Oratio de vita et obitu illustrissimi principis ac domini, D. Ioachimi, secundi, marchionis Brandeburgensis ... habita a Christophoro Cornero ..

11쪽

piis N doctis aliquot vliis, eum Ipsis de domisae piritate in Marchiae ecclesiis serenda, tradenda dc confirmanda, dej abusibus tollendis iniret consilium: rein hoc pietatis studio at labore, bli, qui in illo priamas ferebant laudes aut par, aut non multo inferior haheretur. Curauit autem primum consciabendam roformationis ec doctrinae in ecclesiis proponendae, cultuum 5c rituum seruandorum formulam: quam ipse praefatione sua ornata, eruditionis at* piorum motuum plena, ecclesiarum ministris dii senter consemendauit: θc a reuerendis viris Luther Melanthone

SVrbanoRegio approbatam in publicii dedit eam voluit es e exemplum doeti inae ais cultuum perpetuo dc religiose in Marchiae ecclesjs Quandorum. Sciebat quos veteri more semper ecclesiis erite* ordinatis scholas et Academias adiunetis futue. Non erat ipsi ignotum, a Mose filisse constitutum,in ad tabernaculum semper essent coetus docentium ecdiscentium. Non ignorabat Eliae, Elisei, Iesilae, D nielis, Esdrae, Nehemiae oc quae postea secuta sint,I annis, Polycarpi oc Clementis exempla: ii se per

scholasticos coetus aluerunt, docuerunt, oc in praeci ris stirdijs ad ecclesiarum ministerium,ad do strinae pvariotis conseruatione 5c propagationem exercuerunt: repetebat quom memoria insignia Regum Iosephasi Ezechiae Iosiae Debraeorum,& Christianorum Primcipum Theodosii, Constantini, Caroli magni θc si rum facta, in quibus nouit praecipua sitisse curam tuendae resutonis verae oc ornandarum scholarum : Iscirco

12쪽

clico magnopere probabat optimi patris sil eonsitium re institutum, quod altero anno post, quam ipse in hanc lucem esset editus, exemplo aliorum Imperii Romani Septemvirorum repotentioru Principum, hane nostram Academiam re illustre Mirsarum, roistorum studiorum domicillim instatuisset, priuil gijs munitum mediocribus redditibus donasset: IPie vero postea,vt aeternum suae erga liberales artes,earumcp prosesiores, re ecclesiam testimonium relin. queret, non dubitauit quaedam Canonicorum &Monachorum collegia, inquibus homines ignaui, iud isti, hostes euangelicae veritatis, impuri ec idololatrae alebantur, occupare: 5c aliquam reddituum partem ad ecclesias, priuatas' scholas conferre: siquam vero eamque non minimam huic suae Academiae benigni, ter donare: &aucto numero doctiorum liberalia re honorifica ipsis stipendia essti tuere quod factum me. morabile,commendatione um Carolus Imper tor, qui hona ecclesiarum aurori, & ad prophanox usus conuerti indignis e ferebat, magnopere probasse, laudasse* dicitur. Vt quos Academiae nosti alido 'oriim quorumdam opera reformatae, inmuratis studiorum exeremtijs,plus ornamenti 5c d nitatis accederet, visum filii, illustrissimos principes, filios suos Ioannem Georgia iam, nunc Electorem nostrum, B Fridericum, una

cum Ioanne Alberio Me potensium praestantissimo Duce in eam mittere,ec V Villiciato, Sabino,&alijs erudiendos coiriuere. Voluit enim carissimos filios,

B a quos se

13쪽

quos se haeredes imperii sui reli mrm esse sperabat,

libera liter institu oc ad futuras gubernationes doctriana, oc virtutibus praeparari: & tales aliquando eua dere, qui inter Imperii Romani proceres maiorem eruditionis 5c sapientiae verae, quam amplarum posses sonum laudem ferre: Sc qui non a clarissimis patrum suorum studiis et factis viderentur degenerasse. Nintum est nam ex Imperii annalibusJoachimum p trem duabus virtutibus, prudentia in consilijs, 5c et

quentia in sermone valde excesiuisse.Nam cum qui quennio ante,quam est mortuus, in conuentu Augi uanoLiburnis aRomano imperatore,eiusque Senatia contra Turcarum vim aloe saeuitiam auxilia petentia hus, communi nomine responsum esset dandum,commissae sunt illae partes ipsi qui fertur latina oratione locupletissima, ita tunc respondisse, ec Imperatorisat' Principum voluntatem exposuisse, ut omnium principum re fatuum admirationem dc laudem in

ruerit. Nes minor fuit eruditio oc facundia in principe nostro: qui literarii liberaliumque iudiorum diagnitatem 5c usus in omni vita necessarios intelligebat: ad ea filios suos exhortabatur: dc quo maiore amore artes complectebatur bonas: hoc quo' amplioribus praem is suorum filiorum doctores optimos, ec Ac demiae proselibres iuuandos at* ornandos esse cer

fuit.

Doctrinam religionis Christianae non primis tam tum ut dicitur, labris degustaverat: sed selidam ipsius cognitionem auecutus erat. Ac meminerunt quidam,

eum allia

14쪽

eum aliquando gloriatum esse, se cum lilebio inter primos Lutheri discipulos fulsic ptimosque doeti

nam Pauli cum paucis aliis, de iustificatione redieti tellexisse. Ea de causa, qui ipsiim de hoc talpturae capi , quavis Oc one, etiam in tempore doctissime cillerentem, disputanteque audiuerunt, non possunt non ipsi hanc cognitionis laudem 5c veritatis testimoniis tribuere. Ac nisi eum praecipui in Marchia Theologium alias saepe, tum vero in aliquot splendidissumis Pra cipum, Procerum 8c do storum hominum congressibus de praecipuis doctrinae nostrae articulis comose 5 docte verba facientem audiuissent, videri possent quidam potius assentandi studio, quam vertitatis amore, tam honorifico eulogio ipsum celebrasse. De qua re qui subdubitant, hos ut praes tionem in cantica ecclesiae germanica ab ipse conscriptam inseiaciant moneo: quod cum fecerint, spero fore, ut muLtum iudicij de rebus theologicis 5 singularem scrorum dogmatum thesaurum in hoc homine i ccondiatum fuisse una mecum confiteantur. Hoc neminimiarum videri debet: nunquam enim tam fuit occupatus toto administrationis suae tempore,quin cancionibus

lectiunculis 6clauditionisus sacris aliquot horulas tr deret. Sic assiduitate quotidiana re diligentia Ienendi. discendi 8c audiendi res sacras, semper aliquid priori scientiae adiecit, eam auAit, 3c senile iudicium mastis confirmauit. Idcirco controuersias de religione his temporibus tam alibi,quam in Marchis ecclesius motas rectissime intellexit: multas quom attente A patiatienter auditas inter suos, Vel solus, vel cum paucis composint

15쪽

composuit di sedauit. Nec pis contionibus ξc se suptis vehementius offendemtur, quam quibus audia ebat nimium viribus humanis, Sc operum iustitiae tria hui solebat dicere se tales decantationes semper his

re suspeetis: θc vereri ne quid puritati articuli de ii sticatione hominis la Dei gratia in fide consequci

da, affingatur: is* commentis hominum contamin tus labefa status magnam secum ruinam trahat, ingentem errorum sylvam pariat, oc ad nouas Idolatrias Romano Pontifici, eius asseclis ianuam aperiat: pro eo capite saepenumero coram legatis pontificiis, & pud eos, quibus parum grata putabatur didere, tanquam pro aris oc socis pugauit: in eo tuendo, retianendo ne Caesarum quidem duorum voluntatibus ec gratiae quicquam dare voluit. Sacramentorum quom genuinum 5c verum usum sitis ecclesijs restituit:. oc doeti inam de duabus inChristo naturis,eiusque beneficus 5c meritis omniano saluam re sanetam voluit esse. Interdum in an baptistas 5c Sacramentariosita accendebatur, ut di riora Θc asperiora, quam natura soleret, in eos verba diceret. Ecclesiasticis quidem ritibus 5c ceremo sum varietate ais pompa multum deleelabatur: Sc omnia in templo miro ornatu re grauitate fieri volebat: quod singulari eius affectioni, 5c a pueris assuefactioni potius, quam ulli institiae, aut impietati est adstriabendum. Nam ceremoniarum usus, rerum adlaph

rarum

16쪽

rari discriminata sines optimenὁra 5c quantum

illis tribuendum sit, oc in quos usus sint retinendae, pud doestos non raro disputare selitus fuit. Saepe quidam in templum eius augustissimum ingredientes, multitudine ceremoniarum,& ingentibus clamoribus offendebantur : sed cum bonitatem re puritatem v

rerum cantionum audirent, aequiores erga tanti herois institutum reddebantur. Omnia enim cantica dioligenti studio dc accurata censura ad Dei verbum perdo 'os viros emendanda curauerat: net in illis qui quam animaduertebatur,quod cum veritatis staticite, aut scripturae sisitate pugnaret, aut ullam impiet tem dc Idolatriam videretur iuuare, aut alere posse.

Eo quot tempore,quo liber Au stantis,quem postea quidam Interim appellarunt, diuatur in publiacum, vil is fuit aliquid in imperatoris &Pontificis mani gratiam fecisse: sed si quid tunc ab ipso pro tem-l ore dictum,receptum aut factum est, id arcano con- illo,ct ut multi quo piudicant,tuendae comunis pacis cautisa quin esse credo: 5ccuctus postea docuit,cum noluisse articulorumChristianae fulci,surae doctrinae veritatem, autoritatem* imminuere, aut conscientiae iudicio repugnante labefactare: sed tantum coemoni js quibusdam recipiendis, quae citrvericulum ocdiscrimen salutis animarum seruari possent, exasperatos primatum oc Monarcharum animos publici commodi causa voluisse placare. Etsi enim minor de illo libro recepto ocmadato passim spargebatur: nobis tamen in Marchia mansit ordinatio, cuius ante m

17쪽

mini, multo ante Germanicum bellum talptaopprobatam Nab ea ne hodie quidem in eccles s pulchre

constitutis receditur. Idcirco cum totius do strinae ocsacramentorum usus integer 5c rectas semper nobis manserit, moderata excuratione potius, Princeps sopiens Sc pius honorandus , quam dura accusati ne di criminatione citis calua petendus fuit. Est enim magnae sapientiae ita moderate oc caute cum Euangelii hostibus agere: itam leuioribus quia busdam cedere, ut bona tamen cum umia verbi diutini dogmata salua et inuiolata retineas,et filio dicatis veritatis confessionem abieci'e. Haec omnia argumento nobis firmissimo sunt. eum sanetae do Minae exsemiam habuisse notitiam, strennuum eius desenserem

fuisse, ec in consessionis casu nihil indignumCluisti,no Principe admisisse.

Praeter sacrarum quoip rerum com tionem non fuit penitus scientiae Iuris ignarus: ac quamuis non mnes Iurisconsultorii disputationes intestigeret, ea potius ad scholas,quam ad forum oc aulam adferendas esse putaret: ea tamen fuit eruditione,prudentia,& imgenii acumine, ut quid in praecipuis controuersis aequum 5c iustum sit, A ad gubernationisaequabilit

tem faciat,non ignorarit: Ad obscurarum quoi causarum explicationem doctiorum Iuris, quorum multos

in aula re Academia liberalissime fouebat, opera ecconsilijs vlcbatur. Mathematicis disciplinas magnifaciebat: doeti ia

18쪽

na motui ' coelestium At merum monstratione multum dele stabatur: cosmographicas tabulas m gno comparatas sepe inspiciebat: re artificum m- trumenta, sphaeras , automata, artificiosa hor logia omnes coelestium partium motus signorum ortus oc occasus indicantia , sibi conficienda carabat: oc in hos usus Mathcmaticos excellentes semper aluit liberaliter, re amanter habuit. Scio bat iuris vim quandam re efficatiam in mundum i feriorem ineste: sed non ita superstitiose de illissen,

ciebat, ut eorum csseeliones necessarias & immutabiales esse crederet. Sciebat remedia multa certorum morborum, quae etiam cum principibus alijs inte dum communicabat quamuis arti medicae ciusque

doctoribus suum quo, locum oc honorcm tribu

eret,

Omitto artes quasdam abstrusiores, quamuis ex physicis principijs extructas, quas nimis quam curi se ad tempus, & tamen non tanto cum fructu, quanta expectationis de cognitionis suauitate exercebat.

Loquebatur ipse quo p sitis latine, re libenter audiebat eos, qui secili, latino, simplici 5c perspicuo

orationis genere utebantiir: re videbatur asperarari putidas, barbaras, obscuras 5 affectate compositas quorundam orationes: quales constat superioria late Iurisconsultorum Sc Medicorum fisisse: qui sepe res bonas nouore foedo sermone mirifice deformabant Sc obscurabant. In vernacula autem lingua disertissimo patre non erat inserior: ecquo de grauioribus iae.

19쪽

gotiis verba faciebat: hoc copiosius ipsius fluebat oratio,plena optimarum sententiarum,et selectissimorum verborum, mire composita, di nostrae ii dae praeciapuis ornamentis luminibus illustrata. Accedebat ad pronuntiationem singillaris heroicae personae grauitas, gestus Zc motus corporis valde commendantes re ornantes actionem ut omnium optime norunt,qui ipsum coram Imperatore, principibus viris, re ipuus hibditis dicentem audiuerunt.

Quid de aliis eius praeclarissimis virtutibus dicam' quae longe fuerunt plures, 4 ut orationis meae

tenuitate non dicam exornari, sed ne comemorandoquidem explicati possint. Inter diuinas illas d tu tatis ς commendationis primas fertini partes memorabilis eius sapientia, iustitia, fortitudo, clementia, mod ratio animi, oc singularis benignitas,ut de iudicii eius dexteritate, 6c memoriae silmma vi nihil addam: Hae in ipso ita eminuisse dicuntur, ut cum praestantissimis veterum lc felicissimis heroibus re ste conferri potierit. Fuit inter omnes totius Imperii Romani, ec via

cinorum regnorum Monarchas at inplemuiros hoc tempore natu maximus: Θc administrationem dignutat colei'oratus diutius caeteris omnibus,quos res liquit ciecedens, retinuit Propterea iam tres Imper tores, peregrini reges, Septemviri omnes, ct praeespui Principes sapientiam & dona eius admiraDanturre suspicietant: ab ipse in maximis difficultatibus regrauissimis negotijs auxilia, consilia' petebant: quae Pro summa humanitate,&amore salutis imperii litie tissime

20쪽

,tissime fidelissime , rebus omnibus diu deliberatis;

cum ipsis communicabat. Haec enim opinio certa crat: haecin persitasio multorum animis insederat, nominem in Imperii Romani amplitudine haberi virum principem, cui historiae, a fla, ordinationes, decreta, ceremoniae,ritus et negotia Imperii essent notiora: ciniusque colitia longo rerum usu confirmata,magis fidelia de salubria esse, plus* sinceritatis, veritatis, Ponderis 3cautoritatis viderentur habere. Ea de causa ad unu omnes non solum ipsi multum tribuebat,sed etiaam, ut prudentissimum virum consulebant ali venerabantur: hoc etiam ut perpetuo seceret, oc ut sine Gius consiliis nihil in Imserio susciperet, Imperator Ferdinandus nostrum Maximilianum seditio, diligenterque monuisse 5c rogasse narratur.

Docetur in sermonibus ecclesiae, magistiatum es se utriusis tabulae defensorem. Ad eius namin officium pertinet prohibitio blasphemiarum, idolatriae, manifesti contemptus verbi Deire res oris: In e

dem requiritur, ut homicidia, adulteria,truria,menducia dc iniustam vim prohibeat, ac seuere puniat: de iulis leges re ste latas tueatur, vel etiam necessarias i pse ferat oc promulget: Noster ergo Princ Ns tantus histiustitiae amator, ut nulla re magis sit ostensus, quam maliciosis, petulantibus θί atrocibus iniuriis: 3ceos, qui iniustam vim paterentur, omni cura oc opera vim dicandos esse censuerit. Ideo reelas leges religiose coluit: cognitionibus causi um Ope intersuit: Sc de iustitia citis administranda, re de sceleratis ad legum

C s norinam