장음표시 사용
101쪽
reuerti ad dextram Sc ibi quiescere. Et iacere etiam super ventrem dummodo tamen anhelitus non aggravetur. Sed nulla via nec ullo modo debet aliquis super dorsum dormire, quoniam retinentur superfluitates, ita paratur ad pessimos morbos, quanto igitur cibus fuerit grossior, Sc in maiori quantitate , tanto somnus debet e se profundiori prolixior Et uantocibus fuerit paucus S subtilis, somnus ebet esse breuis Geuis. Vigiliae autem potissime superflua non competunt, tempore sanitatis, quoniam calefaciunt, desiccant. Somnus igitur nimis longus aut nimis breuis,
co et V s Noes s LICITUS NISI gratia prolis. Nullus igitur inanitus audeat coire aut nimis repletus. Et cum hoc nullus audeat attentare post nimium ieiunium, aut post phlebotomiam, aut post pharmaciam, aut post balnea, aut post nimium laborem, aut post accidentia animae in excessu Et breuiter, post
aliquam rem corpus extenuantem. Sed qui
apti sunt ad generandum sunt calidi Sc humidi, Sc potissime qui habent complexionem testiculorum calidamae humidam. Nullus au
102쪽
7 DE SECUNDAtem cholericus, alit melancholicus, aut extenuatus audeat se cogere ad coitum, Se si fecerint, tum nimium vita sua imponunt, secun
dum Galenum Coitus igitur fiat post cibi digestionem, S superfluitatum expulsionem: Et mulier debet dormire resupina coxis ex tensis .coniunctis se ita et conceptus. J Si autem alicui accidet tantum infortunium, quod usus fuerit nimio coitu , aspergatur tota facies, pedes, manus , cum aqua ros. moschat &utatur bi odio gallinaeae gallina postea, Et utatur vitulo latitante, Sciuis sorbilibus, laturq isto electuario. Recipe dia margarit diaca meron, dian thos cum musco , diarrhod abb draganth. frig. Tucc ros ana quartam unam, misce antur. Et suffumiseratur cum ambra ligno aloes, Alipta oschata Gallia moschata, Mconsimilibus odoriferis. Et dicit Constantinus, quod baliaeetur in aqua frigida. In tempore autem pestilentiali, non com petit coitus. Quibus autem licentia ex lege coeundi data est, gratia prolis cum omnia in
teriora 3 exteriora conueniunt in tempera mento, Sc tunc etiam non excedant, imo per
tanta interualla, quod corpus sentiat se alleuiatum. Et si contingat error est minor in corpore repleto quam in inanito, de in calido
103쪽
I Nirn LLA Lv AE MI RI FI CAEconseruant sanitatem corporisi animae est, quod in omnibus actibus suis homo sciat tem perare se in accidentibus animae scilicet quod pro aliquo vituperio non indienetur, nec pro
amissione alicuius rei temporalis, nec pro morte alicuius nec pro carcere, nec pro exilio, neC pro aliqua re, quod etiam non irascatur, nec ii meat, nec tristetur, nec doleat, nec lugeat, nec
alicuit ne rationabili caussa 1inuideat nec te reatur, nec detrahat, sed cum summa patieta tia hoc sustineat. Similiter nec pro aliqua re laetificabili, vel prospera, vel quacunq; mcce sione bonae fortunae non nimis gaudeat. Omnia enim ista cum sunt in excessit, corpus extenuant distatuunt, quoniam corpus sequitur animam in suis adtionibus, sicut anima corpus in suis passionibus Vitetur ergo ira 3 sollici tudo Sc trist icia, quoniam febrem inducit, phthisia, mortem subitaneam, sicut timor, gaudium nimium cum venit subito, mortena subitam inducit secundum Gai in de morbo 8e accidenti. Intelligendum tamen, quod gaudium temperatum competit omni aetati, ona, ni complexioni Sc omni homini, nisi quando non vult impinguari, quoniam gaudium temperatum impinguat, secundum Avicen.
104쪽
SP scit AvTEM LABORIS, O loris, seu lassitudinis, multae sunt, sicut est dolor ulcerativus , erasuus, grauativus, poste-mosus seu inflammatiuus, labor desiccatiuus species composita ex his Labor autem ulcerativus appellatur, quando videtur homini quod pungatur cum acubus, aut spinis, aut urticis, hoc autem sit propter humorem acutum, pungitiuum, sicut est cholera quae pungit ratione acuitatis, aut melancho lia ratione acetositatis, aut phlegma ratione
salse dinis , Mille dolor sit ratione malae qualitatis Dolor autem tensivus est,quando videtur hoinini quod brachia, totum corpus sunt tensa ad modum chorda arcus, Se hoc est propter materiam inultam imbibitam in membris sensibilibus, sicut sunt nerui, lacerti, Minusculi, imo vix audet halitare, aut oscitare ratione nimii repletiois factae in membris sensibilibus. Dolor autem grauatiuus est, quan do videtur homini, quo) prematur iraue tur sicut si a sarcina comprimeretur. Et hoc est propter humores grostas, viscosos multos abundantes in membris non sensibilibus. Do
105쪽
lor aute postemosus est vel insativus, quando homo sentit se dolorosum inflammatum, Mita quod vix sustinet quod tangatur, Scienti frequenter quandam inflammationem in spatulis, hoc autem sit propter humores multos .malae qualitatis exeuntis. Sunt etiam aliae dispositiones malae, sicut sunt oscitatio, halitatio, horripilatio rigor, tremor, ad quae
cito sequuntur fel, Est etiam alia dispositio, quae appellatur labor desiccativus, in qua non est dolor, nec alia fatigatio, nisi quod cutis si tangatur est aspera, iidetur sibi quod consumatur Sc desiccetur corpus, hoc autem sit propter nimiam abstinentiam, ac laborem ni inium, ita de alijs quae corpus extenuant aut terminant. Causiae enim istorum omni lam sunt duae, aut extrinsecae, aut intrinsecae. Si extrinsecae, sicut sunt nimium exercitium,
in nimio enim exercitio liquefiunt Sc distatuuntur humores,in adeps aut pinguedo Sccaro nouiter coagulata, ista vadunt ad membra sensibilia vel in sensibilia, Minducunt diuersos modos lassitudinis secundum quod currunt ad interiora, vel exteriora , vel ad membra sensibilia, aut insensibilia, vel secun dum quod sunt malae qualitatis ac minimae quantitatis. Et hoc idem facit balneum, caliditas solis Mignis, 3 frigiditas aeris, Trica tio nimia, de coitus, inania alia, quae ab extra corpus sunt aggravantia. I intrinsecae
106쪽
8a D E SECUNDA sunt catissae, hinc fit ex humoribus abundana tibus, quos natura mittit ad membra extrinseca, aut ratione malae qualitatis, aut ratione nimiae quantitatis, aut utrius i. Signa sunt haec. Si autem cutis vergat ad albedinem, tunc a teria est phlegmatica, si ad livorem, melancholica, si ad citrinitatem cholerica, si ad rubedinem, est sanguinea Secundum enim Galenum, Color corporis dominium ostendit humoris, nisi in profundo corporis occubuerit, primo Aphor super illo Aphor. In perturbationibus ventris,&c. Nunc autem humores reuertuntur ad interiora propter timorean, tristiciam, verecundiam,&similia, .mittuntur ad exteriora propter iram, sudorem, furorem, similia, Min talibus sumtum signum a
colore cutis, non es et certum. Cognoscitur etiam humor peccans per quandam conte tu ram sumtam a regimine, diaeta, temporibus anni, Imilibus. Si igitur aliquis merit
cholericus, tempus calidum, aut assuevit cibaria calida, laborauit, deinde incurrat lassitudinem, satis videtur rationabile, quod humor faciens lassitudinem est cholera Si autem fuerit melancholicus, derit autumnus,&assumsit cibaria melancholica, tunc est signum melancholiae. Si autem fuerit phle P maticus, fuerit hyems, in octo, comederit cibaria phlegmatica, postea incurrat lassitudinem satis est rationale, quod nateria peccan
107쪽
peceans est phlegmatica Si autem eum his
comedat salia cicuta, Sc lassitudo fuerit cum pruritu, phlegma salistim significatur. Si autem fuerit sanguineus . tempus vernales, 4 sumsit cibaria calicia, humor sanguineus est mcaus a Si autem urina est rem ima, humor crudus est in caussa si fuerit stincla claraJ in tensa cholera catissatur. Si nigra aut liuida ac viridis, melancholia est in caussa aut humora iustus. Et si quis balneauerit se,ci sentit rigorem, humor crudus est in venis, Sc si in principio urina fuerit clara cito corrumpatur, patet quod veniat a caussis extrinsecis humor crudus videtur in caussa secundum Galenum. Ita qui diligenter vult currere per res naturales ion naturales, ad ea quae non egrediuntur a corpore, Sc ad colorem cutis,
ad modum lassitudinis non effugiet eum causias faciens lassitudinem. Prognosticatio. Cum huiusmodi species lassitudinis veniunt a causta
sis extrinsecis, no est multum timendum,quod satis de facili recedunt cum quiete 3 modico adiutorio, quod tunc extrinsecae causti non imprimuntur in caussas intrinsecas, nisi causese extrinsecae sint valde fortes,aut corpus esset dispositum sumine,, paratum propter nimiam humoria abundantiam. Si autem veniunt istae dispositiones laboriosae propter caussas intrinsecas, tunc prognosticant morbos futu-τos, si continentur, aut nisi remedia adhibe-
108쪽
8 sis ECUNDA antur. Et hoc est quod dicit Hipp. secunda parti Aph cum dicit, lassitudines spontane
denunciant morbos. Sed quando veniunt sinet
caussa extrinseca 3 manifesta, tunc videtum quod in corpore sunt humores mali istam di 'ositionem inducentes. Et imo qui ista consi . Ueraret, posset semper praeseruari a morbo, iquoniam secundum Gai libro suo de Crisi Nulla est aegritudo, quae eueniat subito ut fulta gur,&imo semper praecedit aut ut plurimum aliquando alia dispositio, fatigatio laboriosa, aut stupida, Sc aliquando res naturales exeunt modum rati gradumJ suum, Momnia talia sunt signa aegritudinis futurae occurratur igitur eis in principio, cita praeseruabitura futuris morbis. Curatio in dispositione vice
rativa, Se potissimo cum venerit ex caussis extrinsecis,iniungatur quies, deinde fricetur fricatione leui, ut materia quae est iuxta cutim e- uaporetur, deinde inungatur cum oleo sesamino, olivarum maturarum, amygdalarum dulcium, ei non sedetur, sortificentur fricatationes, addatur exercitium temperatum, Scbalneum temperatum, inducatur subtilis diaeta Si autem ex his non sedetur, corpus videtur plenum, purgetur secundum exigentiam humorum. Si autem dolor seu labor hiem tensivus, tunc cum ibi sit mala qualitas, Semmia quantitas, fiant ista quae dicta sunt per
ordinem,nisi quod fiant fortiora. Fricatio 1
109쪽
tui sat sortis longa, Mabstinentia maior, Scbalneum magis prolixum,& addatur cum prisdictis oleis, oleum de camomill Sc si tribus
diebus fuerit continuatum, si dolor non se detur, tunc videtur quod malicia est invenis, tunc purgetur secundum exigentiam humorum. Si autem dolor seu labor fuerit grauativus, tunc ista omnia videntur fortiora Semaiora, Sc magis profundata I magis grossa S in membris sensibilibus siluata Iesimi; omnia fortificentur 3 intendantur, ut quod diaeta sit tenuior Sc fricationes adhuc fortio res prolixiores, exercitia, Sc balnea. Et si ista non proficiant, addatur cum oleis praedictis oleum de litio 3c oleum laurinuma costi num. Deinde si non habeamus alleuiationem
materia peccans est multa, evacuetur sicut oportet. Si autem dolor fuerit apostemosus siue inflatiuus,quod iste multum approximatur ad febrim statim fiat phlebotomia fortis, quod si neglexerit, timendum est de febre, quam si in currerit, gratia Dei erit, si nunquam euadat, secundum Gai in de regimine. Et talis spe cies doloris accidit mihi propter laborem iii visitando, 3c neglexi, Sc incurri febrem conti nuam Sc abstraxi in una die iiij scutellas sanguinis , S cum sudore plurimo Dei gratia, e uasi Dicit autem Galenus, Si humor fuerit paucus bonus, Sc mali multi, non siet phlebotomia, Se si humores approximentur ad san-
110쪽
DE SIC UNDA suinem, sat phlebotomia,&si omnes abundent, si sanguis fiat phlebotomia, Se si hu-lmores inaequaliter abundent, purgetur primo superabundans, deinde fiat phlebotomia, seditamen secundum Galenum, in virtute sortii potest fieri fortis phlebotomia, sed in debili lmediocriter purgemus,4 parum phleboto- memus ita udi videtur sentiremat quDdlvirtus debilis melius potest sustinere pharmaciam quam phlebotomiam, A. si verum de lenitiva pharmacia. Si autem fuerit dispositio desiccativa, tunc iniungatur quies, S dentur cibaria nutritiua , in aliaeentur in aqua cali lda, ε postea in frigida vel quasi frigida. Et di lcit Galenus, quod quando Athletis veniunt istae dispositiones laboriosae, quod debent balneari in aqua feruenti Deinde intelligendum est, quod in oscitatione 3 in halitatione valet vinum temperate sumtum, secundum Hipp. nisi aliud impediat. Deinde summopere est intelligendum, quod humoribus crudis existentibus, in primis venis, nullo modo sat phlebotomia, secundum Galenum, quoniam humores crudi traherentur ad membra, nec fiat exercitium, nec fricatio, nec balneum, quoniam disi,luerentur humores,i commouerentur, 3 esset inaedum de febre, nec detur pharmacia, quὀd fieret cum torsionibus, nec quae alteret in cruditatem, nec multum calida, quὀd