Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

201쪽

pondero stor est, ideoque globi aerostatici illo ro.

plendi, grandiores esse debent. -- Noua meth dus thermometro in definiendis montium altitudinibus utendi, illa, quam supra commemorauis S, nititur obseruatione, qua aquam in depressioribus locis maiori, in elatioribus vero minori caloris gradu ad ebullitionem indigere constitit. GLEniae scis de charta Ieribusphocis herbarum et p. f rutiet Herbae semper ex semine, singulisque germinibus nascuntur, et una cum radice, eo ipso, quo natae sunt, anno pereunt. Sussirutices autem caule quidem annuo, radicibus Vero po ennantibus, et per plures annos nouaS gemmas

alentibus, instructi sunt. Perpetuum hoc est st, bilequs herbas infer et suffrutices discrimen, ita ut deleri quidem aliquando videatur, sed nihilo minus

tamen breui tempore iterum in planta sic mutari visa sese manifestet. Dissertatio ista ex germanica lingua in gallicam est translata, a viro, uti nobis quidem videtur, Bolanices non satis gnaro, cum, ut alia taceamus, vocabulam, algete, gallicis nominibus joncs et r0faux respondere putauerit, quae tamon iuncos potius et arunaines indicant. WAI TER G AFopleris. p 76 Elias ΠΕΜ Dissertatio is morbis peritonaei. De P. Lot hisce dissertationibus, quas etiam separatim edidit Ill. Auctor, alio tempore ad lectores retulimus f. ACHARD Exampn chemicum aeris dest gratione P pulueris pyrii producti. Constat aer iste acido aereo et aere nitroso. Eadem est natura aeris, qui sub d flagratione pulueris fulminantis producitur. Qui sub detonatione serri cum nitro euoluitur aer, Vna constat aeris fixi parte, tribusque partibus aliuS cuiusdam aeris, qui neque nitrosus est, neque inflam-

202쪽

mabilis, et, licet subito suffocet animalia, nitroso

tamen aere addito, magna voluminis sui parte imminuitur. Hoc etiam argumento apparet, salubri'tatem aeris non tuto posse solius euato metri auxilio aestimari. Aer ex combustis cum nitro carbonibus eductus, singula aeris fixi, tribusque aeris inflammabilis partibus componitur. p. 137 -Ε1UsnκMDissertatio de aer ub detonatione nitricum metallis variis nato. Aer ex nitro et plumbo

vel stanno productus, dephlogisticato simillimus

erat; ille vero, quem Cuprum cum nitro combustum praebuerat, ad phlogistici aeris naturam aceedebat. Cum bis mullio et Zineo detonans nitrum aerem phlogisti curn praebebat, cum regulo anturnonii phlogisticum, cum antimonio crudo aerem ex nitroso, fixo et phlogistico mixtum, cum arsenico, fixum, aere nitroso mixtum. p. 14S- BEGUEL 3ω obferuatisnes meteorologicae a. I782. Berolini institutae. Mathematicarum dissertationum titulos tantum indicamuS: P. I 69. DE LA GRANGE Theoria variationum, quas seculari spatio planetarum elementa experiuntur. P. II.p- 293- ΒΚ RNOUEL 1 Examen Annotationum Cosardi a Ecli-P- oy Afer ab Arabe Ibn Iounes obseruatas. EiusDκM Diis

sertatio de Lunne defectu, a. 979. Cairi obseruato. P. 3 32. sc Hur Σκ Dissertatio se Horologio, fmplici penduli motu tempus mstrium siue uniforme et verum flue irre-P- 3δ' gulare indieante. . 1 usDEM Methodus orbitam Com p 333 tae fota approximatione determiuandi. EIUSDEM Obseruation r utronomicae in specula stronomica r ou Berotini in titutae. Reliquas huius Voluminis paginas explent disesertationes ad Philosophiam theoreticam literasquφelegantiores spectantes. II.

203쪽

Flora Rossica seu stirpium imperii Rossiet per

Europam et Asiam indigenarum descriptiones et icones. Iussu et auspiciis CATHARiNAE II. Augustae edidit P. S. PALLAs. Tomi I.

Pars I. Petropoli. E typographia Imperiali

sis c ATHARINAE II. Augustae splendidum hoc opus editum iri. Iam apparuit prima pars, ex spectatione omni dignissima, atque promissis ab illustri auctore factis omnino respondens. Atquo certe imperialis est munificentiae in beneficium disciplinae botanicae monumentum, quo non suis tantum ciuibus, sed etiam exteris prodesse voluit clementissime summa Imperatrix. Huius ipsius munificentiae et nos participes fecit, liberalissimo misso exemplari egregii huius operis, quo compo te; facti sumus de eiusdem contentis ad Lectores notatu dignissima reserre. Recte Cl. Auctor, huic opφri, ait, non aliud me diuitiis florae, siue liberalitatis splendore, im ter opera botanica par erit. Continet enim illud stirpes maioris partis borealis hemisphaerii, Rositae Europaeae, Vralensi iugo inclusae, Tatariae magnae et minoris; porro Caucasi, vastissimae Siberiae, secundum magnum Asiae iugum ad orientalem usque oceanum extensae, et insularum quoque a peninsula Kamischatha excurrentium: terrarum itaque facile omnium ab arctico oceano usque ad latitudines SQ vel graduum per centum et octoginta

204쪽

longitudinis gradus patentium. Ex quo consequbtur, floram hanc futuram esse aemulam florae Lapponicae, Scandi nauicae, Germanicae, Pannonicae, Pyrenaicae, et Byetantinae simul sumtarum, quas ipsas antecedet rarissimis et peculiaribus plantis in Sibiria, arenoso tractu et deserta salsugine squalida, natis. Habebit etiam Americanas et Asiaticas plantas. Quamobrem ut ambitum huius florae uno intuitu cognoscere possint lectores, in fine operis tabulas addere constituit Cl. auctor, quibus stationes et natalia stirpium speciatim exponentur. In ipsa autem hac sora perfrauanda nulla systematis vllius habita ratione procedet ili. PALLAS, haz tamen norma, ut cuiusuis generis omnes spe, ut es Rosiicas simul sit expositurus, et ab initio quidem operis arbores atque frutices absoluot. Enumerabit omnes, quotquot inquilinas agnoscit piamtas, ut flora imperii quantum potest completa prQ'deat. In textu tamen hoc latino omnia neglige quae exteris botanicis satis cognita sunt, atque e -xum modo stirpium plenas descriptiones dabit, quR-rum icones in sexcentis operi destinatis tabulis pro, Ponentur, Vel quarum diuersa e climate vel statione facies aliquam adumbrationem exposcere vide bitur: reliquarum tantum nomina, natalia et Vsus indicabit, in fine operis systematicum indicem asditurus. Numerus plantarum per Rosiam, Ta-aariam et Siberiam vigentium duo millia superat quarum magnam tamen partem efficiunt stirpes Emropae communes. His omnibus exponendis maximam sine operam impendit Cel. Auctor, neque solum propria obseruatione, sed etiam botanico rum, qui ante eum et eodem cum Oo tempore rem herbariam Rossicam excoluerunt, scriptis usus est, quorum nomina et scripta in praefatione laudat. Ex bi. nominaro suificiat reeentissimos, LUD VI su

205쪽

CUM PATRI ΝΙΓΜ Lugdunensem qui Sibiriam adiis, et post exhaustos Altaici iugi thesauros Dauu-riae plantas Obseruat; BASILIUΜ ZUI EF, qui herba-xium ad Borysthenem et in Taurica Claersoneso lectum primus retulit; CAR. HABLIT ZL, regni Astrachani plantas suppeditantem, et nunc in Chersoneso Taurica naturam scrutantem; itemqUe PE TR. SCHANGIN, qui semina et herbaria elegantissima plantarum Colybanensis tractus et alpium Altaicaxum diligenter misit, nouas i e quasdam species inuenit. His auxiliis et proprio sestus herbario ditissimo arduum opus, clementia Augustae annuentis suffultus, suscepit, in quo perfieiendo laudat

opem sibi a celeberrimi S NIC. IOA. A I AC QUIN et CHR. DAN . SCHREBER o oblatam, quorum alter

Viennenses, alter Norimbergenses artifices ad hanc foram promouendam suscitarunt, eorumque labores direxerunt, vi icones aeri inciderentur et vivis coloribus pingerentur. Icones plantarum ipsas C. FR. R APPE, Petropolitanus, pinxit ad exemplaria spontanea, quae ipse auctor durante itinere collegit. Etenim plantae in hortis cultae , quemadmodum inter omnes constat, praesertim Sibi- Ticae, mirum in modum augentur, glabrescunt et deformantur. Propter coloreS tamen vivarum, situm partium, structuram soris, cetera, consuluie etiam plantas hortenses, in qua re laudat LEPE CHIT II, horto academico praefecti, et PROCOPII ADEMinos, bolanophili illustrissimi, amicam voluit. tatem. Fatetur tamen etiam auctor, multas restitisse species, quae, cum nunquam hortos sint ingressae, neque extra alpinam stationem vivere posso videantur, e siccis speciminibus depingendae erant. In his in auxilium vocavit lineamenta durante ipso

itinstre porr)phratη , in quibui tamen floris structura

206쪽

specialior propter sallaciam partium desiccatarum neglecta est. Nunc ad ipsum opus accedimus. In singulae plantae historia enarranda, praemisso generico et specifico nomine, quod posterius vel ab HAL Rouel a LiNNEO desumsit, vel in nouis plantis notauro suppeditat, synonyma stirpium Germanis, Anglis, Rossis, Polonis, Talaris, omnibusque aliis imperii Rossiet gentibus usitata subiungit: tum stationes stirpis indicat, quas sequitur descriptio in cognitis plantis breuior, habita varietatum ratione: denique usus plantae eiusque partium adnem tur. Vt huius historiae igitur satis perfectam lectoribus reddamus sciagraphiam, eas stirpes primum indicQimus , quas tabulis aeneis delineari fecit ili. Auctor, quibus postea subiungemus e communibus et cognitis plantis illas, quae vel usu singulari, vel structu

rae varietate rint memorandae.

sistitur itaque. Tabula I. Pinus Laryx LINN., cognita quidem stirps , sed ab Americ una, in eodem solo hortorum Imperialium Sareuillensium crescente, essentialibus notis dissert, ut vix eiusdem spe elei varietates dixeris. Quam quidem etiam ob rem a nostro depictae et uberius descriptae sistuntur partes characteres differentiales

offerentes. Americanae rami sunt tenuiores, cortice magis lutescente, cicatricibus exilioribus, consertioribus; solia angustiora, glaucescentia, extimis breuioribus; coni triplo minores, obtusi, squamis duodecim retuso- emarginatis; seminum alis rectis, oblongis et angustis. Europaeae cortex griseus, cinerascens, solia latiora, laete viridia, subaequalia omnia: coni pollicares, squamis triginta

207쪽

ginta rotundatis integris; seminum alis sub- triangularibus inflexis. Tab. II. Pinur Cembra LyNN., cuius quidem prius nulla exstabat icon satis perfecta. Depingitur ramus florens soliisque instructus, conus seminaque singula. Cortex trunci laeuior est, quam pinus silve fris, magisque resinosus; ramiramulique trini vel quaterni verticillatim spadi sique prodeunt, epidermide gris eo-cinerascem te sulcata, vestiti ; cicatricibus solii seris crebris circumcirca sparsis; strobilus semineus

altero demum anno maturescit squamae eiusdem crassae, apice subungulatae, durae, sub quibus singulis nuces duae in cauis squam rum nidulantes, alis destiturae, subangulatae. Tab. III. Acer Natari cum LiΝΝ. cuiuS ramuS he

maphroditus florens et semineus seminibus onustus egregie depictus traditur; pedunculi sunt thyrsiseri, floribus viginti vel triginta, quorum dimidia circiter pars masculi, reliqui hermaphroditi; alae seminum sunt sangui neae, subparallelae, vel acuto angulo diue

Tab. IV. Elaeagnus anguytifolin si1NN. In hac corollae campanulatae, laciniae plerumqu. 4, interdum y animaduertuntur. Tab. U. Elae regnur orientalis L IN M., a qua Eleagnus spinosa non magis auctori differre videtur, quam arbor hortensis a spontanea. Egregie depictae traduntur singulae floris et Ductus partes; corolla seu calyx infundibuliformis, e tus cana; laciniis quatuor, intus obsolete lutescen- CL Auctor Elaeagrus scribit, Dioscoridem imbrans , atque nomen a LI Lo receptam dicit esseritiosum.

208쪽

tescentibus; antherae simplices incumbentes ;germen oblongum, inferum; stilus filiformis, longitudine corollae; stigma capitatum;

fructus drupa ouata, obsolete octangularis, tomentosa; nux oblonga, sulcata, nucleo cylindra eo. b. VI. Amygdalus nana ONN. Ideo sorte iterum

depicta, quod a Μ1LLEno data icon ipsi stirpin In omnino conueniat. Frequentissimus est

frutex in campis elatis, apricis, australioris Rositae, inde a s s circiter gradu latitud. , atque a Borysthene et Hypani fluuiis usque ad Uralense iugiana extenditur, inde vero 1ens mrarior fit, boreales tractus derelinquit, ut ad litin vix quinquagesimum gradum affingat, atque varietas posteriore in loco nata flores speciosiores et drupas maiores praebet; ad

Danain lecta soli a saepe quinquepollicaria,

obsoletius serrata monstrat.

Τab. VII. Amygdalus incana, soliis lanceolatis, serratis, rugosis, subsessilibus, subtus albo -tomentosis. Hanc speciem nouam cel. Ghir

DENSΤAEDT in campis apricis ad pedem promontoriorum Caucasi in herbosis rupium fissuris obseruauit, eamque pro varietate amygdali nanae habuit, differt tamen nimis, ut iure in specierum numerum ingredi queat. Flores minores illis in amygsito nanu ; calyx caducus, larciniis 3 subuillosis minoribus; stamina circiter Ia, quae in nrann ao ; germen globosum; stilus villosus. Tres ramulos icon exhibet, Tamiam vernalem florentem, deinde adultiorem soliis maioribus, et denique varietatem foliis sub ovatis obtusiusculis. Tab. VIli. Prunus Sibi rica L NN. Inermis, soliis Ouato-cordatis, longe mucronatis; fructibus

209쪽

8Ysuetis. Nullibi haec arbor obseruatur in imperio Rossico, quam in Dauuria transalpina, occupans latera meridionalia praeruptissimorum montium, quos a boreali lateret Rhododen rum Usuuricum exornat. Vterque frutex, monente auctore, ita frequens est, ut post medium Maii, quum simul florescant, latera montium septentrionibus obuersa e longinquo obducta purpureo colore appareant, meridionali vero lateri colorem subroseum florum persicorum aemulum prunus Sibirica conciliet. Folia post deflorescentiam demum enascuntur, stipulas habent setaceas, serrato-

pectinatas, serratura infima solii est utrinquo glandulosa; sed glandulae in petiolis nullae ;drupae stilo marcescente sunt mucronata subvillosae. Tab. VIII. b. Prunuy fruticosa umbellis sessilibus, obouatis, glabris, serratis, serraturis infimis glandulosis: GMEL 1s flora Sibirica III. p. 17 I. Germanis Steinhi sche dicitur. Non dubium

videtur auctori, hanc speciem a Pruns ceraso communi specie disterre: utcunque enim culta nunquam arborescit et solia valde disserunt, etiam duriuscula substantia. Datur in cam pis Isedensibus duplex prunus fruticosa, qua-xum altera drupas proseri paulo maiores, dubeiores, oblongas, subdidymas, nucem oblongo - acutam, pruniformem, sed exiguam, continentes, quam tamen in fructu tantum vidit Cl. Auctor, ipsum fruticem examinars et cum vulgari specie comparare nondum potuit.

Tab. IX. Virus salicisosia soliis lanceolatis, integris; ssoribus subsolitariis, sessilibus: L1ΝN. suppl. Plant. p. zis. Hybrida videtur ex elaeagno

210쪽

et pirastro progenies. Arbor dumosa, facio mali praecocis, ramosissima. Rami extremi rigidi , sub spinosi; flores non vidit Cl. Auctor. Sub finem Aprilis floret et fructum iam Iunio perficit. Tab. X. Pirus baccata soliis serratis, umbellis pedunculatis, calycibus deciduis: ciNN symptant. H. p. SO a. num. q. Cl. Auctor ostendit, fructum verum esse pomum; itaque miratur, LIN NEU Μ dubitasse, utrum pomum sit,

b. XI. Cratagus funguinea, spinosa, soliis septangulis, serratis, basi produms, petiolis

utraque tamen disseri distinctissima et propria Sibiriae species. Spinas habet patentissimas.

testaceo rubescentes. Fructu erat sego ovacanthae admodum similis. Dissert ab ova. eantha foliis latioribus, sorma diuersis, stipulis lanceolatis, et quod omnibus partibus fructificationis maior sit: a coccinea distinguitur soliis pubescentibus, basi productis, breuius petiolatis, neque ullis glandulis notatis, floribusque minoribus. Tabula ramum floridum et frumbus onustum exhibet. Tab. XII. Crataegus monogyna nigra, spinosa, liis quinquendis, incisis, cuneisormibus, stipulis lanceolatis. Nouam hanc speciem in a stralibus Rossiae regionibus et circa Cauciupromontoria inuenit. Socia est erat ago mu--gynae rubrast a iacQUINO in si Austr. tab.

292. fig. r. depime, constantibus disserentiis distincta, licet perquam assinis: Arbuscula minori suba cum petiolis pubescentia; corymbi