Opuscula physica et chemica. Pleraque seorsim antea edita

31쪽

ei o)r reducem illam intelle' am velle ejusdem ortionem, qua remota metalltim Completam amittit formam & acidis suscipitur siue pro duactione fluidi cujusdam astriformiS, qUa Ue r stituta completi indolem perfecte reCuperat.

Reliquum, quod inest, inflammabile ad portionem coagulantem Omne referimus, nisi

peregrini quidquam simul inhaereat, eodem subtili principio foetiam. UT hanc phlogisti copiam eo ad c iratius

tenti, aliam simul diversamque tenta Vimus, ad earndem ducentem metam. En prioris indamentum. Metalla acidis suscipienda phlogiston reducens amittere notum est b), quod sub 1olutione generat fluida aeriformia. pro re nata diversa. Vitriolicum & muriaticum cum ferro aerem exhibent, qui vulgo inflammabilis audit, nitrosum alitem Berzm, a Uitro nominariam, promit. Qtium haec fluidaphlogiston in sua foveant compositione, COPUm-dem volumina generata in ammabilis laxati quantitatibus esse proportionalia judicavimUS, quod etiam, respectu aeris inflariarnabilis, eX-

perimentis moκ memorandis consentaneuna invenimUS.

Ab TENTAMiNA modo sequenti sunt instituta. Globus adfuit Vitreus supra eXiguo instructus collo, Cui tubus formie CC alteria extremitate est tritura adaptatus, ut intrusus

32쪽

Cire .m circa per die claudat. Hic globus aheno cupreo ita immitti poterat, Ut ejUsdem operctilo perforato collum fixum inhaereret & tubus e X tremo libero aperturam lagenae intraret inversae & aqua impletae,

quae in justa dillantia erat suspensa, orificio infra aquae sit perficiem in vase supposito

1ubmersa. Hisce ita praepariatis, alieno aqua infunditur di igne ad ebullitionem perducitur. Interea ferri centenarius, lima vel malleo, pro diversa indole, in pul Uerem reda-etus, globo ingeritur, ejusdem collum operculo adfigitur, acidi mensura solutioni necessaria ferro additur, tubus flexuosus mox in- truditur, libero cκ tremo lagenae orificio in-h erens, tandemque globus aquae alieni prudenter immergitur & operculum applizatur. Hoc facto aqua ad ebullitionem igne cogitur, cliaraturam quam in aerei quidquam in lagena enatat, eam prsesertim ob calasam, ne aqua, calore forte diminuto, globum impleat. In omnibus eXperimentis acidi vitriolici aequalis mensura ex eadem hauriebatur ampulla, quod etiam de reliquis valet acidis, insequentibus momentis adhibitis. . Quum igitur in omnibus experimentis idem inservia et apparatus, & operatio eodem juvaretur Caloris gradu, res circumstantes fuerunt eaedem, & sola, uti convenit, ferri qualitas variavit. Fluidum a triforme dimensi sumus pollicibus cubicis decimalibus, qUOrum quilibet et lothones vel libras docimasticas

aqua: purae continet.

33쪽

GLOBUS Cum tubo 8 a Nae tot hones capiebat, hoe est ηὶ pollices cubicos, siccus aquae ebullienti iminersus, auris inclusi Unum tantum pollicem cubicum Cum qUadran te in lagenam protrussit. Idem pericidio eX- positus cum duobus aquae lothonibus, Volumini solutionis circiter respondentibUS , Ope Vaporiam a pollices aeris in lagenam expellebat, qui ideo subtrahendi sunt a toto colle toVoltimine . quod etiam in sequentibus tabulis faelum et .i L) A C i D O vifrio co primum tentaVim Us. In nos lis experimentis usurpatum sit, nomii ne olei vitrioli emtum erat, D dein quadru-ll plo aquar destillatae pondere dilutum. Gravilitate specifica i. ia9 gaildebat. PRIMA labia D adnen e columna pollices Cubicos ac rei, e ferri centenario elicitos, notat, eosque vite diminutione CorrectOS. S A C U N D A in minuti S primis iam Oram Col-llectionis indicat, qua prseterita nihil aereil prodibat. E P. I. FERRUM crridum y L- 'gij o onlisum, in magno furnoli fusorio ad Leus ad in Rosia- gia elicitum, dedit - - - 3 P. C. Smin.

34쪽

dente ad Leusad cusum

Ut fora elicitum ΕΚ Ρ. 8. FERRUM ad Uilfors

IEXP. 9. IDEM cum dupla acidi Uitriolici mensura b X P. 1 o. IDEM in calore digestionis solutum -b X P. II. FERRUM risum ad

EX P. 12. CHAI Yps ex hoc ferro caementatione parallas,

induratus, Ut limari posset,

EX P. ig. IDEM ignitus, in laminam sub malleo expansus, exstinctione induratus &phit Veratus PIUC usque enumeratae ferri variationes, e mineriS ad Dannem Ora obviis, eXcoctae

fuerunt & methodo gaulica

so Isso IS

cusae,

35쪽

Dp ara si Ferri.

Cusae, aptad exteros praecipue laudatae sub nomine ferri ope-

gratu ensas c . EX P. I 4. FERRUM crudum ad se smiri 2 eli Citiam - - 4Op. C. min. EX P. 13. FERRUM coum ad Forsruar - - - SI IS EX P. 16. CHALYBS ex hoc ferro coriatione paratUS, induratus dein ignitus, Ut limari possiet - - - q8 IO EX P. I 7. FERRUM crudum

ad frat ors in Vermelandia

c) Hoc e mineris Dan nemores a sibi is excochum scurum, Olim per Ore mittit exportab tali , 'tiam Vis hoc oppidum duduin anno 16r8 si is vile amner: t bene iacium, ab illo nihilo ivinus denUminatio etiamnum retiat.

36쪽

De Aio I si Terri. '

EX P. 22. CHALYBs in AEgliu Caementando paratus, itertimque fusus, salva duetilitate 4 p. z. Iamin. EX P. 23. CHALYBs eodem modo paratus a D. QUI ST - 46 6 EX P. 2 i. FERRUM crudum emineris ad Dii geloia in Dalia obviis, magnesio faetis - qi 9 CEX P. 2s. CHALYBS Csemen. tatione paratus e ferro culo in secedentis criadi - - 4T Is EX P. 26. FERRUM ensem in paroecia Norrb he, calidum fragile ---' - 48 Io EXΡ. 27. FERRUM cvsum in

. paraecia Graisse, frigidum fra-

Besethy in Smolandia elicitum 48 3o EX P. 29. FERRUM C praece- identu insum, frigidum facile ueo 6 EX P. 3O. CHALYBS e praecedente Clementatione paratus 44 asEXP. gr. FERRUM frigidum fragile ad Braus Srnolandite in parvo furno Hungarico elicitum - - - a asEX P. 32. IDEM malleo obediens ex iisdem, az praeceden

37쪽

dens, mineris, Ope Calcarei lapillis elicitum ad L aus q8 p. C. a Omin. EXI '. 33. FERRU s croam, in cruribido Cum Calce ferri denuo

fusum 1 ed pollea nihilo minus frigidum fragile EX p. io o) 32 2 O

C) HORUM experimentoriam pleraqUC repetita fuerunt acido mariat co, CUjUs yra Vita Sspecifica 1, i sue attingebat. Nova nonnulla sunt ad ecia, pi Oipue ad Calcem Cn Um Crationis. Centenarius ferri tentaminibus heie inserviebat aeque a C in priaecedente tal, aha, quod etiam Valet de sequente in momento

Ex P. d) Asses r R. Collegii metallici Nob. S. A STOCKEN-

XTRO a notabilia nobiscum commimica Vit expc Ti

menti, aestate praeteriti anni initituta ad in Smolandia. Minerae nempe lacu stres in furnis fusoriis magnis ibi non niti ferri: in frigidum fragile cxhibent. D. A STOC EN TR C b iisdem, timplici fustione, malleo obediens ad lii iri polle sperans, talem furnum, 8 pedes altum, adornauit, qualem in Hungaria Blau-ugn appellant. Repetit sin hoc tentaminibus invenit, i mo minoras sine additione fusas non nisi trigidum fragile p i pigere, quille in CX p. 3I CXam in I tui . ,2 O ndi it a 3 calcarei frisei, quarti o inquinati, ferrum pririli re malleo obediens, in e X p. ῖ2 Explorat tam . . Sc rias sine calce fusas reduci asque etiam frigidum fragile pWaebere. - o In omnibus fusionibus, cum vel sine calcareo , ponderis magnam saeri j ic u ram , quae, di im minerae ingeruntur , inter dri ci , sc riis in usum vocatis, attingit, 'Urim vis centen riuS minerae in calcinat Ono non nisi amittat. Per se patet, tu in in missa, quam CX- tracta

38쪽

in sto u e quantum satis

ira sty - - - - q8 sEX P. tracta fuisse ponderamia, ut lioe innotesceret. s ole cententario minerae, quae circiter 24 libras fri- icti frugilis proniit, sumiarinii 18 ductilis obtineri.

39쪽

--- -

40쪽

D) ACIDUM nitri quoque eodem modo tentayimus, cujus gravitas specifica per I, aio exprimebatUr.

phlogisto onustum Letsi aden-1ὲ, aeris nitrosi porrigebgt 33

EX p. 66. FERRUM crudum