Compendium totius orbis partim geographicum, partim genealogicum, partim historicum juri praesertim s.r.j. publico accommodatum authore p. Gregorio Kolb Societatis Jesu

351쪽

, 6 Tabula Topographica cant Sabaudiae & Lotharingiae Duces jurium & statuum in Imperio periti, inter quos Hetanannus Hermes Salisburgensis Acade- miae ornamentum in fasciculo Juris publici pag. 436. & 37. item q39. paucis indicat jura & genus antiquiuimum utriusque Ducis, dum de Sabaudo, & mox de Lotharingo pergit dicere in

hunc modum: quod Dux Subaudia Imperio subsit, bine patet, quod se Vasabιum esse Imperatoris profiteatur, utὶ masculmum Imperii Rudum esse probat Arum. de jure maj. M. 2. c . Quod ad Comitia vocetur 9 compareat, ut ex sub' ptione Recessuum au. s a. 4 . s l. s9. 66. N. m. Est item S. R. 1. V sarias per Italiam pracedit autem omnes Daces Italia inumqua Ducem H remis ἰ nam Pius V. in bulla. qua Cosmo Medues dignitatem magni Ducis comtulit, hanc praTogativam Sabaudia Familia reservavit, qua etiam Comitum Marchionum ct Nobilium creandorum jus usurpat. Mox addit sequentia: hi Duces Sabaudi ) ex Que indi M. Familia orti; ex quorum Majoribus Modas Amadaus VIII. Comes an. Christi I I4. a Sigismundo Imperatore Dux creatus est. Vocantur Reges Curia, quem titulum M. I 8O. acceperunt. Vide plura in cis. friculo Iuridico, o superius, uti de Sabaudia m. Lotharingia ditio confinis est Asatia: sub Imperii tutela est Princeps non μιdem ut Do Lorbaringia, sid ob Comitatum Numani satus est, Vocem ct Seli nem in Imperio habens: alιι etiam propter alia Dominia ct Hada satum esse comtendunt; Ducat in autem nemini subjectus. Imperium in conciribui. pac. pubI. agnou. , scit, licet a Camera Spirens privilegio exemptus sit. Ducatus Baar Feudum Imperii est G. A Fer ania Rege hos Duces in pecialem Imperii protectionem susceptos ostendit Transactis Lothuring. erecta an. I saa. ubi praser alia conpentum, quod, quando Hector in communibus Imperii nece statibus 3 . f. contribuit, hic

Dux 2 . conferat G. Hactenus Hermannus Hermes & Jurisperiti

alii ab eodem allati, quibus in Imperio dubia aut litibus obnoxia penitus relinquo: sit tua cuique messis integra. s. XII.

DE DUCATU LOTHARINGIAE.

Lotharingiae Ducatus una cum Ducatu Baarensi in tabulis Ge graphicis depictus longitudine sua 3 o. & totidem latitudine

aequat

352쪽

- Circuy Rhenani Stiper. aequat milliaria Germanica. A Septentrione adjacet Archiepi- scopo Trevirensi & Ducatui Bipontino; ab Oriente Allatiae; a Meridie Campaniae & Comitatui Burgundiae, ab Occidente pro- ... Vinciis Bessit. Fluvii in Lotharingia universa sunt tres prae reliquis nobili res, scilicet Mosa, Mos lia & Sara, aliis Saravus. Lotharingiam more aliorum dividimus I. in Ducatum Loth ringiae pressius sumptum, II. In Ducatum Barrensem & III. in tres Episcopatus, scilicet Metensem, Tullensem, & Verdunensem. Urbes in Ducatu Lotharingico sunt Nanceium, Scd. Ducis, . Nancy. Marsalum muniment, Mariat. Mediovicus, Moyenvic. Mothara, la Mothe. Valdemontium, Vaudem nt. Portalitium Ludovici, Sar Louys. Nomenium, Nomcny. Multipontum, Ponta Musson. Lune villa, Luneville. Mons Romcrici, Remi remonti Spi, natium, Espinael. Blamontium, Eliincten burg. Vicus &c. dic. Vic.

In Ducatu Barrensi urbes sunt Commercium, alias Comme- riacum, Commercy. Ligniacum, Lignyen-Barrois. Barroducum,

Bar te Duc. Vallis coloris , Vaucouleur. Longoricum, Long Hic Fanum S. Michaelis, S. Michael. Harum urbium pleraeque una cum ditionibus aliis tametsi Duci; ' Lotharingiae ad finem prioris Seculi pace RysHichii inita sint resti .

tutae, tamen earundein nonnullae sunt exceptae, & clausulae adjectαμ . admodum validae. Urbes Gallorum Regi servatae sunt Fortalitium, ut vocamus, Ludovici &Longevicum; has pridem antecesserunt Metae. Tullum. Verodunum.

A quibus nomen hausisse Episcopos tres novimus, qui jam is

culo XVI. in Gallicana Ecclesia numerari coeperunt an. II a. incala. sum obsidione Metas premente Carolo V. Imperatore. Quamvis Lotharingia magnam sui partem sit montibus subjecta, abundat tamen fiumento, Vino, pecoribus, praesertim equis, piscibus,. rurgento, ferro, stanno, plumbo, sale dic. quibus accedunt Ther; mar Germanis & Gallis norissimae, ex quibus omnibus Duci fere si

' guli anni colligere possunt facile duos storenorum Willines.

353쪽

278 . . Tabula Topogras hica Qui vel remote Lotharingiae Ducum ceras antiquissimas Iustria arunt oculis, apprimu capiunt, Duces Lotharingos generis splend re in Europa universa multis in Imperio Principibus praecedere, vix ulli cedere. Albero nimirum Regis in Gallia Pharamundi nepos, . Clodionis itidem Regis filius Carolingici author stemmatis Loth riogicam etiam arborem nobilissimam in suis nepotibus inchoavit, . Dropagavit & extendit adeo, ut seculis etiam proximis, nempe XVI. k XVII. novem diversi rami in Lotharingia & Gallia de stemmate Lotharingica fuerint numerati, fuit quippe et . I. Lotharingicus. II. Vodemontius. III. De Mercoeur. IV. Guisus. V. Omalius. VI. De Elboeus. VII. Hucurtius. VIII. Lilibonnius & IX. Armanacanus. Quot purpureos pileos, insulas & galeas Principes, tulerint hi rami per multa secula, constat abunde Romanae Ecclesiae, Romano Imperio, Gallorum & aliorum Regum regnis universis ; siquidem Lotharingorum & his sanguine junctorum plurima facinora Martia maximi duxerunt in Europa & Pontifices & Imperatores, & Re- .Ees, horum postremorum nomine & solio dignissimi & ipsi Reges Lotharingi Bullionij, postquam sacras expeditiones in Palaestinam

pro re Christiana restituenda ante omnes alios instituerunt, & simul patriae, vitae & sanguinis jacturam fecerunt minimi, ut terram sanctam ijsdem redimerent. Bullioniorum praeclara vestigia magnam partem mstrenuissime renovarunt tum Lotharingorum Ducum alij, tum ma- e xime Carolus Leopoldus & Carolus Thomas Vodcmontius, quotum hic in Italia & Hungaria fortissime pugnavit pro Ecclesia&Imperio, ille vero Mahometanorum fulmen in Hungaria dici est pro- meritus, Ducum nulli secundus.1y. XIII.

DE PRINCIPIBUS ET COMITIBUS NASSOVIAL

l . T Oe ordine veniunt Principes & Comites, Nassoviae, quorum λ Majores antiquissimos jam tempore Julij Caesaris in Suevia

Praesectos extitise mcmorant Authores recentissimi ; inde vero ad Rhenum translatos Romanorum partes amplexos esse reserunt.. Vcrum

354쪽

V . Circuli Rhenani Supric arsi. Verum fides sit penes Authores & Lectores. Procul dubio jam s culo VII. Comites Nassoviae ad Rhenum floruerunt. Usque ad annum Ioa o. una eademi stirps indistincta permansit; tum vero iaLineam δε isiensem Ec Gildruam est divisa : harum prior seculo XIII.

vix ulla est inter totius Europae Principes Familia , quae pluribus' constet seondibus aut capitibus, quam Nassoviensis. Verum inter capita multa diversae fuerunt sententiae etiam de Religionis statur pars Siegensis & Hadamarensis Romanae constanter adhaesit E clesiae s reliquae omnes vel Lutheri, vel Calvini doctrinam sectatae

sunt

Familia Nassoviensis partim inπetteravia interΗassam & Nest-phaliam, partim in Austrasia Destertini infer Lotharingiam &Palatinatum Ditiones habet; in Tetteravia nempe Sigenam. Dil-lenburgum. Schaumburgum. Dieuium. Hadamarum. Keiluburgum. Ιdsteinium. Herbornam. . In Austrasia seu vulgo Vestrasia Οαwelleram. Saraepontum. Sararwerdam. Usingam. Vides hic Lector, vix totidem Ditiones modicas, quot diversas Lineas numerat Nassoviorum Genus nobilissimum ; unde ne reinditus desint tantae Familiae digni, alij eorundem in aulis Regum &maximorum Ducum supremos agere coeperunt ministros, vel in castris honores & divitias aucupati sunt, bene gnari, hac methodo saepe conservari, vel acquiri ossicia & dignitates una cum divitiis Principe dignis. 3. XIV.

r- DE PRINCIPE COMITATU MONTIS BELLICARDI.

PRinceps hic Comitatus inter Lotharingiam, Comiratum Buria randiae, Episcoparum Basileensem & Suntgoiam situs, longitudine sua sex, latitudine quatuor implet milliaria Germanica. N nGermanica.

355쪽

jI. XV. DE PRINCIPATU SALMENSI. Comites olim & hodie quidam, nunc etiam Imperij Princeps de

Salui creatus aia. I 623. Ditiones suas partem conservant in Neasteravia, uti sunt Principatus Salmensis & Dynastia Finstrinsensis σpartim in Lutpbania Bclgica &c. &c. originem clarissimam simul de antiquissimam authorum nemo inficiatur ; in eadem tamen asserendae non bene conveniunt ; alij nimirum Comites de Salm inter Roma nas cohortes Seculo V. jam insigne nomen impetrasse ; alij vero eodem ferme tempore Francorum Regibus placuisse scribunt. s. XVL

DE PRINCIPATU HANO VIAE.

Comes olim, nunc Imperij Princeps est creatus an. I 696. PhiIi pus Rheinhardus , hactenus tamen, ut riunt, nondum pro mulgatus; cujus Principatus insta Fuldenses Ditiones & Comitatum Isenburgicum locatus, admodum longus est, non item latus; eminet, in Principatu hoc urbs Hanovia. Ditionis siuae secit etiam Comitatum Liechtenbergicum & Dynasti m Ochsensteinianam ; itenrComitatum Scheinchensem, aut potius hujus duntaxat, sicut & Comitatus Dipontini partem, nec non Dominium Mumenbergense. Taceo Ditiones alias. Quemadmodum vero sunt magno intervallo divisa Principumi Hanoviorum bona, ita etiam eorundem stirps hodie in duos divi se est ramos, nimirum in Liechtensteinianum & MunZenberge seni; alter in Vetteravia, alter vero in finibus Alsatiae bona posse. det. Author generis hujus jam Seculo III. inter Romanos floruis dicitur: at fornia verior eorum cst assertio, qui Seculo X. initiani datum esie Hanovis ComitibuS, contendunt.

356쪽

- cireuli Rhenani Super. ' . t. XVII.

DE COMITIBUS IN CIRCULO RHENANO SUPERIORE.

MaL Comitum de Cronberg Comitatus non procul Francosurto ad Moenum distat. Stemma colundem potuit Harmundus Seculo XIIL Tempus lo*ge antiquius fortassis admittunt Genealogorum nonnulli. BL Comes Falliensteiniuspriori Seculo an. I 68 a. sine haerede nominis sui motuus: mortuo succetarunt Comites de Manderscheide& Loementiaupi: huc pertinet Comitatus Obersicinius, qui una cum Ditionibus reliquis Falhensteinianis non procul D catu Bipontino distat. Am. Comites de HaZfeld bona possident haud procul Confluentiis, remota, alia vero in Thuringia, Hassa & Silesia. Stemmati Hargisidiani authorem accepimus fuisse Merhardum an Ia96.'defunctum. , IV. Comitum de Isenburg Costa utatus Francos to ad Moenum est propinquus. Supremum eorundem Comitum genitorem fuisse

Henricum m. Ia9o. mortulSannumeratum, scribuntGenealogiis.

V. Comites de Leiningen Dynastias varias in variis vendicarunt sibi Provinciis, nimirum in Palatinatu inferiore, in Alsatia & Tetteravia. Horum auctorem jam Scculo Christi III. sub Imperatore Alexandro Severo miconem nomine praecelluisse tra

dunt.

Comites deSayn& Witgenstein ad Rhenum prope Conflue tias dominantur subditis in Comitatibus itgensteiniano & Ho-hensteiniano. Generis authorem ferunt fuisse Joannem Co

mitem.

VII. Comites de Solms, quorum Dominia alia ad Moenum sunt sita aialia Hassae sunt proxima, alia in Uesteravia, in Voltlandia& Lusatia inferiori coluntur, e Nassaviorum antiquo stemm te descendisse legimum nam eorundem author Philippus Corimes Nassovius Seculo X. Magdcburgi hastiladiis interniisse seri- hitur. . Nil a ' - I. -

357쪽

aga V Tabula TopographIea VIII. Comitum de Waldck Comitatus inter Hassiam . : Ducatum Westphaliae est medius. Seculo Christi VIII. Nititandum, a Rege Nitilando diversum, inchoasse vel propagasse hoc genus legim . IX Comitum de Wied Ditiones ad Rhenum prope Confluentias reperiuntur. De antiquitate generis praeclari abunde constat posteris, non item de prima origine. Seculo XI. adscribunt Scriptorum aliqui. Comitum de Wild & Rheingravenstein Comitatus in Nester via non procul Lotharingiae finibus est positus. originem antiquissimam diversi laudant authores, in authore tamen oriaginis non conveniunt.

Comitum antiquorum de Finstringen, Salm, Saarbruli, Saa merden, Crichingen, Puttingen&c. genus & Ditiones vide in Pri cipatibus & Comitatibus hujus Circuli hucusque allatis. 3. XVIII.

DE URBIBUS IMPERII IN CIRCULO RHENANO

SUPERIORE. ει

L Francosurtum ad Moenum Semlo VIII. circa annum 77a. aedificari , vel potius innovari coeptum, conditorem suum alterum veneratur Carolum M. Helenopolim prius appellatum esse a D. Helena Constantini M. Matre refertur. n. Fridberga in Retteravia urbs post Christi natales brevi condiata, a quo tamen authore, non exprimunt forte Historici. BI. Gelnhusium in Netteravia urbs circa annum I 346. condita fortassis a Carolo IV. Ii . vel tantum instaurata. Ab eodem Imperatore an. 13 9. Comiti Giinthero Sch MEenburgico in emphyleusin datam suisse, scribunt passim. IV. Non minus Spira inter antiquissimas totius Europae urbes aestimata est adeo, ut ante Christi incunabula annis I scio. jam s ratur esse aedificata. v. volaria in Ueneravia urbs perantiqua, & hodie a Consilio Imperij Aulico celebre nomen sortita, vix conditorem suum a

358쪽

ω Ureuli Rhenani Super. ag 3- pli is novit, Vulcano sorsan, more urbium aliarum incendio

deletarum, annales rapiente.

VI. Normatia urbs est antiquitatis tantae, ut ejusdem conditor Hi-- storicos vel penitus lareat, vel Trebeta Reginae Semiramidis filius ex Asia in Europam profugus fuisse credatur. Ab Hunnis & Uandalis solo propemodum aequata, a Clodovaeo Francorum Rege coepit restaurari.

Urbibus hujus Circuli Imperialibus Seculis prioribus annume-eatae sunt etiam seque'tes in Alsatia sitae, & nunc Francorum Regi subditae: l. Argentoratum, urbs amplissima, nobilissima, & ipsis Romanis vetustissimis jam celebrata ; de authore ejusdem, si Romani

non fuerint, constat neutiquam. Ab Hunnorum tyrannis propemodum solo arouatum erexerunt denuo Imperatores, aut verius Francorum Reges. II. Hagenoa prius jam condita, an. II 6 . a Friderico I. moeniabus est circumdata. MIR Colmariam tempore Riderici II. Imp. aedificatam, aut saltem moenibus cinctam fuisse e Nolselio ejusdem Imperatoris praefecto Hagenoae sedem habente, ferunt. IV. Schlettstadium olim oppidum Fridericus II. adjectis moenibus validis in urbem convertit. V. Keisienburgum vel urbem, vel oppidum antiquissimum Dago-bertus Francorum Rex corona argentea a magnitudine & arte admodum laudata donavit, unde a corona cognomen urbi est induum. Moenibus cinxisse N eisienburgum anno Ia6a. ser

tur Fridericus Princeps Ecclesiasticus, Ord S. Benedicti Abbas, cui urbs haec tandem adempta bellis, Imperio fuit adjecta : d mum Archiepiscopo Trevirensi relicta, sed denuo erepta, de Imperij urbibus primum vel secundum annumerata. m. Mons Caesaris, vulgo Radsergbtra , teste Hermanno Herm te non minus, Quam Colmaria, Selistadium & Neoburgum ad Rhenum, Turchemium, nec non Ebenhemium Superius imperante Friderico II. a praedicto Volselino sunt muris ornata de

359쪽

Tabula Topographlea Landavium pristinis omnino Seculis sub prancorum potestate

fuit; ubi ab Hunnis vastatum, a Duce autem Suevorum Landist do est reparatum.

Tandem sequuntur hoc etiam in Circulo S. R. J. Equites Nobiles , qui potissimum in Rhenanis Provinciis Ditiones suas diversorum Dominorum Ditionibus intersitas habent, de quorum communibus privilegiis vide superiri m. Equites liujus Circuli dividuntur in tres classes, quarum prima in Gas-& Kasgoja ; altera in Netteravia, Vesterwaldia & Rh nogoja ; tertia in ripa Rheni Inserioris , in Tractu Hunnorum c Dundgruae & vulgo Ebemaidia Sedem erexerunt.

TABULA TOPO GRAPHICA CIRCULI UNIVERSI.

. I.

CIrculus Nestphalicus 1 o. circiter milliaribus Germanicis lonagus, latus vero latitudine Variis in locis varia, nunc 36. nunc 26. nunc pauciora numerat milliaria. A Septentrione alluitur amari Germanico ; ab oriente cingitur sere a Visurgi fluvio, libi tangit Ducatum Brunsvicensem & Bremensem &c. A Meridie ambitur Archiepiscopatu Coloniensi& Comitatu Nas viae; ab occidente vero Provinciis confoederatis, vulgo Hollandicis. In Ci culo Nestphalico non minus, quam in Circulis prioribus divisionem Canonicam simul ac Politicam observavit Romanorum Impe Fator Maximilianus, dum Status Ecclesiasticos priori constituit J 'ro. Cum vero olim fuerint Episcostatus sex, hodie tantum qu tuor; hac de causa aequi bonit consulet Lector, si tantisper reliaetis duobus quatuor remant sequenti Ordrae. . II.

360쪽

DE EPISCOPATU MONASTERIENSI.

ΕPiscopatus Monasterie s sacile a 4. Cermanicis milliaribus longus, dividitur in pariem superiorem & inferiorem. Pars . superior latitudine sua propemodum a o. pars vero inferior I 4. . aequat milliaria, in medio in augustias redigitur. Intra hunc Episcopatum continentur Episcopatus Osnabrugensis & Comitatus tres, ' - scilicet Lingensis, Tec enburgensis & Stensordenss. A Septen- trione jungitur Comitatibus Embdensi& Oldcnburgico; ab orien, ' a te Comitatibus Diephoidiano & Ravcnspergensi; a Meridie Comia . . tatui, ut vocant, Marchiae, Ducatui Clivensi, & Archiepiscopatus Coloniensis parti, in qua Dorsta & Recidingli usium. Ab Occidente Comitatui Benthcnaiano & conscedcrato Belgio. In Epi- .scopatu hactenus descripto sunt urbes, Monasterium, sedes Episconi, urbs Imperij an. I 66 I. seis privata privilegiis. Cosscidia. Vechia. Menena. Stromberga. . Aarhusium. . Alta Quibus accedunt oppida, praefecturae & ditiones aliae sane plurimae. Paucis accipe multa. Centum millia partim urbium, parrtim oppidorum, partim pagorum & villarum dicunt esse subjecta Ep1scopo ; unde redituum copia in annos lingulos suppetit tanta, uedivitiis & potentia ipsis in Imperio Electoribus par, abique subdito rum singulari detrimento armare, & armata conscrvare constant: possit duodecim milituin millia. Quin Episcopus Bernardus a no I 67I. triginta virorum armatorum millia numerasse dicitur, quibus confoederatis Belgis aliisque suis hostibus strenue sese oppo scili. Caeterum Episcopus Monastericiasis est Praeses in suo Circulo.

I. III. - DE ORIGINE ET PROGRESSU EPISCOPATUS . MONASTERIENSIS.

TPiscopatus hic olim Mimi ardensis, aut 'Mimingarderodenata sis appellatus nomen suum amisit, aut mclirs mutavit , pr