Institutionum medicinae practicae

11쪽

DisTEMTlo NE, ET RIGOR g. lignei speciem reserat, sola sensuum integritate superstite. Quod si aliquae tantum partes ejusmodi

rigore assiciantur, tunc te anus particularis nominatur, ad quem spectat 1 peciatim em prosilio tonos, opisthotonos, aliique peculiares spasmi. I nempro- botono niusculi ad anteriora corpus flectentes tenduntur; Obrigescunt, atque adeo illud antrorsum incurvant '. Opi botouos demum est, quando corpus ad posteriora contrariam ob caussam revolvitur, inflectiturque . His tribus potissimum modis spas ino obrigescere corpus humanum, docent medici, ne antque aliter incurvari poliis , aut solere . EXem plum tamen adducit ex VALsALVA MORGAGNIUS a) spasmi cujusdem , quo in latus corpus flectebatur. Ante VALsΑLVAM vero aliqua ejuS indicia vidit FERNPLI Us b) in aegroto quodam, qui quotauuis, Ptiamd dumtaxat, jod bis , terva quotidie spasmis affligebatur variis. Ejus caput pri--um in a cce stii .librationi quadam ex intervaltis contorquρbatur ; bine sensim malam per cervicem frigoris sensu dedo Debatur: cumqtig inter scapulas irrueret, ii Ga mΞnte, integrisque yonsibus opis,otono corpus rigdbat. At cum in alterutrum latus, aut in brachium, aut in crus decurreret, ita arcte id protinus c6ntrahebatur, tit nul a ad stantiunt vi e mrrigi, extendique posset. HAENIO vero Obtigit observare virum tetano laborantem , qui

aliquoris fini rum in Iatus contracti is fuit, iten

que mulierem , quin a vioIenta col i contorsione ob- .sipo capite laborans per in te talla in laevum latus sic incurvabatur , ut romanam Ateram C. refcrret . tho buri Hanc tetani speciem vocavit ipse pleurothotonou, D re tela

quartoque loco ponendam contra MERCURiΑLIs , Θ , - Sol BAITII opinionem jure concludit. Alii hanc speciem telaItam lateralem appellant. A a ' Ca

12쪽

CAP. VIII. DE NERVORUM

Risus sar

donicus ..

Caput antrorsum flectunt musculi stern macloideus , rectus anticus major , rectus aulicus minor : Collum lonius colli ; spinam psoas parvus; femur psoas magnus , oeiliacus internus . Quorum utrinque unus est . ' Caput retrorsum flectunt splenius capitis , biventer cervicis, complexus , tarchelo masioideus , obliquuss stiperior , rectus posticus major , rectus posticus minor . Hi quoque duplices sunt , utrinque unus . Collum tria paria , lenius colli , spinalis cerυicis , inter incles cervicis . Spinam facrolumbalis , seu lumboc alis , multi dus Uma. , longi mus dors , inter inales lumborum . -) De seιt. γ caus. nnorb. Epist. X. n. a. an CjuS- modi inflexio, quia die quilito, quo obiit aeger, incidit , a reSoluto opposito latere repetenda P A latus flectitur caput a recto laterati: Collum ab intorcsalibus pioribus, & posterioribtis, a scaleno quadrumplici , antico , psico , tertio, γ' quarto; Spina a quadrato lumborum, ab inter transυersalibus dos, D' lumborum o c. Uid. PLENCΚ Prim. Lin. Analom.

Spasmus cinicus labiorum morbus est . Si enim labia, musculis faciei contractis ex uno latere,

vel etiam e X utroque, aures versus ad iugantur,

osque canis ringentis quodammodo exhibeant , jo mo onico, quem alii oras kistortionem vocant, teneri ea dicuntur. A spasmo cynico haud qua quam differre quibusdam videtur risus sardonicus, cum hunc quoque in eadem oris distortione con sitere ii putent, aut si quam intercedere differentiam largiuntur, in eo tantummodo si tam volunt, quod in risu sardonico aegri etiam delirent.

Morbus quippe est , quem fardonia herba, sive apium risus, ranaaculum sceleratum quidam eX

13쪽

DIsTENTIGMA , ET RIGOR B . snota falcis vocant) inferre creditur. Ut unque. sit, Corum nobis opinio magis probatur, qui risum 1ardonicum tum fieri existimant, quando maxilla inferior una cum linguae , laryngisque. musculis voci, & aue se famulantibus convellitur, iuccutiturque m ridentis modum. Saepe ab hac caussa in hyllericis affectionibus, concurrente etiam thoracis, ac diaphragmatis spat modico motu, risus immodicos, cachinnosque essulos videre est , quin sardonia herba comesta incusari possit .

g. CCXLV.

Strabismus ea est oculi sinas ica inversio , quanXis opticus, ut ait SAU VAGESI Us a), divergere cogitur. Fit autem id mali genus, si musculi

oculum moventes inaequaliter teneantur, Vel eorum aliquis vehementius convellatur . Trahitur enim ad eam partem oculus, quae convulso musculo respondet. Strabismus ea est etiam oculo rum prava directio, quam, aliquo eX eorum musculis paralysi tacto, antag'nis a praevalens efficit ; verum haec si rabis mi species rectius ad paralyticos , quam ad spasticos, & convulsi vos mor hos pertinet. a Nosol. CL IV. o. i. Gen. L

. CCXLVI.

Obstipum caput, sive ob stipitas adesse dicitur, cum colli spasmus caput immobile reddit, aut prae ter naturam flectit, ut in eo posito obrigescat . Domum vero p fodem ericit subitanea, fugax , dolorifica unius, 4 ut plurium musculorum in ali

A 3 qua

S trabis mus .. Obstipum caput.

14쪽

sCAp. VIII. DE NERvORUM mut qua parte contractio, quae frequentius in mani- ν' ἔφ' δ' bus, & pedibus, aut cruribus cum inolestissimo cruciatu contingit. In ea prout extensore S, aut sexores musculi afficiuntur, membrum vel tendi tur, vel contrahitur vehementer. A salibus nomen accepit, quod eum ab his gigni veteres pu- . . tabant. Penis demum rigida, pertinax, involun-Gp ii ii ' taria , incommoda, dc molesta tentigo, fatyria sim, dc priapii num consitituit. Illa cum concubitus de siderio conjungitur; hie sine eo esse potest, ut supra jam indica Vim US ,

s. CCXLVII.

si dentio Ad spasticos , convulsi vosque motus . CCXLI.) .ueis, i, 'erti Jere quoque possunt suffocatio h erica, gloster,inus . bus ad guttur in f mminis, oc vitis hypochondriaci ς ascendens, is ericus ideo, aut hyoochondriacuς dictas ingultus, vomitus , tussis , angina apbo- νιαὶ fur. nia conTuo a ; interdum ristbma, interdum cordi ςΤussis, ori itatio, interdum incubus, live epbialtes, trif-I4 4 iici . mus , sir e stridor dentiam, sive etiam valida maiaa, thina. κ illae inferioris ad superiorem adductio, &, ut tittib iii ita dicam, R pressio ; nam utrique symptomati de Eubui. notando adhiberi id nominis video; palpebrarum,

ij I, Oculorumque Clonici motus, uti nictatio; itemques,citutio . Ucitatio . pandiculatio, atque alias affectiones hu-havdic tum usi nodi, quae plerumque aliorum morborum sym- ' . plomata esse solent. ' Morbus est neonatis, atque infantibus non infrequens,

saepeque mortalis.

s. CCXLVIII.

15쪽

DIsTENTIONE, ET RIGORE.

Itaque, spastici, ac convulsi vi morbi dividantur arecesse esst in uniugiales, & particulares, in internos , & externos, in primarios, & fecundarios , in idi albicos , im fm'albicos, & f=mptomaticos ,& silc norro. Interiores autem parteS aeque, a CCXteriores, convelli frequentissime, atque inde innumeras affectiones, quas flatibus olim, vaporibus, atque utero tribuebant , profluere , nemo unus, qui corporis tam aut fabricam, & functiones noverit, unquam insciabitur. Corpus demum universum motibus clonicis, sive convus is quando ita premitur, ut 1enius, & loquendi potenti fili etesi maneant, simpleY tum neroorum di idntio , sive convulsito esse dicitur: distinguique haec a vera debet, ac perfecta epilepsia, in qua, etsi totum utique corpus convellitur, sed interni tamen , eX ternique sensus omnino feriantur, & cesse sant, ut infra patebit. Citussa.

Princeps, atque, ut loquuntur, proxima horum Omnium morborum caussa est: violenta, atque involuntaria contractio musculosarum partium aut omnium, aut quarumdam tantummodo, prout uni Uesium corpus, aut partes quaedam assiciuntur:

quam induci ab aucta praeter naturam irritabilitate Haliariana, verissimillimum est . Haec autem vis in clonicis motibus vel inaequaliter, & per intervalla inuiculos quoique, vel alternatim antagonistas i O

Simplex

distentio quaenam 'Caussa proximaa

16쪽

ο CL p. VIII. DE NERvORUM. luna ; in tonicis vero vel assidite, & continenter

Omnes, vel alterutros dumtaxat ad se se contrahendum impellit. Animadvertendum tamen est , non semper requiri, ut vis irritabilis sit pra naturae modum increscat ; sed interdum sufficere , ν imum Zian in antagonistis sic imminui, ut integri mu- genus uir-s cui i languentibus, ac quodammodo laxatis robo-A-λ- re , re nitu suo praestent.

Ex BOERHAAVII, eiu que discipulorum sententia sin quibus e ininet ANTONIUS COCCHIUS doctrina, &n minis celebritate spectatissimus h Bagni di Pisa cap- q- - P. et Oz. ), spasmorum , di convulsionum caussa Pro irma statuitur in inaequali liquoris cerebroii distributionς IVel ex cerebri ipsius vitio organico, vel ex irritatione P rnervos aliunde ad cerebrum propagata, vel copia , οὐ di δ' thesi aliorum humorum turbata.

Quot mo- Augetur alitem irritabilitas, sive vis muscula- ι; istisi. xi Vel nutu Voluntatis, vel sensorii communisceatur. Conditione, quae ad naturale senilium, & m0- tuum eXercitium requiritur, subversa, vel sanguinis, aliorumque liquorum per cerebri , nervo rum, aut musculorum vasa circuitu hinc illinc ciuilis deficiente, adi inaequali reddito; vel demum ir- remota. ritatione nervis, aut musculis illata . Quidquid igitur cerebrum, nervos, musculosve praeter ira turae leges commovere, vellicare, vel quovi S a lio modo percellere potest, ut omnes, aut aliquae partes ad motum, contractionemque Cit Avoluntatis imperium comitentur , erit quoque caussa remota motus aucti, atque adeo convul' si unum cujus, is generiS.

17쪽

Εκ remotis vero caussis aliae sunt proegumenae, . procata reticae aliae. Ad proegumenas refero primum onativam, aut acquisitam irritabilitatem majorem, proeg quam esse communiter soleat; selisibilitatem maximam ; temperamentum sanguilaeum, & biliosum ; ecitaraua. habitum corporis tenuem, teneramque fibrarum omnium constitutionem; capitis malam cons mationem ; peculiarem a parentibus ductam ad nervorum affectiones proclivitatem; graviores animi affectus, diuturnasque sollicitudines; veneris, Ui-Di, rerum salitarum, acrium, aut acidarum abusum . Sed ita constituta haec sunt, & comparata, ut non modo proegum enarum caussarum, Verum etiam procatarcticarum interdum vice fungi queant.

In procat arctica ruria censum potissime veniunt Abea:η ira; terror; tristis nuntius ; hypochondriorum , uicα uteri, aliorumque abdominis viscerum labes; odoramenta acuta; halitus Venenati; acres, aut putridi humores intra calvariam, aut vertebrarum

thecam congesti , effusi, stagnantes , qui cerebrum, cerebellum, medullam oblongatam, spinalemque irritant; atque id omne tandem, quod peculiarinis is sensibilissimas medullae cerebri, nervorumque librillas pungere, vellicare, urgere, distrahere, aut intime labefactare, aut sanguinis , lymphae ,

succique nervos alluentis circuitum in cerebri , spinalis medullae, gangliorum, ner Uorum, sic musculosarum partium vasis incitare, aut retardare,

18쪽

VII. g. 27. in haec apposite scripsit : Cerebra meauua cerenti quanto p fundius irritata per universum corpus bstr: οconvulsones cientur , duaeum excitavimuJ . t γ

APPERLEY observ. p. o 8. BONET. Prodrom. anat.

. CCLIII.

Huc spectant arthritica , rheumatica, fCOrbutica, Venerea, atrabitariῖ, exanthematiza, ut Cerota, te-brilis, aut, cujus ae similis alterius indolis male vieS, acritas ae; pleraque ex venenis medicamenta ex hy rargyro, aut stibio deprompta ; ltionis, sudoris, scabiei, crustae lacteae, im , he petis, impetiginis, ulcerum, sonticulorum Hla-

19쪽

DisTENTIONE, ET RIGORE. Irrumque consuetarum excretionum retrocessus , retentio, exsiccatio; liquores seminales CX ubera n tes, acres facti, corrupti; pus , sanies, lotium , serum, atque alia his allinia; quocunque modo sive per vasa, sive per cellulares telas, sive per membranas quascunque proxime nervis, musculi , spinali me quilae. aut cerebro ipsi admoveantur ,

incumbantque.

s. CCLIV.

His ff. CCLII. CCLIII. ) addendae quoque

flant vigiliae nimis protractae; quaecumque affectiones dolorem acerbiorem inferentes; febre; mali-ynae , a Xanthematicae , putridae; vulnera; nervorum puncturae; fibrarum sensu prete ditarum e X Parte tantummodo sectio, reliquis integris distractis, nec satis vim, pondusque aliarum sustinere sine cruciatu potentibus; exostoses; caries; ossa diffracta ;horum acuta isticula ; aliena innata, immissa, illa pia; aeris subitas, & graves mutationes ; acre frigus susceptum; atmoi 'haera aestuans, tetris, noxiisque halitibus onusta; ebrietas, ciborum insalu brium, puta fungorum, esus; plet hora quaecunque , dc huic contraria vacuitas, & ingens humorum jactura; cacochymia ; prava primarum Uiarum saburra, praeiertim in pueris, infantibusque; alvus adstricta; meconium . restitans ; lac nutricis victu,

aut animi motibus vehementibus vitiatum, aut a Cescens suctum, aut in ventriculo, atque intestinis

acidum iactum; vermes, dentitio; Variolosum, morbillosum, biliare, scarlatin una, aliud νe mali gnum nata ima. Non paucis opinio insidet, risum sardonicum, aliatque faciei convulsiones potissimum a diaphragmatis inflammatione, aut aliis ejus

20쪽

Caussa Teiuni magis propria.

I 2 CAp. VIII. DE NERVORUM ejus laesionibus oriri. Sed apud I. HENI RIG. RAH-NIUM a) videre est observationes, quibuS de monstratur, spasmos ejusmodi a cujus is etiam alius visceris, quod nervos ab intercostali pari recipiat, vitiis , dc laesionibus gigni posse. a in Comment. Lips. Vol. X VIII. p. 4sq.

. CCLV.

Hactenus de communibus omnium spasmorum, dc convulsionum caussis. Nunc eas persequar, quae Tetani, ejusque differentiarum, & graduum sunt magis propriae. In his frequentiores censenturai perrimum frigus; potus gelidus aestuanti corpori ingestus; subitus e loco calido in frigidum transitus ;somnus sub dio, & corpore humi protenso captus, in primis humidiore in loco, dc post Iargiorem ii

quorum fermentatorum potationem ; febres acutae vulnera capitis; ictus vehementes; contorsione S, contusionesque cervicis, pia iactura, aut laceratio partis nervosas, tela ineae, musculosae; ossi uin tu Xationes, dc fracturae; membrorum amputationes ;vini amplisi usus in sauciatis; ichor, sanies, pus retentum vulneribus exsiccatis, aut justo citius cicatrice obductis; abortus; seroia acris colluvies; putrida cacochylia primarum viarum verme S multi , magni, teretes vela riculin, dc duodenum occupantes ; diaphragmatis Rulnera , similesque caussae .' Tetani species omnes sunt populis calidiorum regionum familiares. Caulsae inanifestar in infantibus plerumque

eensentur meconiunt retentum, Saburra gastrica, Vermes ;

in adultis incauta post calorem , aestumque refrigeratio ;.cd saepisti ine exiguum vulnus, vel punctura , eX qua de-