장음표시 사용
11쪽
Posito politicis turbinibus, quibus orbis terraqueus per vi
cennium et quod eXCurrit, COHCUSsus est, fine, quum videlicet victoriosus praepotentis Rutheniae exercitus, porreCtis Ultro afflictis jacentibusque gentibus, dextris, effecisset, ut aut Reges earuiridem in avita jura postliminio reciperentur, aut extorres patriam reviSerent cives,) tandum et mihi, iam e bello cui quinquies interfui, semper, et 1tineris Comes, et salutis Custos Augus et I , vel in ipso dimicantium campo, Ruthenicae genti, ubique Victrici gloriosissimo, reduci , fidem in praefamine editioni secundae praefixo,) datam, Solvere
licuit, atque de adornanda Pharmacopoem castrensis tertia editione cogitare; quid vero in ea, sive consilii e X-Stiterit, sive praestitum fuerit, destinatum est in animo paucis declarare: desiderabantur, quum in eXercitu, tum etiam in tabernis, instructioribus licet, librariis, eXemplaria Priorum editionum; Persaepe autem a Medentibus eXPetebantur; Si quae autem Su- Perfuerunt, ea me absente, inscio et proinde invito, lucri causa, typis eAscripta fuere, infinitis sere, Vel CorreCtorum, vel ty-POthetarum incuria, mendis scatentia, quo faCtum est, Ut Summa elaborandi operis necessitas urserit, Cui tanto alaCrius Sub-SeciVas Consecravi horas, quod me non fugerit, in eXercitu etiam
a quibusdam legionariis desiderari. PharmacoPoea h Q in du-
12쪽
as diducitur partes, PliarmaCologia fusius Concinnata, Pharmacoporae proprie dictae, Pria missa est. PIirum videbitur plerisque hoc consilium meum' sed qui rationem habuerit vastissimae Ruthenida, dominatricis terrarum DCile omnium, per η o gr. Iat. et 19o Iong. patentium, et norit desiderari bibliopolia, praesertim in remotis a Metropoli Provinciis, Perfacile palmam ei dabit, me proinde rem opera Preti6que haud indignam esse facturum duxi, si hunc defectum, hanc lacunam, eXplerem elucubrationa
Pharmacologici Enchiridii, quo compendiaria quaedam via o- istenderetur, qua Medi Co-Chirurgi caStren Ses, qUeis, neC Per remfamiliarem, nec locorum opportunitatem, idem adsequi licet, in exercitio Medicinae, inoffenso Possint pede decurrere. Rem medicinam, rationali empyria niXBm, ea, qua Parest, simplicitate, eripo Sui, alieno a philosophia natureo animo, quae speciosis ingenii argutiis 1m vomumque et obsCurorum verborum praestigiis, tantum abest, Ut ei Prosit, ubpotius falsas obtrudendo hypoth2ses, Consectaria errorum Pleno, eandem inferat, et Medentium eAistimationi, et aegrotorum saluti, nocitura. Qivim facultates medicaminum, ut H1PPOCRATEs dicit, non fingendo, aut excogitando, sed vires, suas
in corpus nostra m habent exercentque, inveniendo, perpenserι oporteat, hinc eas tantum eXponendas duxi, quae gravium auCtoriam testimoniis atque auctoritatibus multiplici eXperientia comprobatae sunt, Persuasum mihi hahens, me non aliter
13쪽
aliorum opinioni satiSfacere POSSe. AuctoreS, ad quos pro vocavi, ubique eXPOSiti Sunt, ut lectores, fontes saltem quospiam, e quibus animum ad Satietatem eπPIere Valeant, indicatos, con- apiciant. Britannorum in Primis rationem habui, ut eorumdem medendi rationem Ruthenis familiarem redderem. Quaedam, ut P u- sic a M GRANA S UM etC., in Priori editione pertractata, Consulto
omisi, quippe quae, ut eas extundo didicimus , laudibus sibi adstructis, neutiquam reSPondere ἰ Si quae Vero minus digna, ut A Lusu A PLANTAGO antityssa virtute, ut etaperi critia jam docuit, minus pollens,) addidimus, Vel nonnulla Cursini
ac breviter attigimus, ea PersuaSioni tantum aliorum morem gesturi, recepimus. Aqllas medicatas Russicus, quarum mihi analysis ChemiCa innotuit, ea, qua Par est, brevitate descripsi habui etiam rationem exoticarum. Exa tiorem et harum et illarum anaIysin, in tabulis ercposui. In elaborando hocce Opere quaedam e propria etiam observationum Penu admensus sum, haud se Cus ac consilio etiam quorumdam amicorum RSUS; Sed nomina eoriam proferre, si liceret et jucundissimum mihi foret et honestissimum; verum eos eo esse Pudore intelleXi, ut utilitati publicae silentio, quam suae famae Palam Consulere mallent. Quidquid igitur in editione hau profeci, profecisse me plurimum hoc adjutorio lubens agnosco ; neque
enim tanto, inter Continua auocamenta, Conatui ullo modo, nisi his alienisque opibus undique collatis confisum, Parem ea
14쪽
se potuisse, Profiteor. Arguar sorsitan , quod medicaminum farraginem Castrensibus MedicO-Chirurgis proposuerim; sed tales sciant me prolixitate hac parsimoniae studuisse, scilicet, ut Medentes, quum in australioribus imperii oris morari eos contigerit, ea e multis, ibi in usum traherent, quae, Pro ratione coeli, illic indigena sunt, Parvoque Constant, et ViCe VerSct..hd calcem operis indicem addidi, tum morborum, tum medicaminum, ut series materiei Pertractatae uberius elucescat, uno velut obtutu, videnda. Restabunt forte errores, qui Correctorum oculos fugerint, quosve, aut nostra praetermisit incuria, aut humana Parum Cavit natura, eos, ut aequi talium rerum judices
ignoscant, obniXe Oro, Sin minus, animadversiones eorum, nec
aegre feram, neC timide de sugiam; neque enim adeo mihi placeo, ut ea, quae publici juris facio, omnibus numeris absoluta esse mihi persuadeam. Nihil praeterea, quod heic addam, superest, nisi, ut quo CnStrensium Medico-Chirurgorum rebus consulere volui, conctium boni Consulant meum, hic solus et fuit et est scopuS et unicus eXantlatorum laborum finis, udox iis et Medentes et aegri fruCtum CBPerct qia Eant, et Ut, auspices Deo, si largior mihi Vitae hujus uSura fuerit concessa, alia quoque in usus eorum moliBr. Interea liceat lectorum humanitatem et eruditionem Verbis II ORA TQ ad NuΜ1DIcUM deposcere: - Si quid noviSti rectius istis, Candidus imperti: si non, his utere me ιum.
15쪽
Loca natalia plantarum respiciunt regionem, Clima, solum
et terram. Solum vegetabilium notandum est; Constat enim aro. maticas, amaras odorifera Sque plantas, e Siccis eminentibusque
locis, radiisque solaribuS EXPOSiti S, legendaS esse; ita V A L A R 1 A X Mossici NAL Is vctri eta SP folii S angustioribus Valeriana sylv. B L A C. n 11 Herb.) in siccioribus Crescens, radice gAudet efficaCiori et gruinvius olente, quam illa vulgaris, in humidis, PaludOSis, o CCurrens, quae monti Colae merito postponitur. DoL v GALA A Μ AR A ex locis montosis in depressa descendens, omni amaritie destituitur. S;
ficacia drachmae in loco natali collectae herbae eXCipiendae tamen plantae, quas e X periundo didicimus, plus odoris efficaciaeque
cultura mutuari, ut id in plerisque vFR TICILLAT Is et COMPORITIS L 1Ν Ν IE I )observare licet, puta de ΜANTHA, SALVIA OFF., ANTHRΜIDE NOBILI aliisque, ubi horticulturae fundamentum dependet a loco plantarum, unde canones et prinCipia artis formanda. Recentium plantarum partes aridis eXhaustisque Praeponen
dae; quod inprimis de his intelligendum, quarum aCtiva Prin-
Uinti e Ilatae in si cois, aromaticae, calefacientes et pellentes Angelica, Pim
Pinella, Daucus; in aquosis autem venenatae sunt, ut Cicuta, PheIIandriuin , Apium palustre, si uod cultura penitus mutntur. lemorabile exemplum narrat Boεrhaa vius, de studioso, qui venenatissimas Plantus in horto academico Lugduni Batavorum oultas: Atropam Belladonnam,Daturam Stramonium, Conium maculatum, citra ullum incommodum devoravit, ab unico Hyoscyamo nigro, extra horti sepimenta crescente, vehementibus eΟΠ- vulsionibus CorrePtus, Poenam sere suae petulantiae tulit. ' ) Vertici Ilatae sunt fragrantes, nervinae, resolventes et pellentes. FOIict Virtute Pollent. Fragrantissimae: Marum, Dictamnus, Saturria, origanum, Μ Oriana, Ocymum, Pulegium, Melissa, Lavindula, Rosmarinus. Syngene Si is compositorum in Medicina recaptissima communiter amara est: Μ. Chamo-
milia, A. COtula. Tanucetum, Contaurea benedicta, A. AI sintilium etc.
16쪽
LR RIA AR Μ o R A C IA etC. Colligi eaS Opportet Caelo sudo et sereno, tellure videlicet, Sole jam Orto, neutiquam roresCente. Radices annuarum plantarum legendae Sunt BCCedente efflorescentia proxime; biennes Vero et Perennes, altero anno, Primo vere, rarius autumno. Ligna Colligenda tempore hyemali, vel ineunte vere. Stipites s ramuli arborum) colligendi tempore vernali, dum folia incipiunt erumpere. Turiones Sunt novelli caules, vel rami, qui nondum folia protulere, Colligendi antequam indurescant. Gemmae sunt foliorum et forum rudimenta, primo Vere, decerpenda. Cortices tempore vernali desumendi, dum facillime a ligno secedunt, aut hyeme. Herbas caudices adscendentes) colligendae quando incipiunt florere Folia legenda,
postquam defloruit, Sed antequam semina INBturaVit, Planta. Flores colligendi, quam Primum dehiscere incipiunt, ante Ca sum pollinis Antherarum. Antherae .col ligendae, antequam pollinem dimittant. Fructus legendi , dum pericarpia sponte sese aperire incipiant. Baccae, nisi maturae, non avellesntur. Semina ColligendB, dum Sponte a planta secedant , vel ubi Peri Carpia aridiora maturescentia, jam sese eXplicare in Cipiant. Tempus a frondesCentia arbortim, eYCepto Syrio, ad earum desoliationem, ab hora I misi utina Ad horam I Vespe linam. At sedulo enitendum, ut herbae, seu caudices adsCendentes et folia colligantur Sereno die, neque irrorBta , neque Calore flaccida, aut arida, vel decolorata. Ubi Odoraria Sunt, odore gaudeant sibi proprio. Folia plantarum muCOSarum Ie-
A s i, o ri so I i ae magis iii in usque olei aceae, mucilaginosae et glutinosae sunt, An husa, Borrago, Symphytum et . Sisiquosae aquosas, Bores, incidentes, abstergentes et diureticae sunt; eAsiccatione linii inuitur virtus. ' '' Venenatissima, et efficacissi inge herbae, saepe in prima aetate et ante
emorescentiam infirmae sunt. Aconiti Napelli tenella lierba in alpinis regioni-Bus a capris impune depascitur.
17쪽
gantur iuniora, succulenta. Indigenae herbae quotannis colligenda ἡ Praesertim odoriferae. LOCUS Si CCtis Sapidiores, SUCCulentus et umbrosus inSiPidaS INBgis, B qtiosus saepius CorroSivas reddit; itaque in eadem SPe Cie, prior praeferendus. Fructus horari in humidis et umbroSiS ait Steriores, in siccis et Soli expositis dulcioreS evadunt. Radices sicut et l-bae tempore et aestate Si CCA Collectae, PraeStantiores sunt et diutius incorruptae SerUBntur. Etiam non quUVi S Anni tempore, eadem pollent virtute. Primo vere radix Leontodontos Turaxati amaricat cum isalino prinCipio, extractum inde PBrBtum nause3m, Vel etiam vomitum eXCitare Valet, lautumno sapor ejusdem fit clulcis extractum Syrupo de Saccharo non dissimile, unde fit, quod saepe radices , AC Cedente effloreficentia penitus inefficacos deveniant; vel tamen mulcttionem Ali Mam Nubeant. Herbae narcoticae, dementanteS, Ut ACONITUM, ATROPA, HYOSCYAMUS, eo sunt efficaciores, quo Propiores tempori floresCentiae. Ver-Sus Butumnum, eX einboratis succis, e bi Qtinibus et perennibus plantis, multum valent potissimum rudices, ho C tempore Collectae, diutius servantur, licet in regionibus borealibus Eegrius siCCentur. Cortices arborum reSinosarum meliuS Vere,
fruticum autumno, a tenuioribus ramis, deglubendi. Ligna hyeme, vel vere ab alburno, liberanda. Flores minores , ut in ACHILLEA, ARTEMIsIA, Cum inflorescentia Colligendi; Ajores desumuntur effloresCentim tempore, absque CalyCe et Pistillo, sola Corolla servata, eli Ceptis aromaticis et ClAssis DI
DYNAMI E GYMNOS PERMIAE, quorum medicBmentosa Virtus in Calycibus Continetur. Semina Succuleuta atque oleo abundBntia, debent esse recentia, nequaquam rariCida et bene nutrita; faxinacea autem arida, integra, ponderOSR, neC corticem habere levem, fragilem, perfacile divisibilem. Continentia volatile oleum sint recentia, plena; insipida vero et inodora, VaCuct reji Clenda, nec non aquae supernatAntia, ope Vibrationis et agitationis, fatua, a ponderotiis, facile fiePctrianda,
18쪽
Radices lignosae, antequam eXSiccentur, lignea parte privandae, quaeVe CraSSED, SuCCulentae, fibris epiderinide aliisque alienis particulis, intra aquam purgandae, ConScindendae in segmenta, vel taleolos, in umbra, aut leni Calore, Si CCBndae, ser-VBndae, vel in vitreis vasis, Vel in cistis bene Clausis. Cortices et Iigna sint medim aetatis, aut findenda, aut radenda. Herbae et flores, vel hypocausti, vel Communis surni torrefactorii calo- Te, quo Citius, eo melius, SicCentiar, quantitate et Caloris gradu, quo id perfacile fieri queat nam ita Vires ectriandem B ptissime servantur, cujus indicium est Color natiVUS, quam perfeCtiSsime Constans. In quibusdam floribus is conservatur Optime, si ante solis ortum Collecti fuerint, ut in VERBA sCO THAPso, vel, si ad laminam ferream, carboni candenti, impositam, corollae subito exsiCCentur. EXAiccatione Cum in omnibus SILIQUO SIS: SISYΜBRIO,
CO CHL E ARI A etc., tum in iis subtili materia volatili refertis,uirtus imminuBtur, Vivm sunt adhibendae, vel post exsiccationem illico Contexantur, ut Conii maculati folia, et vasis vitreis rite obturandis reponantur. In Universum non vegetabilium Solum , Sed et animaIium partes, Praesertim indigenae, in aridis con- Serventur locis, neque in Camera caementitia, aut lateribus ex- Structa, utpote situm et humiditatem ex aere 3ttrahente; sed Pro eXSi Catione, sine ignis ope, eXpandendae, libero aeris a C- Cessu siccandae, radii solis abigendi, in pedifficio exsiccatorio, tabulato supremo, spiraculis et valvulis, ferreo tecto, instructo,
Suis quaeque bene clausis receptaculis , Ex tabulis doliariis siccis, inodoris factis, reponendae, vel vitreis vasis, quoad ma-Nimam partem, si fieri Poterit, Contra muCorem et teredinem, muniendae; Aromate autem et principio acri solatili praedito', non arido solum loco, sed et frigido servandae, in vasis plerumque Pro aromatis quantitate, vel alterius principii, hermetice clausis. Semina loco ab aere perflato, sine ignis admini- Culo, Siccentur, oleosa loeo frigido, sicco, CBPSulis involucra retinentia, his munitis, Serventur.
19쪽
Pondera in pharmaCeuticis Ruthenorum civilibus officinis rasitata, a CastrenSibus quoque PharmctCOPoeis, recepta sunt,eOrtimque haec est ratio:
Granum gr. j. pondere granum Seminis Piperis aequa Scrupulus 0j. grana viginti Continet. Drachma 5j.) scrupulos tres habet. Sieilious 5jj) drachmas duas inquat. Uncia 83. drachmas octo reciPit. Libra Rj medicinali pondus unciarum I 2 Continetur. Bilibra lvjj duplum praecedentis habet. Semis I) est medietas alicujus ponderis, ut semidrachma
II), semuncia s83 , selibra IbIJ. Sesqui est totum et dimidium, ut sesquidrachma 5j 3), Sescuncia Sesquilibra IbjI . TABULA
5 65 6o Haec pondera liquidorum Portionibus aeque, ac solidorum determinandis inserviunt. Pro liquidis quidem et in primis aquosis mensurandis vasa adhibentur idonea, quae ita facta sunt, ut libra, et Un Cia pondere respondeoni libra: medicae divisionibus. Mensurae pro siccis medica ninibus, Prinsertim vero herbis, hucusque apud nos usitatae fuerunt Sequentes ἰ
20쪽
Fasciculus, seu moles, quae brachio CompliCΘto capitur, manipulos, praeter Propter, duodecim, de qui ParanS, Selibrae aequalis pondere. Manipulus, Seu moleS, qNam mRnu CompleC-ti possumus , pugillis quatuor, vel Semunciae, aequivalens.
Pugillus, Seu moles, qua pollice et duobus digitis capi potest, Cum drachma aequiparabili S; HSt hae mensurae sunt vagae, ut proinde satius esset Sicca deque ac liquida, pondere potius, quam menSura, Praescribere, ita quidem, ut loco cochlearis semuncia, loco cyathi unCiae duae, loco pintae unciae sedecim, loco menSurae librae quatuor etc., aptius sumi queant.
In praesenti opere medicaminum Praebia descripta sunt, qualia ab auctoribus in genere determinata sunt' nihilo tamen-
minus animadversione dignum eSt, eadem, Pro re nata, Rogeri, aut diminui Posse. Res CirCumstanteS, quae in remediorum effica Ciam influunt, u Unt SequenteS: SEXMS, temperamenium, consuetudo, morbi indoles, idiosyncrasia et aetas. Sic v. g. seXus Sequior in genere minorem Cujuslibet medicamenti quantitatem requirit, quam masculinus; homines temperamento, sic dicto SAnguineo, Praediti, minorem dosim ferunt ac illi , qui melancholico obnoXii sunt; ita Consuetudo, plurium medicaminum in orgBnismum animalem effficaciam, minuere Solet, in Primis narcoticorum et stimulantium, quae et largiori interdum praebio impune CBpi possunt, eorum nempe USu Per longiuS temporis spatium protracto. Nec minus morbi indoles remedii dosim immutare saepenumero cogit. IdioSyn CrBSia ictndem Plurimum in moderandam medicaminum efficaciam influit nam quaedam individua magna pollent receptivitate ad ea remedia , quae in genere omnino Parvum exserunt effectum quum in aliis maxime activa remedia, ut V. g. 'drurgyrum, Vix aliquam efficacitatem exerceant. Aetas in determinanda medicaminum dosi curtiorem omnino offert regulam, et Sequens tabula remedio.