Bartholomaei Beverinii Annalium ab origine Lucensis urbis volumen primum quartum

61쪽

Sio igitur inmstituta urbe, illius imperis

Thusci, ut cuncta serine Italia potiebantur . administrandi imperii ratio haec erat. Um- v rsa Etruscorum res in XII. populos divisa. singulis sui reges imperitabant, e trusca lingua Lucumones dicti et quorum unus Caeteris maior cunctis praeerat. Duodecim illae tamquam 'minores respublicae suis regibus, ipsi reges Lucumoni maximo parebant. Parva negocia regum quisque curabat i quae universam gentem' respicerent in medium consulabantur. indictoque concilio communibus supisagiis pax, bellum, leges, Medera sancie-.bantur. Qua se concordia in tantum Etrusca ΡΟ-tentia adoleverat; ut promotis terra' mari

que termInis, florentissimi omnis memoriae imperii molem iecissent. Quidam nostrorum imter duodecim urbes etrusci regni capita Lucam suisse contendunt: nulla satis sima ratione, praeter quam patriae claritudinis studio , et in rebus vetustate confusis audendi licentia . Sed ut magnae ac inveteratae felicitatis comites sunt inertia et luxuria, vici res multarum gentium Etrusci vitiis cessere. assueti . Per vinum et' epulas tempus reri m

traducere; foedis praeterea libidinibus maculosi: unde subjectorum in eos odium, hostium contemptus. Privii Ligures, gens de ingenio

62쪽

loci aspora ac bellicosa, solutam luxu Etruriam adorti, illam regni parta 'multavere. vicinresque Arnum usque Iri'ogressi, cum Caeteris uehibus Lucam quoque Τhuscis ademero.

Quid sub ejus gentis imperio , quantumqtae

egerint Lucenses, longinquitate temporum scire negatum. id unum constat eam et operum minnitionibus validam, ac militari gloria storuisse. Interea res romana sub regibus primum

dein sub Iibera populi potestate, devictis ci ea gentibus in diem maior; post Equos, Via-

suosque, et non sine quodam futurae - maje . Statis. pudore formidatos .Veios, transmarinis provinciis animum intenderat. primoque bello Punics vires suas experta, illius fortunae sundamenta iecerat , qua deinde , sublata urbe aemula, et cum qua una de imperio conte dit , terra. marique totum orbem dominatione aequavit' cum gentem potentiao pc imperii .idam in se Ligures vertere ; quiaepe cum finitimae Etruriae, iam .intra Arnum , ac Tiberim' angustis limitibus clausae infesti , sociam populi romani provinciam incursionibus vexarent; actisque praedis late arinorum suorum terrorem Thuscis intulissent; illi implorata Romanorum fide . eorum cupiditati ma-isesam praebuere, dum alienos sinos tuentur, suos promovendi . etenim specioso sociorum

63쪽

praetextu res mana plurimum crevit dum tutelae nomino exterae nationes invaduntur; et quod ambitio erat , fides vocatur . Igitur T. Graccho. P. Valerio Coss. anno post Romam cotidi tam DXV, sive ut alii scribunt, sequenti Coss. L. Lentulo, et Q. Flacco, bellum ligusticum exarsit: primumque , ut Livii mpi tome tradit, in oos exercitus Promotus eSt. sed quamquam romanis amitu primo impetu repressi Ligures quiessent, acrius inde rebellarunt: donec M. Pomponio, Q. Fabio Max. . Com. tauram cladem. accepere , ut suis rebus con tenti, latrociniis finem imponerent . nec tamen pax diu mansit': nam inquieta feroxque natio, quamquam debilitata, iterum ad arma discurrit: rursusque a M. Aemilio , M. Iunio C s. repressa est : nec missis inde a Pi l. Furio Phi Io, mox a pluribus populi romani ducibus Ligrues victi triumphatique. Per haec tempora verisimile esu Lucam in potestatem Romanorum venisse, cum adhuc sub. imperio Ligurum Neret. nam P. Cornelio, T. Sempronio Coss. qui fait annus a prima Ligurum eX- peditione unus et vigesimus, iam Luca romani iuris erat. Igitur per ligustici belli tempora Domitius Calvinus praetorem aut Iegatum esse oportuit: nam neque Iulio. Fron

tino a rei gestae scriptori conses dicitur; et

64쪽

trium e calvina familia consulum , primi Voguribus adhuc intactis, postremus non ante annum DCC. alterum e duobus consulatum gessit, Pomanae pacis maiestate, ne dum Italia, sed barbaris etiam gentibus regibusque i,acatis ad Lucam Ligurum urbem obsidendam

missus. Ex illa enim, ut Etruscorum terris fini tima sorte injuriarum initium, et in vicinos Rgros excurSiones r eaque, munitione belli sedes, et hostium receptus. sed cum lacus non minus operibus, quam propugnatorum Prae stantia tutus esset; Calv nus victoriae dissis , omissis romanis artibus labore , ac sortitudine, rem astu tentavit; dolum virtutemque ad victoriam perinde ratus . instituit ergo muros urbis cum copiis sesequenter Circuirct, nec ultra conatus, eas in Castra reducere. Lucenses principio strenue pro moenibus adesse , stationes obire, in armis stare si vis fieret , manu telisque Propulsaturi. Verum ubi perplures dies nil aliud , quam otiosos decursus vident, quod erat fraus exercitationem rati; quodque in bello capitale est, hosti credentes, Omnia segniter. agere; rari in muris adesse, publicaeque obliti, suam rem quisque Curare. Romanus ubi laxatas custodias, raras si tiones , nudata propugnatoribus moenia, civesque s uros videt, rem in seri iun vertit , εDuilirso by Cooste

65쪽

urbemque ex improviso adoritur . Luc ses.sero fraude intellecta, ante quam Capore arma,

ae expedire oonsilium possent occupati mpressique, ad deditionem compulsi urbem Romanis permisore. tanta iam iis temporibus Luca, ut nisi deso Romanis capi non possit. sedoa victorum amplitudo sutura erat, ut vincisortunas Ioco fuerit. nam Romanus devictactgentis virtutem ac militarem disciplinam admiratus; ao Praoterea robur floremque iuventutis, ex ea tamquam sortium virorum so-

minario , equitum peditumque ordines capere instituit: disciplinaequs illi terrarum orbem domiturae, militia Lucensium aliquid contulit; clarissimi nominis fideique scriptore Strabone reseronte γ i qui non rei militaris tantum , sed et probitatis laudem Lucensium moribus tribuit. Sed quoniam in rebus obscuritato Pem Plexis versamur ; si quis eam obsidionem ad consulatum G. Calvini reserat, qui incidit in annum conditae Urbis CCCCLXX. quo tempore adversus Etruscos bellatum , haud in magno ponam discriminei nec in ejusmodi conjectinris multos verborum ambitus socerim: cum

Luc. . per id tempus potuerit adhuc ad Etruscorum imperium pertinere. Nos Frontinum equuti, qui quo tempore a Calvino Luca op-

- Strabo lib. s.

66쪽

pugnata est, eam Ligurium πρidiam appellat, ad ligustini belli tempora rem gestam Teu cavimus: Certiora tradituri, nisi vetustatis injaria, eorum temporum acta uua cum Livii scriptis intercidissent. Ligusticum bellum punica arma excepere; quas Annibal adhuc puer a parente ad aras odio Romanorum imbutus; eorum imperium excindere pietatem ac religionem interpretatus, iam Sagunto expugnata superatisque a1-pibus Italiae intulerat. Primo itaque ad Ticinum cum Scipione Consule congressus, mox ad Trebiam etiam cum Sempronio, memorabili clade rem romanam amixit. sed hieme Punicis victoriis Pomanisque cladibus intervenies

te, .utrinque ab armis Cessatum . appetente

vere, ac dubiis adhuc ejus initiis , Annibal in

Etruriam castra movit; saeva Iue tempestate in Atintinini transitu conflictatus, ne flarentem exercitum et Italiau triumphis destinatum, locorum ac hiemis asperitate vexaret, retro

ad Placentiam signa convertit: ot ad decem millia progressus, Iocatis castris ibi consedit biduo post cum Sempronio pugnae facultatem fecisset, acie certatum; parique clade ac virtute discessum. suissetque utriusque partis damno ea dies memorabilior et clarior , ni-εi accensum ingentibus animi S praelium nox

67쪽

IS diremisset. . Romanis tamen, quam Poenis ea pugna iniquior; nam etsi par ferme caesorum numeras , tamen recensibus adhuc Tioini ao Trebiae v ieribus, moliri omnis velut in Eo pore assecto gravior erat. Secuniaram eam ρ-

- ut Livius est auctor Annibal in L

guines, Se ronius Lucam concessit: γ utpoto romani iuris urbem, adeoque munitionibus validam , ut in ea temporum asperitate Bomanis effugium praestare posset . quod ut tuno periculi plenum, ita posteris vertit in gloriam. Lucae agontem Sempronium Annibal quictum babui . sive ut fatigatum prioribus praeliis exercitum reficoret: sius loci munitioni diffisus ; ac designatis consulibus integram helli

molem reservans; novorum ducum inscitiam ferociamque opportunitatem victoriae ratus .

nec spes eum sesellit τ quippe Ticini, ac Trebiae clades Thrasymenus, et Cannae ignobiles seceret Romanis ad eam rerum deSρο- rationem redactis, ut etiam de Italia deserenda auctores non defuerint. Sed melioribus satis impiam mentem avertentibus tandem Pinpulus romanus, quod illi proprium fuit, cladibus ac ruinis maior, Scipiono duce, Aniabalem Carthaginemque vicit triumphavitque. Sed non cum Pounis fracta Ligurum serocia: qui

68쪽

IS saepius victi a Romanis, nunquam Ita imperium

accepere , ut non respicerent animo liberi tem. Postquam ad Placentiam Pugnatum, Amnibalem torris suis exceperant ; consilia atque arma miscuorant; quoque firmior esset, societatem pruditione duorum quaestorum totidemque tribunorum, so quinque praeterea equestris ordinis sanxerant. victo demum Annibals , moritorum conscientia tamdiu se tutos, quandiu armatos credebant. Tamen pluribus praesiis susi, praecipue C. Claudio Pulcro, T. Sempmnio Graccho - C s. insigni es de Pacti, qua ad XV. millia caesa, septingemti capti, castraque insuper' expugnata . Post eam victoriam Romani Lucam duorum millium

domitae Ligurum genti frenum , iugumqu. . quod antequam narrare incipiam, non ab re suerit pauca de coloniis altius rvetere: iucundum Iooturo cognitione antiquitatis, nec

Jam primum omnium satis constat colonias oppida fuisse, in quae populus romanus nOVOS cultores cives suos traduceret: sparsis Per Orbem terrarum ad majestatem romanae gentis tot urbis suae simulacris . origo ejus rei ab ipso, conditore ac urbis parente Romulo : qui bello captas urbes non vastitate aut Diuiti Corale

69쪽

T servitute deformavit ; scd parte incolarum Romam traducta, Ioco illorum alios ipse ex urbe submisit, ut ex duabus gentibus una coa-Iosceret . quo more a regibus , ac libera civitate deinde servato , Italia primum, mox Galliae, Hispanias, Germaniaeque, atque aliae provinciarum coloniis resertae, propugnacula videlicet imperii et domitis gentibus frenum iugumque adversus rebellantos. inde victis populis obsequium, cum Pro vita plures cervicibus suis impositas cernerent Romas. Paulatim etiam romana mansuetudine, moribus bar.

barorum mitigatis, et ad cultum humanitatis traductis . Neque tantum coloniae cautio in subjectos , sed etiam Praesidium adversus hostes . Urbe autem jam adulta, praeter has aliae

quoque reducendis causae suere. nam ea ratione plebis urbanae mestitudo tamquam sentina exhausta: et seditiones agrorum divisione d linitae : et laborum praemium veteranis' milititibus redditum: et invitata alendorum liborum copiis ad sobolem plebes. quod pacatis temporibus citra cujusliam injuriam factum : tu bidis autem, ac maxime per bella civilia praecipua calamitas ; veteribus dominis, expidsis novisque per vim et arma inductis. Quoties

autem nova, colonia deducenda erat, senatus consulto, aut scito plebis numorus civisim ac

70쪽

I8 l*idendi agri modiis Praefinitus e creatique' triumviri , qui colonos deducerent, agrosque

assignarent. et ut aliqua esset de novo com

ditae urbis species, aratrum et jugum , ut in condendis urbibus , adhibitum , sulcusque antiquis moenibus circumductus. neve aliquando patrii mores obsolescerent aeedem leges, eadem reipublicae sorma in coloniis civium se . ata z plebs , senatus, consules, omnia ad romanum modum . in hoc tamen dominae urbis maiestati consultum, quod coloniarum conm-les duumviri, senatores decurionum nomine a' pellabantur . qui etiam romano more ex Censulecti; ut qui Romae equester, in Coloniis census senatorius esset: non divitiarum honore , sed ne dignitas vilesceret. Utque nulla rom nae urbis species deesset, in multis coloni . mm sorum , Campus , theatra , et capitolia etiam suere. quae decora urbi nostrae non defuisse , et amphitheatri' molibus quae adhuc cernuntur et prati, quod romani im nomen huousque retinet , aspectu admonemur ; et in

peiae appellatio sorte ex veteris capitolii nomine ducta. Anno igitur post Romam conditam DLXXV. C. Claudio Pulcro, Ti . Sempronio Graccho Coss. post insignem de Liguribus victoriam, duorum millium civium rom norum colonia Lucam deducta est: ut Li-