장음표시 사용
241쪽
eo. Insti de eo,qui eren. cons siue agatur de disssolutione respectu mus tuae seruitutis, & eohabitationis. c. cum sis. de conuerceonius. cum fiepraeceptum Domini; ut quod Deus coniunxit, homo non separer; de quod non Ileeat dimittere uxorem,nisi ex ea ais mimais. Matth. eap. I9. unde cyniugatis inquit Apostolus ; nolite fraudare inuicem. , nisi λrte ex e sensis ad tempus, ve vacetis orationi ; de iterum reueriscimini in id ipsum,ne tentet vos Sathanas propter incontinentiam vestram. r.ad Corinth. cap. . Et quoniam nemo potest se subtrahere a dispositione legis, quae respieit principaliter publicum bonum, & prohibet casiones peccati .e.si diligenti .de lancomp.& supricap. eum qu dam. Ideo praeter causas a iure permissas,non debent coniuges separatim habitare. ut in tex. & e. I. de *nuers coniug. unde inquit S. Ioan. Chrysost.Si tu abstines sine uxoris voluntate,tribuis et ismicandi lieetiam;& peccatum illius tuae imputabitur abstinentiae. hona. Ian psal.Io.
ETI A Ic eum iuramenti interpositione.
QVI A non sint seruanda iuramenta, quae fiunt contra diuina amandata. c.si quis. 11; l. . Et quoniam est praeceptum Domini , ne uxor separetur a viro,ut dictum est superius. Ideo huiusmodi iuramentum est illicitum,& non obligatavi in tex. & c.inter caetera.1 .q. .
I S , qui iurauit eum muliere contrahere, propter superuenientem fmicationem,uel deformitatem,eam repellere potes. in I A in illo iuramento talis debet conditio subintelligi, si, videis
licet,illa contra regulam desponsationis non venerit, vel aliter eius status notabiliter mutatus non fuerit. ut in tex.cum quq
libet dispositio intelligatur, rebus sie stantibus.l.cum qui s.fide solutare gloc hie, quae ponte decem generales conditiones subintelligendas in
quolibet iuramento, licet non exprimantur. Et quoniam iuramentum non extenditur ad ea,de quibus a iurante non fuit cogitatum.c.beatus. 2 .q. a. Et sponsalia de futuro non sunt adhue matrimonium indissoluisbiliter contractum.αχ.de sponsat Ideo ille,qui iurauit ducere aliquam in uxorem, si propter notabilem mutationem postea factam in ipsae , eam ducere nolit, per iuramentum sic generaliter praestitum, ad illam ducendam non adstringitur.ut in tex. &e. nequis. 12. q.1. aIioquin se queretur,quod si post huiusmodi iuramentu illa fieret publica meretrix teneretur iste eam ducere in uxorem; quod est prorsus absurdu; nam si post eontractum coniugium,vir propter fornicatione licite potest uxore a sua eohabitatione dimittere; longe sertius ante coniugium cel bratu, propter eande causam sponsus licite potest in suam conabitationem non admittere sponsam; quia turpius eiicitur,quam non admittitur liospes. ut in tex. & l.patre.fide his,qui sunt sui, vel al.har. . P PRO -
242쪽
P RO PT ER pracedentem non potes.
VIA ubi tractatur de praeiudicio alterius,quod alicui semel placuit, ei amplius displicere non potest . c. quod semel. ει α mutare. de reg. ivr.in 6. Et quoniam est praeiudicium sponis,si i sa relinquatur ab eo,qui eam ducere promisit; cum eius honestas in hoc patiatur detrimentum. c. sponsam. de spontal. Ideo ex quo vir mel approbauit mores illius, ct ipsa nouam causam reprobandi ei non. dedit, tenetur iuramentum prasti tum seruare, & ipsam in uxorem ducere. Ut in tex. δι c. horrendus. 3a.q. s. Et sibi imputet,si sciens talem elegit.c.dileetissimi. 8. q. a.& l.fin.C.de sponsal.
S I vir iurauit non acetiore uxorem,temerarium es iuramentum. VI A si huiusmodi iuramentum obligaret, praeberetur uxori pec- eandi facultas; dum ei impune dolus futurus remittereturive intex.& l. conuenire. isde paci. dotat. Et quoniam iuramentum, non debet esse vinculum iniquitatis. supr. c. quanto. Ideo iuramentum de non accusando uxorem de erimine futuro, non valet. ve in tex. & c. ex parte.de consuet.licet de crimine iam eommisi pacisci possit,ne de eo agatur.ut in tex. dc l.si unus. . pacta.ff.de pact.
S E D Astreialiter de adulterio hoc iuro denunciare pateris,sed
accusare non debet . VI A patronus turpitudinis est, qui eelat erimen uxoris. αγut. tenet adulteram, stultus, ct impius est. prouerb. . cap. is. Et secundum regulam Euangelii , si primo, & seeundo correpta x piscere non vult,dicendum est ecclesiq:quam si non audi rit,erie tanquam ethnica,& publieana Minde euitanda. Matth.cap. 38. Et sie est curandum, ne ex illo iuramento libera ei praebeatur peccandi facultas propter impunitatem pece/xi. Vt in tex.& l. a. s.1. st.de aduruter.Sed quoniam seeundum eua Nelieam veritatem, vir potest dimittere uxori peccanti non solum septies,sed etiam usque septua es septies. Luc. cap. i7. Ideo tutius in hoc casu videtur, ut propter iurisiurandixeligione, vir accusare desistat uxorem ad diuortium celebrandum , de eam denuntiet ad psnitentiam peragendam.ut in tex.& c.dixit. 31.q. . .Per hanc enim viam prouidetur eontra delictum, ut mulier in illo non remaneat,de sic animae eius,& publicae utilitati eonsulitur:& vir obse uat tu mentum, quat tangit sirum priu tum interesse, ut ad dia uortium faciendum non agat.giushie.& c.ut irinae.de sent.excomm.
AI cIT E mea sanecesseria inrasM . QVIA
243쪽
QVI A iuramentum secundum se, est lieitum , & honestum; quoer
patet ex origine , & ex fine. Ex origine quidem, quia iuramentum est introductum ex fide, qua homines credunt Deum habere infallibilem veritatem, & uniuersalem omnium cognitionem, & prouisio. nem. Ex fine autem, quia iuramentum inducitur ad iustifieandum homines , & ad finiendum controuersias. S. Thora. 1.2.q. 9.art.2. dicente Apostolo; homines per maiorem suum iurant; & omnis controuersiae eorum ad confirmationem finis est iuramentum ad Hebr. cap.6. Sed quoniam iuramentum cedit in malum alleui ex eo, quod male utitur eo, id est, sine neeestitate, de debita cautela ; videtur enim parmam reuerentiam habere ad Deum, qui eum ex Ieui causa testem inducit; quod non praesumeret etiam de aliquo viro honesto. Imminet etiam periculum periurii, quia de facili homo in verbo delinquit. S. Thom.Lart. a. secundum illud Iacobi Apostoli: Si quis in verbo non omniat, hic perfectus est viri epist.cap.3. & secundum illud;iurationi non assue seat os tuum ; multi enim casus in illa; Et vir multum iutans implebitur iniquitate, di non discedet a domo eius plaga. Ecclesiast. cap. 23. Ideo adiurandum non debet quemquam inducere spontanea volunistas, sed necessitas trahere importuna. ut intex. &S. August. deserm. Domini in monte. lib. I.cap. 3o. Et tunc potest quis sine culpa iuraro, dummodo illos tres comites habeat iuramentum, de quibus propheta ait ; Et iurabunt, vivit Dominus, in veritate, & iudicio, di iustitia . Ierem. cap. 4. Si enim ista defuerint, non erit iuramentum, sed periu
rium. c.animaduertendum. 22.q. M
in i A etsi Christus praeceperie, sit sermo vester, est, est; non, non.
Matth.cap. 3. ut assirmatio, vel negatio , ficut procedit ex ore , , 'ita proce t ex corde. ut in tex. Tamen quoniam hominum ex- .erescente malitia, simplici assertioni, vel negationi vix ereditur; unde Dominus prudenter adiunxit; quod amplius est, a malo est; a malo quidem non tam culpae, quam poenae, nee exhibentium , sed exigentium iuramentum; nam incredulitas huiusnodi magis est poena,quam culpa ; unde Dominus non dixit, malum,sea malo. ut in tex. Ideo Iliseet religiosi debeant esse viri perfecti, & citrare,in quantum possunt,ue iura menti vin tum euitent; & tales esse, ut eis sine illius exhibitione eredatur; derogat enim dignitati personae, ut dubitetur de veritateis eorum,quae dicit.αnullus.a 1.q.F. ubi tamen exigit necessitas,etiam ipsi pro re vera, & licita iurare potant; praesertim, si est Meesiarium, vetestificentur in causa monasterii, ne propter testium defectum, illud
244쪽
a. 18 Liber Secundus. Titulus a Cap.r γ. sicut, ii 2.
OVI A eonditio eeelesiae est melioranda,non alitε deteriorandam
nulli.de reb.eeel.non ali. & c. sine. Mq. . Et quoniam iuramen tum non filii institutum, ut esset vinculum iniquitatis. lupri c. quant Ideo non iuramenta,sed periuria potius sunt dicenda, quae contra uti litatem eoelesiastieam attentantur. ut intex. & sum. c. peruenit, it 1. periurium autem dieitur tale illicitum iuramentum , quia non habee comites,iustitiam,iudicium, & veritatem,quos debet habere omne iu- Tamentum. c. animaduertendum. 2 a.q. a. non autem dicitur periurium ex eo,quod illius transgressio sit peeeatum, prout est transgressio hesti iuramenti. c. in dolo. xx.q.1. quia non peceat quis non seruando illiciis tum iuramentum,sed peccat temees iurando.e.si aliquid. 12.q. q.& pro illa temeritate est ei pet nitentia iniungenda. c.qui sacramento. 1 q. .
IURAMENTUM praestilum super actu a lege infirmato principaliter fauore iurantis, licet secundario in fauorem publi
cum,nere aris es obseruandum. QVIA iuri pro se principaliter introducto quilibet renunciare potest. c.ad apostolicam.de regular.licet non possit renunciare iuri principaliter introducto in publicum fauorem. e. si diligenti. de fori comp. Et quoniam in iure attenditur quod principaliter ni, non quod in consequentiam venit. e. cum voluntate . de sent. exeom. Et non estia ν tutum, quemlibet contra iuramentum suum venire, nisi tale sit, quod seruatum vergat in interitum salutis aeternae. supr.c.si vero. Ideo quan do lex est fundata prineipaliter super fauore priuati, licet secun ricitendat in publicam utilitatem,iuramentum praestitum contra illius dispositionem, obligat iurantem. vi in tex. & Authenti sacramenta. C. si aduers vend. Nec lex intendit istam obligationem per sitam contra xiam dispositionem impedire, ex quo nec ex persona iurantis, nec parte materiae, reperiturialiqua turpitudo contra bonos mores, aut contra publicum bonum.ca. de pact.in 6. & cap. ne quiS.21.q.2. quam
obligationem nec etiam posset impedire respectu adimplementi faciendi Deo, licet posset impedire respectu commodi aequirendi homini. Abb.hic. cum lex subiiciatur Deo.c.si habes.M. 3. Et homo subij- elatur legi. l.est lax.fide fideiutar.Et inferior no potest exercere ius insuperiorem, sed in inferiorem.c.Iulianus. I I.q. 3. Et est praeceptum Dormini; ut ei quis reddat iurame sua. Matth.e .r . .
245쪽
s I non vi, nee isto fuit praesitum.
in I A iuramentum vi, aut dolo extortum,eontinet iniquitatem ex parte cogentis. ωpr. e. verum. Et quoniam iuramentum non debet eie vineulum iniquitatis. supri e quanto. & ex sua malitia nemo debet commodum reportare. mplerunque.de reseripe. Ide a tali iuramento e lesia Met absoluere, ne adimpleatur. ut in tex. 3csupr. e. si vero . Dicendum est tamen, quod aut iuramentum est metu extoreu in easu a lege non prohibito, & tunc respectu materiae, est ipso iure obligat tu, sed propter iniquitatem eogentis solet ab eo concedi abselutio, & sie loquuntur.supriosi vero.& c.verum. & S. Hom. a. q. ην.art. . Aut est in casu a lege prohibito,&.eunc non obligat ipso iure, quia propter legis resistentiam, est de re illicita , δι iniquum. utina rex. de e. de pact.in 6.& d. Authent. saeramenta.C.si aduerso .
E T in alterius praeiudicium principaliter non redundat.
OV ΙΑ iure naturae aequum est, nemnem eum alterius detrimento,& iniuria fieri locupletiorem. I. iure naturae. E. de rentur. Et alteri per alterum non debet iniqua conditio inferri. e. non debet. de reg.tur.ia 6. Et quoniam ubi iuramentum est illicitum, de e Mitrarium rationi, non tenet. supriccum quidam. Et in iure attenditur, quod principaliter fit,non quod in consequentiam venit. d. c. cum v luntate . Ideo iuramentum, quod principaliter in alterius detrime tum redundat, non est seruandum. vi in tex. dc suptae.venientes.
I IOVENS bellum inissum, compellitur resilueret quae previolentiam occupauit.
QV IA quae in bello iniusto eapiuntur,iniusE detinentur. eat tuis
stum. 13. 1.3e l.nihil interest. Ede cape. dc potu. reu. eum enim inter nos cognationem quandam natura constimerit, conseques est,hominem homini insidiari , nefas esse. l. ut vim. ff. de iussi de iuri Et Miam non dimittitur peccatum, nisi restituatur ablatum. e. m tu.ur. Ideo ficut mouens bellum iustum, faeie sua, quae occupat ab hostibus .citus gentium.dist. r. & c.dieat. 23.q. s. ita qui illud mouet iniustia ad rerum oecupatarum restitutionem tenetur. ut in tex. 3c l. latrones.sside capi.& pom. reu.Quando autem bellum dicatur iustum,vel non, vide S.Thom.MMq. orari. I. dc Λlphons de castr. lib.a.cap.r . do iusta haeret.punit.
E T res absoluere, a quibus indebiu iuramenta extorsit.
VIA tale iuramentum eontinet turpitudinem ex parte recipientis . ut tu tex. Et quoniam iuramentum non debet esse vinculum .
246쪽
' Liber Secundus. Titiatus et q.
iniquitatis. ωpr.eap.quanto. & malitia sua nemini prodesse debet. cap. plerunque.de rescript. Ideo ille,eui ibit spe indebita iuratum, debet rea mittere tale iuramentum; & si ipse remittere:nolit , ecclesia abssiluetiavi in tex. & mpr. cap.debitores. non autem potest ex te contraue vir illa,qui sie iurauit.supr.cap.si vero. cum illud non contineat turpitudi . nem ex parte iurantis. supr. cap. r. & non est tutum , aliquem venire contra suum iuramentum, quando sine peccato potest obseruari. eap. si
y. Iuramentum . NON adfringisur quis iuramento ad impundum, quod iurauit,s ab alia parte non impletur, cuius respectu praesitum es tar
V a. A iuramentum,quod ex mutuo assensu est praestitum, habet in se tacitam conditionem, si,& in quantum fuerit etiam ab aduerissa parte impletum, quod promisit. e. de illis. de condit. apposit.
Et quoniam pacta,& eontractus ex conuentione legem accipiunt.ic. 1. de paci. & l.Titia.f. idem. ff. de verb. oblig. Et iuramentum non extenis ditur ultra, quam in eo fit gitatum.supr. p. inta uallis. Ideo iura.
mentum, quod aliquis prastitit, s de assensu tactum est utriusque, nisligat eum, qui praestitit, dum ille, cui Prastitum iuit, seruare negligit, quod promisit. ut in tex. di suo. e. peruenit it h. Et mastra tarndenuo quis postulat ab eo seruari, cui fidem a se praestitam seruare recusati ci
CLERI C I non .habenses , temporalia a daicis, non tenentiar eis praesare iuramenta fidelitaIis . QV I A iuramentum fidelitatis pra statur domino a vasello. supra
c.ego N. & lib.a. mdoritie. quid praeced..deb an inuest. vel fissi Et quoniam laicis supenetelasiis , & personis ecelesiasticis nulla est; attributa facultas; quos obsequendi imanet neeessitas. non auctoriatas imperandi.c.ecclesi de eonstit. Non enim a legibus publieis, nona potestatibus saeculi, sed a pontificibus. , di sacerdctibus, omnipotens Deus Christianae religionis elericos, S saeerdotes voluit Ordinari, aediscuti, re recipi de errore remeant . c. si imperator. dis. . Ideo niamis de iure diuino latet,viurpare nituntur,eum viros ecclesiastico II hil temporale obtinentes is eis,ad praestandum sibi fidelitatis iuram ta inducere volunt. ut in tex.& cap. nullus.de sor.eomp. SeruuS enim domino suo, aut stat, aut eadit. Apost.ad Roman.cap. I 3. Si vero persona ecclesiastiea obtineat studum a laico, ratione illius est in illo ei inferior, & pro illo debet ei fidelitatem iurare. e verum. de Ancomm& e.vnic. g.verum.de stat.regia.in 'λ
247쪽
iurat non esse contra aliquem , pors in causu proprkr,eeelesiae suae, esse contra eum . VLA iuramentum generale non extenditur ad verisimiliter non cogitata. cine quiS. 2a. q. a. nec debet ad illicita obligare. 'pricap. quanto. Et quoniam non est verisimila,quod per illud quis voluerit se obligare ad rerum suarum defensionem negligendam. suri.
c. veniens. Cum nemo priesumatur velle iactare suum. l. cum de indebito. ff. de probat. Et iuramentum de non defendendo res ecclesiae, esset illicitum. supta cap. 1. Ideo qui iurauit non esse contra aliquem , debet intelligi secundum subiectam materiam, de qua tune agebatur,ut iuxta illam, si sit res licita, iuramentum recipiat ampliationem, vel limitationem ; non autem est extendendum ultra illam in casibus illitatis, vel de quibus non fuit cogitatum. vi in tex. & supr. cap. quintauallis. Iuramentum enim, sicut & contractus, & alia, quae inter homines geruntur, recipit limitationem, de declarationem a causa mouente, seu impellente ad ipsum iuramentum, seu contractiam. l. fin. C. de condit. indeb. 8e l.fin. Equi satisd .eo'. Causa autem mouens,& impellans eois gnoseitur ex praeambulis habitis inter partes,quae debent apparere ad notata in ipso eontractu, de actu gesto. l. Titia.g.idem.Ede verb.oblis. N l.item quia.sside Pact.
. ' ' Cap. 32. Ex litteris.cU M agi μ de Muris, potest iudex in qualibet parte istis.ex offleio suo eficientibus probationibus, exigere a partibus iuramem
tum de veritate dicenda . QV l A ubicunque aequitas mouet iudieem, ipse potest interrogare.l.ubicunqueia aede interrog. . Et ubi imminet peeeatum,d bet ad illud euitandum dili senter inuigilare. cc'. eausam,it r.da iudie. Et quoniam si huiusmodi iuramentum in tali casu non praestaretur, uastitia, occultata veritare,perielitaretur. I.de iuram.eal. in ε.
Ee non est de substantia ordinis iudiciarii, quod in principio eausae tale iuramentum praestetur,licet sit de conuenientia. glochic. Ideo ut eui. tetur peccatum,quod esset, si usurarius non poeniteret,& quod indebi. iE percepit, non restitueret.c.cum tu. de usuri si hoc iuramentum non .se a partibus suffetenter praestitum,potest in defectum aliarum probationum,t iudice exigi, quandocunque sibi visum fiterit expedire. ut intex. & cap. 1. de testib. In o. Et eadem ratione potest illuci exigere in qualibet alia causa, in qua imminet periculum animarum , licet alias
ex natura causae, quae non esset spiritualis, non praestetur iuramentum de veritate, sed de calumnia.c. I. de iuram. eal in ε. Ac C iudicantem . 3o.quaest. I.
248쪽
Liber Secundus. . Titulus 24. Cap. 3 3. Intellecto
S I positus in dignitate alienat bona dignitatis,non valet alienario.
v I A bona dipnitatis sunt propria is us dignitatis, non a existentis in illa,lieet iple habeat iurisdicitonem, & admi-
nistrationem illius.e.non liceat. I a.q. a. & Ruthent. de nocialienand.aut permut.eoll. I .hine est,quod Regnu,seu alia dignitas non diuiditur post morte Regis inter filios defuntii. e.licet. de vot. Et quois ratam pro non dato habetur, quod ab illo datur, qui non potest de iure donare. e.quod autε.de iurepatr. S l.traditio. ff.de ae .rer. m. eum nemo possit plus iuris in alium transferre,qua ipse habeat. c.nemo. reg.tur.in tutaeo alienatio facta sine debitis requisitis,ab eo,qui dignia tali praeest,non tenet. ut in tex.& c.nulli.de ret eccl.non ali.
'E T ipse reuocare debet. QV IA quilibet potest venire eontra factum suum,ubi illud est iu
licitum, & ius exprimit, ut ille habeat contra ueniendi facultatem. cap.ceria,& ibi glos. ι a. I. Et quoniam ius non solum dae acultatem, ut ille,qui indebite alienavit bona dignitatis,possit alien tioni factae contrauenire,sed praecipit, ut ei contraueniat,& bona male alienata recuperet.c. si quis.de reb.eccl.non ali.Ideo positus in dignitate, si male alienavit,debet alienationem illa reuocare. ut in tex. & I. iubemus.g.sane.C.de saer. san.eecl. Et similiter debet studere, ut recuperer, quod ab eius praedeces oribus fuit in detrimentum dignitatis alteri illiclia concetam.c. quod quis. 36 q. s.
NON obstante iuramento de non reuocando. V Ι Α iuramenta,quae fiunt in damnum suae dignitatis, sunt Ini
qua, & non tenent. supr. c.sicut, it 1. Et quoniam iuramen in . non debet esse vinculum iniquitatis. supr. c.quanto, & in malis promissis est rescindenda fides. e.in malis. 11.q. . ideo tale iuramentum non obligat iurantem in praeiudieium dignitatis, & no est seruandum. vi in tex. & supr.e.cum contingat. Sed pro eo,quod male iurauit, est cip nitentia iniungenda. .neeesse. 12. q.
A XI M E , si prius iurauis non alienare .
VIA iuramentum,quod praestant promoti ad dignitates,de non alienandis bonis illarum,est Iieitum, & obligat iurantes. c. ut sir- . per. de reb.eccl.non ali.& c. a.de stud. Et quoniam iuramentum licitε praestitum transgredi non licet. supr.e.si verό. Et si unum contrariorum est bonum, reliquum est malum. cap.sciendum. 8. q. I. Ideo primum iuramentum de non alienando, est seruandum . di secundum
249쪽
de re aIienata non reuocanda,non est attendendu. ut in tex.& sup.ra', venientes . Sed in quantum dieitur, quod Rex non potest in praeiudicium Regni alienare, est intelligendum de alienatione, Ter quam diis nitas resalis frauiter laederetur. Inno: hic. non enim per hoc intemieitur ei omnis donatio , vel alienatio. c.grandi. de suppl. nepl.prael in 6. eum proprium Regum , & Principum sit donare. cap. I. de donat. de Ariae . Ethie. cap. 3. Et simile die in praelato, qui iurat non alienar D. ineontulto Papa.c.fin. ecel. aedifie. non enim debet intelligi de modi- ea alienatione. Le.ut super , nam iuramentum non extenditur ad verisimiliter non cogitata. lup. e. veniens. Et de istis modicis non censetur cogitatum. Federic.eonsili. aio. cum sint exclusa a solemnitate debita .
S I mulier iurauit aliquem esse suum maritum, o Deeubuit, quia
aliter non probauit, non δειur, nec denegatur ei lirensia cum alio contrahendi. V I A si talis licentia ei daretur , iudex periurii auctor esse videreturisi illa ei denegaretur, matrimonium legitimum , si ipsa falsum iuras*t, indebite impediretur . ut in tex. Et quoniam Gelesia si eut non debet viam periurijs aperire. su p.e.eum contingat.ita. non intendit in casibus licitis matrimonia impedire. c.ex literis, it a.desponsal. Et propter periurium quis non fit inhabilis ad matrimoniunxia. Me inde. dist. 16. quae autem sint crimina impedientia matrimonium . not. glos in c. i.de poenit.& remist. Ideo ex quo eeclesia dubitat, an verum , vel falsum talis mulier iurauerit, assumit viam mediam, ut nec illi prohibeat, nec licentiam eum alio contrahendi eoneedat, scd eam suae conscientiae relinquat . ut in tex. & c. super eo. de cogn. spirit. Ipsa enim mulier seit, an contrahere possit; nam si verum est, quos iurauit, nullum matrimonium potest contrahere quoad Deum ; at si falsum est, bene contrahere potest. glos. hie. Sed de eo, quod falsum iurauit, est poenitentia illi iniungenda. c.necesse. 21. q. .
iurauisseruare Batuta edita , O postea per illud iuramentum , aliter non iurando, promisitservare edenda,seu posea MAD , non tenetur ex iuramenio ad nouiser edita. QV ΙΑ iuramentum non extenditur, nisi ad ea tantum, de quibus est eo itatum tempore, quo praestatur, & non ad ea, quae praeter
intentionem iurantis, postea accidunt.sup.c. quemadmodum. Et quoniam in tali easu non filii eogitatum, nisi de statutis tune existentibus, cum solum iurauerit seruare statuta edita. ut in tex. Ideo elericusa Diuitig o by Gorale
250쪽
cus, qui iurauit, se statuta in eeelesia sua edita seruaturum, promitten, per idem iuramentum, statutum, quod pos odum subsecutum est, fideliter obseruare ; licet transgredi non debeat, quod promisit, non te netur ad illius obseruantiam ex debito praestiti iuramenti . ut in tex. εα laeum aquiliana.E.de transact.
Cap. 36. Iuramentum. IV R A M E N T V M tuis. Edessetam i iudice delaIam
iustis causa recusari πω pMen. OV I A maximum remedium, expediendarum litium, est iuramentum. l. a. st de iureiur.Triplex enim ad illas finiendas est reis medium, scilicet, sententia.l. i.ff.de re iudie. Item transactio.l. fratris.C.de transact. Item iuramentum.d.l. I.de iureiur. Et qu iam ius redditur in inuitum.Linter stipulantem. ff. de vel b. oblig. Et litium , finis est desiderandux. e.finem.de dol.& coni. Ideo ibi ad finiendam Iitem, iudex videt, ob inopiam probationum, esse opportunum iuramentum , potest illius remedium adhibere. ut in tex.& l generaliteris. fici autem.C.eod. & si pars, cui fuerit ab eo delatum, sine iusta causa illud subire recusat, contra se fateri videtur . I. in bonae fidei. C. eod. Quae autem sint iustae eausae illud recusandi, noti Bart. in l. manifestae.
D E L AT UM vero a parte , lictu recusatur,'refertur. QV IA una pars non habet iurisdictionem in aliam, ut possit eam
ad aliquid in iudicio coarctare. e.so S.de verb. sign.& e.prout. de dol.& eont. Sed quoniam aequitas requirit, ut ius , quod alijsquis eonatus est imponere, sibi illud dici patiatur. l. r.isquod quisque , iur. Et sapientis est auctoritas; patere Iesem , quam tu ipse tuleris. c. cum omnes. de constit. Ideo licet iuramentum iudiciale, quod a parte parti defertur, possit libere sine causa recusari, etiam Illud non rcferendo; pars tamen, quae a principio deferendi elegit decisionem per iuramentum , non potest illud sibi relatum,sine iusta causa recusare. xt interu& d. . generaliter. g. r.quae autem sint iustae causae , ut illud non referatur. not. Abb. hie . Verum si iudex approbat iuramentum delatum a parte, iubendo, ut altera pars iuret, vel referat, tunc non potest pars alterum istorum rccusare,non ex vi delationis factae a parte, sed ex iusia su facto a iudice.l. delata. C. eod. Ex quo enim iudex approbat illam viam decidendi, manifestae turpitudinisest,&eonfessionis, nolle nee
iurare, nec iusiurandum referre.d.l. manifestae ... I actione tamen famosa non licet reo referre. OV I A delictum, de quo in tali actione quaeritur, non eadi i ii