De variis stomatitidis speciebus dissertatio inauguralis quam annuentibus perillustri d. facultatis medicæ directore ... auspice doct. Francisco Flarer ... ad medicinæ lauream rite assequendam in c. r. universitata Ticinensi Longhi Jo. Baptista ..

11쪽

Aphtha simplex discreta nonnisi curam topi tam postulat et revera colutoria mutilaginosa, emollientia vix non semper ad sanationem obtinendam sustieiunt: duin vero ulcerationes valde dolorosae sunt, suadentibus Andra et Grifolle, nonnullae guttae laudant olutorio nddi possunt. Dolore dein ac partis assectae tensione imminutis eoiutoria adstringentia ex alumine borate sodae, acetate plumbi adhibenda sunt; demum quandoque ad supersietem ulcerationis mutandum atque ejus eicatrisationem promovendam utile est illam tangere cum lapide insereati Auxilium se ab aliquibus statim ab initio, ad morbi evolutionem praepediendam commendatur, et reapse interdum

aphtha ineipiens jugulari potest ast longe requentius esseetus contrarius obtinetur, morbus enim summopere exasperatur; quapropter ad auxilium hujusinodi nonnisi post studium itissammatorium confugiendum erit quum scilieet ad ei atri sationem obtinendam sui si ii statum ulcerationis localem mutare. Una eum auxiliis modo dictis vitae regimen parcum, potus eiduli, et usus quandoque alieujus remedii purgantis in tegram curam absolvunt. Contra eruptionem philiosam eoussuentem auxilia emeaeiora in usum voeanda sunt, et praeter medelam topicam, quae eadem est ac in aphthasimplici generalis etiam requiritur therapia dia

12쪽

versa pro varia conditione a qua morbus sustunetur: ita non raro sanguinis evacuationB gen

rates, vel locales per hirudinum applicationem ad inferiorem mandibulae partem institueris oportet; dum ulceratio valde rebellis est, tunc, docente 4ndral, revellentia ad extremitates inferiores ne gligenda non sunt. Ab auctoribus nonnullis duae aliae stomatitidis species distinguuntur ulcerosa nempe et pustu-ιωu quae vero, potius quam species peculiares, utpote stomatitidis aphthosae varietates haberi

Post solutiones continuitatis membranae mucosae oris a corpore aliquo extraneo, vel a dente

aberrante, corroso productas remanent non raris

ulcerationes, quae ad genas praesertim, vel in parte posteriore oris , prope ultimos dentes molares sedem hahent, saepe valde dolorosae sunt, atque magnam nonnunquam quirunt extensionem Margines haru in ulcerationum duriuseuli evadunt, earumque superficies inaequalis est, coloris grisei, pervices etiam cruenta , atque oetidum spargit odorem qua propter ieerationes hujusmodi quandoque pro ulcere canceroso primo intuitu haberi possent, nisi causa morbi et de- eursus benignam earum indolem patefacerent. Cura eadem est uti in phthis; portet mnitum primum supersietem ulceris mutare ope nitratia

argenti.

13쪽

Alia stomatitidis aphthosae variutas, ut diximus , illa est, quae ab aliquibus stomatitis pustulosa adpellatur , quaeque se prodit cum eruptione pustularum super membranam mucosamoris, et praesertim ad internam genarum partem et ad arcum palatinum. Haec eruptio saepe in variola occurrit, interdum enim eruptio ejusdem naturae ac in cute in re quoque contingit. Postumim etiam tartari stibiat ad magnas dosos in parte posteriore ris atque ad pharyngem pustulae non raro oriuntur. In hisce casibus aegri sensum caloris et ardoeis in re accusan Colutoria emollientia vel leniter acidula ad hane assectionem intra paucos dies devincendam ut plurinum sumetunti

Hae stomatitidis forma, quae a retonnaudiphteritis ris vocatur, magnam analogiam tenet eum angina membranacea seu croup re enim vera et in illa, uti in angina membranacea exsudati lymphae plasticae accidit, quae cito coalesei atque pseudo- membranas albescentes super mucosam oris tarmat. Hae assectio incipit sere semper juxta retonna a gengivis, quae intumescunt, sanguinem facit fundunt atque eito

14쪽

exulcerantur dein vero extenditur ad internam labiorum et genarum aciem. un super has partes maculae albescentes, irregulariter rotundae opparent, quae cito ampliantur ac anulo rubro prominenti cinguntur uacula istae constituuntur a lymphae plasticae concretionibus membranae nucosae plus minusve adhaerentibus , quae Statim ac pro parte secedunt mira cum celeritate ab aliis substituuntur. Membrana mucos porro subjecta rubra, tumida, interdum leviter excoriata aut exulceruta evadit, nonnunquam ecchymoses etiam praesesert Pseudo-membranae modo dictae saepe ob parvam sanguinis quantitatem infra exsudatam colorem livescentem aut nigrescentem ASAUDHint, et hae de causa, una simul cum odore

foetido, qui semper in hac stomatitidis forma ex ore emanat, facile medicus decipi potest ut ad

existentiam gangraenae concludat. Stomatitis pseudo-membranos exiguae oris parti , uti exempli gratia commissurae labiorum quandoque circumscribitur; non raro, uti monet doctor stupin, dimidiam oris partem tenet alias vero ad universam serme cavitatem extenditur; quibus in casibus aegri ab initio experiuntur in ore ardoris sensum ac dolorem, qui exasperatur ab attactu corporum extraneorum glandulae submaxillares dein intumescunt ac dolent, facies rubra et tumida sit, abundans oritur salivae uxus halitus

15쪽

magis magisque foetet; praeterea inquietudo, cephalalgia atque febris plus minusve intensaaceedunt. Assectio hujusmodi oris generatim parum in dissusionem nititur, quibusdam tamen in casibus, etsi valde raris, ad pharyngem et praeeipue ad laryngem extenditur, atque tune Symplomata propria anginae membranaceae sive croupin scenam veniunt. Exceptis hisce casibus , nee non illis pariter valde raris in quibus ob pravam aegrotantis constitutionem exitus gangraenae contingit, stomatitis pseudo-membranos morbus benignus deelarari potest, vix non semper enim feliciter sanatur, quamvis haud raro plures etiam menses persistat. Dum morbus ad resolutionem vergit pseudo- membranae pro parte decidunt neque amplius reproducuntur, pro alia parte absorbentur ulcerationes sanantur, atque in eorum loco non nisi levis induratio membranae mucosae per aliquod tempus Superest. Diagnosis hujuse stomatitidis facilis semperest, quamvis enim in stomatitide etiam mercuriali coneretiones membranisormes occurrant, eriteria tamen adsunt quae facili negotio unam ab altera distinguere valent. Inter frequentiores stomathidis pseud membranosae complicationes bronchitis pneumonitis, atque tubi astro-ent rici phlogosis recensenda Sunt.

16쪽

Stomalitis pseudo-membranos etsi in hominibus cujuscumque aetatis occurrere possit, attamen insantes praediligere solet. empestas porro frigida ac humida, immundities, ait corruptus praecipuae Sunt causae quae illam provocant. Nil igitur mirum quod morbus hic saepe e olvatur tu hospitiis infantum expuSitorum, ut generatim ubicumque magnus hominum numerus in locis humidis, angustis eo acervatur, quibus sub circumstantiis non raro epidemicus quoque sit, uti reapse retonuati observare potuit in militum stationibus Auctores nonnulli , et inter caeteros Doetor Grifolle hisce in casibus contagium peculiare oriri credunt; quod vero ab aliis et inprimis ab Andra in diibbium revocatur. Caeterum stomatitis pseudo-membranus ab irritatione tantummodo locali ortum ducere etiam potest, ut a carie alicujus dentis. In huius assectionis curatione omnium prinium

causae amovendae sunt, quae illam excitarunt.

In primo dein morbi stadio colutoria emollientia, remedia cecoprotica, lysmata purgantia adhibet, lur. Si vero nauibus altioris est gradus, et valida quoque adest subris tunc sanguinis evacuati mnes generales, saepius vero locales convenire possunt. Contra tumefactionem glandularum lymphaticarum cataplasmuta emollientia circa collum ad-muhentur. Praemissis hisce auxiliis ad curam to-

17쪽

pleam deveniendum est, atque cauterisationis ope superscies morbos assecta corrigenda est. In hunc finem adhiberi potest solutio concentrata nitratis argenti, aut ejus fragmentum orpori aliquo firmiter infixum cum quo partes assectae tanguntur. Andra prae caeteris medieaminibus eommendat acidum hydrochloricum purum aut mixtum eum tertia vel quarta parte mellis

rosnce , quod penicilli pe partibus asseetis

applicatur. lumen quoque in pulvere aut in pauxillo aquae solutum bonos praestat est cius Applicationes hujusmodi repeti debent ad temporis intervalla plus minusve longa pro diversitate casus. Interim , quemadmodum si tim etiam post omnem applicationem , ad irritationem partium compescendam colutoria emollientia aut leviter detergentia in usum trahenda sunt. Ultimis hisce temporibus octo Bonneau contra stomatitidem pseudo-membranosam laudavit quam maxime litoriaretum calcis, quod pluries de die, omni secunda hora si possibile est, partibus assectis applicatur sequenti modo digitum madefactum immergitur in vase in quo continetur litoriaretum calcis si eum ac pulveratum, indeque eum illo partes asseetas rudite pers i- cantur. Doetor Taupi hujuseo auxilii meaeiam

testatur.

18쪽

IV. Stomuuiis remosi sic dicta aut pullaceu. Hae stomatitidis species crem03ue aut pullaeeue nomine distinguitur ob peculiarem indolent

materie exsudatae a qua membrana mucosa oris

sub illa obtegitur a Gallis usue vel Ianehet vulgo dicitur Morbus iste a medicis pluribus salso cum phthis confundebatur, atque ultimis tan. tum hisce temporibus medici praesertim Galli et

prae caeteris elui, uersant, Bilard Valleixillum illustrarunt. Stomatitis cremos primaria diopathica raro et nonnisi in tenellis insantibus observatur ut plurimum e eontra assectionem secundariam sFniplomaticam constituit, quae in hominibus cujuscumque aetatis sub ultimis stadiis alterius morbi acuti aut saepius chronici evolvitur.

Morbus hic dum primario modo in insantibus oritur ut plurimum absque prodromis invadit; lingua pro parte aut ex toto rubra sit, ejusque papillae magis prominenti Rubor cito ad interuam quoque labiorum ac genarum iaciem, atque saepe ad integram partem posteriorem cavi oris extenditur. Membrana mucosa in locis assectis sicca ac splendens evadit, ibique aeger ei sunt caloris urentis experitur. Suctio dolorosa est;

degluiitio dissicilis elia in sit dum inssammatio ad

19쪽

pharyngem propagatur. Post aliquos dies ad super- seleui membranae itissanimatae et praesertim ad margines linguae, ad gengivas, ad faciem internam labiorum et genarum, punctula albescentia apparent, quae paullatim multiplicantur, extenduntur, inter se uniuntur, alique modo plagas efformant irregulares, quae modo seiunctae remanent, modo insimul eonssuunt atque tune stratum uniformem constituunt integram membranam mucosam oris

obtegentem, quo in eas morbus confluens aut etiam mulignus dicitur. Dum assectio oris simplex neque admodum e tensa est, tune nullam reactionem generalem provocare potest saepe saepius ero pulsus au- celerantur , calor cutis augetur, accedunt dia rhoea ac meteorismus. vacuationes alvinae liquida evadunt, ab initio avae dein virideseei tes, et progressu temporis materies hujusmodi per vomitum quoque ejiciuntur. In vacuati nibus alvinis materies cremos aut pultacea me pe etiam invenitur, ex quo assectionem oris ad tubum intestinatem extensam esse patet; tque tunc symptomata graviora in scenam veniunt;

sitis adest inesplebilis a diarrhoea profusa, ei-tissime porro orporis in aetatio oritur , ita ut intra paucos dies insantes aspectum deformarum ac rugosum illo senum similem praeseserunt; vox debilis fit, indoque ius ante in eoina inuidunt,

it i . .

20쪽

pulsus imperceptibiles sunt, calor imminuitur, eutis pluribus in locis praesertim ad malleolos

exulceratur et tandem sub hoc rerum statu mors contingit. Hic exitus unestus serme constans evadit dum assectio extensa est ad intestina, vel dum complicatur a gravibus morbis organorum pect ris aut ubi astro-enterici, quibus in casibus mors intra quatuor vel quinque dies contingere potest. Etsi plerisque in asibus morbus tam cito

in mortem non transeat, sanatio tamen sere numquam locum habet, et nonnisi in casibus in quibus morbus levis est, et vix febrim provoeat illa obtineri potest materies exsudata tunc post temporis spatium plus minusve longum paullatim se-eedit, neque amplius reproducitur. Relate ad alterationes quae inveniuntur in cadaveribus hominum sub decursu hujusce mombi peremptorum , nonnullae stomatitidi cremosae reapse tali, aliae vero complicationibus pertinent. Primae inveniuntur in illis locis ubi exsudatio contingit, scilicet in ore, ubi illa constans est, in pharynge, in oesophago, ubi valde frequens observatur, in ventriculo atque in tubo intestinati, ubi longe magis rara evadit. Exsudatio hujusm di interdum tot parva unetula albescentia tarmat, magnitudinis grani rygae, plus minusve sibi propinqua, lias vero universa oris superficies interna strato unikrmi materie caseosae Obtegitur.