장음표시 사용
21쪽
sANITATE ET MORBO.corporis exquisita, proprietates vitae omnes, quibus donata, rite essicere aptissima est . Ex convenientia vitae materiae adhaerentis, Omnes, quas contemplamur
actiones vitae, explicare possumus. Inter animalia eiusdem generis, primum astiones vitae praestantia, maxima similitudo observatur. Ita distributae, legibus naturae, vini lae vitae sormae, ut, in Classes, Ordines, Genera et Species dispositae sint. Capaη mens hominis, quae ad principium vitae auso tum, ac singulari modo, in sua animali fabrica dispositum, referri dcbet, ineunte aetate, sagacita tis indicia haud parva exhibet. Primae hominis
actiones similes sunt aliorum animantium actionibus: facultatibus enim mentis et corporis nondum eVolutis, sensus reflexi istam non habent vim, quam, provectioribus vitae humanae stadiis, exercere solent. Potestati, in corporibus animantibus, hasta primas actiones ercienti, nomen INSTINCTUS inditum est. Haec potestas agendi inter omnia animantia manifeste apparet ; atque diversitatem valde miram, ex Variis vitae modis ac formis, ortam praebet.
Erroribus vulgi vacuus, philosophus, proprio munere fungens, resque examini omnes subjectas,
22쪽
vel per se existentes, vel cum aliis conjunctas, eo n- templans, magnam hujus principii similitudinem, per
ordines animantium innumeros, cernere poterit.
Exempla quaedam, inter varii generis animantia, appetitionem animi meram exhibentia, atque huic rei investigandae apta, hic loci adducere opuaerit.
Hoc vitae principium stimulari facile potest, vel si
ita dicam, multum appetit. Cum vero stimulis assiciatur, effectus, legibus agendi in corpore animanti proprios, conspicimus. Si vis Vitae, qua madent partes corporis musculares, ad agendum excitetur, musculi ita affecti, contrahunt, et quosdam sibi proprios effectus edunt. Cum autem, vitae principio generis Nervosi adhibeantur stimuli, vel immediata vel non, animi conscientia essicitur, qua, quod erat propositum, talibus mentis actionibus, obtineri potest. Hae omnes diversae actiones, a conditione vitae principii, in sua peculiari fabrica existente, omnino pendent. Mera animi appetitio, in adulto hominis statu, raro occurrit: quia, hoc tempore, facultas rationis, qua praeditus esst homo, Variis rebus externis vitae
necessariis, multum assicitur. Perfectissima potestas percipiendi summum hujus animi appetitionis con-
23쪽
stituunt. Nulla, igitur, alia re, appetitio animi, Omnibus insita animantibus, atque ratio homini S pcr- fe ista inter se discrepant, quam quod, vitae principium in corpore humano, stimulis ad agcndum fac: lius incitatum, modos sentiendi diveis os perficiat, ex quibus Oriuntur imaginandi, judicandi, recordandi facultas, aliaeqiae Omnes mentis amone S.
Quo primam humanae rationis lucem, in medium Proferamus, quod argumentum consilii intestigentia imbuti certissimum praebet, exemplum af crat Ur. Infans jam in lucem editus, cibum vehementer appe tit, et quibusvis rebus sibi oblatis, os adhibet. In fantis enim corpus, sugendo, nutritUr: nat UraqI e providens, infantem, ratione adhuc imperfecta, ad hanc, pro suo nutrimento, actionem, ducit; qualitatem vero cibi salutiferam, aut quo loco inveniatur hic cibus, minime ostendit.
Cum ex corpore ejiciatur Urina aut saeces, Cum musculi recedant, et cilia occludam, aliquo uel mUscUlis vel oculis noxio oblato, hae omnes actiones, a qUadam fabrica corporis, quae, vitalem vim, ad tuendum animal, reddit aptam, proficiscuntur. Infantes, ineunte aetate, lucis radiis capti stuat prius, quam hisce fruentes, beneficia quam plurima Percipere qUcunt.
Status infantilis, aspectum rationis simplicissilinum,
24쪽
atque a mente hominis adulti persectiore dissidente ira, Lire demonstrat Mens quidem infantis, corpori similis, paulatim viget et augescit: edere autem effectus proprios, idem perstat principium. Varii animia lectus, hominem turbantes, summamque potestatem e Xercent CS, Vita adhuc immatura manente, initium imperii usurpant. In medium proferre, quam habet similitudinem principii rationis singularem fabrica animalis vitae naturalis, brutis ex animantibus, Plurima asscrantur
tea terram pedibus tetigissent, iter ad arborem illico faciunt, cUrsuque recto, et sapientissimo consilio, sedem petunt priorem. Avium pulli, sonitum audientes insolitum, praebent OS apertum, non quia periculum iis invasurum timent, sed quadam animi appetitione affecti, se, ad accipiendum cibum, hoc modo, parant. Catuli leonis, cum viribus crescentibus, animum ferocem et immanem produnt. Bellum, hac aetate, aliis animalibus indicere frustra conarentur; et, Pugna commissi, dum vires deiicerent, victoria semper esset anceps. Catuli ac leo ipse inter se disserunt: huic enim vitae principium Variatur et augetur, QUO
25쪽
I9Hi versitatem actionibus cum sua fabrica conjuncti facit. In se sta, consilio mirando, tutissima et commodissima, ad deponenda ova atque nutriendam futuram progeniem, loca seligere observantur. Mos est papilionibus aliisque insectis herbas pascentibus certissimus, oVa pariendi in has plantas, quae propJgini
suae nutrimentum et latebras facillime praebent. Quo consilio, qua mirifica arte utente S, apes Condunt favos i Artifex quidem callidissimus, geometria imbutus, opus accuratius et Pe ectius ViX Un- quam poterit exeqhii. Cellas diversae magnitudinis formatas, apibus laborem perficientibus, fucis, atque foeminis, dicant. Numero fodinina oriri certo, loca in alveario, partis ovis, definita complere licitum est. Cum vero hunc numerum CX sui CP a Verint, prota niverso totius populi commodo, de industria ne
Dum aves incubant ovis, cum maxima citra et
spectabili diligentia, ova saepe veritant, qUO calore aequabilius, at irae aere pii ro liberius, si VantUr. H uic rei, vitam suis pos feris lai giendi, acriter in C Umbentes, suae saliatis propemodum obliviscuntiar: ac grande patientiae indefessae documentum prodentes, libertatem, qua solent gaudere, per totum temporia
26쪽
spatium, ad incubandum, necessarium, libentissime
Aves quoque, sordes pullorum ex nidis ejiciunt. Alias inter aves, is eo citi Tima est Hirundo, qIlae, certis intervallis, phallos dejicere alvum, gestu, VOCU, aliisque signis solicitat. Hisce signis obtemperantes,pNili, post eliorem corporis partem, ad nidi mal ginem
protrudunt: nec desunt e X empla, ubi mater ipsa faeces ex ano piallorum Conata est e X trahere, atque parva a nido distantia auso re. Qilis, consilio, quod curae tam providae iii est, animum advertens, admirari abnueret 'sunt oui, Struthionem ab hac lege, qua obstridia sunt animantia fere omnia, pro cura et salute progeniet, edice perunt Hic vero manifestiurn esst consi- lium sapientissimum. iam vis enim Siruthio, in regione calida Senegalensii, per diei tempus, cessit incubare, quia calor solis, in hac regione, tantus sit, iit nullus, ad hunc finem, a matria cori Dre te qui Γ tur ; sole tamen Occidente, quum opiUS sit Calol C IUcto, per noctem in Cubare perstat: atque struthiones ad Caput nonae spei habitaniis, quae est regio spi-si i , P, haud aliter ac aliae aves, dies noctesque, ovis incubant. Vespa, Pro rato robore, onus cXae Ulai su Uin.
27쪽
Capite a corpore exciso, ac corpore ipso in portiunculas diviso prius, quam comitem efferre mort Uam
Bonnetias et Bie lumerus observarunt, nymphas
tineariam aquaticarum sanglice cod baut) ex superficie corporis gluten secet nere, quo ligni particulis, testis, aliisque rebus adhaerent, ut aequilibrium in aqua sibi acquirant. Ad lioc autem ess ciendum, se summo consilio parant, minuendo Vel augendo, ut Opus sit, pondus sui corporis, Ut aequale sit ponderi aquae, in qua vitam degunt, specifico. Plura quidem exempla, de hac re, in medium proferre possem. Haec vero jam d cia, prae se ferunt documenta certi Tima, materiam qVadam vi vationis, suae peculiari fabricae apta et Propria, imbutam esse, et qNae ad dubitandum maxime inclinati, vel ingeniolis limi homines refellere neque Unit. Scintiendi facultate donata sunt Omnia animalia, forsitan et vegetabilia, et quoque soli lia, quod immodo, eadem gaudent faciat tale. Quomodo autem, hoc estici tui, ab atris Percipi non l Otest, quia suae fabricae non inest vitae principium, Cuod talem habet potestatem. Principium, quod nec perire, nec mutari potest, homines et omnes animantium ordines inferiores
28쪽
pervadit; omnibu'hie diversis sormis, ordinem, pulchritudinem, et plenitudinem, mundo univei sopraebentibus, intime adhaeret. Multiplicem vitae formam in corporibus coram tutam se reddere manifeste aptis, demonstrare non pollamus. Haec immensa Vitae varietas, menti phi-Iosophi facile occurrit: vulgi oculos omnino latet. Non admirari nequimus contemplantes, quae, sim-ma instructus sapientia, creavit Deus, opera magnificentissima, splendore fulgentia, simulque Ornatu
gaudentia simplicissimo. Si aliquid de Natura, per quas conspicimUs sormas innumeras ac diversas, intelligere velimus, ad principium, quod has omnes pervadit et asscit, animum semper advertere oportet. Assentientes vero
unum idemque principium, omnia quibus adest cor-POra pervadere, quoad fabricam diversam horum corporum tantum differre,varios quos edit hoc principium essectus, facilius persequi et obscrvare possu-
Omnia, eodem modo, facta et disposita, corporibusque ejusdem generis donata, similes adtiones, ac speciem vitae unicam pracbuissent. Deus autem cuncta providens, mundum fecit variis vitae formis Plenum. Cesitant nunquam hae sormae, novas subi-
29쪽
re mutationes : sed principium, quo praeditae sunt, idem ac immortale est. In plurimis et diversis corporum formis quae oculis obversintur, quicquid potuit fieri, ab universa intelligentia consilioque sapientissimo essicitur. Dum hanc rem investigare conarer, quae esset vitae ipsius natura, vel quomodo primum existeret Vita, explicare non posse, haud ignarus sum. Quae
enim sit vitae natura, Auctoris est explicare. Hominis est, rem adeo obscuram justo praeterire silentio. Quae sint rerum causae primariae, nullus sana mente, ausus est dicere ; nec, in statu hominis praesenti intelligere quae sint, opus est. Cum C RAVITATIS Pationem reddere volUmus, legibUS ATTRACTIONIS, qua omnia ad terram feruntur, vim subjici istam, plerumque dicimus. Vitae rationem reddentes, ad id quod stimulis ad agendum incitetur, in
promptu esst reserre. Varias Vitae formas contem
Plantes, ad sormam et fabricam corporum diversam attribuimus. Hic vero fiat questio, quem habet nexum vis ista attractionem essiciens, cum materia
quae, hac vi, affecta est: vel quam habet similitudinem vitae principium, ad quos edit effiectus, stimulis incitatum; aut, quomodo spondeat alicujus
30쪽
org ini fabrica, estectibus sibi propriis. Haec omnia jam dicta, , sine dubio, legibus naturae certis constituta, sumimoque consilio ordinata et composita, mens hominis improvida intelligere non potest. Si vero ulterius, in hoc cursu progredi conemur, res explicatu dissicillimae occurrunt. Hic e statum edit Natura, HUC USQUE, SE D NON ULΥRA. Leges, vitae principio, in omnibus rebus corporeis, existenti, impositas, sive in fabrica naculi humanae propria, vel in vegetabilium functionibus, vel in fossilium attractione, conspiciatur, philosopho recta ratione ducto, investigare licitum est. Humana scientia, hisce legibus accurate Observatis, cxcolatur
Ad excolendam, hoc modo, Veram philosophiam, attentionem animi diligentissimam adhibentes, Baconus, Ne ut Onus, Lockius, aliique scientiae cultores clarissimi, famam sibi summam obtinuerunt. Lege attractionis, a Newtono observata et explicata, hic vir figacissimus, nimio scientiae ardore sublatus, justis mei rectum rationis tenorem reliquit, causamque pri mariam, aetherei Ope fluidi, qnod mundum pervadit universum,eXplicare festinavit. ab Hoc nequicquam
a Iam hic, quam alias ubique rebus veris standum, lubrica causarum utpote lare incomprehensibilium questio, venenatus