excipit. Folio octogesimo octavo. praelatione ARETI .m praemissa, sequuntur ARISTOTELIS libri VIll Politicorum , eorumque finis prima solii i87 pagina, linea sexta adspicitur; reliquum huius solii spatium vacuum est. Folio sequenti A RETINI praelatio ad libros Oecumenicorum inchoat, quae auersa eiusdem pagina, linea octava desinit, paruoque spatio interiecto primus liber initium sumiti Secundus finitur auersa solii i9s pagina, linea duodecima. Prima sequentis pagina vacua ; auersa autem habetur interpretis epistola dedicatoria ad summum Pontificem EvGκxivm IV, ut videtur. Hanc altera Florentiae 143o 8 Kal. Dec. ad Magistratum . & ciues urbis Senensis seripta sequitur, quam eiusdem urbis ciuium epistola ad Leonardum A RETINun Sonis et 8 Dcc. an. i 38 data excipiti Extat huius editionis exemplar in Bibliotheca Academica Ii gol stadii. quam Cl. 1 REM ILLE R sala. I p. I 6 descripsit. Quamuis nulla in praelationibus, nulla in epistolis interpretis librorum A RisTOTELis notitia nominis habeatur, omnes tamen viri litterati eorundem interpretationem Leona o unu No . natione Italo, patria Aretino , unde Aretinus appellatur, viro graece & latine docto adscri-hunti Cons. ovDINI Comment. T. II col. a 336. Marthon in AdFend. ad Guic Caue p. iar.
30쪽
XII. Alberti Magni Ord. Praedic. Quaestiones super Euangelium Missus est. in
fol. mag. Quaestiones praesentes soliis G constant, in duabus columnis, quarum quaelibet 6r e hibet lineas , chartae mundae, firmae . sed minus politae , chartarii signo Rota insignitae. charactere minusculo impressae sunt. Desunt litterae initiales , signaturae. CustodeS. ac pa innarum numeri. In fronte litteris capitalibus rotundis, sed admodum rudibus impressum legu
dem, & gloriam , & honorem gloriosissimae Virginis Mariae se composuisse. Prologus auer is solii primi pagina, columna prima, linea quinta terminatur, quem tituli quaestionum , qui
in operis decursu non occurrunt. excipiunti Folio tertio prima quaestio sequentibus S. Euaninge litiae verbis , capitalibus litteris impressis initiurn sumit: Μ Issus. EST. ANGELvs. GRBRIEL. Vltimae quaestioni quarta columna solii 66 finis imponitur, cuius ultima verba sunt: domine miserere nostri. Deo gracias. Hac de editione praeter FREYTAG . qui eam rarissimam . omnium primam , sic iam in amtis typographicae insantia exortam in Adparatu 1 p. 369 vocat, nullus alius Bibliographorum notitiam habuille videtur. Cl. ovETIF quoque, qui tamen summa industria editiones antiquiores recenset, eamdem ignorauit, unde patet, istam non ita obuiam in Bibliothecis extare.
XIII. Opus de Laudibus B. V. Mariae. in fol. mag.
Initio operis , quod solio a I 3 complectitur , capitalibus litteris valde deformibus impressum legitur PREFACIO. IN. OPVSCVLVΜ. DE. LAUDInvs. BEATE. ΜΑRIE. VIRGINIS. IN TITO LATUM. INCIPIT. FELI cITER. Praelatio totam primam occupat columnam- in duas enim
quaevis pagina est distincta - secunda vero sEQUITUR. TAnvLA. quae tertia solii primi columna , linea septima terminatur. Hanc immediate excipit PROLOGvs. PRIΜVS. istum secun dus, qui prima solii secundi columna , linea et ' desinit. Mox I cIPIT. LIBER. PRIMUS. DE.
LAUDIBUS. BEATE. ΜΛRIE. Palma solii I 6 columna Ex PLIcIT. PRIMUM LIBER . Secunda s
lii ai 3 columna, linea quinta absque finali notitia opus torminatur. Parvo dein spatio interiecto , subnexae sunt similitudines ad B. Virginem directae, ordine alphabetico dilpositae ,
quae quarta columna, linea vigesima absoluuntur. Editio haec in omnibus cum praecedenti conuenit : iidem characteres , eadem charta, chartariique signum, ac idem linearum numerus adparent. Tituli omnes in eadem occurrentes litteris capitalibus sunt expressi. De cadem Cl. FREvTAG AJparat. I. p. 57o mentionem sa-cit. Insignis eius raritas ex eo colligi potest , quod , teste FREYTAGIO , Alaysius NOVARINUS. qui ad finem seculi mi natus erat , se primum esse iasia uerit, ad quom istius operis, cui codicem tantummodo habuerat manu exaratam, notitia peruenerit Ehil. n. Lib.. lv. De Auctore huius operis in diuerta abeunt doctores. Alii Urnar inum de nusTis illum esse existimant: alii Iacobi mi de voi Aci NE . v l uvGONEΜ Carritis. S. Sabinae illum volunt palii denique ALBERTO MAGNO vendi re student. Cons. QvΕTi F stri t. Ord. Praedit. T. I p. I7T. FREYι AG Adrarct. l. p. 372. Nos vero Cl. QuiETiF , & Orfitro OUDirio consenti mus, qui multis & firmis Prgumentis . ni criAnnum a S. LAVRE Tio Canonicum de Arcta, diaconum ecclesiae Rothomageniis , qui anno circiter ira o doctrina, & pietate clarus florebat, illui scripsit se cominonstrant. ox Di Nus omnem laudem eidem attribuit. is Scripsit,
is inquit T. IIl c. is 8 grande opus libris ra, distinctuin, egregium sane , atque omnimodasse beatae Mati is Dei Mariae laudes cumulate continens A. Allegat idem saepius insigni cum elogio Aloysius NovARINus in Vmbra virginea imprella in solio Turoni au. 16 o.