Valerii Maximi Dictorum factorumque memorabilium libri IX : Infinitis mendis ex veterum exemplarium fide repurgati, atque in meliorem ordinem restituti

261쪽

CAP. IV. DE GRA. DIC. AUT FAC . 1 r

6 cet. quia alter nihil hiibet, alteri nihil fatu. seque malam liceniis imper j magistram iudicans in iumatque auaritiam. Q tuo diecto, νι neuter in prouinίiarumitteretur obtinuit.

ail e ιν nisei, atque is prompto annuo ct amici novultu dextram ei porrexisset; inutiem ei sit am porri- Cicerogere noluit , sied tabellas enatusion ultum continentes 'tradidit: eoas vi legit Antiochus, dixit se cum amicis collocuturum. Indignatus Popillius quo aliqua moram interpo miser; virga olum, quo insistebat, denelauit eat prius, inquit, quam hosi circulo excedas, da reo n- sum. quod benatui referam. Non legatum locutum fed

Psam curiam ante oculos positarn crederes cρnt in benim rix Urmauit me, ne amplius de se Ptolemaeus qherereturi ac tum demum Popillius ruans eius tanquam soci3 apprehendit. Quamoicax est animiser mo-

nisique absis grauita)l Eodem momento Syria regnum . terruit, Aegypti texit. P. autem Rutili, verba prius anfacta aestimem, ne- , Isia: nam viri que eqse admirabile inest robur. Cum

amici cuiusidam iniusta rogationi resisteret, atque is per sium mam indignatioueindixisset: Quid ergo inquit mihi optus amicitia tua. si quod rogo, non facis' re- A. V si ἄiit. Imo quid mihi tua propter re aliquic inhon flesucturus sium ' Huic voci consientanea illa opera, q&od magis ordinudi sensit ei quam ulla Nipa sua reus fa Bruto,ctus, nec obsoletam restem induit, net insigniabenas oris de de deposivit, ne unlises adgrnua iudicum manus tetendit , nec dixit quidquamsilendore praeteritorum anno- eim '

262쪽

A. V. dc . i. utar. Bruto.

1um grauitatis eius est t.bed experimentum. stqge et non cum ei reditum in patriam Sullima victoria praflaret, in exilio nequid aduersum leges faceret, remansit. Qκapropter i Felisu cognomen inibus quis moribus graus i viri, qisam impos entis armis Uignauerit. Ηοuquulem Sulla rapuit Rutulus meruit. M. Bris Ius siuarum prius virtuti quam p ria parentis parricidia pnο enim ficto O illus in prosunniim praecitauit oninem sui nominis memoriam inexpiabili detestatione perfudiij xliimum proelium inituras, negantibus quibusdam id committi oportere Fidenter, inquiton aciem descendo hodie enim aut recite erit, aut mbit curabo. Proum erat videlicet neque viueresesine victoria, neque mori sine fecuritate posse.

EXTERNA.

Cuius mentio mihi subjιit, quod a uersu D. Brutum in Hispania grauiser dii Iam est, reserre: Nam cum ἐς vii si ei tota pene Lusii tanta dedidisset: ac sola gentis eius

τrbs Cinninia pertinaciter arma retinere, tentata redemptione, propemodum uno ore legatis, Bruti respondii Ferrum sibi a maioribus, quo νrbem tuerentur, non aurum, quo libertatem ab imperatore auaro emerent,

residium. t Melius me dubio istud nostii sanguinis ορ- s

mines dixissent, quam audis ni. - Sed illos qui e natura in hac grauitatis vestigia δε- in . ita duxit. Socrares autem Graeca dotiIrina clarismum co-Cic de lumen 'cum Athenis causa dicturus esset, defensioni, sp - ii Lisivi ast compositam, qua in iudicio uteret r. ο- citasset, demissam ct seu plicem, imminentis ρsella asson: modatam, Aufer. inquit, quasio istum: nam ego si adduci p e. ut eam in ultima Sytb a solitudine peroratam,tum me ipse morte multandam con edere. Spiri-

A. V.

263쪽

tis exti ut, quam stuperesse

uuantus hic in lapientia: tantus in armis alex n-der illam vocem nob liter edidii. Dario enim uno iam is altero proelio virtutem elud experto, atque ideo partem QEmergni Tauro tenus monte, ct liam in matrimonium 4. Ar cum decies centum millibus talentum pollicente , cum δ' Parmenion dixisset, Ses Alexander esset, usurum conditione, restondit: Et ego uterer, si Harmenion essem. Vocem duabus victorijs restondentem, dignamque cui tertia sicut euenit, tribueretur.

Atque hac quidem animi magnifici ct prosteri

tin. illa velo, qua legati Lacedaemoniorum apud patrem eius miseram fortuna sua conditionem testati sunt gener fior, quam optabilior. Intolerabilibris enim oneribus ciuitatem eorum implicanti, si quid morte grauius imperare perseeueraret, mortem h pralaturos 1 oonderunt.

Nec parum graue Spartani clii dam dictum squia deni nobilitate os tu litate praestans, ct in petitione magistram pictres. maxinis sibi lautia esse praedi savit, quod aliquos parria sua se meliores νη os haberet. v hermone repulsam bonori adaquauit.

Plutar DE Ivs TITIA, CAP. V.

1 populi Rom. 6 L. Licinii Crassi oratoris, a QBruor tribunorum I L. Cornelii Sullae cos. pibis. EXTΚRNORVM.3 Ti. Gracchi cens. 1 Pittaci Mitylenaei. Collegii tribunorum 2 Aristidis Atheniensis plebis. - 3 Zaleuci Locrensitis Cn. Domitii Ahenob. Charondae Thurii

TEMPUS est iustitia quoque sancta penetralia adita, in quibus por aqui ac probifacti rellectui religi sa

264쪽

cum obstruat e versatur: ct ibi studium verecundia est, ct cupidit u rationi cediti nihili utile, quod parum honestum vidcri possi, ducitur. E ame praecipua se

certio u inter omnesgentes msera ciuitas exemptu est. 3. Camillo copule Faliscos cmunserente, magister ludi 6 y plurimos ct nobili 'mos inde pueros, velut ambulandi Lid , gratia eductos, in castra Romanorum perduxit: Quibus Plutar. intercepsis, non erat dubium quin Falisti, deposita bellisi Mil, pertinacia raditur en o imperatori essent. cap. . .' Det ea resinatiin censiuit, ut pueri vinctum magistrum ,

L. Flor. virgis cedentes in patriam remitterentur. OuamIlina animi eorum unt capri, quorum inuenta expugnari non poterant: namque Falisci benescio magis quam armis victi, portas stomanis aperuerunt. Eade ciuitas aliquoties rebellanda, semperi aduersis contusa proelise rudem V se a Ditatio constuli dedere coacta est. Aduersus quamaei atiire cupiens populuι Rom. postquam a Papirio cuius

Liu.i p. manu iubente constule, verba deditionis ripta erant

RQ ny doctus est Falisios non potestat sius ei se Romanorum commisisti, omnem iram plaίida mente deposivit, pari- in1 9 Vilibu odν nonsenesabile vinci assueti , ct victoria obsequio, qua promptissmὶ licentium; ιbmini-A.V. Istrat, ne iustitiasιa deesset, obstitit dem reum P. Clau-ο4η ςV Camarinos ductu atque auoi 3s fluis capto; δρῆ- ς ς ' Vredidi si es ararium pecunia, sines inglis μηβΤΤanimaduertebat ; tamen, quia parum liquida de id

Isuin ab imperatore videbatur, maxima cura con-.quisitos redemit, se, habitandi gratia locum in fluentino Vignaxit, o praedia eis restituit. Pecuniam etiam non ad Curiam, sed ad sacraria aedificanda, sacrificia- qu fabienda tribuit: iustitiaeque promptissmo renore ecit, Vt exitiosuo latari possent quia crenati erant. i

265쪽

Maenibus nostris is nitimis regionibus, quae adhuc A. V.

retuli: quo sequitur, per rotum terrarum orbem ma

nauit. Timochares imbraciensis Fabricio consissipρllici pytisi, tres se D rrhum veneno per filium fumo, qui potio- Gel. 3.

nibus eius preerat, necaturum. Ea res cum ad senatum Cap. s.

esset delata, mi sis legatis P rhum monuit ut aduersius huius generis insidias cautius siegereret: meaeor Vrbem asilio Martis condiram: ct armis bella non venenis gerere debere : Timocharis autem nomen si pressi, viroque modo aquitatem amplexus: quia nec ho lem malo exemplo tollere, neque eum qui benemereriparatusfιρ-rat,prodere potui . Summa iustitia in quatuor quoque tribuno pleb. eo- r. dem tempore con 'ecla est. Nam cum C. Atratino ubquo duce aciem nostram apud Verruginem a Volsis in- Liu. . clinatam cum ceteris equitibus correxerant diem ad populum L. Hortensius collega eorum dixisset, pro Ra risiurauerunt in q/ualore se esse, quoad imperator ipserum reus eqstfuturus. Non enim si tinuerui egreg3 iuuenes, cuiuς arinati periculum rulneribus ct sanguiue 'o defenderant , eius togati ultimum diserimen potestatis in Quia retinentes niueri , qua iustitia mota concio, actione Hortensium desiliere coegit. Nec etiam aliter ea facto, quod sequitur, exhibuit, Dr.

cum Ti Gracchuso C. Claudius, ob nimis eue, egestam A, V. cessuram maiorem ciuitatis partem ex per et, diem his P. Rutilius tribunus plebi perduellionis a populum Aucto hdixitpraeter communem consternationem, priuata et- de Vitis

jam ira accensiusci quia nece sarium eius expu&ico loco parietem demoliri iusserant. Quo in iudicio prima cla is permulta Centuria Claudium aperte damnabant : de Gracchi absolut evniuersa consentire ri

266쪽

d batur: qui clara voce iurauit si de collega suo pauIuisset iudicatum. iii factis paritas sie eandem cum illo poenam exilii siubiturum. Eat iustitia tota illa tempenes ab viri usis fortunis ct capite depulsae t. Clau/isi, enim populus absoluit: Graccho cause dictionem trib.

Rutilo remisit. 1 v. Magnam lausem se istud collegium tribunorum tu-A '. lit. quod tam unus ex es L. Cotta fiducia sacrosancta potestatis c=editoribus His nollet fatis atere, decreuit; Si neque Aolueret pecuniam neq , daret cum qM Jonsio fieret appellatibus si creditoribus auxilin futurum in quum ratum, maiestatem publicam priuata perfidia obtentui esse. Itaque Cottam in tribunatu quasi in alio- quo βιrario latentem, tribunitia inde iustitia extruxit.

v. Cuius ut ad aliutis aquἱ illustrem transtrediar. Cn. V. Domitius tribunus plebis M. Scaurum principem ciui-

, 'in iudicium populi deuocauit , ut si fortuna Uis ausi a rasset ruinam: sin minus, certe ipsa obtrectatiove am-ns ic. llissimi viri incrementum claritatis apprehenderet. Cu- Pro PQ -opprimendi cum sumo studio flagraret seruus Scau-δ' axψ peruenit, instructurum sie eius a cμμ' tionem multis o grauibus domini criminibus promittens Er ut in endem pectore Domitii inimicus se dominus diuer ι -stimatione nefa tum iudicium perpendentei: Iustitia v:cit odium Continuo enim is suis au -γibus objeratis. θ iudicis ore clauis duci eum ad Scaurillusiit. dccusatorem etiam reo siro ne dicam diligedum, certὸ laudandum: quem hopulus cum propter alias viseruies ista hoc nomine libentius se conserum, O cense

.t' Nec aliter se L. Crassis in eodem iustitia experia A. V. montogesiit. C. Carbonu nomen infesto animo utpota

267쪽

detulero : sed tamen scrinium eiis a dcxxxi τseruo allatum ad se, complura continens quibus facile opprimi posset: ut erat signatum cum erus casenato ad orat. 3. in remisit. Quo pacto igitur inter amicos vigui serue in Brut. iustitia credimus . cum inter accusatores quoque ct reos tantum virium obtinuisse νideamus3 Iam L. Sulla non se tam incolumem quam Sulpiciu Rufum pergitum valuit, tribunitio furore eius sine sine des χα xatu3. Ceterum chm eum proscriptum. ct in villa la- Liu. 77. tentem a sierur proditum comperisset manumissu in pamricidam, vi sides edicti fui extaret precipitari protinus axo Tarpeio cum illo scelere parto piles iugit. Victarauisquiti inflens, hoc imperio iustissmus.

reium ne alienigena iustitia oblisi videamur; pittacus Mitylenaeus, cuius aut meritis tantum ciues de buerunt, aut moribus crediderunt, ut suis sesu fragrsyrant; idem deserrent; tamdiu illud impertu ustinuit. quamdiu bellum de S eo cum Atheniensibus gerendie 'fuit. Postquam autem pax victoria parta est. continvo reclamantibus Mitylenaeis deposuit ine dominus civit vltra quam rei p. necessitas exegerat, permaneret. atque etiam chm recuperati agri dimidia pars conflensu omnium osserretur; auertit animum ab eo munere; deforme iudicans, virtutu gloriam magnitudine praeae mi

nuere.

alterius nunc mihi prudentia referenda est, ut alie- x s. 'eius repraesentari iustitis possit. Cum seluberrimo consilio Themistocles migrare Atheniensis incla se coegisset, Cieero, Xerxes rege ct copijs eius Graecia pulsis ruinas patriae Ostic. I.

in prim inniti habitum reformaret, ct opes clandestinuinolit ibiu ad principatum Grecia capessenii m

268쪽

a 8 v ALER. MAX. LIB. VI.

trirent in conίione dixit, haberest rem deliberationeptia prom am,qsam si fortuna ad ejectum perduci passi eget; nih:l murres aut potentius Atheniensipo vito suis ram, sed eam vulgari non oportere. Postulauit, ut aliquis sibi, cui illam tacite exponeret. da tur: datus est Aristides. Is postquam coguduit classem illam Laceda: Ioluorum, qκα rςsa apud Gytheum siubduecta erat, velle incendere, ut con v mpta dominatio maris ipsis cederet: prosesii: ad cives, stretulit. Themistoclem ut utile ιonsilium,ita minime iustum animo voluere siue ligior niuersa consio quod aeuum non videretur, ne expedire

quidem proclama: it,a: protinus Themistoclem incepto d. sistere iust., i , Nihil illis etiam tu ilia exemplissertius Zaleucus Cic de urbe L'crenstrumase saluberrimis atque utilissimis legi

legis, a. btu munita umbiliis eius adulteri, frimine damnatus, ius ab ipso constitutum, utroque oculo care-AEi iri deberet, ac tota ciuitio inhone rem patris poenaen Vat. hi- cestatem adolesentulo remitteret, aliquandiu repugnauit: ad ultimium precibus populi euictus Jo prius, deinde si ij oculo eruto, usium videndi viris reliquit Iia debitum fit plicii modum legi reddidit, aequitatis admirabile temperamento, se inter misericorde patremor iustum legi latorem partitus. ti . t Sed aliquanto Charon Thuri)pr Uactior atque qCici de absit ior itistitia. Ad vim se cruorem v I sieditioso cociones silitum pacaverat, lege cauendo. vi si quis eas cum in μνth. intra et continvo interficeretur. Interiecto deinde Aiast. tempore ex longinquo ruret ladio cinctio, domum repe- Q it * iens stubito indiecta consione ut erat. in ea processit, ab

eoqj qui pro vi me constiterat oluta a se legis siua moniciam. ιM: Idem ego illam inquit, anciam.ac protina ferro,

quod

269쪽

quod habebat, di icto incubuit. Cum, liceret culpam

νel di inmutare, vel errore defendere: se uam tamen re-

pr entare maluit, ne qua fra iis iustitia seret.

DE FIDE Pu ALICA,

CAP. VI.

VAM COLVERE P. Africanus superior. 1 benatus Rom. s Idem senatus fio m. et L Manlius, M. Attil. EXTERNI. cos. I saguntini. 3 Idem senatus Rom. 2 Petet in I.

Huius imagine ante ocul posita; venerabile dei numen dexteram uam, certi inu filutis humana pignus, o letat. Qua semper in noytra ciuitate viguisse, o omnes gentes senserunt. uos paucis exemplis recognosiamin. Cimi Ptolemaeus rex iutorem populum Rom silio re- r. liquisset. senatus M. AE milium Lepidum poni. max. consulem ad pueri tutelam gerIdam Alexandri aut mi- ei rei ter i sit, amplisi inuo in teterrimi virisanctuare reipvsi Tacit. 2bus ct sacris operatam externa procurationi vacari voluit, ne fides ciuitatis nostra seu ira petita eaeistimaretur i ' Cuius beneficio regia incunabula conseruata pariter ac decorata, incertum Ptolomaeum reddiderunt: patrisne fortuna magis an tutoris maiestate gloriari deberet. a Decio a quoqtue illa Romana des. Ingenti Poenorum classe circa Sicilia deuicta: duces eius factis animis ic lia petenda pacis agitabant. Quoru Amilcarire se ad Zonar. con es negabat audere; ne eodem modo catenae sibi in-ycerentur, quo ab ipsis Cornelio Asina to uti fuerant in-ieicta. anno autem certior. Rom. animi animator, nihil tale timendu ratio maxima cum siducia ad colloquium polyb ieoru tetendit: Apud quos cum de belli ne agyret, ct tri, Liu. i 7.bunus militum ei dixisset, posse illi merito euenire quod Cornelio accidis tripterque ιρusiui, tribano tacere iusso,

270쪽

I o te, inquit metu. ηnno fides ciuitatis nostra liberat. Curas istos fecerat tantum histium ducem pinίire tuisse, ea multo clariores fecit, noluisse. x Ir. aduersius eo demh, Iesparem fidem in iure lega--ὶ ς in tionis tuenda patres con cripti exhibuere. M enim Asteri. Lepi st, C. Flaminio Cos. L. Minucium, O L. Ma- A. V. lium Carthaginiensis una legatis, quia manus his astu. 3L; . , Culeo praetor ex SC deseros curauit., V Se tunc senarius non eos quibus hoc practabatur,allexit. R. V. Haec exempla uperior afrizanus secum, cum onu-L si . tti illis, ct ili rit m Carthaginiensium, viris na-λ'alsii Oet i influam potestatem redegisset, inuiolatam dimisit, Punica. quia se legatos ad em missos dicebant . Tametsi uani- ὸ piu ς' t i qi vitandi prasientis periculi gratia furulo alitei lcgationis n men amplebi, ut Romani imperatoris potius decepta fides, qua friustra implorata iudicaretur.

V. Repraesentemus etiam illud senatus nullo modo pra- opus. Legatos ab urbe Apollonia Romamzonai di missos Q. Fabius se Cn. spronius adites orta conten-MLiu.1s tione pulsauerunt. Quod ubi comperit, continuo eos perfeciales legatis dedidit,qvisto remi cmn his Brudusium ire iussit, ne quam in itinere a cognatis deditora iniu- iam acciperent. Istam Curiam, mortalium quis concilium ac non dei templum Averin uuam ut Eui: is nostra semper benignam praestitit lita in sociorum

quoque animis constavrem cogno&it