장음표시 사용
391쪽
tempore conserit. Cap. XXV. 3 et
procurant,aut auxilium,Consilium, vel fauorem stant;vipatet ex textui Vnde cooperantes ad dicta incurrunt excommunicationem, cuiusmodi sunt, primo Tabelliones, scribentes statuta, & ordinationes illas: Secundo qui eas dictant, Tertio milites, qui
exactores comitantur ut onera imposita exigant ab
Ecclesiasticis, vel eorum Cognatis, Assinibus, Colonis, ut ipsi exactores securiores sint, aut vi viarum muniant, ne Ecclesiastici evadant: Quarto Satellites, siue alij, pignora Ecclesiasticorum capientes, aut ea retinentes, aut qui eos citant, vel quid simile contra ipsos facientes. Quinto Tubicines , & alij ea statuta publicantes s Sexto qui modum docent, quo exigantur onera ab Ecclesiasticis, aut super que bona Ecclesiasticorum sint imponenda demonstrant Septimo qui ipses Ecclesiasticos hortantur , ei M. dant consilium, ut soluant. Excipe nisi id facerent amicitiae gratia, ut maiores molestias vit irent illi, in
hoc enim casu non adiuuarent exactores, aut eos,
qui onera imposuerunr, sed auxilium praestarent Ecclesiasticis ad vitanda maiora mala.is Dubium autem est, an non impedientes exarumetiones ab Ecclesiasticis, aut statuta contra ipsos,cum possint, ac debeant ex ossicio , incurrant excommunicationem. Respondeo non incurri ab his excom. municationem bullae carni, quia haec loquitur de positive concurrentibus, pr(di si autem non concurrunt positive. Ita Alterius in can. i s bull* csne, & Caieta,nus u. Evcommunicatio c. 3 i. Vgolin. ibid. Vertim
men quod non incnrratur censura bullae cynae, incurritur nihilominus illa Cap. Nouerit de sent. excom &Cap. Quamquam de cens. in o.qus non est reseruata-Aaa et C A.
392쪽
An qui onera imposuertant Ecclesiasticis qui ab ijs exegerunt, temneantur ad restit
tionem ha Damnum iniuste ictatum, est resarciendum
a Ideo compellentes ad onera inaebita Ecclesiasticas nentur damna eorum resarcire.
3 Si reposities causerant damnorum , si e negarius, cum ex oscio tenebamur impedire ea. X toto hoc tractatu satis patet quid de hoc puncto dicendum sit, cum enim quoties iniuste alicui damnum infertur sit resarciendum ab eo, qui illud dedit, si iniuste grauantur Ecclesiastici, qui grauam inum causa sunt, non solum grauiter peccant , sed di obligati sunt ad restitutionem, nec peccatum dimittetur a Deo, nisi fiat restitutio, dicitur evini cap. peccatum de reg. iur. in s. Non dimittitur peccatum, nisi restituatur ablatum. a Cti n igitur ad onera extraordinaria compelluntur Ecclesiastici, aut ad ordinaria , quae bonis non erant imposita antequam in eos peruenirent, commit- tuur graue peccatum mortale , Incurritur excommunicatio, subiturq; obligatio compensandi damnum
393쪽
tempore conserta, Cap XXVI. 3 3
num, quod eis infertur. Quare non sollini tenentur compellentes ad restituenda omnia, qui sunt ab ipsis Ecclesiasticis soluta, sed etiam ad resarcienda que-eumqt damna passi sunt ob datum fideiussorem de oneribus soluendis, ob licentiam obtinendam capiendi possessionem bonorum de nouo acquisitorum, & alia huiusmodi. Nam sunt eausa iniusta eius damni, atq, idcirco non solum peccato sacrilegij sunt obstricti , sed & iniustitiae, cum nullum habeant ius grauandi hona Ecclesiastica, & ideo sunt obligati resarcire
omnia damna cum consensu eorum causata. Nam is damnum dat qui iubet damnum dare l. ys. damnum H de reg. iur.®. Qui per alium de reg. iur. in Scoto; & is vel e committit delictum cuius autoritate , vel mandato delictum committi probatur c. Mulieres
s Nec solum ad hanc damnorum compensationem .bligantur qui positi uacausa eorum fuerunt, Iuben do, Hortando, Consilium dando, exigendo, auferendo &c. Sed etiam qui negative concurrerunt ad ea, cum ex ossicio tenebantur impedire illa, poterantq, auertere, & non impedierunt, nec averterunt, cuiusmodi sunt magistratus, ad quos ex ossicio spectat iniustas actiones tum suas, tum aliorum impedire,& non impediunt,ut communiter docent Doctores,
alij exl scientiamff. ad i. Aquil l. In omnibus ff. de
de nox. io. l. suminum S.qua inquam fLde damno insect.arsa contrario sensu leg nullum crimen si de regis iur. ut notat ibi Decius.
394쪽
Qua ratione possit sibi Princeps consulere in necessitate sine Ecclesiasticorum, & Popul
rum onere. S. I. Tributorum recta moderatio id dabiti , a Parcendum es immoderatis mi in , sunt enim e ma
u Aequaliter tributa sunt imponenda,emigenia, nee unus alio magis grauandus est. 3 Inactu uter imposuis mera ra ina multorum, es iusta. . rum querelarum sunt causa.
Tributa ob neccellitatem imposita, ea sublata si m
otinguen . auoqui multa eae leat incommoda,
Ein sanEdissicilem ordior, quam bie uiter attingete ad huius tractatus complementum oper* pretium duxi.Totius rei cardo situs in eo esse videtur, ut Princeps Populos sibi subiectos non in i mensum grauet , suis tamen necessitatibus, belli pr*sertim tempore , subueniat.1 Id consequetur primo si immoderatis tributis parcet ; cum enim ea sunt huiusmodi , populus non raro ad defeetionein , & alios tumultus incitatur, quibus si occurrere velit Princeps , ad nouas impensas
395쪽
tempore conserv. Cap. XXVII. 3 q
impensas cogetur, ad quas vires non suppetunt, si enim vires non habet ad se , & suam ditionem tuendam contra hostes, quomodo eas habebit contra tui. multuantem populum suum, si forte opus sit, contra '
quem nouum exercitum comparare necesse erit, cum
que aegre unus exercitus at tui contra hostes cu populorum pecunijs,dc tributis, quomodo duo alentur, unus contra eosdem hostes, alter contra subditos sine horum auxilio, &pecunijs' Immoderata autem tributa tumultuum esse saepissime caulam, vetera rerum monumenta, utinam non etiam noua, testantur.
Scitum est illud, quod Ludovici S rhiar Ducis Mediolanensis Legato accidit, missius hic fuerat ad Ge- C hi r ianuenses , ut magnam pecunis vim exigeret, suit a thes,pol, primario viro oppipare prandio exceptuS, cumque Ludovicu, 'post prandium in amqno viridario deambularent , deque varijs rebus confabularentur, ostendit Legato hospes herbam , quae dicitur Basilicus, ait. que experire quaeso quam suave oleat h*c herba , naribus apposuit, suauique odore dele status in sermone iam incepto persistebat, tum Hospes , Quaeso Domine eam dein herbam manu preme , , odorare , pressit ille , odoratusque eam , gra-ucolentem, insuauemque afflatum expertus, Heu me inquit, quam a se ipsa diuersa est herba l Ita Domine, inquit hospes , Ludovico Principi accidet , si leniter populum tractabit, suavem sentiet, &obsequentem, sin grauius premet, ingrato rebellionis de inobedientiae odore assicietur.Vt enim tondendae sunt oves. non deglubende, te ite Tiberio Caesare,emun- gendumq. cst Lac , non Sanguis eliciendus; sic a pipulis moderata sunt exposcenda , non intoleranda .
In Ach um Lidis Regem unde seditio excitata a Ly- disy
396쪽
dis 3 vnde in Romanos i Filius e unde in C. Caligua
iam a Romani se unde in Licinium Augusti libertum a Callis' unde in Roboamum ab Israelitico populo
Unde excitata plebs Parifiensis Carolo Sexto regna te, & Burdegalensis retroacto syculo, ac Leodiem' sis isto, anno videlicet icior.& alibi quam plures exortae sunt seditiones, &coniurationes ob tributorum impositorum, vel auctorum magnitudinem 3 In Auehistinum plebs Romana ob nimia tributa a Patribus se cessit. De imperio deturbatus Theodoricus Ganit Reu, teste Bodino lib. d. Reip. c. a.& Acheus Lyd rum Princeps vita ignominiose priuatus ob eamdem causam. Quorum ratio est quias tributa nimium exiscreseant ad paupertatem rediguntur subditi,unde vel ca soluere non possunt, vel si cogantur rebus sibi, ac familii necessari sparcere, ut ea soluant, ad deberationem adiguntur, eaq. ineunt consilia, quae Prin-'cipibus sunt valde noxia . Aut si ad haec non deueniant, quo rebus suis consulant, ut ius nature conis cedit, fraudant vectigalia, merces alijs in ditionibus quaerunt, ubi viliori pretio habentur, que idcir-: non init, triantur in ditionem tributis grauatam' , ami ideo, quo plus tributa augentur, eo tandem munor piata, summa colligitur, quia pauciores merces deseruntur, cessatq; commercium cum exteris,&mercatores,& operarii vel ad alias regiones migrant, ibiq; suas artes exercent, ac forte de nouo in eas introducunt. cum prius non nisi in ijs exerceremur, a quibus recesset tuit'. Cessantibus autem mercibus ceratum est ex vectigalibus multum detrahi; hoc autem
non soluin ratio, sed & experientia docet. Quare i hqc potius minuerunt Darius Xelsis Pater , Dux
Romanus Cappadocie subactor , Carolus Sextus
397쪽
tempore consem.Cap.XX VI. 3 et
Francorum Rex , M. Antoni us Imp. heste Capitolino , non lotum imminuit , sed & remisit , victiam Constantinus Imp Frenes. Imperatrix Mater
Constantini Sexti, Pertinax Imp. di alu sapientissimi
a Secundo Id consequetur si aequaliter tributa im. ponantur, ita ut unusquisq; imposita soluat iuxta facultatum proportionem, quod Indi Reges optime servant, teste Alexandro ab Alexandro l. q. Genet c. io. qui Liuium l. 16.legerit, animaduertet infremuisse vis ad seditionem fere Populum Romanum, quia consules edixerant, ut priuati quiqi saeuiente bello cum Annibale in maxima remigum, de pecuniS necessitate, remiges darent cum stipendio, de cibarijs; velum sedata fuere omnia, & magna animorum consensi ne datum quod imperatimi fuerat, cum ad idem Equites, Senatoresq: Romani sunt obligati M. Valerij ce. uini Consulis consilio, unde factum deinde, ut Resp. nec remigibus , ncc stipendiis caruerit. Vidit etiam Florentia suos Cives Cosmo Mediceo gubernante, in Civile bellum insurrexisse ob plura tributa a tenumioribus Ciuibus, quam ob opulentis exacta, cuius tandem flamma extincta est eiusdem Cosmi prudentia iubentis ea tributa exigi iuxta cuium; facultatum censum, quo consilio omne seditionis periculum sc- datum est. Quod si non fiat, illud tandem eueniet, ut debiliores nimis grauati succumbant,& in perniciem
tecum ad extremum ipsos potentiores trahant , cuius
rei optimum exemplum suggerit ipsa natura in humanis membris, in quibus si robustiora in de biIiora reis,
ciant humores noxios, quos sua vi consumere possent sine ullo totius corporis damno , adeo aliolum membrorum debilitate excrescunt, x t vel cancer, vel alius
398쪽
morbus exitialis oriatur, totumq; corpus ad extreniant pcrniciem adducatur.3 Si ergo inaequaliter tributa sint imposita,multos oneribus succumbere, necesse est, qui plus oneris sustinebunt, quam vires facultatum serant , aut certe onera ad alios spectantia soluent, atq. adeo duplicionere erunt grauati, proprio scilicet, & alieno, quod non nisi querelarum, & turbationum est causa , dum aliorum, ut Auli coium ,& Magnatum fastus videndin suos humeros recidere, & quq ab illis in luxum foris profunduntur , damna , dc calamitates proprias
Tertio i d consequetur si tributa ob necessitatem aliquam imposita, hac sublata , extinguat , nec cum Dionysio Tyranno Siracusano perpetuo' exigat. Sic Adrianus, & Marcus Impp. Vicesimam haeredita meum ob bella indietam, pace tuccedente sustulerunt, Q. Metellus Nepos Pictor Romanus lege lata vectigalibus populum liberauit, Henricus Quartus Gabsiae Rex nostra aetate, clim pacem inisset cum hosti.bus extraordinaria vectigalia bcllorum necessitati-hus introduc ta subditis condonauit. A Liuio,& Claudio Salinatoribus impositum salis onus ingruente bello cum Annibale,sublatum est rebus ad tranquillitatem reda ctis . .
Si vero tributa ob aliquam causam imposita, ea causa sublata statim remittantur , ut iustitig leges exposcunt, populi sibi persuadentes ad breue tempus duraturum impositum onus, facilius id sustinebunt,& libentius necessitati subuenient. At si videant ceta fante causa, adhuc sustineri , nouis impositionibus exoriente alia necessitate resistent, aut si nihilominus cosentur eas sufferre, in nimium excrescent tria buta
399쪽
tempore Conserti. Cap.XXVII. 3 s
tributa, cumrebellionis periculo, nec Principi fidem habebunt promittenti earum durat ionisi mensibram futuram praesentem necessitatem . 'Ex quibus colligi potest optimam viam subueni. endi Reip. necessitatibus esse moderata tributa aequaliter in omnes distributa, &si aliquando excrescete necesse fit ob urgentem aliquam causam,sit augumentum istud ad breue tempus; non perpetuum . i
S. II. Superfui sumptui imminuantur , tum public
i Superflui lamptus, qui hi sint. Exactor quid sit. Puniti ab aliquibus Principilius exactores
iniqui.ri Superflui ossiciales, & exactores, ac milites modi tui , sunt damnum populorum sine utilitate Prin. capis, s Non audiendi Ad uocari, & Procuratores eorumen Imminuat Princeps subditorum superfluos sumis
i Mutuo accipiat a subditis partem pecuniae, quae expendebatur in eos superfluos sumptus , ct eam reddat pace obtenta.Stet Princeps promissis tempore pacis factis, ut populi fidem ei habediant. Quanti fides sit facienda .r Praecipua sit Principis cura , Ut ita inuantur sui persui sumptus, cuiusmodi sunt illi qui fiunt in voluptates immoderatas, theatra, recreationes , & in milites, qui non sunt conscripti, dicunturq; Italice, Pia EEe morte, ut dictum est supra ; Illi etiam , quil in ossiciales non necessarios insumuntur, nam si eorum Bbb a mul-
400쪽
. multitudo minuatur, quod in eos expendendum . set, in publicum aerarium Principis inferetur, elum; vralitati inseruiet ut necessarijssumptibus prouidere possit Huc pertinet exactorum, publicanorum, de aliorum ministrorum numeri imminutio, nam quo pauciores erunt, eo pauciorum insatiabilis cupiditas erit explenda, populorumq; Minora erunt damna, de expensae. Est enim huiusmodi hominum genus chput rapinae, lex violenriae , Praedo sine pudore , Medicus extermini j , ut aiebat D. Laurentius Episcopus, qui illud addidit, esse immunius furibus, quia fur timenafuratur, hoc genus hominum delinquit confi- denter .. Fur laqueos legis timet, hoc, quidquid fesceritaegem putat; lex furem deterret ab illicitis, hoc ad iniquum maIitis suae compendium legem trahit; ab H nrico Secundo Gabapud Coet lis Rege contenderunt, teste Bodino, aut has qrarii Thes. lit. l. hirudines amoueret a se , quos Henricus Qirarius N. v. i. Galliae item Rex magna ex parte sustulit, Et alij Prin. Bodinus. & cipes idem praestitere , imo & capite eorum insatiabia Iem rapacitatem mulistarunt, ut de Ludovico Philip-iuilio , Caro lo VII.Francorum Regibus . & de Lom,dinensibus ab annalium scriptoribus. memoriae prinditum esti
di Quae enim abi is auferuntur, damna sunt populorum sine Principis utilitate, imo cum eius facultam tum detrimento . Quid enim Principi prodest octo v.m esse duces ducentorum militum, si unus ad eos. ducendos, ac regendos sufficit Quid prodest plurib. mas habere cohortes viginti militum si una ducent rum satis est ad Regni, ac Principatus defensionem e Ducum, signiferorum, & aliorum, non militum numerus excrescit,cum tamen Princeps militibus egeat,