Lexicon chymicum. Cùm obscuriorum verborum, et rerum hermeticarum, tum phrasium Paracelsicarum, in scriptis ejus : et aliorum chymicorum, passim occurrentium, planam explicationem continens. Per Gulielmum Johnsonum chymicum.

71쪽

Cispinatio, est resuscitatio. Chybur, vel cibur, est Sulphur. pag. 488. para. de

natura rerum.

Chi' minerale, a nonnullis interpretatur aurum, verum ego ex praecedentibus iudico esse quodcunque sulphur generis metallici. C , vel alias est capacitas duarum mensurarum vini, vel sesquimensurae iuxta locorum diversitatem, circiter libras quatuor. Coeli planetarum , apud Paracelsum proprii sunt orbes ipsis rum , spheraeque, non fictitiae , quibus tribuuntur motus ab infidelibus, quos etiam aeque cognoverint in coelo,atque potuerunt, in terris Empedo-Ies,&Plinius,physicorum historiographus, AEthnicas flagrationes investigare. Si quod in terris est ignora- tulit, quod immenso distat intervallo, qiu bene dijudicare potuerunt aliter, quam per fallaces conjecturasi siquidem ob suam infidelitatem. veri nullius fieri participes ex suis speculationibus ac imaginationibus

aequum esset. Cum yerae visiones meditationum fidelibus duntaxat reservatae sint a Deo, falsae contra procedunt ab inimico veri, speculationesque sequuntur infidelium, quibus in sortem ea pars contigit.

Cohodih, Paracelso familiarissima dictio, repetitiones significat distillationum, ad seces reddito liquore

ab eis tracto saepius . qui vel materiae proprius est tanaturalis, vel in vehiculum adjectilius. Cohos , est omne quod cutis in toto human' co pore concludit, allusione ad callos facta, quo jam iri

ordinem divinitus redacto , & non ut prius Informi, cuncta comprehenduntur quae creata sunt,ad mino iis ordinati callos, vel collos utilitatem. Chelonitor, Prope villam quae nunc crasse dicitur

Calpri ubi in scaturigo cujusdam fontis irri iris in

72쪽

Albini, locus amoenissimus & foecundissimi is chelonitis gemma est inventa, variarii specierum Primum quae Qrma omnino repraesentabat cochleas marinas, est& chelonitis alia sorma, nempe oblongum referens aquaticam concham tornatilem, quae hinc inde reperitur ad flumina, sit ad Albim. identur hae chelonitides habere vim ostracitis. Nonnunquam Chelonitis perfectain sola illa, nonnunquam vix inchoata, nonnunquam persecta, sc tamen ut pro parte alteri lapidi adhaereret; interdum duo vel tres perfectς vel imperfectae una erant: interdum ma Unitudine magnae fabs: interdum adeo parus, ut firmae visum sugerentii iterdum fulve, candi is, nitentes in morem onychis: interdum nigrae lincis egregiis cochleae marinae in

modum expressis.

Reperitur etiam Chelonitis candicans, veluti onyx guttulis quibusdam . Alias Chelonitidem volunt reperiri in conde testudinis. Sed Plinii Cheloniam illam vocat,dc dicit esse oculum Indicae testudinis. Chcmia, est ars separandi ex quolibet mixto essemita S, concinnandique magisteria artificum. Docet id

auferre quod gradum diminuit, detinet, & impedit, docet falsum a legitimo separare, & ad persectionem

res ad diicere. Theophrasin. lib. I. Para g. Ducit facilius

cocta dc praeparata quam cruda & imperfecta. Quidam derivant a fundere. Cur vero, quia corpora omnia liquat, ut constat ex dictis. Christi pabulum, est urina viroinis. Chroma, est color. Ch secat 'os, est Auri chalcum. Ch sor, seu Chrasion, est aurum.

Cibatio, est corporatio. Cicinum oleum, est Rhaphanticum. Cinnabaris, veritiara Cinnabarim, veteres dixere sanguine ita dia nis, x adlluc nomen retinet. Rulanduta assientitur

73쪽

a sentitur eis, qui cinnabarim succum, seu laclarynaar alicujus herbae vel arboris potius esse volunt, quoat pie oustus&sapor indicat. Ferunt arborem eo in Libya, dc finitimis regionibus proceram , ex qua 1lin Draconis sanguis manat: perinde atque in Rhetis Clatice,& apud Gemanor a picea,&abiete tempore legis manat resina, quam medicamenta xxi rebinthi resina vendunt, cum vera Terebinthma Ma stiche Chis colore dicitur esse similis, Platear vis q . que sentit sanguinem draconis, esse arboris aut herbs succum in aut PO1ῖ - - Cinnabaris Metallicus, est Minium, Factitium,ve

'theop rasiti, verum illud Minium Cinnabarim,ob

coloris similitudinem nominat , ut alii Graeci, nota quod sit vere cinnabaris,id quod Dioscorides δc Pun. libris citatis etiam volantὶ Postreino cum namium nativum,ut Sandaracha rubet, nota illorum di etam. Ex Minio stipe elaborato sive rudi conficitur argen

uni quod E sandaracha minime fieri potest

Imb dum lavatur vena minii, ut postea teratu , pipsius in ax gentum vivum mutaturi idque ruri HS liccatum,& contritum redit ad suum colorem: Et sic dicimus minium, nativum, dc facturum; ita agente vel usu, dicitur rubrica sinopica, rubrica fabrilis. Factitium, uod conficitur ex argento viro & sul hure a Chymistis: a Germanu dicitur factitium Cinnabari vulgare. Est aliud mimam adulterinum etiam, quam illud quod Cinnabarim vocant, quod hodie solum minii nomen retinet,&conficitur ex plumho Est dc tertium genus adulterinum, in argentarus ocplumbatiis metallis , exusto lapide quodam in venis

' 'Gisgismo, est qua fiunt Cineret, Licet nonnVR

74쪽

neres, proprie tamen crematilibus, seu inflammatilibus competi. Horum combustorum reliquiae sunt proprie cineres. Cinis hedero, est Cinis Clavellatus. Cinis Clavellatus, est Alcali. cinis ex cinepe, est aqua extracta. Cinis cineris, est congellatum coagulans. Cinis sarmentitiis , est cinis ille non tantlim utilis Medicis, Fermentum sermenti, Chyrurgis, sed αChymistis. Continet vim salis at leniorem. Corrodit excrescentias carnis, O c. Cineris vena, est Fraxini. Circulario, est liquoris puri per circularem soluti nem& coagulationem in Pellicano agente calore exaltatio. Liquidarum n. rerum , quae attenuari sive resolvi in aerem , indeque vicissim in liquorem tedi re possunt est tantum: & sequitur potissimum extractiones, quibus fiunt essentiae. W.G. Multiim operae distudii in vera spiritus vini extractione impenditur, ut ille sine omni phlegmate haberi possit. Quoties cunque n. elevatus fuerit,semper aliquid phlegmatis secum ducit. Proinde circulationis modum hu; us exemplo demonstrabimus. Sumitur vinum generosissimum quod ad manum haberi potest, illudque in capaci circulatorio funditur, sigillat6que orificio in balneo maris ad i . dies Ponitur, ut continue aqua serveati Postea eximitur,dcin phialam funditur, calidumque hyemis tempore in frigida nivali aqua apposito & agglutinatio alembico

cum receptaculo, aestate autem in cella, vasit conchas glaciales continenti imponitur,dc spiritus purus ab omni phlegmate liber a lembi cum transcendet, & inieceptaculum dilabitur. Quando nihil amplius ascenditi

75쪽

scendit, receptaculum amovetur, phialaque eximitur cum vino quod nullum verum spiritum , sed tamen vinum adustum ut vocat Theophrastis' concinet. Spiritus hic vini adhuc in circulatorio positus , tam diu rotatur , donec amplius de vitro in vitrum fundi nequit , sed per distillationem seu humidam elevatione

promovendus est. Offando autem materia , in quam agere debet receptaculo imponitur, facile illam amplectitur, S: fungam relinquit. Cinutat tum, est vas vitreum,ubi insulas liquor, ascendendo & descendendo, quasi in circulo rotatur. Varia sunt hujus genera vasa, sed duo precipue sunt maioris momenti & usus duntaxat. Peticanus nimirum, & diota. Circulus, est instrumentum rotundum vitris abscindendis ex serro factum,perfringuntur hoc modo. Circulus candefactus vitro apponitur,illudq; tamdiu stringit, donec servescat & incalescat, cumque adhuc

fervet frigida gutta immissa, aut frigidi halitus affluxu dissilit,atque dirumpitur. Comminuti est clim in minutissimas partes per collisum cum aliquo rem redigimus. Et inservit ei nonnunquam rei exsiccatio , tostio, cribratio, Nam cum non omnia possint simul attenuari subtilissime, per angustum cribrum excutienda sunt subtilia,& opus cum crassigribus repetend .

COLiquatis, collique actis , est plurium fusilium in igne ad unum compositum per igneam eliquationem conjunctio. Colophonia, est pix Graeca, gummi pini vel resinae.

Clareta, est Albumen ovorum, ovi albor , leucon ovi, Leucoma.

Chymia, AG sundo. Sub solutione etiam coagulatio a chymicis an quis subintelligitur: unde L s Per

76쪽

LEx Io ON CΜΥMICUM pervulgatum illud. Solve & coagula. Ars Chyliata. est ars physica separandi purum ab impuro ad conficiendum medicamenta , tam corporibus humanis praesanandis, quam metallicis ad summam perfectionem perducendis, accommodata.

Clel dria, est subductio liquoris, per vasis solidi

subtus perforati oculum. Ea res olim fiebat in hora xiis machinis , unde nomen habet; quanquam non aqua tantum subducatur , sed dc oleum, & fullones mineralium. Oculum autem metallurgi in sua fornace soramen per quod hinc subducitur , unde hoc ap positum vocabulum est, quanquam in ejus locum tubuli, epistomia, crenae canales, e c. inveniant. Clamma

est quod fit e Cristallo.

Climia, Ereps, est Cathmia auripigmenti. Clyssur, est species composita, ex ejusdem rei spe ciebus variis seorsim elaboratis. Clyssus, totam rei essEntiam complecti potest, qua-doquidem abiectis impuritatibus & faecibus quicquid in ca est essentiale ad unum redigitur compositum. vel est extractio subtilitatis omnium plantε partium in unum esse commune colens: Et duobus modis uniri potest,sive, ut omnes e diversis partibus extractae essentiae, coniungantur,& incorporentur: Sive ut oleum, in una sit cucurbita , in altera sal, in tertia liquor, atque ita unico alembico subjecto distillentur Per communem canalem, sic uniantur. Sed non ita facile hoc succedit. Non n. pariter scandunt aquae de sales. Itaque in diversis oleis & aquis id fieri possit. iCorpora coelestia Dagyrorinn, Sunt virtutes astrales in sua materia.

Ch sei, Sunt Stellae quae emittunt lucidos flavos

radios.

Cbrasites, est gemma pretiosa, apud Plinium ib. 37ευ. I Q. Cusites,

77쪽

squama auri,vel aurum: qui provenit ex plumbo probato & liquefacto. Christe, cst terra aurea, in qua parvis terrae partibus immistae sunt parvae auri partes. Ch socosia , terra viridis . Graecis & Latinis est Chrysocolla, quasi gluten auri. Duplex est, Nativa,& Factitia. Divicorides, lib. s. cap. S . de nativa agens, primas tribuit -rmeniacae, secundasMacedoniacae, tertias Habet Dalaa & Germantea multis locis excellentes. Effoditur in Hungaria, Burgundia, Goldbe=gie in bile a , & hinc aurum conflatur. Hunc nativum quidam boracem vocant, non autem est sapis borax de bufonibus. Possit dici Chrysocolla viridescissilie . sicuti aerugo aeris viride rasile dicitur. Plin. lib. 3 3. cap. s. definit Chrysocollam nativum humorem esse m puteis per venam auri defluentem, crassescente limo rigoribus hybernis usque in duritiem

pumicis, laudatiorem in aerariis metallis, proximam in argentariis, tertiam aurariam, quarta plumbariam. Diosc. Factitiam enumerat inter aerugines simplici texeteris, qua utuntur aurarii, & olim utebantur medici. Fit haec nativa ex urina infantium , dc haec tincar de horax dicitur. Sic cognata sunt haec metalla, aerugo

aeris nativa, quaedicitur viride aeris rasile, & Chrysocolla, quae dicitur viride aeris rasile. Chrysocolla nativa habet vim discutiendi & exedendi. Conflatur ex nativa Chrysocolla& coeruleo optimum aurum; Nota quod in lapide illo ubi terra viridis, id est, κυανον, insint.Tertium quiddam candiduli scintillarum modo lucet, quod vocant micam & selium argentum Metallici. Habet colorem argenti, sed argentum non

est Serap. dicit nativam Chrysocollam, quae in ripis maris invenit ut, esse ex speciebus salis cal. & siccam

quarto gradu,

Dicitur

78쪽

Dicitur aetot, Rebis,aqua Sulphuris, vinum ani ne- pag. I 48. enumerat sex species

Chrysocollae. Chrysocolla est venenata plus iusta dosi accepta

secund. Dioscor. sed medici utuntur caute ad partum facilitandum. Cloretes, gemma, Secundum Plinium. est gemma pretiosa viridis coloris, instar graminis. Coripites gemma, A Coaspi fluvio nomen accepit

secundum Plin. 37. eap. Io. Gemma pretiosa. Concha, vel Alveolus vitreus , est vas plerumque vitreum, in modum alvis formatum, cum ore dc manubrio.

Chr 'solithmn gemmam una cum hyacintho mittit AEthiopia,e c. aureo colore translucentem: unde nomen hibet.Plinius dicit esse pallidi coloris die,& noctu ignei. Kberim Chrysolithum aurei coloris gemmam horis matutinis dicit pulcherrimam apparere, in aliis horis non adeo formosam, & sibi dissimi- Iem, corrumpique eam & rugari ab igne, quia ab illo inflammetur. Facit autem idem eius species esse Marchasitam auream,quam vocat & alium lapidem coloris caeruleiec rubet. Vis Chrysolithi est bonos excitare spiritus , me-Iancholiae adversari lemuribus nocturnis, curare scabiem & ulcera, & mitigare colorem febris. CDrosis, Morbus,qui apud nos vocatur virgineus,

Ne green schncse. Cheras, Item struma, est tumor in quo grandula

oriuntur. Vocatur etiam scrofula. Coloratium, est gradatio coloris per pastam acutam, quam coleritium etiam nominant. Itaque tingendi

quidam modus est metallis principaliter destinatus. Nec valet 'isi in superficie , non enim alte penetrare potest

79쪽

potest propter corpuletiam, nisi diluatur liquore copiolb pastu,atque ita commutetur in formam lixivit. Colcothar,apud Paracelsum proprie intelligitur vitriolum di serpens, aut laceria viridis, quae propriam caudam devoravit, hoc est quod aqua propria fixaturae est ad hunc modum , videlicet. Ab ipso tota sua per

distillationem abstrahitur aqua , quae rursum capiti suo mortuo trito redditur,& reaffunditur, abstrahitur ut prius,atque refunditur toties collophando, uiaque dum eo devenerir, ut nullam de se praebeat amplius aquam, quantumvis urgeatur igne severius Communius etiam intelligitur caput mortuum, simplici modo citra collophationem rubificatum ex vitriolo, quod etiam atramentum rubeum appellatur a nonnullis. Et ironice vocatur a P a celso Henriaue νubeus , in derisionem aliquorum ementitorum chirurgorum&circulatorum,qui hoc solo medicamento

conabantur omnia cum ulcera, tum vulnera curare,

dc huic unico remedio , tanquam anchorae sacrae i nitebantur, perdentes potius aegros quam servantes.

Nec desunt adhuc qui hac tempestate vitriolum,sulphur de alumen concremata,vulgo passim per omnes fere nundinas exponunt magno pretio venalia , quae vili pecunia compararunt, lapidem sanctum praediis cantes e longinquis dc ultra marinis regionibus allatum, imo ex proxima pharmacopolia, quo cuncta curantur ulcera b. apostemata, praesertim loculorum negotiatoris ulcus in apostema rursum intumescierusticorum inummulis. Sic mundus in aevum deeipi concupiscit, ut nullo unquam admonitus exemplo

vel periculo resipiscar. Habeat igitur quod quaerit.

Colica,est tartarus resolutus, morbus intestinorum

fixus in intestino collo. Collea, diathesis. Glcritium,est liquor compositus ex curiosivis meis

aliorum

80쪽

tallorum inimicissimis materialibus , quo probatur aurum ad lydium lapidem affricatu , ci ci nullum metallum praeter aurum solum resistere potest, unde cognoscitur e vestigio si quod aliud auro permixtum

sit, hoc omne mox evanescit mutato colore ea parte qua coloritium illi tum fuerit , caetera non madefacta colorem affricati auri servante. Putum vero ac purum

nihilo prorsus immutatur eo liquore. Coma , est gutta semis. Complexio, eii natura patris. Alias c st qualitas calidi,vel frioidi hoc habet naturam agnatam sibi humidam , illud vero siccam. Duae sunt igitur complexiones, & non quatuor. Nam calidum propria natura simplici non permixta, semper est siccum , & si quandoque humiditatem admittit a frigido mutuatur , ut hoc ab illo siccitatem, quam aliquando recipit accidentaliter. VConfirmamentum, est astri corpus in homine, vel est syderium in homine, vel astrale corpus.

Confortativa, aut confortantia, sunt medicamenta, quae corda hominum atque naturam corroborant, ut

expulsiva virtus ejus valeat accidentia noxia quaevis excludere collo. Potissima totius medicitas methodus

in qua totus spa gyricus labor potissimum insudat. Nam sibimetipsi natura medicus csse debet, homo,

cui medici nomen tribuitur, minister naturae tantiim, di servus veri medici. Siquid ultra praesumat, temera-xium esse naturae persecutorem, imo perditorem hominum, est quod sciatur, nec id celarum oportuit. Congentiva, sunt medicamenta fluxus omnes sinentia , comprimentia & exsiccantia. Con luten, Iael conglutinatum, ess quod ex putresa. ctione in materiam glutinosam vertitur.

Cον inter mineralia , dicitur aurum. Ignis etiam, 'cl maximu4 ardor. CVrbati