De variis stomatitidis speciebus dissertatio inauguralis quam annuentibus perillustri d. facultatis medicæ directore ... auspice doct. Francisco Flarer ... ad medicinæ lauream rite assequendam in c. r. universitata Ticinensi Longhi Jo. Baptista ..

21쪽

Materies exsudata mullis pultacea inodora est, eum reagentibus hemicis simili modo ac mucusso gerit, et leviter adhaeret membranae mucosae, quae ut plurimum rubra, sicca et quandoque etiam emollita evadit. Ulcerationes quoque ad a eum palatinum non raro inveniuntur. Docente Doctorem uersant exsudatio in ore et praesertim ad internam labiorum et genvrum aciem infra

epithulium ab initio sita est; post aliquos vero dies hae dispositio haud amplius apparet propter

spontaneam epithelii destructionem. Alterationes eo lieationibus inductae variae esse possunt, ita membrana mucosa tubi astro-enterici saepe rubra, injecta, emollita interdum etiam exulcerata reperitur alias rubor membranae mucosae bronchiorum, ae hepatisatio pulmonum occurrunt. Stomatitis cremos in hominibus cujuscumque aetatis evolvi potest, attamen magis frequens est

in insantibus lae adhuc sugentibus, praecipue inprimis a nativitate mensibus, imo nonnisi apud illos morbus hic id iopathicus observatur, apud enim adultos et senes assectio hujusmodi oris

mere secundaria evadit atque sub decursu alterius morbi gravis tantum evolvitur. Constitutio debilis, cathetica dispositionem in hunc morbum ponit Habitatio porro humida, victus pravus, immundities, aer corruptus, emanationes nim stles,

coacervatio insulatum in cubiculis angustis, parum

Dissilia πιν

22쪽

aereatis validissimae sunt hujusee stomatitidis causae; ideoque facile patet cur morbus hic tam saepe in brephotrophiis endemicus aut epidemicus Occurrat, nec non cur frequentius in insantibus pauperibus quam in divitibus observetur. Hic vero morbus quandoque a causa topica quoque excitatur, uti a lactatione artificiali, a nimiis sugendi conatibus ob papillae mammarum vitia. Relate demum ad ejus indolem contagiosam minime inter se conveniunt auctores, atque nihil certi hucusque habetur. Diagnosis hujusce morbi nulla prorsus premitur dissicultate. Stomatitis cremos interdum λsectionem constituit localem ac primariam, quae vero sub ulteriori decursu summa cum facilitate ad tubum astro-entericum extenditur, atque graves illius laesiones producit alias e contra L sectio est mere secundaria, quae in tenellis i sentibus saepius quam in adultis uti complicatioinssammationis tubi digerentis occurrit, quin tamen hac de causa stomatitis haec cum Valle ix tamquam assectio secundaria symptomatica enteritidis aetatis infantilis semper declaranda sit. Prognosis hujusce stomatitidis speciei tunc tantum fulix esse potest dum morbus evolvitur in subjectis robustis et absque subri ae diarrhoea ineedit sub oppositis circumstantiis prognosis valde reservatu, imo infausta proserenda est, et

23쪽

eo magis dii gravis alicujus organi asseetio jam adsit. Appariti stomatitidis remosae in subjecto jam aegroto, cujuseumque porro aetatis phaen menon mali ominis semper sistit, et revera, uti monet celeberrimus Chomel ejus appariti in

morbis chronicis sere omnem spem sanationis eripit, atque vix non semper mortem imminentem praenunciat. In morbis acutis etsi, periculum adeo grave haud designet, tamen phaenomenon usinosum semper evadit.

Therapi hujuse stomatitidis parum dissert ab illa qua adhibetur contra alias stomatitidis spe etes de quibus sermo fuit. Ita in primo stadio

morbi conveniunt colutoria emollientia; progressu temporis dum membrana mucosa oris exsudatione crassa ac tenaci obtecta est colutoria adstringemtia in usum trahenda sunt, caute tamen atque mitioribus incipiendo, uti essent acida vegeta

bilia, aceticum, citricum, diluta, quae praeserridebent acidis mineralibus, ne non subborati so-dae, cui nimiae forsan laudes tributae fuerunti Doctor uersant commendat solutionem aluminis plus minusve dilutam Pseudo-membranae quae efformantur evellendae non sunt, tunc enim dolor et irritatio augentur. Relate ad auxilia generalia disserunt pro diverso statu aegrotantis aemorbi stadio. Ab initio si nulla adsit subris sus- sicere possunt potus emollientes, si vero febris

24쪽

et symptomata inflammationis ubi intestinatis praesto sint , tunc hirudines super abdomen vel ad anum, balnea tepidula cataplasmata, enemata emollientia, nec non diaeta plus minusve stricta integram curam absolvunt. Praesentibus tande ui phaenomenis adynamicis ad remedia tonica, corticem peruvianum et sic porro confugiendum est, sed sere semper absque ulla sanationis spe Complieatio frequens hujusce stomatitidis eum asy etionibus tubi digerentis controii dicatione saepissime ponit pro exhibitione metieorum et pumgantium sortiorum, quue medicumina verum ab aliquibus medicis in primo morbi stadio commendata suerunt. V. Stomatilis meretirialia.

Stomatitis mereurialis, phyalismus mereurialis,suli nullo ereurialis , hydrargyrosis vocatur inflammatio oris quae post mercurii usum ejusque absorptionem evolvitur, quaeque pendet ab actione electiva hujus metalli super membranam mucosam oris atque glandulas salivales. Λ initio aegri xperiuntur in ore insolitum

caloris ac siccitatis sensum nec non Saporem metallicum valde ingratum cito dein gengivae initimescunt, dolent, molliores fiunt, sanguinemque facile plorant universa sero earum superfi-

25쪽

eies olorem rubrum pallidum praesesert marg, ne tantum excepto, ubi gonula coloris rubri vi lacet, serius vero coloris albescentis notatur; paullo post gengivae exulcerantur atque a dentibus separantur. Dentes porro tegumento lurido a limoso obducti sejuncti quodammodo apparent, dein vacillantes quoque sunt dum aeger mandibulas ad invicem admovet sensationem persen tit ae si dentes longiores essent caeterum demtium productio reapse contingere potest , a que explicatur a vacillatione dentium ipsorum et a propagatione inflammationis ad alveolos. Os aegrotantis statim ab initio odorem foetidum eis re peculiarem exhalat prorsus diversum ab illoqui persentitur in caeteris stomatitidis speciebus,

quare characterem pathognomonicum stomati-tidis mereurialis constituit. Membrana mucosa oris generatim tumida apparet, atque huc et illii punetula albescentia ab initio, dein vero maeulas magis extensas praeseseri, quae a materiealbescenti exsudata est irmantur: phaenomenon

hujusmodi praesertim in superficie linguae observatur. In hoc morbi stadio statum siccitatis oris excipit abundans humoris salivalis luxus. Infraveseente adhuc morbo tumesaetio parietumoris, atque omnium partium in hae cavitate comtentarum magis magisque adaugetur genae, ubi ultimis dentibus molaribus respondent, labia,

26쪽

praesertim inserius, lingua ad apicem et ad madigines suleos verticales praebent, et cito etiamuleerationes pseudo-membranis saepe tectas, ac seiunctas inter se ab elevationibus oloris aeterubri ulcerationes et elevationes hujusmodi a dentium prominentiis atque interstitiis eorum pem dent Sub altiori adhuc morbi gradu lingua majus quirit volumen, quare interdum in cavitate oris haud amplius contineri potest, proindeque protrudit extra reus dentales apex hujusce o gani tali modo aeri expositus siccescit a nigr scit et propter dentium pressionem super linguam ulceratione efformantur, quae breviter ampliores fiunt, colorem riseum assumunt, et sappe etiam escharae oriuntur. Fuei B integra tumet, atque tumefactio extenditur ad glandulas parotides, submaxillares, nec non ad glandulas lymphaticas olli ; omnes istae partes sub pressione valdo dolent. Ex ore semiaperto liquidum albeseens, transparens et valde foetens continuo fluit quantitas ejus duas, tres, quatuor libras et amplius intra nycthemerum attingere potesti Interdum aegri de molestiis quoque ad fauces et ad aures conqueruntur propter distasionem hi goseos ad pharyngem atque ad tubas Eustachii;

eorumque status tunc Vere miserrimus Vadit

etenim neque commedere, neque deglutire , --que audire, neque loqui possunt dolores et

27쪽

eontinuus salivae suxus somnum omnino impediunt; facies est pallida, adsunt ephalalgia frontalis , et reaetio febrilis plus minusve intensa, atque testante Andrat, uti in omni iussammatione quantitas brinae in sanguine augetur , unpro pter crusta phlogistica in sanguine e vena educto etiam observatur. Si stomatitis longe quam imminuatur magis magisque semper intendatur, tunc Mngivae in sphacetum transeunt, dentes nigri ex alveolis exeunt, genae in gangraenam incidunt atque pars etiam ossis maxillaris necrosi eorripitiir. Casus hujusmodi adeo graves hisce diebus potius rari sunt, ast elapsis temporibus frequentiores erant, et pluries aegrotantium moditem producebant; qui porro morbum exantiare potuerant, eieatrices deformes praebebant, a quibus non raro lanctiones oris, organorumque in hactavitate eontentorum laedebantur. Nonnunquam

aegri propter nimis abundantem salivae fluxum in marasmum incidunt, atque occumbere etiam possunt, nisi morbosa seeretio illico sistatur. Re- convalescentia post hunc morbum exantiatum abdopere semper diuturna est, et aegri diu pallidiae emaciati remanent. Dum stomatitis mercurialis ad sanationem pergit tumefactio, ac tyalismus imminuuntur, ulcerationes depurantur, dentes denuo firmantur, aegri commedere possunt substantias molles, humidas per masticationem ve-

28쪽

riam ciborum solidorum, ut panis , dolores at que sanguinis fluxus e genovis provocantur Duratio morbi plus aut minus longa evadit dum assectio mitissima est tune intra quatuor aut sex dies decursum suum absolvere potest quotiescumque vero illa aliquantulum gravior sit, tunc ad duas hebdomadas et amplius protrahitur. Attamen haud semper exacta viget relatio intra mombi gravitatem ejusque durationem re enim vera occurrilia quandoque casus stomatitidis mercurialis non adeo gravis, in quibus per plures etiam menses copiosus perstat tyalismus, quare

aegrotantium vires quam maxime labefactantur. In hisce east hus tyalismus mereurialis qui chr nicum tenet decursum sustinetur ut plurimum ab aliquo alteratione membranae mucosae, et reapSetumida, eruenta , atque in nonnullis oeis exuueerat illa invenitur interdum autem partes moules ad statum physiologicum restitutae viderentur atque pallidae potius quam rubrae evadunt, et in hisce asibus seeretio morbosa per simplicem

habitudinem sustineri videretur. Sanatio semel o, tenta sere semper constans est, interdum tamen remanet status sensibilitatis adaueta in membrann mucosa oris, quare hae facile intumescit et exulceratur alias dentes arte corripiuntur et sponte decidum.

Diagnosis stomatitidis mercurialis facilis sem-

29쪽

per est, odor peculiaris characterem pathognomoni eum eonstituit. Ad mentem nonnullorum auctorum, quandoque dissicilis imo impossibilis est distineti ulcerationum mercuriulium ab ilis quae a viro siphylitic producuntur nisi vero mea me sallit opinio distinctio hujusmodi facilis evadit,

etenim ulcerationes mercuriales tenent faciem internam genarum et prominentiis dentium respondent siphylitieae e contra ut plurimum resident ad pharyngem, ad amygdalas, ad superficiem superiorem linguae interdum ad labia praeterea

formam rotundam, undum coloris risei ac madigines prominentes retrossexos praeseserunt, dum ulceratione mercuriales superficiales, irregulares et oncretionibus membranaceis obieetae apparenti edici plurimi, nostro etiam aevo. morbum de quo sermo est utpote fluctionem glandularum salivalium et praesertim parotidum retinent; ast si attente perpendimus morbi descriptionem modo traditam facile patet, morbum illum, qui salivatio mercurialis vulgo dieitur, nil aliud esse nisi stomatitidis varietatem; inssammatio glandularum salivalium in hoc morbo phaenomenon praecipuum nunquam siStit, et Semper Secundaria est; aeteroquin adaucta saliva seeretio magis quam a directa actione mereurii super glandulas salivatus, dependet ab instaminatione membranu mucosa cavi Oris, quae sympathieo

30쪽

modo super illas agit, ob illam legem per quam

secretiones omnes augentur dum inssammatio adest ad extremitatem duetuli excretorii. Animadvertendum insuper est quod humor qui ex ore uit pro maxima parte a solliculis membranae ue sae ipsius suppeditatur. uomodocumque porrores se habeat probabile est , mercurium actionem

suam directe exercere super membranam muco-Sam, a qua liminatur per seeretionem sibi propriam. Hoc reapse comprobatur a sapore meta lieo peeuliari qui ab aegris persentitur. r e senisti metalli in humore secreto , nec non in fictu-guine a Gmelin hemiae ope demonstrata fuit. Cuncta mercurii praeparata stomatitidem Er eurialem producere valent, nullum aliud vero tam facile ac prompte illam provocat quam Iomel sequuntur uin unguentum mercuriale perfrictiones adhibitum, pomuta si diei eitrina ex nitrate mercurii, mercurius gummosus lenkii, uti in illulis Bellos lii, lodureta mercurii, Vap res mercurii metallie , uti observatur apud opifices qui hoc metallum tractant. Salivatio oriri etiam potest per internam administrationem mercurii metallici ast in hisce casibus ad noxios producendos este tu oportet ut metallum in omganis digerentibus diu maneat, quare ibi dividatur, AFdetur, utque in bichloruretum mercurii, docente Orsila, mutetur. Proclivitas ad sali-