Caii Caelii Sedulii, Belisarii, Liberii, Honorii, Aviti, Prosperi, Aratoris, Lactantii et Dracontii opera

441쪽

Cum nos venturum moneant animalia multa. Bucula, rana, grueS, Ormicae , corvus , hirundo

Praedicunt pluvias , nec jam praesagia fallunt. Quid res exanimes p testis ardente lucerna Scintillare oleum, ungis crescentibus imbre pAn Deus omnipotens posset nescire latebras nupis, et ex foliis vestis contexta caducis Aspectanti obstare Deo p Tunc voce retractus Crimine semineo semet peccasse saletur Infelix coniux , in conjuge sacta redundat, Et reus accusat, sed non purgandu agebat. Et sic participem propter solatia cladis Conscius adscivit socius ceu semina possit, Ad scelus horrendum, vel saeva piacula mortis

Supplicio sociant duos, relevare eatulta.

Credidit infelix sed par sententia damnat, Quos par culpa tenet Gradus illic temporis inter

Est tantum , nam causa ligat communi utrumque. Exsurgit censura Dei pietate Severa, Et vitae, mortisque simul sententia fertur.

Supplicium infelix , quo mors datur , atque negatUr, Ultio vitalis cohibetur limine mortiS. Poena mori crudelis erat, sed vivere pejus.

Otia, delicias perdunt, discutitque labores, Qui cultore Deo fructum telluris habebant,

Agricola Dominus quam nondum verterat unquam. Ipse rigator erat, sator , allor, meSSO , arator.

Ossendunt hunc ambo pium truduntur ab horto, Perpetui flores nec sunt sub jure eorum , Et vitae mors meta datur cum me malorum.

442쪽

Magna Dei pietas, venia qui temperat iras. Vita gravis hominum subducitur impete mortis,

Quae recidiva magis conversis corde resurgit. Mors mundanorum requies est certa laborum, Et male viventi praestatur sane salutis. Continuans quodcunque nocet pravumque, bonumque. Solus in aeternum Deus est regnator, et auctor, Virtus trina Deus , riplex Deus omni et unuS, De quo speratum conceditur omne benignum,

Et quoecunque jubet, praesumptio nulla fefellit, Nec deest essectus faciendi tempore eodem

Quem penes et sensu praecordia mula loquuntur, Et lingua reticente, sonat Super aethera Sermo, Ac mens pura Deum potius, quam lingua precatur.

Ergo operis memor ipse sui Deus imperat ambos Sedibus egressos placidis , dominentur ut Orbi, Ac totum , quod mundus habet, sub jure tenerent; Et quod floret humus, viridis quod germinat herba, Quod spicat messis, quod ramis parturit arbor, Quod gemmant vites, quod amoena comantia frondent, Flumina quod mittunt sontes, quod fluctuat aequor, Quod pelagi trahit unda, fretum quod littora tundit,

Murmure quod venti flantes vaga marmora crispant, Quod generant terrae, quod flumina, Pontus, et aer, Usibus humanis data sunt haec cuncta venire. Ut similis qui factus erat de pulvere Christo His dominaretur cunctis sub carne creatis; Corpora corporibus servirent cuncta Subacta. Spiritus interea seruit sine corpore VentuS, Ventus agit nubes, in nubila crassior aer

443쪽

Cogituro hinc imbres veniunt, placidumque Sereniti. Ventus alit ructus, et ventu spicat aristas, Ventilat pestivo quas flatu mollior aura Des orat fructus, et decutit arbore flores, Flatibus accendit flammas , et temperat aestus Flatibus altern s redeunt commercia vitae Iique , reditque suos repetendo spiritu haustus. Et reduci vento ibrae pulmonis anhelant, Faucibus excurrens et naribus aura vicissim Vitales anima per membra tepentia SenSuS. Atque modo gelidis, calidis nunc flatibus ora Illustrata vigent, et tangunt fabra palatum. Non haec humanis tantum spiramina membris Sunt data, sed cunctis animantibus aura recurrit. Spiritus ille Dei, quo corpora cuncta moventur Omnia complectens agitat , fovet, inserit, Urget, Unde genus diversa trahunt et semina rerum , Ioles et immensa , mittenda e sonte perenni. Irtificis formata manu digesta vomuntur Irdine cuncta suo : manet irrevocabile munus, Vec tamen intereunt pereuntia lege diurna. uis neget undifluos procedere fontibus amnes, duorum jam reditus non unquam sperat origo pncessanter aquas licet evomat impete pleno Iacturam tamen unda negat sentire fluenti,

Jmnibus hic mos est de ammis tollere sammas se minuit quidquam detractus ab ignibus ignis 'Iamna aliena solent aliorum lucra parare.

iustus cui damna parant in somite flammae Detractae cui forte jubar succiditur igniq

444쪽

Nec carnale genus minuit fetura creando

Ecce dedit homini plusquam sibi rex Deus auctor

Formantur virtute Dei mas unus, et una, Et multos creat unus homo, mansura Propago

Maxima sit generis , quam parvula sudit origo. Parva Deo fuerant succedere nata peremptis Ni consumpta daret post secta resurgere vitae.' Sed ne sit fixum , reditus non esse Sepultis Cordibus illorum , qui legis sancta profanant

Annua conspiciant agris frumenta renasci Mortua per sulcos terram sim dentis aratri. Major et ex truncis surgit radicibus arbor, Et soliis vestita viret redeuntibus annis. Pampinus viserae vitis sarmenta reveStit, Et gemmata rosis redeunt virgulta ruboris. Ambrosi reduces rumpuntur cortice fructus, Queis est vita fugax, et par cum flore Senectus. Fit rediviva virens et crinibus herba renatis. Ligna renascentur reduci sub germine cuncta

Quae nunc herba suit, lignum jacet, herba sutura.

Squameus exuitur Stellato tegmine serpens Pelle renascenti, rursus redeunte juventa Reptat hians anguis per sibila guttura pandens. Frontibus arboreis amittunt cornua cervi, Anguibus assumptis sed mox Palmata reSurgunt. Aereas nudat aves jam penna vetusta, Et nova subvestit reparatas pluma volucres. Mortua praeterea caecorum lumina dudum Nube tenebrarum discussa, luce recepta,

Ad visus rediere suos, vultusque sepulti

445쪽

Νocturnos perpessa dies oculatur imago. Mortua pars holriinis quoties, pars viva jacebat, Funera viva gerens , vivax in morte cadaver Ac sine morte tamen vitali in morte perempta 'Et rediviva salus reduci per membra vapore Nascitur, et calidus repetit vitalia sensus ossa tenens, Venasque ciens, udansque medullas. Phoenicis exactam renovat Deus igne iuventam Combustusque senex tumulo procedit adultus. Consumens dat membra rogus sine sorte Sepulcri,

Ignibus exstinctis jam mortua flamma resurgit, Redditur ignis edax redivivo lumine candens Et scintilla volans incendia vasta reducit Et quod sumus erat, stride jubar ignis anheli. Igne vago rutilatur apex, fax caetera lambit Et cinis exstinctus gelida moriente favilla

Tollitur alta petens erecto crine vagatu S.

Mortua lux sub luce cadit, perit aurea luna Atque per ascensus, et cornua colligit ignes Et dum caeca latet, reparato lumine fulget,

Mentiturque diem lux frigida, solis imago.

Lucis ero redeunte polo moriuntur et astra. Nuntius aurorae subductus morte diurna Lucifer exstinctas rescit per sidera flammas, Et nocturnus eques jubar emicat igne corusco. Roscida puniceum spargens aurora ruborem

Ducit ubique diem , periturum noctis ab umbris Et tamen haec de sole perit, quo missa rubebat. Sol oculus coeli famulus super astra tonantis

Cujus ab immensis languescunt sidera flammis,

446쪽

ri γ' dis animetur aquis per caerula ponti occidit ipse dies, super aequora sole cadente, 'quore mersus obit, novus aequore mane resurait

Vespere nocturno radiata luce rubentem urpureis abscondit aquis , redditque diurne

Depositum natura suum sub nocte sepultum

Mane resurgentem , de fluctibus orbe resecto Io simul exemplis moniti, desuncta renasci Credamus virtute Dei, qua cuncta creavit. ni generala vigent sub nutritore Tonante uui cum regna poli teneat stellamis, et alti Aera concludit, terram levol, equora solvit; ni totum capit una manus, quod sermo creavit. Unus ubique Deus , dum jussi rumperet una, Qui tantum pius est, quantum decet omnipotentem hi nulla virtute minor, nisi verberis ira, H volo, nam sponte bonus pietatis amore

Quem mens purajuvat hominum, non victima Supplex, se poemi eant sceleris mala vola eorum

hi nova succedant animorum corda piorum. ille etenim Deus est, quem nulla retardat origo, Cuius ab aspectu montes , et saxa suescunt in cineres, et pulvis erit, quae dura rigebat: Qui visa tellure simul, mox pondera mundi Concutit, et subitum monstra vaga terra tremorem A formidatos ostendit pendula molus. Alveus expavit violent vertice orrens Dum reduces sentire aquas, et sisteret amnem Visa Dei facies , et marmora glauca fugaret Uurgitis aequorei, quo mundus cingitur omnis,

447쪽

v. O5. ira I. 33 Et pelago spatiante relis , ac littoris Arstu. Qui de thesauris ventorum flamina mittit, Et frenat rapidas in tempestate procellas. Grandinis, atque nivis , qui novit, quae sit origo Qui dat ulmineos collisis nubibus ignes, Qui laxas abscondit aquas, et continet imbres Qui scit, quo nitidus crystallus ventre creatur Candida materies, glacies duratur aquarum. Qui noctes hiemis producit sole minore Et solis protendit iter flammantibus horis Qui lunae saltus statuit, solisque labores Qui roseis stellare nemus, vel floribus agros imperat autumni qui dulcia poma Saporat, Et si agiles gemmis variat in vitibus uvas, Ut cibus , et potus sint ubera dulcia musti Qui dat corvorum pullis alimenta , facitque

Noverit ut vultur, qua Sit regione cadaver Dux Odor, atque sagax quem mos invitat ad escam Praepetis aut aquilae seni renovare juventam Quae ro Stro crescente famem tolerabat obunco.

Qui pascit, quodcunque creat, pietate parentiS Vitae certa salus per mille pericula mortis, Debilibus virtus , opulentia major egenis Auxilium miseris, spes , et desen Si preSSi S, Fessorum virtus dans nutrimenta salutis. Qui sacit, elernam mortalia lege latenti Membra tegant animam vent spirante loquaci. Qui iunio crescente globo jubet aequora re Scant Fluctibus adjectis , crescant cum Ontibus amne , Crescat et inclusum capite genus omne cerebri

448쪽

Et minuantur aquae, luna minuente , liquentes Ac decrescente decrescant lege perenni. Qui reges, et regna domat, sternitque potentes D ejicit elatos, et mergit ab arce superbos, Atque oppressores Deus opprimit, et pius ultor

Elevat elisos , et consolatur adactos Luctibus, et damnis, et vulnera saeva dolentes.

Est nobis vexata salui pietate medelam Impendis tu, sancte, tuam medicamine nullo Quod species terrena parat languoris ad aestus.'Spes hominum intendens, et vota precantia complens, Aspice despectum , dejectum attolle parumper,

Consusumque uva, quia poenitet esse nocentem Ut valeam memorare tuas hoc carmine laudes, Quas poteros nam nemo valet narrare creatus Vel modicum facientis opus quo mens mea clamat Pectore conluso lacrymans, et voce fideli. obses sermo tuus nostr nam corde tenetur,

Quo te promittis nimia pietate parentem.

449쪽

LIBER SECUNDUS.

ΜΝi POTENS elerne Deus, spes unica mundi, inventor, genitor, nutritor, rector, amator

Cunctorum , quae munduS habet, quae celsa polorum, Quae coeli secreta legunt, roduntque parumper, Sidereus qtaod ab axe globus Super aStravolatur, Pendula quod tremula vibrant sace sidera flammas Et stellae sub luce talent, sub nocte refulgent, Nuntius aurorae quod lucifer emicat ardens, Ui suget astra poli, fugiturus lucis habenas Quod calor est solis, quo splendet frigida luna Dartita cum fratre vices, sua tempora luStranS, Ne simul invadant mundum sine luce tenebrae, Credaturque chaos pati sub noctis adeSSe, Quod tu , cum faceres mundum, virtute necaSli. Tu Deus inspiras, ut sol auriga vocetur, Non quia vectus equis est quatuor axe rotat , Sed quia persectus sol quatuor ex elementis

450쪽

Quatuor alterna soler auriga colores, Perrnutat jussus Sol tempora quatuor anni Non ausus transire vices sub lege perenni Praefixas ditione tua , non ille vapores Auget sponte sua, medios nec temperat ignes,

Aut gelidum da sorte iubar , nisi praeduce jussu Imperii persecta tui sine fine manentis. Militia famulante sua servire sidelis

Oceano, mundo , vel coelo teste probatur. Sic opus omne tuum visum est, et non latet orbem. Te, Deus, auctorem, te norunt Omnia patrem Te pariter Dominum , qui das exordia rebus Et finem sine fine paras, exordia nescisci Spes hominum rerum princeps, mundique SuperfleS, Sanctus ubique tuus complectitur omnia princeps Spiritus immensam penetrans persecuta molem Ut usus aer, sic omnia contegit implens, Singula per partes , generaliter Omnia nutrit, Totus ubique juvans , et totus ubique ministrans Quae vibrans natura dedit, quaecunque creantur, Aut generata valent, haec spiritus ingerit almus, Corporeos artus lavet, erigit, urget, et auget. Conlinuanda manent, et succidenda labascunt. Mentibus insidit, penetrat caput, Ossa , medullaS,

Ρectoris, cor Sensu , animam, praecordia, mentem, Illustra venas, Oculos, et vi Scera replet. Quid laedat, quem cuncta gerunt, quo cuncta reguntur

Temporis, et spatii quem spiritus omnis , et ignis

Laudat, et delernum venerantur cuncta parentem .