장음표시 사용
111쪽
p-im armis, partim ex eo dition bus pacis. Carolus V. My. omnes demum obtia
nuis. Mortuo Carolo haud diutius, quam ad annum usque I 6o. amicitiae & obedientiae Dedere colligari sustinuerunt; vinculum enim utrumque rumpere quamprimum suaserunt sectarum prorsus nou rum etiam in Belgium irrumpentium molimina; item Belgarum ad seditiones pronissimorum audacia ; nec non Hispanorum sub
Philippo II. Rege longe major , quam sub Carolo vis aut imper,
tandi violenta ratio. Struda P. I. L a. pag. 6 F. 66. O seqq.
Inter seditionis authores numerabantur Uilhelmus Uranius, hujus item stater Ludovicus de Nassau, nec non Comites de Eginond& Hom, quorum duo postremi an . I 168. capite plexi, Ludovicus vero a Duce de Alba Hispano prope Amisin fluvium in pugna victus, milhelmus denique post variam belli aleam author& promotor seditionis esse perseveravit, negotium grande facessens cunctis dein-eeps in Belgio Gubernatoribus. Rusdem hortationibus animata Hollandia, Geldria, Seelandia, Frisia & Ultrajectensis Provincia,con jurarunt an. I 379. adversus Philippum II. Quinque his Provinciis libertatem sectantibus accessere Croninga & Transsilatanam id unum intentae omnes , ut erigerent more Helvetiorum Rempublicam nullis Regum legibus ligandam. Harum proin septem Provi
clarum consensum dixere unionem Trajectensem , aut Bestium Faede.
Tanta erat Provinciarum harum nullo non tempore in suo proposito constantia, aut pertinacia, ut Belgij Hispanici Gubernatores, Ioannes praesertim Austriacus, Alexander Famesius, & Albestiis Austriacus paucorum annorum intervallo humanis viribus pene majora opera in se susceperint, & rite pleraque perfecerint, nunquam tamen expugnare penituS Valuerint contra nitentium conatus, qui identidem plus ultra grassaturi, navigia sua ad Indos Orientales usque direxerunt Hispanprum & Lusitanorum detrimento longe maximo. Ad annum usque I 6o9. hostilia utrinque arma summam . im exercuere; donec denique duodecim annorum induciae placuere. . I 6aa. denuo resumptis animis & restauratis viribus pugnatum strenue tam ab Hispanis . quam ab Hollandis, quorum postremis L a cum
112쪽
s Tabula universactim accederent Hispanorum Hostes Galli, Belgium totum plumin partes coepit dividi, Gallis & Hollandis potiores vidiorias & pra das numerantibus. Anno demum I 6 q8. Hispaniae Rcx Philippus IV. de VII. inferioribus Belgij Provincijs recuperandis spem omnem deposuit concessa pace earundem raptoribus, quos in pacis ac pactorum synopsi Vocavit tun tiam Meros, uti resert Hubverus P. II. pag. II 37. in Hstor mil. Hucitas P. III. de Repub. Best. n. 3os. Atque haec
libertas quantas sit naeta vires, docucre tempora, quibus Batavi variis omnino Regibus terra marique obstitere victores inpius, quam vicii : bella enim gessere ingentia cum Anglis , Suecis, Lusitanis & Gallis majori sua ferE semper , quam hostium Qrm-na. Pax certe Uestphalica, Noviomagensis & RusHichiana Batavis proficua magis, quam noxia fuit. Vid. Forestium P. III. pag. s. in gestis Philippi II. Belgium quantos suis dominis per annos singulos possit par re proVentus, gemino ex rerum capite dimetiri licet, nimirum ex variorum Resum sumptibus, quos in subigendo incassum Belgio m sere, & ipsismet Belgarum foedere junctorum divitiis, quas bellarum vorago absorpsit. Innumerabiles sere sunt bonorum expenis, quas nunc Reges Hispaniae, nunc Reges Galliae, nunc Reges Anditiae numerabant. Certe Philippus II. intra a o. annorum spatium sumptuum in Belgio faciorum copiam aequalem dixit et . aureorum
millionibus. Fororis aliique ainbor s tametsi hunc aureorum numerum
non exprimant , addunt tamen innumerabiles sumptus fuisse metos. Si Angli minorem auri summam consumpsere, Ludovicus XIV. Franciae Rex forte faciendis expensis superavit tam Anglos qurm Hispanos. Nihilominus Hollandis, ut vocamus, Viκ umquam defuit auri argentique copia, qua tot hostibus non magis ferro, quam auro Valentibus occurrerunt. Abiit proinde in prinverbium inter Germanos multos : vix jor est in orbe domina, quam Batavorum pecunia. Batavi tametsi suis in Provinciis patiantur frumenti, ligni de vini desectum perpetuum , mercimoniis tamen suis comparant tacite horum omnium & rerum aliarum abundantiam ἱ vinum enim
113쪽
De Belgio universo. 3ssium commutant Batavorum mercibus Galli m axime S Hispani &α signa concedunt Dani, frumentum varia natio. Inter Batavorum merces veniunt etiam haleces, quos mense Augusto in mari Germanico tanto capiunt numero, ut annis ferme singulis vendere liceat exteris mercatoribus halecum copiam sex imperialium missionibus aestimatam. Hu similia habet Fancias P. II.
de Repus. Best. n. 378. ct seq.
. LI Elvetia sua longitudine vix major milliaribus Germania
cis; latitudine vero sua facile aequat 3 o. aut 3 a. milliaria Germanorum mensurae comparata. Eadem a Septentrione &
oriente junctam sibi habet Germaniam , Scilicet Tyrolim de Grasoniam, Sueviam, Sylvam Hercyniam, & Alsatiam; a Meridie Sabaudiam , Mediolanensium Ducatum &c. ab occasu Comit tum Burgundiae & Delphinatum. In Helvetia partim lacus, partim fluvij sunt V. scit. r. L eus Podamicus inter Sueviam & Helvetiam. a. Lacus Lemanus in finibus Helvetiae inter Galliam & Sabaudiam. Lacuum in Helvetia plurium ac minorum hic non habetur ratio. 3. Rhenus, cujus oriaso est in Gilonia. q. Rhodanus, cujus fons est in Valesia. s. Aro si per medium Helvetiae currens miscet se Rheno. Helveti una cum suis sociis ac subditis varias possedere Provi
l cias, quarum alias occupant hodie Helveti, alias horum soch, &demum alias eorundem subditi. Tres itaque in In es principes di L s vid
114쪽
videmus Helvetiam totam , divisuri deinde has partes in suas luti particulaS.I.
DE HELVETIORUM RE PUBLICA, SEU IPSIS HELVETIS.
Helveti universum suum territorium in XIII. Regiones divis quas ipsi Cantones vocarunt, qui sunt sequentes, scilicet
in q; a sunt oppida: Stantia seu Statio, Stan .
Sarnen. III. Regio Sulciensis,
in qua est Tugium, Sag. TRES VERSUS BOREAMi I. Regio Tigurina,
115쪽
m. Regio Basileensis, T Emton Tastis
Basilea , - AffLaucostabulum, - - Augusta Rauracorum,
i T. V V ISU ORIENTEM ET MERIDIEM
I. Regio Abbatiscellensis in ciua est sola Abbatis - cella, II. Regio Glaronensis, in qua in sola. Glaronas Id Regio inaniensis, in qua est Altorisum,
- TRES VERSUS OCCIDENTEM L Regio Bemensis, Der Eanton Etrui
II. Regio Friburgensis, in qua est: Friburgum sLL Regio Solodorensis, lin qua sunt
116쪽
I. III. in Eleetia olim tota ex assa atholica nunc pro Romano Pontu 'fice, nunc pro . Rege Christianissimo strenue pugnavit; igitur
a Julio II. Roman. Pont. Helvclij au. IIII. Propugnatores & Dinfensores Pontificia Dignitatis appellati sunt ex suo merito. Eosdem deinde an. III S. Leo. X. Pont. Ecasa Defensores dixit. De Helvetiorum inter Gallos aestimatione ac pretio haec habet Bristias mstoricus fol. 7 9. anno I 8 . primum Ddus initum est inter Ludovicum XI. Regem ct mruetios , quorum ille primus civis is farseratus renuntiatus est. Horum opera Franci Reges utiliter usi sunt, ct fine dubio servatam Religionem debemus ob fortitudinem in malis Druidensi . in quo supra homines pugnarere. Vid
Verum has laudes eximias obscurarunt summopere quatuor Regiones Helvetiorum integrae, eael inter omnes ferme maximae, nimirum Regio Bernensis, Tigurina, Schalausiana , & ex parte Glaronensis ac Abbatis - ccliensis, quae doctore Zoi lio Oil la Co stantiae Cononico , tunc vero a Romanis aris transfuga , didichre Calvini potissimhm placita. Haec ipsa doctrina recentior inter ipsos Helvetiorum limites peperit bella non raro domestica, in quibus Catholici, tametsi numero & viribus minores longe, de Calvunianis triumpharunt prioribus certe seculis, non item hoc nostro
seculo. D. Cur olus Boromam S. R. E. Cardinalis , Helvetiorum Aoo' stolas jure Vocatus conservavit ac confirmavit in servanda Fide plus rimos, qui alias majoris & pejoris numeri exemplo seducti ad Zvvln-glij fredes abiissent. Epilcopi Constantiensis, Basileensis, Laus A nensis, Curiensis & Geneventa grandem ovium &pascuorum jaci ram passi, de pastoribus vigilantioribus prospexere tandem infectis scabie gregibus.Caeterum inter Pastores Principes etiam hodie enunia, net Legatus Pontificius, qui Lucernae sedem stabilem fixit hactenus.
- . IV. HElvetiam prioribus seculis Romani Imperij magna ex parte
Provinciam, incoluerunt Germanorum nobiles permulti ,
γ ' quorum divitiae & splendor cum Helvetiorum plebi displiceret
117쪽
De Hesvetior. Republiea. umaxime, haud una tantum nobiles inter ac ignobiles simultas exorta, eo denique exarsit, ut nobiles ab ignobilibus pulsi exulum more in Sueviam aut alias Regiones vicinas sese receperint, praecipue tempore interregni, quo eligi denuo Cae sarem assertorem suum enixe desiderarunt. Electus prospere Rudolphus Habspumicus ea polle bat apud populares suos Helvetos authoritate, ut nobiles suis sediabus restituti, securum inter plebejos locum invenerint; quo ex tempore nobilium plerique pro Archiducibus Austriacis, ignobiles v ro pro Austriacorum hostibus stare ac certare fixum ratum habebant ; unde Alberti L Imperatoris in Helvetia hostes jam multos auxit plurimum Joannes Sueviae Dux & conjurati socij Udatricus Palmius, Nudolphus Karth & Walterus Eschenbach, foederis Helvetici vel a thores, vel adjutores, vel certe prodromi. Pronissimis jam ad sediti nem subditis opposuere sese Archiduces Austriaci Alberius I. Frideriacus Pulcher,hujus item fraterLeopoldus cognomentoGloriosus,quorum ultimus an. I 3I . prope montem Mogarten occiso prius jam avo suo Alberto a conjuratis sociis ab Helvetis victus, accepta clade multis praelusit cladibus; clades enim ab Helvetis accepere deinde Leopoldus Probus, qui an. 1386. prope Sempachum cum 676.
nobilibus cecidit. Non multum felicius certavit contra Helvetos Friderisus cum trumena vacua dictus , & hujus frater Leopoldus Crassus, Probi Leopoldi uterque filius,quorum prior, quod Joannis XXII.
Pont. partes defenderet, a Concilio Constantiensit anathemati subinjectus, ditionibusque suis exutus, tametsi Tyrolim recuperarit annitente Sigismundo Imperatore, bona tamen ab Helvetis adempsta nunquam sibi valuit vindicare , vi impeditus multa. Τot jam clades multiplicarunt damno suo maximo Sigismundus Friderici hujus filius Archidux & Maximilianus I. Imperator Friderici III. Imp. filius , qui infausto plerumque cum Helvetis Marte pugnarunt. Jam vero Imperatores & Austriae Archiduces priorum Successores duobus seculis Helvetos insessis armis haud petiere, quin stabilita
pace Nes phalica Meros populos dixerunt, quibus proin crebro stis pendiarios accepere milites, ut pugnarent una cum Caesare Austri co contra hostes Helvetis longe majores. R. P. Nos Compend. M obia
118쪽
m Tabula universa obicem itaque Austriacis, quo minus Helvetios sibi servirint subditos, posuerunt ipsimet Imperatores tum priores, tum etiam durante seditione posteriores. Vetustorum forte erat primus L dovicus Pius Caroli M. filius Seculi IX. Imperator secundus, qui Helvetiis haud vana concessisse sertur privilegia. Vid. Jacobum P
geνam. Christian. Func. m. Chronicon. Alsu. Diodoranam ctc. Hulnerum P. II. u. M 9.m Historta Helvet.
obicem alterum posuerunt victoriae multae contra hostes V rios opera Helvetiorum vel unica vel maxima reportatae, quas secuta sunt encomta & honorum nomina ab ipsismet Pontificibus &Regibus genti laudis avidissimae indita. obicem objecere tertium Henricus VII. & Ludovicus Bavarus Imperatores, quorum hic Friderici Pulchri eerpetuus aemulus, con- faederatis Helvetis eam, ad quam avidissime anhelabant, non negavit auram libertatis, ut nempe libertati suae locus potior esset in Imperio, cujus Sceptrum Hectorum pars Biderico Pulchro suffragiis suis vendicarat. obicem etiam Dosuerunt Concilia gemina inter Germanos ab universa Ecclesia celebrata; alterum Constantiae, alterum Basileae; quo tempore dum adversus Fridericum anathemate processum concessa suit Helvetis in bona Austriaca irruptio, nullo dein pacto expelli potuere, quin adeo crevit eorundem audacia, ut Basileense conciliabulum adversus quosvis oppugnat m in se susceperint
propugnandum, secti Hussitarum amici publici. obicem addidere Reges Galliae & Sidere conjuncti Hesu
tis socii multi, quorum alios cives, alios socios, alios subditos v cavere. Inter Helvetiae cives venire , aut eos inter eminere nota dubitavit ipse Ludovicus XI. Francorum Rex, qui an. I 8 o. istipem Helvetiorum teste Bristio nominavit. Tantas vires accepit infimma quondam Helvetiorum libertas i A morum probitate Helv tios plurimum laudat Funerias Lib. m. pag. ar 3. dum scribit in hunc
modum: m universum moribus Helverij sat s bene se habente visunt enim tempe ranter e nee apud illas reperire licet aquὲ crebra adusteria ct vagas hbidines, ac .
pia militimas genter. Et qRamquam Germani sim, O a ritiis horam non prorsus
119쪽
alloi r ebrietati tamen usu ita dediti sunt. Sunt pani ct frugales, inulae m. νον illorum pars laias ct carae. Et Veteres Germani. Plagra ride lac. cis.
DE FAEDERIS HELVETICI INITIO ET PROGRESSU.
aElvetorum isderi initium dederunt Regiones seu cantones AE tres circa annum r3o8. nimirum Sudientis, Uriensis & M sylvanus , qui post victoriam prope Morgarten relatam an. I 3II. Pacta inter se Genuo confirmarunt exemplo suo proxime alios tr eturi ad sui suorumque sequelam; anno namque I 3a a. iadere trusatorum partibus adhaerere coepit Regio Lucemeusis. An. I 33 I. Regio Tigurina & Tugiensis. An. I 3 a. Regio Bemensis & Glaronesis. An. I 8 r. Regio Friburgensis &Solodorana. Au. Iso I. Regio Basileensis & Schafhusiana. . Isr3. Regio Abbatis-Cellensis. In reserendis annis muti
tum ab Hiibaria diversus est Homovis O accivi hic enim P. m. dampublica miserica sic habet n. 244.
Lucerna isdus amplexa anno I 332. M. Novembr. Tigurum receptum est in faedus an. I 3 I. M. April. Glaronenses eodem recepti sunt anno. Tigii recepti aut adacti potius per vim an. I 332. Bernates in idem concessese foedus an. I S 3. Abbas St. Gasi. in Adus receptus est an. I II. Abbatis-Cella recepta in tempor rium ac particulare isdus an. I a. in perpetuum an. I o 3. Urbs M. Galli an I 33. recepta: nec tamen pertinet cum suo Abbate ad ipsos Cantones , sed ad Coniaderatos. Urbs Schas ausim isdere jungi coepit an. I sq. Friburgenses & Solodorentes in iadus recepti Ur. primum cum Bernatibus, Tigurinis & Lucernatibus pangentes. Basilea urbs Helveticarum amplissima demum an. Isor. uti & Schaffhusum , ante temporali, tunc perpetuo iadere adstrie um , se associarunt. RottWila se adjunxit an. Is I9. Muhiuiasium an. IIII. Rhaeti accesserunt ad Foedus an. I 8. Valesiorum vero accessio circa an. 147 I. facta. Hactenus Em, cas.
120쪽
Socij Helvetiorum sunt: I. Tota Rhaetia. - Sraubinder Pand. IL Episcopus Basileensis cum Canionibus Catholicis.
I. VII. DE SUBDITIS HELVETIORUM. Subditi Helvetiorum dicuntur urbes prope Germaniam, scit Bada, seu Hermae Helvetiorum.Saden. Certiacum, seu Forum Tiberij, Ur3ach. Tribunal Caesaris. - - -strstuhi. Item Provinciae ac Regiones, scilicet Provinciae liberae. - me stretii
Vallis Rheni seu Rhegusia. - stratinibaL
subditi Helvetiorum dicuntur Praefecturae, sitae prope Franciam, scilicet