Opuscula physica et chemica. Pleraque seorsim antea edita

41쪽

Lὸ Anal, si Ferri.

tionem reda fia - - , - 29

EX P. Tu. EJUSDEM limatUra, globo paullo calidiori aquae immisso - a EX P. 73. EJUSDEM limatura, dum ebullienti immittebatUr - - Is

EX P. 73. FERRUM cusem Oierbens In frustulo, dum globus tepidae im

EXP 76. FERRUM c tum phlogisto onustum Hressiforsense. Globus immissus aquae fuit non nisi tepidae, sens sim dein ad ebullitionem redactae - 33 EX P. 77. IDEM , dUm globus paul-llo calidiori immittebatUr aqUM - 3O EX P. 78. ID TM , dum globus ebuli lienti immittebatiar - - IS EX P. 79. FERRUM phlogisto patiperatum forsi orsen e , dum glo-lius immittebatur tepidae - - 34 EX P. 8'. IDEM , dum globus immit-itebatur aquae paullo calidiori - - 3 aB α EX P.

42쪽

EX P. 8 I. FERRI rufi Norrberiensis, calidi fragilis, limatura, dum globus

calidae immittebatur - - - I9EX F. 8a. EADEM, dum ebullienti globus immittebatur - - I EX P. 83. FERRUM crudum Husaby-εnse frigidum fragile - - 34EXΡ. 8 4. CHALYB S e ferro cuso praecedentis paratus, dum globus tepidae immittebatur . - - - 3a EX P. 83. IDEM , dum immittebatur paullo calidiori - - - 3O

tatem in divertis ferri statibus praecipitando δε- terminare conabim Ur. Iliae Ciam acido nitri occurrant obstacula alibi notata sunt e . Phlo. gisti quoque in ferro copia, cum acido vitrio-ii ab unico experimento ibidem deducta, nimis est exigua, heie ideo Corrigenda. Sequenti igitur modo negotium adgressi sumus. Argentum depuratiam solvebatur acido nitri ad satietatona, D solutio alliati vegetabili vitriolato deturbabatur. Qitivis hujus vitrioli siccati centenarius continebat argenti libras docimasticas 66, , quod tam praecipitatione, quam reditetione innotuit. Exp. 36. ARGENTI viti Polati centenarius sex circiter pollicibus aquae destillatur immitte

., Diis de phlosisti inetallis diversa quantitate.

43쪽

hatur, Una cum nonnullis acidi vitriolicitis, non Ut iis praecipitatio promoveretur, quae, illis absentibus, etiam pexagi potest, sed. ut depositio pulveris martialis impediretur. Dein, additoferri cus O Drbi 'eu lis frustulo nitido 1 o librarum, vasculum digestionis calori eXponebatUr, donec in Uriae grano liquor non turbaretur. Hoe obtento, ferri. frustulum exemtum, lotum & siccatum, libras I9,s, Circiter amississe reperiebatur. Itaque 66, 7 argenti librae ferri osterbyeniis libris i 9, s praecipitant Ur. EXΡ. 87. TENTAMEN repetebatur Cum alio argenti vitriolati centenario, sed loco ferri os ei hyensis Grangen se adhibebatur, Cujus librae i , 9 plenaeshaeliciebant praecipitationi.

EX p. 88. ARGENTI vitriolati centenarius

ope chalybis o hi Densis reduetus libras postulavit a P. EXΡ. 89. ARGENTI Vitriolati centenaritas,

deturbatus cmis Hujabycvse, libris i 9, opus habuit. . IV.Corollaria e praecedentibus eN perimentis elieita. Si jam tentamina allata paullo Curatius comparantur pensi tanturque, haud disti culter

44쪽

6ndem ferri ponderibus prodire, temporibus

tamen multum discrepantibus, adeo ut prius plerumque longiorem, immo saepe ultra duplam requirat moram. Hane dis epantiam partim ab inaequali solvendi divisione, , partim a menstruo priore dilutiore, in primis derivandam existimamus. Utrumqtae nihilominus acidum eamdem adris inflammabilis Copiam laκat, quaecumque menstrui quantitas. modo sussiciens, adhibeatur Exp. 8 &'s), eam, sine dubio, ob rationem, quod phlogiston ad genesin hujus aeris in primis tymbolam conferat. In ferro nativo Siberico peculiaris occurrit indoles, qua tardi S-sime menstruis suscipitur. Vitrio liciam, ebul litionis aestu adjutum, quatuor horis non nisi 36 pollices cubicos extricare potuit 7 mVriati- Cum quidem initio celerius egit, nam primis decem minutis 3o prodierunt, sed sequentihus 6o tantummodo i9. Talem quoque segnitiem in aliis quibusdam naturae produci is observavimus. Forte diversa frusta ferri Siberici hoc respectu disserunt, quum a nemine antea hane adnotatam vidimus. In speciminibus collectionis Academiae Upsaliensis unicum cum acido salis fortem excitavit

odorem hepaticum, sed reliqua hujus nulla vestigia praebent. Quod ad nitrosum attinet, hujus actio

a minimis ita pendet circumstantiis, ut materiis & quantitatibus iisdem, rarissime idem provocari potuerit eXperimenti eventus, in eodem

45쪽

eodem apparatu bis repetiti. QuUm acida vitrioli & muriae, sive ebullitione, sive digestionis calore adjuta, idem' tamen aeriS UO-

lumen generent, EXp. 8 & io , de nitroso idem initio exspectavimus, sed postea

non tantum alui et infensiore orstu, Nerum etiam

Dendi majore si ejicie, aeream yroductionem diminui obserVavimus EXp. 7I-83), quod eo magis miramiar, quo validius in aliis solutionibus haec momenta effectus augere soleant. Ceterum ex allatis haud difficulter patet, hoc acidum jam nostro proposito minus inveniri aptum & ejusdem effectus alio loco examinandos esse. Γ) o D phlogison reducens fit volumini aeris inflammabilis eliciti proportionale, fundamentum est prioris a nobis adhibiti demetiendi modi. Ut haec hypothesis examinaretur, diversis quoque ferri speciebus praei Cipitationem tentavimus & convenientiam vidi natas, nam 66, 7 argenti librae reductae fuerunt ferri osterbyeniis libris 19, s Exp. 86), ferri autem Grangensis i , 9 sim ciebant EXp. 8 ). Si ex hisce datis quantitas phlogisti in centenario utriusque ferri Calculo erUitur, haec, possito, quod argenti cente-

46쪽

inVenitUr, nam quartus terminus revera est 363, qui io partibus deficit, at Unica tantUm, si posterior ratio, aeque ac prior, per decades exprimitur. EXPERIMENTA duo sequentia similiter congrUunt, nam in centenario crudi Husa-

rius 46 Exp. ia). Ergo q8 : 46 : : 347 : 333 esse deberet, sed rigorose quartus terminUS Proportionalis est 33a,s, qui ne tantea quidem parte integra dissert, & major inter diversas i melliodos vix exspectari potest concordia.

HINC itaque concludimus in unico asiris inflammabilis pollice cubico tantum circiter adesse phlogisti, quantum in libris a , 17 Chalybis 6sterbyensis, a, os ferri crudi Husa-hyensis, a, tot culi Oilerbyensis &i, 96 cusi Grangeniis. C) FERRUM erudum ex eadem elicitiam minera, inaequali gaudet inflammabilis portione, eo nempe minore, quo parcius subfusione carbones fuerunt adhibiti. Hoc plura in tabula prima & secunda obvia eXperimenta eviticunt.

47쪽

De Analys Ferri. 23

D) VARIATIONIS in serro crudo bono li-imes infimus' est 38 & supremUs 43. Ingenui

tamen fateamUr Oportet, nobis supremum valde incertum Videri. Crudi enim id felles forsentis haes enias non nisi squamas obtinuismus, e tormentorum ad Haelle fors s fuso ta rum medulla abrasas, 'quae sine dubio, sub sperforationis operatione, terebrae chalybeae: scobe fuerunt inquinatae. Hoc igitur e X-l perimento, tamquam ambigilo, excluso, et septem reliquis, supremus Oritur 43' . CrUidum, quod ferrum Culum frigidum fragile exhibet, 48 quidem pollices cubicos promit i sed H lefors ense hoc Vitio caret, nobiS t31men nondum licuit hoo cusum examinii subjicerC.

E) VARIATio in chalybis generibus interiique 48 versatur. E frigido fragili paratus ad 44 descendit. F) VARiΑΤio ferri cus boni inter 48 & .

si cadit.

Fgiisti calidi fragilis non nisi unicum spe- Cimen adquirere potuimus, qMod modo de scripto e X ploratum circa 48, limitem infi- imum classi boni, subiistit, sed frigidi fragilis B, 3 treS

) Crudum Haelleforsense sincerum postea adquisit tua , methodo coiisuem pro centenario dedit aeris inflanamabilis pollices crib. o, adeo ut conjectura in i pio textri de immixtis moleculis chalybeis jam dubio careat.

48쪽

26 De AE albi Ferri.

tres habuimus Variationes, quae Cusi boni sua Premtam . nempe so & si attingunt, immo tertium superat, usque ad set progrediens, ut

G) E momentis tribus proXime praecedentibus minima phlogi in coxia in ferro crudo adeste videtur, tu chalybe media 2 in ferro cisso

maxima. At priusquam haec conclusio uti omnino Certa agnosci debet, num in hisce dive is statibus peregrina quaedam adsit materia, parcior Vel hiberior, quae sub solutio- ne magis, minus Vel nihil laxat inflammabilis, cognitum sit oportet, quod demum insequentibus in iotescit VIII). Interea heid semel indicasse susticiat, semper, ubi sermo est de quantitate phlogisti in ferro, illam unice spectari, quae mole ulis ferreis est propria, etenim portio principii inflammabilis, quae plumbagini, aliive materiae peregrinae inhaeret, cum sua bali abesse poteli, salva metalli natura.

Quantitas phlogi mi reducentiS eXperimentis siccis quaestin.

. MULTA instituta sunt tentamina, ut, si lfieri posset, hae etiam Via innotesceret phlO- igisti copia, sed exaetae mensurae methodum snondum excogitare potuimus, aliquali igitur determinatione qua majus & minus ple- .

49쪽

rumque subsistere coacti fuimus. Experimenta ipsa, secundum Operationum diversitatem 'distributa, in medium proferemus, haud pati Ca tamen e X cita dentes, quae nobis parum vel nihil decidere visa sunt. A) FUNDENDO sequentia sunt peras a Dquidem primo , Ut discerem is, num jcrri crudum plus foveat pultat', quam aifum EXp. 'o. H ELLE FORS ENSIS crudi, e tormentorum medulla derasi, etoo librae cum so. hamatit; nigri) , in crucibulo clauso per asminuta prima igni exponebantiar, ingenti incitato folle. Vase fracto regialus reperiebatur collectus 2oiς librarum, scoriis qua tres quartas i Ope talas nigrescentibus, qui malleol in planum circiter circulare extendi pol terat 6 linearum diametri, antequam mar-l go finderetUr.l Hostae minutorum numerus illam notati moram, sub qua Crucibulum igni, folle incitato, expositum fuit, quod de omnibus sequen-l tibus tentaminibus etiam valet. l EAp. 9 i. EIUSDEM Hoesi orseni P crudi et Oo Iibrae cum so calcis e vitriolo martis proeci i-l tam , & in crucibulo dein ignitae, quae fui sca adhuc magneti obediebat), similiter tral ctatae zo minutis, regulum exhibuerunt 2o6l librarum, scoriis parcioribus, quam PraeeedenS

50쪽

' dens, immersum, qui tantae erat dumlitatis, tui in lamellam 9 linearum diametro gala den- stem, sine ulla marginis fissura extendi potuerit. t

sto quantum satis onusti, librie 2oo.CUm so hσ- lmatitiet nigri, antea Usurpati, per is min. igni iexpositae, praeter regulum i 68 librarum, eX- iguorum in lateribus & per totum etiam oper- iculum sparsorum multitudinem praebUerVnt, ex ante redente sub Versione Crucibuli, misce-lam disseminante, ii ne dubio ortam. RegUlus malleo parum obediebat, sed parvi globu- lili omnes eximia gaudebant dues ilitate, tam linitidi, quam qui obscura Vestiebantur superficie. Scoriae sumi perlucidae virescentes maculis rubris erant distinctae. EXI . 93. EJUsDEM Leus adense crudi librae Eoo cum s5 talis calcis martialis, quae in CX p. 9 I inserviebat, per is min. similiter tradi alae, regillum prael, aerunt Iaa librarum, ductilitate illi accedentem, qui in eXp. 9I memoratur. Scoriae semiperlucidae vi-

rescente S.

lPRAECEDENTIA quatuor eXperimenta eo Ordine facta sunt, quo enumerantur, & qui- idem ita, ut Uno crucibulo exemto, aliud linoκ foco committeretur, quod ideo notan- dum putamus, ut ignis in hoc foco intensitas & incrementum quodammodo dijudi

centur.