Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

11쪽

no experimento constet, ferrum cum sulphure commissum, ac parumper humectatum, sub terra imcendi.

Commentarii huius voluminis scripta continens unum et quadraginta. I. Abb. para sexi. DE L A CAILLE commentasio de lunae 2. Cl. BERTIN Escriptis planorum musculoserum, quibus tunica carnosa ventriculi in homine constat. Auctor in hac tunica, quam antea Anatomici e duo-P. g. bus tantum planis fibrarum muscularium compositam esse docuerant, tria eiusmodi plana obseruauit semper in homine, ita ut inter interius duorum isto rum planorum, quod circulares habet fibras, et imnicam neruosam tertium dari videret, undique fero expansum, inde ab orificio sinistro usque ad curu turam ventriculi minorem, quam aut nullatenus aut ex parte tantum inuestit. Ceterum quia descriptio tunicae musculosae ventriculi, quam Auctor hoc loco proposuit, non discrepat ab ea, quam Ιll. HALLE-R u s iam in Primis lineis Phyologiae exhibuerat, ut metuenda Auctori videretur suspicio, quasi alienae inuentionis gloriam sibi arrogare voluerit: monet, se iam anno 17 6. quum de ventriculo equino Ac demiae praelegit commentationem, huius inuentio- p. 6 .nis suisse compotem, eiusque rei testem esie posse

Academiam, HALLE RU M contra anno demum I7SI.

inuentum suum publicasse. Quorum illud quemadmodum et Cl. aERTIN, et testimonium eius rei

perhibenti Academiae Historiographo p. 3 r. facile

Credimus: ita, ut ne in HALLκκuM cadat suspicio, quam ille a se amouere studuit, aequitas exigit, ut vicissim moneamus lectorem, Primus lineas

12쪽

Idit: te io ) hi ologiae iam anno I 747 Gottingae primum suissse editas, et in hac libri editione eandem structurae

uentriculi descriptionem, atque in altera anno IPSI. acta, reperiri, volumen autem Commentariorum Academiae Parisinae, in quo B E R T IN I Comment tio de ventriculo equino legitur, anno demum 17SI.

in lucem prodiisse. 3. Obseruatio transitus Venerit per discum Solis d. 6. Iun. an. l7os. Mendici habita a Cardinale D a

4. Alia in cistello S. Huberti, praesente Rege,

s. mferuntio exitur Generis e fisco Solis in Obseruatorio regio habita a CL MARALDI. 6. Obseruatio eiusdem tranaetus, ab Abb. DE La

c A ILLE.

7. Alia a Cl. DR LA LANDE.

8. Alia habita in infula oceani Indici, dicta Rodb

sis per minimam difflantiam limborum Solis et Veneris, tam Lutetiae quam in infula Roderici obseruatam. II. M. AEnnesationes ad Cl. PINGRE' obfer Ustiones in infula Roderici me parasi in Solis spectantes. 2. Cl.

13쪽

neris sub Sole.

I 3. Cl. LE MONNIER c0ntinuatio annotatonum nil obseruationem Cl. Ρ INGRE

I . Cl. D E L A LANDE annotationes ad computum transtitus Veneris, Ephemeridibus, Connoissanectdes Temps inferiptis, ad annum i7 l. insertum. I Eius . Annotationes ad observationem humius transitus Tobolii habitam. I 6. Husii Annotationes ad obseruationes eiusdem

IT. Cl. TE NON commentatio de quibusdam vitiis viarum uri sitim et partium genitalium masculinis X s. In duobus puerulis, quorum alter duos mei 1- p. II 6 ses, alter tres vixerat, pro vesica erat protuberantia membranacea, forma mori, extrinsecus conspi a super osse pubis, in qua terminabantur uretereS, et per cuius duo soramina guttatim essuebat urina. Ibidem erat etiam umbilicus positus. In altero ho- ,rum in tantum coles aderat, sed monstrosus et non perforatus; alter carebat cole, scroto, prostatis, et vesiculis seminalibus, testiculos vero habebat inter duas cutis plicas, quae vulvam aliquatenus referebant, positos. Parum absimilem conformationem harum partium reperit etiam G. ΥΕNON in homine Viuo, 37. annos nato. In omnibus his exemplis, monet, apparere hernias, sed singulares. Nam tu- p. I I'. mor, ex quo urina rastillat, sormatus est parte postica vesicae, quae nulli sacco inglusa, nec tegumeΠ-tis musculisve tecta est, quin potius ipsa, una eum

adiacen

14쪽

adiacente peritonaei parte, pro sacco est infestinis. Praeterea in homine illo adulto, de quo hic agitur,

etiam haec obseruauit commemoratu digna. Quum ieiunus est et quietus, spatio duorum minutorum horae ex uretere dextro sex circiter guttae urinae, e laevo septem exeunt; postquam autem ambulauit, aut alii corporis exercitio vacavit, ieiunus, plures guttae ex utroque vretere spatio temporis breuiori stillant. Semihorio post haustum vini albi, maiores guttae et celerius essiuxerunt stardius tamen semper e dextro uretere quam ex sinistro), et ubi secretio maxima fuit, praesertim tussiente homine, ru

dius dimidium pollicem longus prosiluit quinquies

minuti horae spatio; atque elapsa una hora cum dimidia, reddiderat per ureteres partim urinam albam vel serosam vix odoriferam, partim urinam magis Coloratam, cuius utriusque urinae quantitas tres quartas partes vini potati exaequauit. Vbi autem aquam bἰberat, neque tam cito urinae fluxus, neque

tanta vi acceleratus est. Certe nouas urinae vias a ventriculo ad vesicam, quas WI LLI S I U S et MORINUS commenti sunt, in hoc homine non dari, manifestum est. Ceterum barbatus est, ac robustus, et neutiquam esseminatus, neque ullatenUS Castratis similis, pauci cibi ac potus, somni leuis, memoriae excellentis, ingenii acris; et omnibus sensibus valet, gustu excepto, veneris autem sensu prorsus caret. I 8. Cl. DE LA LANDE commentatio se interpolationibus, seu de usu disserentiarum secundarum, tertia

rum, cet. in mi utis nistronomicis. I9. Abb. DE LA CA L E excerpta ex obstruationibus, quas olim DE CHAZELLES in Oriente habuit, una cum notitia minorum huius Ara- demici,

15쪽

demici, quae in Bibliotheca Aeademiae Uservam

a O. Cl. MALO MIN e Perimenta super mucos morbo equorum, la Morve dicto, insitum. Semo- p. 173. ne plurium equorum, qui hoc morbo correpti erant, didicit V. Cl. in iis quidem, in quibus morbus recens fuerat, non nisi membranam pituitariam suisse vitiatam, in aliis autem, qui diutius isto morbo laborauerant, viscera etiam thoracis et abdominis modo pauciora, modo plura, esse affecta, tuberculis et maculis albis, praesertim in pulmonibus et hepate, apparentibus, sub quibus erant exigui abscessus, pituitae talis, qualis per nares excreta fuerat, pleni. Hine dubius redditus, sitne hic morbus localis, an hum0rum, tres equos hoc morbo vehementer assibctos diuersa methodo tractandos curauit; duos quidem perforandis si nubus frontalibus, inliciendoque liquore vulnerario in membranam pituitariam, glandulis sublingualibus induratis et tumidis incidendis, internis quoque remediis et subinde purgantibus adhibendis, tertium autem, sine extrinsecus administrata ope, solo eorundem internorum remediorum usu, et purgationibus alui. Hic equus persei te coim ualuisse visus est, ceterorum autem curationem imperfectam suisse, eorundem occisorum dissectio docuit. Vnde consequens esse videbatur, hunc morbum inter morbos humorum censenduin esse. Sed quum huic sententiae Constanter repugnaret L A FOS-S E iunior, cuius pater, medicina veterinaria Clarus, contrariam sevientiam tuitus erat: Academia, hanc p. Sy. rem ulteriori examine dignum esse rata, iussit qua- Hist. tuor adhuc equos, pituita contagiosa laborantes, Occidi et cultro anatomico subiici. Quo facto, non- 'dum omnis dubitatio sublata est; nam quae in omnibus his equis viscera sana, neque alibi, quam in sinu bus

16쪽

bus frontalibus et maxillaribus, glandulisque sublingualibus, morbi vestigia deprehensa sunt. Interim hoc nunc assii mari posse videtur, duplicem esse huius morbi caussam, alteram externam, quae solam membranam pituitariam assiciat, alteram internam, morbum scilicet praegressum, a quo genitus liquor serosus acris, per nares effluens, pituitariam membranam inflammare positi, et morbum, priori caussae debitum, saepius occurrere altero, immo posse in hunc alterum temporis progressu degenerare, nisi remediis topicis opportune vincatur. Sed pluribus experimentis atque obseruationibus opus est, ut haec xes in apricum perducatur. 2I. 22. 23. Obseruationes eclipss lunae totalis d. ix Maii anni 17 . habitae a V. Cl. L E MONNIER,

MARALDI et DE FOUCHY a 4. Cl. LE MONNIER comparatio eorum, quae

ex obseruationibus coniunctionis Veneris eum S0is δε-quuntur, cum tabulis HALLEII.

2S. CL GUET TARD commentatio de lamellis et I9 .granis auri in uio cistega cet. ' . Hunc fluuium, ipsamque, in quam ille influit, Garumnam, auri grana et lamellas vehere, dudum fuit notum aeCO-lis, qui illa summo studio colligunt. Sed nuper vir quidam industrius, Apamiae degens, terram ipsam, Per quam Ariega fluit, nec non eam, quae in aliis

Occitaniae region)bus quibusdam effoditur, auriferam esse, et similes lamellas et grana auri continere animaduertit. Et quoniam arena illorum fluviorum, in qua granula aurea reperiuntur, ex granis quarTO- sis partim rufis, partim albis, constat, in terris autem illis auriferis lapilli quaretosi inueniuntur, qVi

17쪽

comminuti similem prorsus arenam praebent: sus picatus ille est, hosce lapillos etiam aliquid auri in se continere; hinc copiam illorum A cademiae misit, ut eos explorandos curaret. Equidem instituta iussu Academiae examina chemica et duci mastica nihil auri in illis lapidibus demonstrarunt: attamen constitit inde, substantiam metallicam ferrugineam in quibusdam inesse, et serrum inde non absque lucro p xari posse.

26. Cl. DE LA LANDE commentatio de nouumethodis vim magneticam ferro conciliandi, et de declinatione magnetis '). Hae methodi sunt illae, quas p. a II ante aliquot annos Viri clarissimi Tnu LLAR D et ANTHEA ULME iuuenerunt. Ille, Academiae Scient. Diuionensis Sodalis, virgam ex chalybe confectam direxit versus septemtriones, eiusque positionem tam diu variauit, donec ab ea limaturam ferri attrahi videret; in qua positione fixam virgam percussit, quoad magnam vim magneticam nacta elset. Idem aliquot minores virgas ex chalybe astrictu ad illam magneticas redditas colligauit, et cum his duas laminas ex chalybe, soleae equinae formam habentes, et ita iuxta se inuicem positas, ut oualem figuram complerent, perfricuit, extrema virgarUm, Ver ticaliter positarum, super laminis in Circulum saepius, sed uno tenore, ducens; quo facto magnam virtutem magneticam his laminis conciliauit. Albter Vir Cl cuius scriptum de magnetibus artificialibus Academia Scient. Petropolitana praemio Orna uit, animaduertit, duas virgas ferreas, in linea recta positas ita, ut exiguum inter eas interuallum sit, sine omni praeparatione sponte sua vim aliquam magneticam sensibilem mox aequirere, maximam vero, ubi inclinatae sint ad planum aequatoris coelestis sub angulo' Leet. d. sto. Maii

18쪽

angulo 29 grad. circiter Versus austrum, vel ad hor,1ontem Parisinum sub angulo 7o circiter graduum versus meridiem. Itaque in tali positione duas vi gas serreas, quarum longitudo est Is pedum, cras sities duorum pollicum quadratorum, super tabula crassa quercina fixit, ita, ut earum extremitates dimidium pollicem a se inuicem distent, et has extremitates laminis chalybeis, ultra ferrum paullum prominentibus, munivit; iam acum, seu virgam se

ream minorem, magneticam redditurus, eam oris harum laminarum affricat, ducendo eam prorsum et retrorsum iuxta longitudinem virgarum maiorum, hac tamen Cautione, ut neutra extremitas acus vim quam in virgarum interstitium perueniat. Qua ratione acui vim magneticam impertit maiorem omni,

quae alia adhuc cognita methodo ipsi conciliari potest. Utitur etiam hoc modo, qui eodem redit. Vidigam chalybeam, seu acum, magnetica vi imbuendam super tabula figit, et duas eiusmodi virgas, sed iam magneticas, super virga fixa sic ponit, ut poli earum diuersi nominis se inuicem respiciant, deinde diaphragmate quodam tenui inter utramque interposito, eleuat ambarum extremitates a se inuicem remotissimas, ut ipsae virgae ad tabulam inclinatae sint sub angulis, in oppositas plagas Vergentibus, et extremitates earum sibi inuicem proximas, diaphragmati appressas, ducit super virga fixa dextrorsum et sinistrorsum iteratis saepius vicibus, lente, et hac lege, ne extrema virgae fixae unquam attingantur; tandem sub finem huius frictionis virgas ambas, ad medium virgae fixae reductas, subito et simul tollit;

sic virga fixa virtutem magneticam insignem assumit. Expositis his methodis, Cl. DE LA LANDE porro docet, quibus ratiociniis earum inuentor ad eas peruenerit. Denique obseruationes aliquot profert, ex quibus colligit declinationem magnetis versus CC-

19쪽

cidentem Lutetiae inde ab anno is 8 r . quotannis

nouem minutis primis gradus praeterpropter uniformiter creuisse. 27. Cl. A D A N s o N descriptio noui generis arbo- p. a I 8.rum, Baobab diciti, in Senega obseruati. Nomen Basiab apud P R os PER U M ALPINuM de plantis Aegypti) occurrit. A s CALIGERO de Subtilit. L. VI.) eadem arbor manabanur dicta est. Francogalli in Senega degentes eam Caleb er appellant,

eiusque fructum panemflmiarum. LINNAEUS eam

vocavit Manioniam, quoniam eius definitionem a Cl. 6 D A N S O N accepit, quam Appendici Tomi Ii. SPstem. Nat. Edit. X. inseruit, et quae tam conformis est hic exhibitae, ut illi huc transcribendae supersedere queamus. Tradita ea definitione, Auctor ostendere allaborat, hanc arborem nouum esse genus, quod multum quidem similitudinis habeat cum maluaceis, sed tamen ab aliis maluapeis, adhuC cO-gnitis, vere distinctum sit. Quo fine characterus sa- miliae maluacearum sollicite recenset, simul quo nOtat , hanc arborem ab aliis generibus huius familiae discrepare partim calice, qui ipsi simplex est et dee, p. ar . duus, partim staminum copia et situ, quippe in sa- sciculum collectorum, partim fructu lignosse, in loculos decem vel quatuordecim diuiso, qui semina plurima continent, carne sicea et quasi spongiosa inuoluta. Denique de cultura eius arboris, morbis, aetate, loqis natalibus, et usibus disserit, atque Amflores, qui eius mentionem fecerunt, recenset. Maximam omnium arborum eam dicendam esse iudicat, propterea quod, licet truncus eius non vltra p. 2I' a a pedes altus fieri soleat, tamen diameter trunci a Sa. sere a S pedes exaequat, et rami circumcirca ad 6o pedes extenduntur. Iconibus adiectis figuras et tOtius arboris, et foliorum, et forum, fructuumqu*Tom. XIV Pars L. B ac

20쪽

ac seminum, optime repraesentandas Cl. Auctor curauit.

28. Cl. NOLLET noua experimenta super e&ctricitate, occasone scripti in Anglia nuper a ROED R-TO SYMMER, Saciet. reg. Londin. Adali, editi capta' ). Repetens Auctor Cl. SYMMERI experimenta circa tibialia serica, a nobis alias ' ) enarrata, varia obseruauit noua, et valde digna attentione physicorum. Nam non modo vidit, eadem experimenta haberi posse, licet multo minori sumtu, in taeniis sericis, p. 2SI. aqua pura et calida elotis, rursusque siccatis; neque

. calorem animalem necessarium esse in his experib

mentis , sed ea quoque succedere, quum tibialia ni, p. 2 8.grum et album, sibi inuicem inserta, super prunis charta grysea, vel panno complicato, fricta fuerint: verum etiam obseruauit primum illud, quod tibiale

nigrum aliud genus electricitatis nanciscatur, quam album, non esse a coloris diuersitate, quatenus ille est lucis modificatio, sed a materia gallarum, quae fincturam nigram ingreditur. Deinde ex his experi, p. 2so. mentis deduxit hanc propositionem generalem: uum duo corpora, quae per frictionem electricap. asa. reddi postulat ita, ut alterum electricitatem vitri, albterum electricitatem resinae Danciscatur, simul fricantur ad se inuicem applicata, vis electrica ipsis conciliatur mirifice sortis. Praeterea intellexit, pro p. a S 3. generali hactenus habitam legem, qua duo corpora, eodem electricitatis genere praedita, se mutuo repellere perhibentur, talem non esse, ideoque e in tua attractione duorum corporum et effricorum non tuto colligi, ea diuersis generibus elechri citatis praedita esse. Vidit enim, telΗm sericam albam, ad s. perficiem vitri applicatam, et una cum vitro frictam,