장음표시 사용
11쪽
Per Uisum. Si autem allegemus gustum et tactum et ollaCtum tunc induimus bestialem sapientiam. Nam bruta circa gia Stabilia et tangibilia versantur, et olfactum e Xercent Pro Pt Crgu Stham et tactum, sed Uilia sunt et pauca et communia brutis de quibus certificant hi sensus, et ideo non assurgunt indignitatem Sapientiae humanae . Caeterum propter DCCOS sitatem et utilitatem et difficultatem constituuntur SCientiae,
quia ars est de difficili et bono, ut Aristoteles dicit secundo Ethicorum. Si enim facile est quod quaeritur, non oportet scientiam constitui. Similiter etsi sit difficile, et non sit utile, non fit scientia de eo, quia labor stultus esset et inanis. Etiam nisi Valde esset utile et multas et praeclaras haberet Verit Ates non debet scientia separata constitui, sed sufficit ut in aliquo partiali libro vel capitulo determinetur cum aliis in scientia Communi. Sed de Solo Uisu scientia separata Constituitur apud philosophoS, ut PerSpectiva, et non de alio SenSU. Quapropter oportet quod sit specialis utilitas sapientiae per ViSum, Q Uae non reperiatur in aliis sensibus. Et quod nunc in universali jam tetigi, volo in particulari eXhibere revolvendo radices hujus scientiae pulcherrimae. Potest Vero aliqua scientia OSSeutilior, sed nulla tantam suavitatem et pulchritudinem utilitatis habet. Et ideo est flos philosophiae totius et Per quam, neCSine qua, aliae Scientiae sciri possunt. Sciendum autem quod Aristoteles primo composuit hanc scientiam, de qua loquitur Secundo Physicorum quod subalternatur res, et in libro de
Sensu et Sensato, et redarguit Democritum quia non nominavit fractiones refle Niones Visus de opticis et de nervis conca is
Visualibus, qui est translatus in Latinum. Post eum Athagenabundantius exponit qui habetur. Abundantius Athindi etiam aliqua Composuit, et auctores librorum de Visu et speculis'.
12쪽
De Virtutibus animae sensitiUae interioribus, quae sunt imaginatio et SenSUS Communi S. Quoniam Uero nervi optici, id est, concavi facient OS Uisum, ori Untur a Cerebro, atquci auctores perspectivae Virtuti distin C
tivae mediante visu ascribunt judicia facienda de viginti
Speciebus visibilium, quae postea tangentur. nec Scit Ur Utrum illa virtus distinctiva sit inter Virtutes animae quarum organa sunt in cerebro distincta, multaque alia inferius tractanda Supponunt Certificationem Virtutum animae Sensitivae, ideo oportet a partibus cerebri et Virtutibus animae inchoare, ut inVeniamus ea quae ad Visum sunt necessaria. Et auctores pei Spectivae dant nobis Viam ad hoc, ostendentes qUomodo a pelliculis cerebri et cute cranii descendunt nervi visuales ;Sed nullus eXplicat omnia necessaria in haC parte. Dico ergo, sicut omnes naturales et medici et perspectiUt Concordant, quod cerebrum involvitur duplici pelle, quarum una vocatur pra mater, quae est immediate continens Cerebrum ; et altera UOCatur dura mater, quae adhaeret Concavitati ossis capitis, quod cranium Vocatur. Nam haec durior est, ut resistat ossi, et alia est mollior et suavior propter mollitiem cerebri, Cujus Substantia est medullaris, et unctuosa, in qua Phlegma dominatur, et habet tres distinctiones, quae vocantur thalami, et cellulae, et partes. Et divisiones in prima Cellula sunt duae Uirtutes : et est una Sensus communis in anteriori ejus parte
consistens, ut Avicenna dicit primo de Anima, qui est sicut
in S reSPectu Sensuum Particularium, et Sicut Centrum respectu linearum exeuntium ab eodem puncto ad circumferentiam
Secundum Aristotelem secundo de Anima δ, qui judicat de singulis sensibilibus particularibus. Nam non completur judicium de visibili antequam species Veniat ad SenSUm CommunCm,
et sic de audibili et aliis, ut patet ex fine de Sensu et Sensato,
This silo ut d be fertio. It is in the third book that most of Aristotie's remarkson Sensus communis are to be found , Cap. 1 and a ; cf. also De Somno et in ilia,
13쪽
PERSPECTIVAE PARS PRIMA: DL SIT LIet secundo de Anima, et judicat de diversitate sensibilium, ut quod in lacte sit album aliud a dulci; quod non potest facere
ViSUS, nCC UStUS, eo quod non di Scernunt e Xtrema ut Aristoteles vult secundo de Anima. Et judicat de operibus sen-SUIam Particularium, nam VisuS non sentit se Videre, nec audit USPercipit se audire, sed alia Virtus quae est SenSUS Communi S, Ut Uult Aristoteles secundo de Somno et Uigilia. Ejus autem Operatio ultima est recipere species Venientes a SensibuS Particularibus, et complere judicium de eis. Sed non retinet eas Propter nimiam lubricitatem instrumenti sui, Secundum qUOd Vult Avicenna primo de Anima. Et ideo oportet quod sit alia
Virtus animae in ultima parte primae cellulae, cujus officium eStretinere Species Venientes a Sensibus parti Cularibus propter Sui temperatam humiditatem et siccitatem, quae Uocatur imagi
AVicennam ponentem e Xemplum de sigillo, cujus Speciem AEqua bene recipit, sed non retinet propter sui Superfluam humiditatem cera vero bene retinet propter sui temperatam
humiditatem cum siccitate. Unde dicit quod aliud est recipere et aliud retinere, sicut patet in his exemplis. Et sic est in
organo Sensus Communis et imaginationis. Et tamen tota virtus CompoSita eX his duabus, Scilicet, quae occupat totam cellulam PrimRm, Vocatur Phantasia. Nam ex secundo de Anima et
de Somno et Uigilia et libro de Sensu et Sensato patet quod
Phantasia et SenSus communis Sunt idem seCundum Subjectum, differentes secundum esse, ut Aristoteles dicit, et quod phantasia et imaginatio sunt idem secundum subjectum, different OSSeCundum OSSO. Quapropter phantasia comprehendit utramque virtutem, et non differt ab eis nisi sicut totum a PArte. Et ideo cum sensus Communi S recipiat speciem, et imaginatio retineat eam, sequitur judicium completum de re, quod eXercet phantRSi R.
De Sen Sibilibus, quae Sentiuntur a proprii S Sen Sibus, et Sensu communi et imaginatione. Sciendum est. quod imaginatio et Sensus Communi S et Sen SUS
14쪽
particularis non judicant per se nisi de viginti novem sensibilibus ; ut visus de luce et colore : tactus de calido et frigido, humido et sicco ; auditus de Sono ; olfactus de Odore ; guStuS de Sapore. Et haec sunt novem propria Sen Sibilia, quae suis SenSibu S, Ut nominavi, appropriantur; de quibus nullus alius Sen SuS Particulari S potest judicare. Sunt autem viginti λ alia sensibilia; scilicet remotio, situs, corporei taS, figura, magnit Udo, continuatio, discretio vel Separatio, numerUS, motUS, qui CS, asperitas, laevitaS, diaphan ei taS, SpiSSitudo, umbra, ObScuritaS, pulchritudo, turpitudo. item Similitudo et diversitas in omnibus his, et in omnibus Compositis eX his. Et praeter haec Sunt Aliqua, quae collocantur sub aliqua vel aliquibusi Starum, ut ordinatio Sub situ, et scriptura et pictura sub figura et ordinatione; et sicut rectitudo et curVitRS, Ot con-CRUitas et ConUOXum, quae collocantur Sub figura et multitudo et paucitas, quae collocantur sub numero; et sicut aequalitaS, et augmentum, et diminutio, quaO ColloCantur
sub similitudine et di Uersitate ; et sicut alacritas et risus et tristitia, quae comprehenduntur eX figura formaque faciet; et sicut fletus, qui comprehenditur eX figura faciei cum motu lachrymarum ; et sicut humiditas et siccitas, quae collocantur
ditur humiditas, nisi eX liquiditate Corporis humidi, et eXmotu unius partis illius ante aliam, et Siccitas Comprehenditur eX retentione partium Sicci . et eX PriUatione liquiditatis. Ilic tamen Considerandum, quod Aristoteles Vult Secundo de Generatione, quod humidum et siccum uno modo SUnt qualitateS primae, quae naturaliter elementi S debentur, Ot per eas oriuntur inelementalis humiditas et siccitas, quRO redU-cuntur ad Primas, et Causantur ab eis. De primis ergo dictum est, quod Sunt Sen Sibilia propria, et Solo tactu perceptibilia. De aliis fit hic mentio. Prima enim humiditas est, quae do facili transit in omnes figuras male terminabiles de se, et bene termino alieno, ut in aere maXime, et deinde in aqua. Sic cum
Intentiones particulares quae comprehenduntur SonSu Vi Sus Sunt multae, sed generaliter dividuntur in viginti duo, et Sunt luX, Color, remotio, Si tuS, CΟΓ-porei taS, figura, magnitudo, continuum, di Seretio, Separatio, numCTUS, motuS, quies, aSperitaS, laevitas, diaphanctitaS, SpiSSitudo, umbra, obScuritaS, pulcritudo, turpitudo, consimilitudo, et clive imitas, ' AlliaZen, ii. 15.
15쪽
PERSPECTIVAE PARS PRIMA DIS . L.
e contrario, et hoc maxime in terra, Secundario in igne. Hic Vero vocatur humiditas pro liquido et lubrico, et siccum Vocatur aridum et coagulatum. Et est sic de multis aliis, quae reducuntur ad species et modos visibilium principales Superius enumeratoS. Et haec omnia patent eX primo in Ptolemaei de opticis et e X secundo Athagen de aspectibus, et eX aliis auctoribus perspectivae. Et Sunt sensibilia Communia, de quorum
aliquibus eXemplificat Aristoteles secundo de Anima et in principio de Sensu et Sensato, ut de magnitudine, et figura,
motU, Uiete et numero ; Sed non solum sunt ista sensibilia communia sed Omnia praedicta, licet Vulgus naturalium non conSideret hoc, quia non eSt OXPert Um Per Scientiam PCrSPOC-tivae. Nam sensibilia Communia non sic diCuntur quia Sentiantur a Sensu communi, Sed quia communiter ab omnibus Sensibus particularibus Vel a pluribus determinantur, et maxime a Visu et tactu, quia Ptolemaeu S dicit SeCundo PerSpectivae, quod tactus et Visus communicant in omnibus his Viginti. Et haec Viginti noUem, Cum eiS quae reducuntur ad ea, Sonti tantura sensibuS particularibus, et senSu communi, et imaginatione,
et non possunt hae Virtutes animae de aliis sensibilibus per se judicare nisi per accidenS.CAPITULUM IU.
De investigatione aestimati Vae et memoriae et cogitatiVae virtutiS. Sunt autem alia sensibilia per se, nam bruta animalia The laevi tyutuntur Solo SonSu, quia non habent intellectum. Et ovis, si nunquam Viderit lupum, fugit eum statim, et omne animal timet ad rugitum leonis, etsi nunquam audiverit PriuS nec viderit, et Sic est de multis quae sunt noci Ua et Contraria compleXioni animalium. Et eodem modo de utilibus et con Uenientibus. Nam si agnus nunquam Viderit agnum, currit ad eum, et libenter moratur cum eo, et Sic de aliis. Bruta ergo aliquid sentiunt in rebus Convenientibus et nocivis,
16쪽
Ergo est aliquid ibi sensibiliter praeter viginti noUem praedicta,
et praeter ea quae ad illa reducuntur. Nam oportet quod sit aliquid magis activum et alterati Vum corporis sentientis quamlu X et Color, quia non solum inducit comprehensionem, Sed affectum timoris Vel amoris Vel fugae Vel morae. Et haec eSt qualitas CompleXionis cujuslibet rei qua assimilatur aliis in natura speciali vel generali, per quam conveniunt ad invicem consortantur et vigorantur, Vel per quam disserunt et contrariantur et mutuo sibi invicem fiunt nociva. Unde non solumlu X et Color faciunt suas species et Virtutes, Sed longe magi Squalitates CompleXionales, immo ipsae naturae SubstantialeS rerum sibi invicem convenientes Vel contrariae faciunt sortes SPOCieS, quae immutant animam sensitivam sortiter, ut moveatur affectionibus timoris et horroris et fugae Vel contrariis. Et hae Species seu Virtutes Veni OntCS a robuS, licet immutent et alterent sensus Particulares et SenSUm communem et imaginationem, Sicut aerem per quem tranSeunt, tamen nulla illarum virtutum animae judicat de his, sed oportet quod Sit Virtus animae sensitivae longe nobilior et Potentior, et haec Vocatur aestimatio seu virtuS aeStimatiUR, ut dicit Avicenna primo de Anima, quam dicit sentire formas insonsatas Circa Sensibilem materiam. Sensibilis materia vocatur hic illa, quae a Sensibus particularibus et SenSU Communi Cognoscitur, ut sunt Viginti novem praedicta. Et insensata forma Vocatur quae ab illis Sen Sibus non percipitur Per Se, quia illi Vulgo Vocantur sensus, quamvis aliae VirtuteS animae sensiti Vae possint aeque bene dici sensus, Si Vellemus sic VOCHre, quoniam Sunt Partes animae Sen Sitivae. Nam omnis ParS animae Sen Siti Vae potest sensus dici, quia in Veritate est Sen Sta S, et Virtus Sensitiva. Quod ergo dicitur, quod qualitates compleXionales in non sentiuntur a sensu, intelligendum est quod a Sensu particulari et communi, et imaginatione ; Sed bene possunt sentiri ab aestimatione, quae licet non dicatur SonSUS, CSt inmen Pars animae Sen Sitivae. Sed aestimatio non retinet speciem, licet recipiat eam Sicut Sen Sus communis, et ideo indiget alia Virtute in ultima parte
k Qualitates complexionales, as gi ven in Magd., Seems helter than SubStantiae, the reading of the other MSS.
17쪽
POStremae cellulae, quae retineat species aestimati Vae et Sit thouillit
cenna in primo de Anima. Cogitatio Uero Seu UirtUS Cogitati Vaest in media cellula, quae eSt domina Virtutum Sen Siti Uarum,
et loco rationis in brutis, et ideo Vocatur logistica, id eSt, rationalis, non quia utatur ratione, Sed quia est Ultima persectio brutorum sicut ratio in homine, et quia illi immediate unitur anima rationalis in hominibus. Et per hanc facit
aranea telam geometricam, et apis domum heXagonam, eligens unam de replentibus locum, et hirundo nidum, et sic de omnibuS operibus brutorum, quae sunt similia artificio humano. Et homo in somnis Videt mira per hanc Virtutem, et huic Serviunt omnes Virtutes animae sensitivae et obediunt tam PoSterioreS quam RnterioreS, quia propter eam sunt omnOS. Nam Species quae sunt apud imaginationem
multiplicant se in cogitationem, licet apud imaginationem Sint secundum suum esse primum propter PhantaSiam quae utitur illis speciebus ; sed cogitativa nobilius habet species illaS, atque Species aestimativae et memorativae fiunt in cogitativa Secundum esse nobilius quam Sit in eis, et ideo utitur omnibus Virtutibus aliis tanquam Suis inStrumenti S. Et in homine supervenit ab extrinseco et a creatione anim Rrationalis, et unitur cogitativae primo et immediate, et utitur ea principaliter Sicut Suo instrumento speciali, et ab ea fiunt Species in anima rationali. Unde quando illa laeditur, Pervertitur maXime judicium rationis, et quando illa est Sana, tunc bene et rationabiliter operatur intellectus. CAPITULUM U. De e X positione auctoritatum contrariarum circa jam dictas
Sed textus Aristotelis Latinus λ non ostendit nobis hanc
' Bacon had good cause to suspeet the accuracy of the Latin translations os Aristolle, whether made from Arabic versions or directly si om the Greeh. Buthe exaggerateS their desectS ; and SometimeS, perhaps, he findes it a convenient
18쪽
1o OPERIS MAJORIS PARS OUIN A.
distinctionem, nam non eXpresse fit mentio nisi de sensu Communi, et imaginatione, et memoria. Quoniam autem non potest te X tus Aristotelis propter perversitatem translationis
intelligi ibi sicut nec alibi, et quoniam ubique Avicenna fuit
perfectu S imitator et eX positor Aristotelis atque duX et Princeps philosophiae post eum, ut dicit Commentator SUPer caput de Iride, propter hoc Sententiae AVicennae, quae Plana et persecta est, adhaerendum est. Et licet translatores
librorum Avicennae, ut in illo libro de Anima et in libro de
Animalibus et in libris medicinae, aliter transtulerunt et Vocabula mutaUerunt, ita ut ubique non sit eadem intentio Avicennae translata, quoniam in libro de Animalibus Avicennae reperitur quod aestimatio est loco rationis in brutis, et sic aliquando invenitur alibi contrarietas respectu Praedictorum, tamen non
est Vis de hoc quod diversi interpretes diversificantur invocabulis, et aliquando a parte rei habent aliquam diversitatem ; sed tenenda est ejus sententia in libro de Anima, quia ibi ex principali intentione discutit vires animae, alibi autem magis ex incidenti facit mentionem. Item ille liber est melius
In the present instanco the differetices bet een Aristolle and the Schoolmenis a real one. Their studies of Arabian thin kers, and especialty os Avicenna, ad gi ven them far so under vie s of animal intelligence than those whicli Aristolle hau held. Such passages as De Anima, iii. Io ἐν τοῖς ἄλλοις ρύοις οὐ νοησις οὐδε λογισμός ἐσπιν, ἀλλὰ φαντασία), or Polit. Vii. Ia Ῥόνον γαρ εχει λόγον), or Nat. Auscula. ii. B aλιστα δὲ chανερον επὶ των αλλαν α Οἴτε τεχνp Ουτε Oτήσαντα Ουτε βουλευσαμενα ποιεῖ) Sho SyStematio refusal to admit anything likereaSoning power in animal S. Memory as distinet from recollection) he allowed them, SenSuS CommuniS, and phantasia, but not anything which could bo called cogitativa, or the rudimenta Syllogizing of whicli Bacon SpeakS. Turning to the psychology of AquinaS S. T. Pars Prima, Quaest. lXXviii. Art. 4), we find sub Stantiat a cordanee with Bacon's vlew. For though Aquinas cloes not specisy cogitativa as a distinet faculty of animais as distinet from aestimativa, yet he sayA : Quae in aliis animalibus dicitur aeStimativa naturalis in homines dicitur cogitativa, quae per collationem quandam hujusmodi inventiones invenit. Unde etiam dicitur ratio particularis cui medici assignant determinatum O ganum, Scilicet mediam partem Capitis. Est enim collativa intentionum individualium, sicut ratio intellectiva eSt collativa intentionum universalium.' CL theotiaestiones Nati rates of Adelard of Bath, cap. xlv, Ortim brtita animas halent.
19쪽
PERSPECTIVAE PARS PRIMA: DIST. f. o translatus longe quam alii; quod manifestum eSt, quia pauca vel nulla habet vocabula aliarum linguarum, sed alii ejus libri
habent infinita. Si quis vero ConSideret praedicta, ne CSSO OStponere tres Virtutes Omnino diversa S, Secundum treS cellulas. Nam diversitas objectorum oStendit nobis di Ue1 Sitatem Virtutum. Sensibilium enim duo sunt genera, Scilicet unumeXterius, ut Viginti novem praedicta, aliud interius latens Sensum OXteriorem, ut qualitas CompleXionis noci Uae vel utilis, Seu magis ipsa natura Substantialis utilis Vel nociva. Et ideo oportet necessario quod eX hac CAUSA SUnt dUO genera Sen Suham SCilicet unum quod continet Sensu S particulareS et SonSum communem et imaginationem, quae mO Uentur Per Primum genus Sensibile : et aliud quod continet aestimationem et memoriam, quae feruntur in secundum genu S Sensibile.
Sed propter operationum nobilitatem quam habet cogitativa respectu aliarum, ideo distinguitur ab aliis. Apud translationem ergo Aristotelis Uulgatam Vocatur omni S Uirtu S memoria, quae habet potestatem retinendi species, et ideo tam arca Sensus communis quam aestimationi S Secundum hoc Vocatur
memoria. Et ideo quod hic Vocatur imaginatio, comprehenditur sub memoria apud translationem Aristotelis quae est inu Su Vulgi. Sed proculdubio oportet tunc quod memoria sit
duplex et valde diversa, ita quod una erit Rrca Sen SuS COID-munis et alia aestimationis; et erunt di UerSae Secundum speciem et Secundum subjectum et organum et Operationem.
Et cum jam positae sint istae Virtutes in cerebro, intelligendum est, quod Substantia cerebri medullaris non sentit, ut Avicenna docet decimo de Animalibus; et in hoc corrigit IAristotelem pia interpretatione et reVeron in . Nam medulla in aliis loci S corporis Sen Sum non habet, et Relationi deo nec hic. Sed eSt Vas et arCa Virtutum sensitivarum, ' ' continen S nervos Subtiles in quibus sensus et Species sensibiles Consistunt. Sed considerandum est. Ut omnis tollatur dubitatio quod anima sensitiva habet dupleX instrumentum Seu subjectum: unum est radicate et fontale, et hoc e Si cor, Secundum
20쪽
Aristotelem et Avicennam in libro de Animalibus ; aliud est quod primo immutatur a speciebus sensibilium, et in quo magis manifestantur et distinguuntur operationeS SonSUum, et hoc CSt cerebrum. Nam laeso capite accidit manifesta laesio virtutum sensiti Uarum, et laesio capitis est nobis magis manifesta quam cordis, et pluries accidit, et ideo secundum manifestiorem considerationem ponimus Virtutes sensitivas in capite; et haec est opinio medicorum, non aeqtimantium quod a Corde Sit fontalis origo virtutum. Sed Avicenna in primo Artis Medicinae dicit, quod licet ad sensum opinio medicorum sit manifestior, tamen opinio Philosophi est Verior, quoniam omnes nervi et Venae et VirtuteS animae Oriuntur a Corde primo et Principaliter, sicut Aristoteles duodecimo de Animalibus demonstrat, et Avicenna tertio de Animalibus.
Habens tria capitula. Primum est de origine nerUOrUm qui ad oculum CXigUntUr. CAPITULUM I. Manis estis ergo his, ne aliquis scrupulus dubitationis in SoquentibUS occurrat, Consideranda est compositio oculi δ, quia sine hoc nihil potest sciri de modo videndi. Sed auctores Uidam minuS dicunt, quidam plus, et in aliquibus diversifi-CantUr. AuctoreS enim perspecti Uae transeunt generalius de hi S, SUPPOnentes naturales philoSOPhOS et auctores medicinae, tanquam omnis qui legit perspectivorum scientias praeviderit medicos et naturales. Et ideo sermo eorum in Se CSt ObScurUS,
in This and the two follo ving Distinctions deat with the anatomy of the pye and of the optic nerves. The description may be compared with that os AlliaZen, lib. i. Prop. 4-13, whom, however, Bacon has not followed blindly. Athagen himself rem arks at the end of his description : Omne quod diximus de tunicis oculi et compositione earum jam declaratum est ab anatomicis in libris