Tractatus de conservatione vitae humanae, a die nativitatis usque ad ultimam horam mortis / nunc primum in lucem editus opera D. Joachimi Baudisii

131쪽

A LITUVI enim habent caput ita debile a natura, quod de facili laeduntur a vento Scpluuia, S a calido Sc frigido, 3 a repletione, Scab inanitione, propter stomachum, Imilibus. Sit igitur canon 8 regula, quod non cooperiat nimis caput, quod inter omnia nimia coopertur capitis magis debilitat caput, Maccelerat caniciem. In Milate igitur cooperiat caput leuiter Se in hyeme temperato modo, δί

potissimo qui habet caput frigidum, sed nullus

audeat portare pelles in caputio, donec venit ad senectutem, S tunc etiam cum temperamento, deinde vitet omnia sumosa, Si quae replent caput vaporibus, S imo vitet nuces, omnia oleaginosa, sicaseum antiquum, hom nia legumina, omnes fructus Sc omnia olera, vitet omnia allia, cepas porrum, piper,&vinum forte, sivitet dormire de die, inclinato capite. Et super omnia vitet coenam nocturnam, somnum longum,3 repletionent, Sc indigestionem, Sc omnia consimilia. Deinde si caput est calidum, confortetur sic Bulliant in aqua ros violae, ne nuptiar. Sessandal., suffumigetur caput, sed in hyeme temperentur, Scin testate augmententur. Si aute in caput sue rit frigidum, suffumigetur cum amo milia, meliloto Soanthos, Sc mastiche, Se ista inten dantur in hyeme,ac remittantur in testate. In

complexione igitur calida, dentur cibaria frigida, Se alia 3 in frigida applicentur contra

132쪽

IO DE SECUNDAria, scilicet calida, Sc in omnibus rebus non

naturalibus. DE PRAESERVATIONE

ALIQv enim habent oculos debiles naturaliter, Sc laeduntur de facili a qualibet caussa, vitent igitur aerem nimis calidum & frigi dum, Mnimium splendorem, Se vitent legere

literas minutas, cum modico lumine,&in tempore tenebroso, longoJ loco obscuro,&vitent coitum .pisces. Et breuiter omnia

quae dicta sunt de capite, quod omnis vapor fumosus laedens caput, laedit oculos debiles. Oculi igitur aliquando patiuntur a caussis extrinsecis, Millae sunt manifestae, aliquando a

caussis intrinsecis, ut propter stomachum aut totum corpus. Si ergo corpus fuerit pletoricum, fiat phlebotomia aut pharmacii, iuxta conuenientiam particularium. Si igitur humor fluat a capite ad oculum per venas ex trinseca temporum scindantur, extrahantur, me dicentur scutoportet. Sed si fuat per venas intrinsecas difficilis erit curatio,

quod cognoscitur, quod frequenter sternu tant, tunc competit summa abstinentia de suffumigatio capitis secundum naturam capi

tis. Et si fuerit a stomacho, dentur stiptica post cibum, deinde consortetur oculus sic. Recipe

133쪽

AE E. Os Recipe lautiae, igniatur quinquies, Scextinguatur qualibet via in urina pueri virginis, deinde quinquies Jigniatur 3c extingua tur in aqua rosarum, deinde puluerigetur in ultimo. puluis distemperetur cum succo coriandri,in oculo instilletur, est mirabile praeseruatiuum Vel: Recipe myrobalano. citrino puluerirentur, distemperentur cum succo uuae acerbae, Moculis instilletur Vel sic. Licium distemperetur cum aqua ros cum a

qua pluuiali, oculis instillentur,4 fiant alia qua scripta sunt in lilio.

DE AURIBUS.

v Ri s aliquando ex qualibet facili caunia patiuntur, siue fuerit extrinseca siue intrinseca,vitet ergo sonum tubarum,& magnarum campanarum,' magnarum portarum, hu-gitum leonum,& mugitum taurorum,& smilium, vitet etiam quod aliquid o intret aurem, sicut sunt pulices,vermiculi,puluis sordi cies, aqua, nec liquor aliquis, quoniam usueri balneantur in fluminibus, replet aure aqua, aliqui quado abluunt caput, abluunt aures cum aqua. malo faciunt. Mundentur igitur aures cum onmibus istis praeseruentur,purificentur. Vitetur etiam dolor capitis, ia-tarrhus, repletio stomachi, totius corporis Mundificetur igitur caput, si neces. fuerit, deinde confortentur aures per hunc mo

134쪽

IIO DE SECUNDA dum. Recipe anili, anetlai, aratiari 1em.

erucet spicae nardi, quinanthiana Vnc j con qua Tentur Sc bulliant in vino albo, Sc fumus ini ciatur per aures. Et si caussa fuerit calida, quod est de raro contingentibus, consortetur cuna ros sandat. Sessimilibus.

DE CONFORTATION aDENTIUM DEDI LIVM.

Am o quae est circa dentes illi, sunt ita debiles aliquando, quod ex qualibet facili

caussa laeduntur. Vitent ergo omnia cibaria actu nimis calida Ic actu nimis frigida, Scit tent masticare panem nimis durum, ct nimis codium J Sc confectiones duras, quae fiunt cum melle, Sc non frangat cum dentibus auellanas nec nuces, ita de alijs consimilibus,vitet etiam sumin catarrhum, stomachi repletio nem Sc ciborum malam qualitatem habentium Sc omnia similia. Confortentur ergo dentes sic Recipe salutae, meiathae, myrrhae, masticis thuris, decoquantur in vino puro, Scistud vinum calidum diu teneatur in ore. Si

autem fuerit causi calida, Recipe ius quiani, Syrosas, Sessandat. Se bulliant in aqua, Scilla tepida diu teneantur in ore.

DE PRAESERVATION nPECTORI DEBILIS.

A LINI 1 sunt qui habent pectus ita debile, quod

lethi, marathri, se

135쪽

le, quod a qualibet facili causa incurrunt tus sim, asthina, stricturam pectoris, difficultatem anhelitus Vitent ergo aerem nimis cali

dum inimis frigidum, quod erit possibile, Scultent summe catarrhum, Se repletionem stomachi. acetosa, Iiptica, Macuta, Mun- dimicetur ergo corpus secundum exigentiam particularium, deinde consortetur pectus calidum iccum sic Recipe diapapaueris,

draganti frig. an quart.unam, diacodion unciam dimidiam, misceantur,in diutissime te ne antur in ore, hoc enim multum valet, quoniam materia cal. rheumatigat ad pectus a capite, nihilominus fiat confortatio sicut in rheumate. Si autem caussa suerit frigida ,Vniue salibus praecedentibus utatur isto electuario. Recipe diati eos, diahysopi diacalamenthi, an a Vnc ij misceantur. Si autem sit timendum de puto sanguinis utatur diapapauere, coriandro praeparato.

E T super omnia iram, timorem, sollicitudinem, aristiciam, Momnia cibaria malae qualitatis, Maerem qui est in excessu, Mrepletionem stomachi, mundi ficetur cor pus sicut oportet. Et si causa est frigida via tur iambra odiam argariton, diacameron,

suffumigetur cum ambra. ligno loes, musco,in cum illis fiat emplastrum super pe

136쪽

aI DE SECUNDActus Pullae sint actae dardata cum garyoph.& aspersae vino albo odorifero Et si caussa est: cal viatur Tucc. rosaestrionsandal. fiat sacculus de rosis viol. ne nuptiar. uelos Sessorum borraginis 3 canaphora, Sc aspergantur aqua ros Modorentur, c super regionem pectoris vel cordis apponatur.

DE PRAESERVATIONESTO ΜΛ CHI DEBILIS.

Ait eri sunt qui habent stomachum ita

debilem, quod modica caussa incurrunt nauseam Sc vomitum, Mindigestionem, Sc dolo rem, e multa similia. Tales ergo debent sumere cibum in modica quantitate, frequenter, 3 quod sit temperatus in qualitate Vitetur ergo catarrhus, vigiliae superfluae 3cim nis labor nimius, Sc omnis cibus malae qualitatis 3 nimiae quantitatis 3 purgetur stomachus cum vomitu, 3 cum cathartico secundum exigentiam humorum peccantium. Deinde confortetur stomachus calidus cum mcch. ros Se trions and Sc carnibus citoniorum conditorum cum Tuccharo sine specie

bus, 3balijssimilibus. Et si caus a fuerit frigida, dentur sibi ista. Recipe diameiathae,

LPATIS DEBILIS.

137쪽

Ej v quod est de praesenti est debile,

aut quod venae eius sunt angustae, aut quod est paruum, aut nimis calidum, aut nimis frigidum. Si venae sunt angustae ex qualibet facili caussa incurr3 oppilationem,tunc Recipe cumini, auci carui api, anisi calamenti, origani, capparum,laccae ana drach. q. panis et icch. q. s. .sia pul aut electuarium, quo utatur cum vino albo, aut cum rodio cicerum, vitent omnia pinguia Scinifluosa, dulcia&grossa ad digerendum. Si autem epar fuerit Paruum, comedat quater in die, sed pa-Tum,in in parua quantitate, .cibaria facilis digestionis. Si autem epar sit calidum utatur lactuca, endiuia, scariola, cum aceto albo,vtatur albo vino, malorum granatorum. Ab extra autem potest epithemari cum succo paticae, Sc semperuiuae sis acetoJ Sc aqua rol. Et sit epar sit frigidum, viatur spicanardi, Sc alijs quae dicta sunt in strictura venarum.

DE PRAEsERVATIONE

S PLENI DEBILIS.

IN plene vero fiant quae dicta sunt in epa- te sed fortiora,4 quod remedia varientur se

cundum varietatem caussarum. DE PRAESERVATIONE

RENUM DEBILI v M.

RENA aliquando sunt ita debiles, quod de facili incurrunt lapidis dolorem,talibus igi- tur

138쪽

tu summe competit vomitus, ocium 8c quies, paruitas cibi totus, quod non coeant &quod cibi is sit subtilis, sicut pulli, Se pisces squamosi recentes de aquis mundis, S uinum subtile,&semina mundata, similia.

DE PRAESERVATIONE

A I Ly A N in testiculi debilitantur pro pter nimium calorem quibus competit vomitus, paruitas cibi potus, cuiatur lactucis&iaceant super lactucaso agnum castum, Seodorent camphoram Sc inungantur testiculi femora sic. Recipe succi a istucae, succi coriandri succi semperuiuae, de addatur cera de oleum ros fiat unguentam seu in plastrum. Si autem testiculi sint debiles propter frigiditatem, inungantur renes, Sesse mora, testiculi, virga cum arragon marcia ton, Mutatur dia satyrion. D ALA Tmo C E.

sicut dictum est in Lilio.

Ait O r enim sunt qui habent iunc Rura, ita debiles, quod de facili caus a incurrunt ar theticam tales enim summopere vitent craput in repletionem cibivi potus,& vitent om nia ci-

139쪽

AE E. Iis ni cibaria grossaac difficilis digestionis, Mit tantii Vomitu, 3 ante tempus, si sunt sangui nei,fiat phlebotomia, si cholerici, purgent cum cortice myrobalanorum, temperato per diem Sc noctem in sero caprino sis uis a is mun- dis r addatur cassi fistula munda. Et si materia fuerit melancholica,purgetur cum myro balanis Indis temperatis in eisdem, addantur hermo dactyli. Si autem actu incurrerent, vitent phlebotomiam Sc balneum. Et si dolor fuerit de caussia calida, sedetur cum folijs uia quiani in si caussa suerit frigida, sedetur dolor cum faenugraeco de semine lini. Et si caussa

est composita, medicina etiam componattir. In declinatione autem , corpore mundificato,

possunt ut balneis sulphureis.

DE IMPEDIMENTIS ET

NEGOTIIS SECULARIUM.

Aiij v I enim sunt ita impediti in negoths secularibus , quod nihil boni possunt facere,imo velint nolint, comedunt 3 potant gulosis, Mante exercitium Sc post ac ante sona num,&post, 3 aliqui balneant se in aqua frigida etiam in hyeme, non laeduntur. Et aliqui sunt qui non portant nisi unam tunicam eti ni in hyeme, non laeduntur, nec etiam cod. . riunt captat. Aliqui qui etiam comedun ibaria in alae qualitatis, Minfinita huiusmodi. Et quod tales non subiacent imperio medicinae, I a nec

140쪽

ALIQUANDO enim accidit, quod aliquod membrum erit paruum 3 extenuatum, de non potest magnificari, nec dilatari, nec impinguari, im digestiua est ita debilis, quod quasi semper minuuntur. Sicut accidit aliquando in brach ijs,&manibus, albijs, ita de alijs, talibus igitur remedietur sicut iuxta doctrinam Galeni in de Ingenio sanitatis ver

sus finem Inprimis fricetur donec incipiat rubere, aut flagelletur suauiter cum modica virgula, donec incipiat rubere, aut fomentetur cum aqua calida, donec incipiat rubere,& tunc quiescat quod nutrimentum iam attractum est,in anc emplastretur cum pice nauali Semastice, ut nutrimentum retineatur,4 post unam horam emplastrum remoueatur. Ipsum etiam emplastrum, si diu staret, noceret, quia

e luere. consumeret. Fiant ergo ista per ordinem ter in die nocte Et sic per

Dei gratiam terminatur aetas secunda,&eius regimen.