Opus majus

21쪽

PERSPECTIVAE PARS PNIMA: DIST. II.

I 3 nec intelligitur nisi recurratur ad intentionem medicorum et naturalium pleniorem. Propter quod neceSse est hic aliquid uberius dici quam apud perspecti VOS inVeniatur. Et quamvis sit difficile certificare ista; et certificata OX Planare, tamen SP Cro

Per auctoros certos haec posse fieri manifesta. Sed ne singularum opinionum rivuloS Superflue deducam, recitabo Compositionem oculi praecipue secundum tres auctores, Scilicet

Allia gen in primo Perspectivae, et Constantinum J in libro de oculo, et Avicennam in libris suis: nam hi suffiiciunt et

certius pertractant quae Volum US. Non tamen Possum Sequi verba singula cujuslibet, quia aliquando contrariantur Propter malam translationem, sed eX omnibuS formabo unam Veritatem. Concordant ergo Omne S, quod duae Sunt parte Santerioris concavitatis cerebri, quas Vocant VentriculoS, Vel concavitates, Vel cellulas. Et hi Ventriculi non possunt esse inStrumenta Sensus Communis et imaginationis de quibus

dictum est prius. Nam illi sunt ordinati Secundum prius et posterius, hi autem sunt positi secundum deXtrum et sinistrum, ut dicit Constantinus. Nam tota cellula cerebri potest dividi in partem anteriorem et posteriorem ut superius

dictum est. Et nihilominus secundum dextrum et Sinistrum. Et anterius ejus, scilicet locus Sensus Communis, habet deXtrum et Sinistrum, ubi sunt duo Ventriculi quodammodo distincti. Et a pia matre, quae tegit utrum UO Uentriculum, eXit norUUS dupleX, unus de cleXtro Ventriculo, et alius de Sinistro, et sunt nervi optici, id est concavi secundum dictos auctores. Et inchoatur concavitaS non a medio anteriori S partis cerebri, quia ibi est instrumentum odoratus, qui CSt UnUS nCTUUS, habens eX lateribus duas carunculas Similes summitatibus mamillarum, secundum quod docet Avicenna decimo de Animalibus. Sed secundum AVicenn Am, et auctorem PCΓSPOC-tivae, et Constantinum, nervi isti visuales de quibus loquimur e Xeunt a fundo Ventriculorum anterioris partis; Sicut Con-λ Constantinus Africanus lived in the middie of the eleventii century, and spent much of his lise in Mesopotamia. His works were printed at BaSle 1536 and 1539. The Second volume contains a Ahori an atomical treati se, in whichis a bries and not very accurate description of the brain and of the eye. It is dedicated to Desiderius, Abbot of Monte CaSSino.

22쪽

OPERIS MAJORIS PARS OUINTA.

stantinus eYponit, docenS respicere capita magnorum animalium. Cum occiduntur non in aOState nec in calore, et inveniet foramen parUum in Cranio per quod tranSit nerVus, et POStea SCrutetur caute Panniculum piae matris ne frangatur, et in Veniet nervum eXire a fundo anterioris partis cerebri.

Sed duo nervi, ut dictum est, a duabus partibus deXtra scilicet et sinistra, secundum omnes concurrunt, et fi Unt unus nerVuS, et post Conjunctionem iterum dividuntur. Melius autem fuit ut concurrerent in foramine quam anto Vel POSt. Nam si Ue sic sive sic, sacerent duo foramina in osse capitis, Sed melius est fieri per unum, quam per duo. Et os firmius CSt, Uanto minUS POrsoratur. Ergo cum natura facit meliori modo quo potest, ConcurSUS erit in foramine cranii, a quo loco iterum dividuntur. Et nervus, qui Venit a deXtra parte vadit ad sinistrum oculum, et qui a sinistra Vadit ad deXtrum. ut recta sit eXtensio nervorum ab origine sua ad oculos. Nam si ille qui venit a dextra parte anterioris cerebri iret ad de Ytrum oculum, jam fieret angulus in nervo communi ubi concurrunt et fieret nervus curvuS et non recte e X tensus ad oculum. Sed hoc impediret visum; quia viSus semper eligit rectas lineas quantum potest. Et tunc cum os oculi sit

concaUum habens foramen VCPSUS CAPUt,

ingreditur nervus foramen oculi et eX- pandit se in concaVitate ossis ad modum instrUmenti, quo ponitur vinum in doliis. Sit ergo a b c cranium, et E sit deκtra pars anterioris concavitatis cerebri, et e sit sinistra, involuta pia matre, a Cujus fundo exeant a deXtris et sinistris duo nervi concurrentes in foramine cranii, et postea se dividentes, ut nervus, qui Venit a deX-tro, Vadat ad sinistrum oculum qui sit fet qui a sinistro, Vadat ad deXtrum, qui Sit g, et ingrediantur

foramina OSSium ConcaUOrtam, ut in illa concaVitate e X Pan

dantur, ut patet in figura. Sed intelligendum quod sicuta pia matre fiunt cluo nervi, Sic a dura, et similiter a cute cranii, in qua eX teriti S in Vol Uitur, et isti treS nerVi Sunt concavi, et Concurrunt in foramine, et fit unus nervus habens tres

23쪽

PERSPECTIVAE PARS PRIMA: DIS . II. 15

tunicaS nerUales, et iste nervus sic compositus Vadit ad Utrumque Oculum, et uterque Oculus habet naturaliter situm consimilem respectu concurSus eorum in foramine, et aequalem distantiam ab eo, ut certius y compleatur Uisio.

CAPITULUM II.

De tunicis oculi compositis ex tribus nervis dictis. Oculus ergo habet tres tunicas seu panniculos, et treS ThehumoreS, et Unam telam ad modum telae araneae. Et prima δ' L. ejus tunica fit e X tunica nervi interioris, quae Venit a Pia matre

Secundum omneS auctoreS, et e X panditur ab OX tremitate nervi,

ubi ingreditur foramen ossis, et ramificatur ad modum reti Sconcavi in prima parte sui, quae ideo Vocatur rete Vel retina, secundum Avicennam tertio libro Medicinae et secundum Constantinum, habens Venas et arterias et nervOS subtiles. DeindCParS ejus secunda est spissior, ut dicit Avicenna, et eX panditur Sphaerice Usque ad anterius oculi habens foramen in medio Suae anterioriS partis, ut species lucis et coloris et caeterorum visibilium Valeant pertransire per medium Oculi usque ad nervum qui Venit a cerebro. Nam hoc foramen opponitur directe e Xtremitati nervi a qua eX panditur retina, et ideo in hac tota tunica dicit Athacen esse duo foramina, Unum anterius, et aliud posterius quod est nervi concaVi eX tremit RS. Et haec parS ejus Secunda Vocatur uvea, quoniam est Similis UUeae, eo quod dimittit in anteriori parte sua foramen, sicut relinquitur in uva quando remoVetur Su Spen Sorium HUS, Ut

dicit Avicenna tertio libro Medicinae. Et a tunica nervi quae

Venit a dura matre, Secundum omnes eX panditur tunica oculi Secunda, quae habet duas partes. Nam prima ParS componit Ure X Uenis et nerVi S et artoriis, et Uocatur Secundina, quia est similis secundinae; et secunda pars eX panditur USque R danterius oculi, et ibi apparet ejus pars manifesta, scilicet portio cujuSdam Sphaerae, quae circulatur Super CXtromitatem

in Certius, the reacling of the Hari. MSS. is beller than citius, aS gi ven in J.

24쪽

OPERIS MAJORIS PARS OUINTA.

UUeae, et OSt Sicut Cornu Clarum, et ideo Vocatur Cornea. Et componitur, ut Avicenna dicit libro memorato, eX quatuor tunicis subtilibus corticalibus, et Sunt sicut CorticeS, Ut, Si CXCorticetur unus eorum. non propter hoc laedantur alii. Et factum est ita, ut sit haeC tunica fortis propter laesiones et impresSiones eXteriores ab aere Uenientes, et tum eSt Ualde diaphana, ut multitudo tunicarum ejus non impediat transitum specierum rerum Visibilium. Tertia tunica oculi fit ex illa pellicula nervi tertia, quae Uenit a membrana Corneae, et CjUSPars prima Conjungitur Ossi oculi, et adeo est dura, et solida, et ideo dicitur scierotica, reliqua vero pars eXtenditur US UCad corneam. Nam non Completur haec tunica, sed deficit ei portio Sphaerae, et eSt repleta Carne pingui et alba, sicut Uidemus eXterius in oculis, et Uocatur consolidnti Ua Seu Conjunctiva. Considerandum Uero diligenter, quod uno modo dicuntur tres tunicae tantum, alio modo SOX: et UtraqUO consideratio Vera est et rationabilis. Nam si integras tunicas consideremus, Sunt tantum tres. Si Uero Consideremus parteSposteriores distinctas a prioribus et nomine et re, Sic Sunt SeX. Nam treS parteS Sunt a posteriori, et tres ab anteriori. Aliqui etiam voluerunt esse pauciores, et hoc multiplici consideratione; sed de his non est curandum, quia Violenta CSt eorum interpretatio, et deviat a recta ratione. Aliqui etiam Septem λ tunicas posuerunt; sed falsum est, quia telam araneae pro tunica computaUerunt, cum non sit: et illi, qui dicunt tres

CSSO, totam Primam tunicam Vocant uUeam, et totam Secundam UOCAnt corneam, et totam tertiam Vocant consolidativam. Unde auctorOS POrSpecti Uae totam primam Uocant uveam, Ot Sic Uolo

principaliter uti in modo videndi e Xequendo. Et ideo Alli agendicit quod uvea habeat duo foramina, unum anterius, et aliud posteriuS quod est foramen nervi, a quo incipit eXpansio

concavitatis UUeae, Unde CX tremitaS nervi cum tota Concavitate sequente usque ad foramen anterius CSt uvea Secundum veritatem.

25쪽

PERSPECTIVAE PARS PRIMA: DIST. IL

CAPITULUM III.

De humoribus oculi, et tela Aran CRO. Et ista tunica continet in se tres humores et unam telam. Tbζ

subtilis ad modum telae araneae, et in hac Continetur CorPUS, quod vocatur glaciale vel CryStallinum, Vel grandinosum, et est hoc Corpus directe compositum SVPer eXtremitatem nerVi. Sed habet duas partes ; una est interior apud extremitatemnerVi, et est similis vitro liquefacto, propter quod Vocatur humor vitreus. Altera pars anterior eSt Similis glaciei, et grandini, et crystallo, magiS alba quam humor vitreuS, et Vocatur anterior glacialis, non habens aliud nomen proprium apud auctorem PerSpectiUae. Sed Vocatur apud alios humor Crystallinus, Vel glacialis, Vel grandinosus, quia est similis eis,

et totum corpus contentum infra telam Sic vocatur ab hac Parte sua. Deinde UerSus anterius oculi extra telam unus

humor similis album ini ovi replet conCaVitatem UUae ante riorem, et ab una parte contingit anterius glacialis, et eX alia ingreditur foramen UUeae, et contingit Usque ad Corneam, ita quod hujus humoris conveXitas Sphaerica tangit concavitatem

Corneae, et Vocatur humor Albugineus. Erunt ergo CorneR, et humor albugineus, et glacialis, et UitreuS, et extremitas nerVicon Sequenter, Ut SpecieS rertam tranSeant per medium omnium

usque ad cerebrum. Et dicit Avicenna quarto de Animalibus, quod retina ducit nutrimentum Secundum Veritatem ad partes oculi, et continet vitreum, ut dicit Constantinus, et auctorperSpectivae concordat, VolenS quod parS uveae inserior contineat humorem Vitreum, et in ultimo sui deferenS sanguinem in venis suis et arteriis bene digestum, quo fiat et nutriatur vitreus humor, quatenus UitreuS possit nutrire humorem crystallinum. Nam . ut Avicenna dicit tertio libro Medicinae humor vitreus est nutrimentum crystallini. Et hoc dicit Constantinus. Unde quia cryStallinus est nimis albus et clarus, ei non Competit sanguis pro nutrimento immediato, sed indiget nutrimento medio inter sanguinem et cryStallinum, et hujus-

26쪽

The centres of CU Vature of the various ocular

18 OPERIS MAJORIS PARS OUINTA.

modi est humor vitreus, qui est albior sanguine, et minus albus quam crystallinus. Et dicit Avicenna quod humor albugineus est superfluitas crystallini, et ideo opponitur in situ respectu sui nutrimenti, quod est vitreus, et propter hoc CryStallinus

est in medio eorum. Et humor vitreuS replet totam Conca vitatem nervi usque ad Sectionem communem, et eSt magiSSPiSSus quam anterior glaCialis, Uterque tamen est diaphanus, ValenUS Species rorum pertranSeant in eis. Et humor crystallinus Vocatur pupilla, et in ea est Virtus Visiva, sicut in subjecto quod primo immutatur, licet non radicati tor, quoniam nerUUS Communis est organum radicate, et ibi Completur Visio, quantum potest Virtus VisiVa, ut Sequentia demonstrabunt.

DISTINCTIO TERTIA.

Habens capitula tria. Primum est de Sphaericitate et centris humoris vitrei et glacialis, et Corneae, et humoris albuginei et UUCRO. CAPITULUM I. Considerandum vero deinceps est de figura oculi et partium

ejus, et de Centris tunicarum et humorum inveniendis: nam haec sunt omnino neceSSaria, sine quibus modus Videndi non patescit. Oculus ergo totus accedit ad formam Sphaericam, et tunicae similiter et humores propter proprietates sphaericae

figurae laudabiles, quia est magis elongata ab impedimentis quam figura habens angulos, et est simplicior figurarum et amplior isoperimetrorum, ut dicit hic Allia Zen auctor perspectivae. Sed in praecedentibus hae proprietates et aliae tactae

sunt. Anterior vero glacialis est portio sphaerae diversaea sphaera cujus Vitreus eSt Portio : nam di Uersa corpora Sunt, et diversarum diaphane itatum. Et anterior glacialis est portio majoris sphaerae quam Sit Sphaera cujus humor Uitreus est portio. Unde non sunt corpora Sphaerica completa, Sed sunt

27쪽

PERSPECTIVAE PARS PRIMA DIST. III.

19 portiones Sphaerarum di Versarum, et ideo Cum hae sphaerae Secent se, oportet quod habeant di Uersa centra. Et cum concavitas Vitrei sit Versus glacialem, tunc ejus centrum eSt ultra centrum oculi Versus Anterius oCuli. Similiter centrum anterioris glacialis est in profundo oculi. Sunt tamen ista centra Super eandem lineam rectam quae intrat per foramen uveae anterioris et per foramen quod est in extremitate nervi, ubi incipit retina expandi. Corpora enim hae C Sic Ordinantur, Secundum auctores PerspectiUae, Videlicet quod a foramine OSSi S, ubi intrat nerVus, eXtenditur nervus per aliquod spatium, et Semper magis dilatatur, quousque Veniat ad circumserentiam Sphaerae totius glacialis, et consolidatur cum Circumferentia ejus. Et tunc super eXtremitatem nervi componitur totum glaciale, et continetur in inferiori parte uUeae, quod Allia genVOcat Punctum concavitatis uveae, in cujus ultimo est foramen quod est eX tremitas nervi, ubi incipit uvea. Sed medium totius glacialis, scilicet humor Vitreus, est in orificio soraminis. Nam eX tremitas nervi Continet medium sphaerae totius glacialis, ut dicit Allia gen, quod medium est humor vitreus; et UVOR COn- Solidatur Cum circumserentia sphaerae glacialis. Et humor albugineus Contentus in uUea contingῖt sphaeram anterioris glacialis, et ille replet foramen usque ad Contactum Corneae, non quod contingat corneam in puncto, sed per applicationem Superficierum, sicut sphaera interior continetur ab exteriori.

Quoni Am autem superficies conUe Xa corneae est continuata

cum superficie totius oculi, et cum toto oculo, ut dicit Allia gen, Oportet quod habeant idem Centrum. Et quoniam Superficies

Corneao con CAUA CSt, aequi distans superficiei eXteriori conveXae, oportet quod utraque superficies Corneae et oculus totu Shabeant idem centrum, per librum Theodosii de sphaeris:

Sphaerae enim aequi distantes Continentes Se, Una Continens et alia contenta, habent idem Centrum, ut Sphaerae mundi, Sicut Coelum Stellatum, et Sphaera ignis, similiter in aliis : Centrum enim mundi est centrum omnium. Et quoniam concaURSU POrfici OS Corneae, et conveXa superficies humoris albuginei,

qui est in soramine sunt sicut sphaera interior et eXterior, Oportet quod convexa superficies humoris albuginei habeat centrum idem cum praedictis. Sed quia superficies concava C a

28쪽

OPERIS MAIORIS PARS OUINTA.

Corneae non contingit u Ueam in Puncto uno, nec applicatur ei ut sphaera exterior interiori, Sed Conjungitur ei in Circumferentia sui soramini S, oportet quod cornea secet uVeam, et ideo habebunt diversa centra. Et quoniam Cornea est major Sphaera quam UUea, quia continuatur cum Superficie totius oculi, et uvea continetur infra Sphaericitatem Corneae, ideo oportet quod centrum corneae Sit ulterius in profundo oculi, sicut patet adsensum in Corporibus sphaericis sic junctis; et hoc patet per Theodosium de sphaeris, et Allia gen sic dicit. CAPITULUM II. In quo e X plicatur dubitatio dissicilis circa praedicta.

Ocular

structures

Sed tunc grandis est dubitatio, quid replebit spatium interea, ubi declinat Sphaera minor a majore, et ideo aestimant multi quod humor albugineus diffundit se infra concavitatem Corneae, ubi Separatur u Uea ab ea. Caeterum objicitur, quod cum humor albugineus Sit concentricuS Corneae, tun C Continebitur in concaUitate Corneae, Sicut Sphaera applicata ei Vel aequi distans ; sed non eSt aequi distans, quia tangit eam ; ergo applicabitur ei in concavitate Sua, et replebit spatium quod est inter uveam et Corneam. Sed Contra hOC eSt, quod auctor Perspectivae non dicit hoc, sed Semper quod sit intra Uveam. Et ideo objecta solvuntur per hoc, quod parteS Oculi non Sunt Sphaerae Completae, Sed PortioneS SPhaerarum, ut patet de partibus glacialis et sic de alii S quae antecedunt eas quae eis deserviunt principaliter, Ut Sunt anterius Corneae, et humor albugineus in foramine uvene, et anteri US UUeae; Undo non eSt curandum hic nisi de Sphaericitate portionum et ideo cum loquitur de sphaericitate corneae, hoc non est nisi in portione illa quae visui necessaria CSt, Scilicet, quae est in anteriori parte oculi, alibi Vero non est Sphaerica. Et livea licet in Parte superiore sit sphaerica non tamen in inferiori: similiter albugineus non habet sphaericitatem Concentricam Corneae, nisi in soramine uveae; ubi ad corneam applicatur, infra enim UVeam habet concentricitatem cum uvea. Et quia haec ita

29쪽

PERSPECTIVAE PARS PRIMA DIST. III.

Sunt, non oportet quod humor albugineus currat inter Corneam et uVeam. Si enim essent Corpora Completae sphaericitatis, hoc eXigeretur, sed non est sic. Sed ubi declinant cornea et uvea, diffundit se Consolidativa, et replet quiCquid replendum est inter consolidativam et corneam, Vel Cornea et UUea relinquentes sphaericitatem Completam dilatant se, et eXterius coeunt Vel interius Uel utroque modo, et replent omne quod oportet repleri. Et quia anterior glacialis in sua conveXitate Secat uUOam, oportet similiter quod ejus centrum sit aliud ab uvea, et Sit interius in profundo; et quia totus oculuS, et Cornea, et humor albugineus habent aliud centrum ab uvea et in profundo oculi, Sicut anterior glacialis, et haec requiruntur ut fiat visus in glaciali, melius est, ut dicit Atharen, quod anterior glacialis habeat centrum idem cum istis. Et ideo totus oculuS, et cornea, et humor albugineuS, et anterior glacialis Sunt concentrici. De anteriori vero glaciali citius manifestabitur in sequentibus, quod oportet ipsum habere

idem centrum Cum centro Corneae et totiuS oculi, cum OSten

detur fractio in vitreo humore. Interim sussiciat quod

dictum CSt.

CAPITULUM III.

De Centro et Sphaericitate consolidativae. De consolidativa aestimatur, quod habeat centriam aliud ab Theeentres omnibus his interius in profundo. Sed auctor perSPectiVae . non dicit hoc, sed solum de UVea, et de humore Vitreo, quod these struc- nec ad invicem nec Cum aliis habeant Centrum idem, atque idbtitidhi

arguendo QUOd centrum corneae et Centrum uUeae non sunt but On One

tiuae. Sed antecedens ad partem superficiei manifestae in anteriori ipsius Oculi, et superficies manifesta Oculi est ex Sphaera majori Sphaera UVeae, quare Centrum Superficiei hujus manifestae erit interius in pro indo quRm Centrum UUORO. Sed Superficies corneae manifesta et oculi. ut supponit ibi et poStea CXPOnit, Sunt idem, ergo Centrum uUOae et Corneae non sunt idem. EX quo arguitur ab aliis, quod centrum

30쪽

OPERIS MAJORIS PARS OUINTA.

Concavae superficiei consolidativae et corneae sunt idem proPter hoc, quod per elevationem uveae a medio consolidationis ostendit uveam habere aliud centrum a centro Corneae Ottotius Oculi. Sed dicendum est, quod eXterior superficieSconsolidatiUae non est concentrica interiori, Ut patet; nec etiam interior est Sphaerica plene, quia replet Spatium ubi Separantur Cornea et UUen, Propter quod egreditur a recta Sphaeri-

Citate, et descendit ad interius oculi in illa parte magiS quam

alibi, et ideo cornea et interior consolidati Ua non Sunt Concentricae. Sed Si Sphaera utraque, scilicet cornea et conSolidatiUR, compleretur, tunc jaceret cornea in concRVitate consolidativae, et essent interior consolidativae et eXterior

Corneae Concentricae. Et cum superficies exterior consolidatiUae et interior non sunt concentricae, etiam eXterior corneae et e Xterior consolidati Vae non erunt concentricae. Et etiam

quia consolidativa non habet perseCtam Sphaericitatem eX-terius, ut dicit Allia gen, tendit enim in suo anteriori ad

acuitatem, et ideo non recte habet Centrum, a quo omnCS lineae ductae ad circumserentiam sunt aequales, ideo neceXtra nec intra est corpuS UOro Sphaericum, et ideo ei non

assignatur Centrum ab Allia Zen. Sic tamen potest habere punctum Simile centro, quod erit ulterius in profundo oculi magi S quam Centrum alicujuS alterius, ut patebit in figura.

Si tamen Volumus Vitare omnOm contentio nom, POSSU IDUS

dicere quod superficies consolidativae exterior non eSt omnino sphaerica, Sicut totius oculi, quia aliquantulum acuitur in anteriori parte, et sic non habebit totus oculus Centrum Sphaerae, nec SuperficieS OXterior consolidativae. Si vero interior superficies consolidatiUae sit Sphaerica, tunc non replet quod replendum eSset inter corneam et uveam. Sed vel cornea contrahit se ad Superficiem uUeae, et proin datur declinando a Vera sphaericitate, praeterquam in anteriori parte quae objicitur foramini, Vel uUea se eXaltat et eXit in gibbositatem CXterius derelinquens Ueram sphaericitatem. Sed quamvis Centra Sint diversa in partibus oculi, tamen Omnia Sunt in eadem linea, quae eSt perpendicularis super totum Oculum et parteS omnes, quae transit per medium foraminis UUCRC, et Per centra Omnium, ac per medium foraminis in